business

Bij veel verandertrajecten gaat de meeste aandacht uit naar de bovenstroom. Maar de onderstroom is in de praktijk minstens zo belangrijk voor het succes van verandering. Als veranderleider daar onvoldoende aandacht aan besteden, dan blijft de verandering oppervlakkig en tijdelijk, schrijft Robert Teunissen van CaC Management.

Het nieuwe pensioenstelsel is in aantocht. Hoe maak je als team of organisatie de grote veranderingen begrijpelijk, behapbaar en eigen? InTheArena-consultant Jurre van Lith geeft uitleg. Op 1 juli 2023 ging de Wet toekomst pensioenen (Wtp) in.

JAN Accountants en Adviseurs heeft zich aangesloten bij branchegenoot de Jong & Laan. Door het samengaan ontstaat een organisatie met meer dan 1.100 medewerkers en ruim 25 vestigingen verspreid over Nederland.

Reshift, het moederbedrijf van o.a. Kieskeurig.nl versterkt haar positie als datagedreven uitgever door een minderheidsbelang te nemen in datatechnologiebedrijf ONBRDNG. De samenwerking wordt per direct geformaliseerd met een nieuw gezamenlijk initiatief: Oncore.ai, een platform dat marketeers en e-commerce spelers voorziet van realtime inzichten, gebaseerd op hun eigen first-party data. De nieuwe merkidentiteit is vandaag gelanceerd op www.oncore.ai. Sinds 2024 werken Reshift en ONBRDNG intensief samen aan de ontwikkeling van een geavanceerd performance dashboard dat alle relevante databronnen, van traffic tot conversie, samenbrengt in één omgeving. Deze inzichten blijven niet beperkt tot alleen de platformen van Reshift, maar worden nu via Oncore.ai ook beschikbaar voor externe partijen in e-commerce, retail en media. Een eerste tastbaar resultaat is de succesvolle transitie van Kieskeurig.nl van CPC naar CPS, waarbij campagnes worden afgerekend op daadwerkelijke aankopen in plaats van kliks. Daarmee verschuift de focus van traffic naar aantoonbare sales impact. Nu tools als Google Analytics minder realtime inzicht bieden, speelt Oncore.ai naar eigen zeggen in op de groeiende behoefte aan betrouwbare én actiegerichte datavisualisatie. Het platform ontsluit first-party data vanuit diverse bronnen en levert via slimme dashboards en AI-gedreven rapportage een helder beeld van wat écht werkt en zonder handmatige analyses. Zodra Oncore.ai is langs geweest heeft de organisatie zelf de tools in handen. Foto Eddy Vos

De Open Universiteit (OU) is in de Nationale Studenten Enquête (NSE) 2025 uitgeroepen tot de best gewaardeerde universiteit van Nederland. Met een algemene tevredenheidsscore van 4,16 op een schaal van 1 tot 5 laat de de onderwijsinstelling in Heerlen alle andere veertien universiteiten achter zich. De NSE, uitgevoerd door het Landelijk Centrum Studiekeuze in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, is het grootste studenttevredenheidsonderzoek van Nederland. Studenten beoordelen hun onderwijsinstelling jaarlijks op thema’s als inhoud, docentenkwaliteit, aansluiting op de arbeidsmarkt en begeleiding bij functiebeperkingen. De studenten van de OU gaven bovengemiddeld hoge scores voor de inhoud van het onderwijs, de praktische relevantie en de kwaliteit van toetsing en beoordeling. Op deze drie onderdelen staat de OU landelijk op de eerste plaats. In totaal zegt 87,6 procent van de studenten (zeer) tevreden te zijn over het onderwijs. Zes van de zeven beoordeelde bacheloropleidingen van de OU behaalden de hoogste tevredenheidsscore binnen hun studierichting. Informatica scoort het hoogst met een 4,43, terwijl Informatiekunde (gericht op de studie van informatie- en communicatieprocessen en op de rol die ict daarbij kan spelen) met een 4,2 wordt gewaardeerd. Ook de masteropleidingen van de OU scoren uitstekend. Vermeldenswaardig is de score voor de masters Software Engineering (4,20). Ook opvallend is de hoge waardering (4,29) voor de unieke masteropleiding Artificial Intelligence. Maar vanwege die exclusiviteit in de NSE-enquête was er geen vergelijking mogelijk met andere masters. Kracht Volgens rector magnificus Theo Bastiaens bevestigen de resultaten de kracht van het onderwijsmodel van de OU: ‘Sterke inhoud, innovatieve didactiek en een portfolio dat aansluit op de arbeidsmarkt. Onze studenten herkennen zich daarin – en dat is het grootste compliment dat we kunnen krijgen.’ De OU herwint hiermee de koppositie die zij eerder tussen 2010 en 2014 vijf jaar op rij bezette. In de afgelopen jaren stond zij steevast tweede, maar dit jaar passeert zij Wageningen University, die nu de tweede plaats bezet. De NSE-resultaten vormen een belangrijke bron voor de Keuzegids, de jaarlijkse onafhankelijke studievergelijker. Kijk voor gedetailleerde uitslagen per opleiding hier. 

Merien ten Houten, één van de oprichters van Nederlands eerste zoekmachine ilse.nl en van NU.nl, brengt opnieuw een zoekmachine uit in Nederland. Dit keer gebaseerd op AI en een eigen API-platform. Quizi, zoals de zoekmachine heet, is in de woorden van Ten Houten een interpretatie van een zoekmachine. De zoektechnologie is afkomstig van Mojeek uit Engeland, de brondata komt uit technologie op Amsterdamse servers van Leafcloud. “De datacontrole is echt heel goed”, zegt de ondernemer tegen Emerce. “De modellen draaien lokaal en er lekt niets naar China of de VS. Het is veilig, energiezuinig en draait op open source-modellen.” Er worden geen permanente cookies gezet, geen persoonsgegevens bewaard – ook geen IP-adressen – of data aan adverteerders verkocht. “Er zal wel een reclamesysteem komen, maar dat toont gewoon advertenties die inhoudelijk verwant zijn aan de zoekopdracht.” Verscheidene onderzoeken hebben laten zien dat dat op geen enkele manier de belangen van adverteerders schaadt of de gebruiker tekort doet. De nieuwe zoekmachine is anders dan veel anderen, omdat hij twee antwoorden op één zoekopdracht geeft. In de ene kolom links met verwijzingen naar relevante sites, in de andere kolom een AI-samenvatting. Een poging tot een grondig antwoord op de zoekvraag. Als er een moment was om een nieuwe zoekmachine in de markt te zetten dan is het nu wel. De opkomst van AI-chatbots en -zoekmachines veroorzaakt een heroriëntatie op de zoekmarkt. Millennnials en digitale professionals grijpen makkelijk naar ChatGPT of Claude voor zoek- en kennisvragen. Google is volger in dit domein, geen leider. Maar bereik en grote marketingbudgetten geeft Ten Houten niet. Quizi is dan ook niet het hoofdproduct van het bedrijf Euqai, net zoals dat een webwinkel niet Amazons kernactiviteit is (nog hooguit 40% van de omzet). Euqai (‘joe-kwai’) is een bedrijf dat lokaal gehoste AI-modellen tegen betaling ter beschikking stelt. De focus op privacybescherming, dataveiligheid en -controle en efficiëntie moeten de vraag beantwoorden van zakelijke en technische gebruikers die niet eens de schijn van datalekkage naar China of de VS kunnen verdragen. Deze specifieke focus op veiligheid zorgt ervoor dat Euqai moeiteloos Chinese AI-modellen kan aanbieden. “Die zijn echt heel goed en open source-licentie zijn vriendelijker.” De modellen die Ten Houten aanbiedt zijn: Qwen 2.5, Google Gemma 3 en Codestral van Mistral. “Een API-platform is ongrijpbaar, abstract. Quizi is een toepassing om het platform bekend te laten worden.” Euqai is internationaal gericht, primair op Europese gebruikers. Ten Houten is eveneens mede-ondernemer achter Media52, dat zich richt op AI-innovaties in de journalistiek, waaronder de AI-editor Laio en ‘nieuwsgenerator’ DGKI.nl.

WordPress kondigt een nieuw WordPress AI-Team aan dat de ontwikkeling van AI-functionaliteit binnen de WordPress open source community gaat coördineren. Het team richt zich op het versnellen en stroomlijnen van AI-projecten volgens de kernwaarden van de community. Het AI-Team krijgt een belangrijke strategische rol binnen WordPress. De focus ligt op het voorkomen van fragmentatie en […]

Salesforce heeft de portemonnee getrokken voor Informatica. Wat doet deze partij, en waarom is het nu voor 8 miljard dollar opgekocht? De grotere softwarespelers nemen regelmatig start-ups over, die doorgaans slechts een paar jaar oud zijn. Niets is minder waar voor het Amerikaanse Informatica, dat al sinds 1993 actief is. Dezelfde taak, nieuwe mode De […]

Interview | Meike Nauta, winnares Prins Friso Ingenieursprijs Met trots draagt zij de eretitel Ingenieur van het jaar 2025. Meike Nauta won de Prins Friso Ingenieursprijs; de favoriet bij zowel de vakjury als het publiek. Haar werk als informaticus bij Datacation is erop gericht artificiële intelligentie (ai) op een effectieve en verantwoorde manier toe te passen. ‘We moeten af van de black-boxbenadering en toe naar ai met voorbedachten rade. De Prins Friso Ingenieursprijs wordt jaarlijks uitgereikt door het Koninklijk Instituut Van Ingenieurs aan een ingenieur die uitblinkt in expertise, innovatie, ondernemerschap, ambassadeurschap en maatschappelijke impact. Nauta ontving de prijs uit handen van prinses Mabel, sinds augustus 2014 de weduwe van prins Friso van Oranje-Nassau van Amsberg. Ook prinses Beatrix was aanwezig bij de uitreiking. ‘Daarna had ik het voorrecht om de prinsessen persoonlijk te vertellen over mijn werk rondom verantwoorde ai. Een inspirerende ontmoeting’, aldus de laureaat. Het filmpje waarin zij zich nomineert voor deze prijs, laat zien wat zij doet: ‘Power to the people, with the power of ai’. De jury roemde vooral haar empathisch vermogen en maatschappelijke betrokkenheid. Werk leuker en slimmer maken ‘Mijn rol bij Datacation is om bij bedrijven en maatschappelijke organisaties te kijken wat voor data zij hebben, hoe zij nu werken, en hoe ai hun werk leuker, makkelijker en slimmer kan maken. Dat doen we voor tal van branches; variërend van de logistiek, de bouw, de zorg, het onderwijs, noem maar op. De onderliggende technologie van alle ai-modellen blijft redelijk hetzelfde en dat maakt het makkelijker om allerlei verschillende toepassingen in te zetten.’ Aan de ene kant besteedt Datacation veel aandacht aan het mensenwerk en aan de andere kant aan de manier hoe bedrijven en organisaties ai kunnen gebruiken om hun werk te verrijken. ‘Tegelijk moet je zorgen voor draagvlak binnen de organisatie’, vertelt Nauta. ‘Je bespreekt hoe een proces misschien anders kan verlopen; hoe het ideale plaatje eruit zou kunnen zien. Als iedereen akkoord is, gaan we het ai-model ontwikkelen en implementeren, met daarin de eindgebruiker centraal.’ Data-schaamte Extra aandachtspunt is de kwaliteit van de gegevens: geen goede ai zonder de juiste data. Veel bedrijven en organisaties die Nauta spreekt schamen zich voor hun data omdat zij die niet goed op orde hebben. Maar dat maakt niet uit, stelt zij hen dan gerust. ‘Ai kan hierbij helpen door bergen data te analyseren en aan te geven hoe het beter kan. Je gaat vervolgens niet direct alle gegevens schoonmaken, maar stukje voor stukje. Je begint met wat de ai-oplossing nodig heeft en breidt dat steeds verder uit.’ Zorgen over ai wegnemen Datacation werkt onder meer in de logistiek en in de zorg, maar ook met bibliotheken. Zo ontwikkelt Nauta ai-modellen om op ct-scans alvleesklierkanker te onderscheiden van littekenweefsel voor het Universitair Medisch Centrum Utrecht, ai om schade aan wegen te detecteren op dronebeelden voor gemeenten en de ai-assistent Boekbot die boeken aanbeveelt aan jongeren om leesplezier te bevorderen. ‘Het is ontzettend breed.’ Zelf zit Nauta een jaar of acht in het vakgebied, om te zien dat organisaties tegenwoordig heel anders aankijken tegen ai. ‘Als ik vroeger op mijn verjaardagsfeestje vertelde dat ik iets doe met ai, dan keken mensen daarvan op. ‘Wat is dat dan?’, om vervolgens gauw weer ergens anders over praten. Maar nu staan ze in een cirkel om me heen. Iedereen is geïnteresseerd in wat het is en wat het kan. Zeg maar sinds ChatGPT ruim twee jaar geleden is uitgebracht.’ Volgens Nauta vinden de meeste bedrijven inmiddels dat ze er iets mee moeten doen. ‘Je kunt nu eenmaal niet achterblijven als jouw concurrenten wel efficiënter en slimmer gaan werken. Ja, dan gaan bij hen de prijzen omlaag. Bovendien kan het werk door ai leuker worden voor medewerkers. Er is al een krapte op de arbeidsmarkt, dan moet je wel iets doen om mensen aan je te binden.’ Alleen, benadrukt zij, een organisatie moet niet alleen zorgen voor voldoende technische kennis en vaardigheden, maar ook kunnen aanvoelen hoe de medewerkers erin staan. ‘Ik merk vaak dat binnen een organisatie mensen bang zijn dat ai hun baan gaat overnemen. Daarom is het voeren van goede gesprekken belangrijk om die zorgen bij hen weg te nemen en te kijken hoe ai hun werk leuker kan maken en hen echt ondersteunt.’ Voor elke technologie geldt dat het ten goede, maar ook ten kwade is te gebruiken – Meike Nauta, winnares Prins Friso Ingenieursprijs Data moeten veilig zijn Beveiligingsaspecten spelen bij het gebruik van ai ook een rol. ‘Wij willen dat onze data veilig zijn. Wij willen niet onze gegevens zomaar weggeven aan ChatGPT bijvoorbeeld. Gelukkig wonen we in de Europese Unie, waar de AI-Act is aangenomen en waardoor er een hele lijst van toepassingen is opgesteld waarbij het gewoon niet is toegestaan om ai in te zetten. Denk aan massasurveillance met op elke hoek van de straat een camera die social scoring toepast om na te gaan in hoeverre je een ‘brave burger’ bent, dat is gewoonweg niet toegestaan in de EU. Op die manier probeert men dat soort ethisch onverantwoorde toepassingen hier te voorkomen.’ Maar ja, het blijft lastig, vindt ook Nauta. ‘Voor elke technologie geldt dat het ten goede, maar ook ten kwade is te gebruiken. Je kunt geen wereldomvattend ai-model ontwikkelen, omdat er normen en waarden in zitten, en de normen en waarden voor iedereen anders zijn. De EU maakt weer andere afwegingen dan Azië of de Verenigde Staten.’ Risico’s inschatten De toepassing van agentic ai, waarbij de software zelfstandig beslissingen neemt, gaat weer een stap verder. Nauta: ‘Agentic ai biedt fantastische mogelijkheden voor slimmere geautomatiseerde bedrijfsvoering. Maar dat iets technisch mogelijk is, betekent nog niet dat het ook moet. Je moet de risico’s inschatten. Mag een ai-agent bijvoorbeeld zelf een e-mail beantwoorden of alleen een concept opstellen? En bij welke risicovolle toepassingen dient de beslisbevoegdheid bij een mens te blijven liggen, als een soort van check?’ Dat soort vragen moeten gesteld en beantwoord worden. Bovendien, onderstreept zij, wil je ai die zichzelf uitlegt. ‘Neem geen genoegen met bijvoorbeeld het antwoord 42. De ai-agent moet uitleggen hoe hij tot 42 is gekomen. Of dat hij er eigenlijk niet zo zeker van is. Dan geef je de eindgebruiker veel meer informatie waarmee die een betere afweging kan maken. Mensen moeten leren hoe ze met verantwoorde ai moeten en kunnen omgaan.’ OnderwijsMeike Nauta geeft ook les bij de Jheronimus Academy of Data Science in Den Bosch, een samenwerking van Tilburg Universiteit en Eindhoven Universiteit met een opleiding voor bachelor en master, specifiek over uitlegbare ai. Doel is om studenten te leren hoe ze op een verantwoorde manier ai kunnen inzetten. Er zijn genoeg technische ai-opleidingen die daar nog niet voldoende aandacht aan besteden of die niet laten zien wat er nog meer kan dan de standaard ai-oplossing. Wie wil weten weke code Nauta gebruikt voor haar explainable ai-modellen, kijkt op: https://github.com/M-Nauta/PIPNetDit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #2.

De inlichtingendiensten AIVD en MIVD maakten vandaag bekend dat een tot nu toe onbekende Russische cybergroep hacks heeft uitgevoerd op verschillende Nederlandse organisaties, waaronder de politie in september 2024. Dit past bij de bevindingen van het opsporingsonderzoek dat het Team High Tech Crime direct na de hack startte, onder gezag van het OM. Recent maakten zij een deel van de digitale infrastructuur die door deze hackersgroep werd gebruikt, ontoegankelijk. Korpschef Janny Knol informeerde vandaag per mail alle politiemedewerkers over deze nieuwe ontwikkelingen. ‘Hoewel dit nieuws niet voor iedereen als een verrassing komt, kan het natuurlijk iets doen met je gevoel van veiligheid’, stelt zij daarin. Bij de hack op de politie werd de Global Address List buitgemaakt. Daarin stonden de werkgerelateerde contactgegevens van politiemedewerkers en enkele ketenpartners. In stilte werden direct forse aanvullende beveiligingsmaatregelen genomen. Tegelijkertijd startte het Team High Tech Crime (THTC) een opsporingsonderzoek naar de daders. De uitkomsten daarvan ondersteunen de vandaag door de inlichtingendiensten gepubliceerde informatie. Daaruit blijkt dat de hackersgroep – die van de diensten de naam ‘LAUNDRY BEAR’ kreeg – cyberaanvallen uitvoerde op bedrijven en organisaties in ruim veertig westerse landen. Hoewel de groepering achter de hack is geïdentificeerd, zijn er onvoldoende mogelijkheden om over te gaan tot succesvolle vervolging van concrete verdachten’, zegt John Lucas, hoofdofficier van justitie, Landelijk Parket. Wel heeft de LO eerder deze week een deel van de criminele infrastructuur geblokkeerd. Bij de hack op de politie werd gebruik gemaakt van een zogenoemde ‘pass-the-cookie-aanval’. Een pass-the-cookie-aanval zorgt ervoor dat de aanvaller een actieve sessie van een account overneemt met de daarbij behorende rechten. Voor zo’n aanval is een toegangstoken nodig die via malware buitgemaakt wordt. De toegangstoken waarmee bij de hack op de politie succesvol op een politieaccount is ingelogd, is buitgemaakt door zogenaamde infostealer-malware. Infostealer-malware wordt op grote schaal ontwikkeld en verspreid door cybercriminelen en de verkregen gegevens worden veelvuldig verkocht voor diverse criminele doeleinden zoals ransomware, het stelen van cryptovaluta en data-exfiltratie. 

De gemiddelde totale kijktijd per week die aan NPO Start wordt besteed is in het eerste kwartaal van 2025 met 23 procent gegroeid ten opzichte van het eerste kwartaal van 2024. De verklaring daarvoor is volgens de omroepen, dat er nieuwe programma’s speciaal voor NPO Start gratis worden aangeboden en er meer programma’s vooruitgekeken kunnen worden. Kijkers streamen op NPO Start het meest de genres documentaire, fictie en human interest. Gemiddeld kijkt de Nederlandse mediaconsument 73 minuten per dag naar online video die niet op tv is of is geweest. NPO positioneert zijn Start-dienst tegenwoordig als ‘[voor] een generatie die niet meer of minder lineair kijkt.’ Foto: Atul Vinayak, Unsplash

Ook bij TSMC valt er tijdens het jaarlijkse Technology Symposium te Amsterdam veel over AI te zeggen. Echter wil de Taiwanese chipreus al verder kijken dan de huidige hype, met robotica, een nieuw designcentrum in Duitsland en (veel) efficiëntere chipprocedé’s. TSMC begint de eigen presentatie zoals je mag verwachten van een chipbedrijf dat dankzij de […]

Photonics krijgt veel aandacht van technologiebedrijven. Dat is niet zo gek, want als het mogelijk is om alle data-overdracht via optische verbindingen te doen, en zo de conversies tussen optisch en elektronisch er tussenuit te halen, kan er heel veel winst geboekt worden. NTT nodigde ons uit om de impact van Innovative Optical and Wireless […]

De Europese Commissie gaat de vier pornoplatforms Pornhub, Stripchat, XNXX en XVideos onderzoeken op grond van de Digital Services Act (DSA) van de EU. Het onderzoek, zojuist aangekondigd, richt zich met name op of en hoe de uitgevers minderjarigen beschermen met leeftijdsverificatie. De Commissie: “Het beschermen van jonge onlinegebruikers is een van de belangrijkste handhavingsprioriteiten van de DSA. Online platforms moeten ervoor zorgen dat de rechten en belangen van kinderen centraal staan in het ontwerp en de werking van hun diensten. Indien bewezen wordt dat niet aan deze vereisten wordt voldaan, is er sprake van een inbreuk op de DSA.” Verder wordt het toezicht op Stripchat wat versoepeld, omdat de site minder dan veertig miljoen bezoekers per maand heeft. Het is geen zogeheten ‘Very Large Online Platform’ meer en komt over vier maanden onder nationaal DSA-toezicht, in Cyprus. De uitgevers van de betreffende platformen mogen gedurende het onderzoek hun sites aanpassen om eventueel gewraakte praktijken weg te nemen. Bovendien ontwikkelt de Europese Commissie onder white-label een app voor leeftijdsverificatie. De app komt in de zomer van 2025 beschikbaar. De werking ervan wordt eind 2026 overgenomen door de digitale portemonnee van de EU die nu ook wordt ontwikkeld. Het dagelijks bestuur van de EU wil daar echter niet op wachten en komt tijdelijk met de aparte app. Sinds eind 2023 vallen Pornhub, XNXX en XVideos onder het DSA-toezicht en weten de uitgevers wat van hen wordt verwacht qua leeftijdsverificatie. Foto: Colin Lloyd, Unsplash