computable

Het PhotonDelta-programma dat zich richt op de ontwikkeling van fotonische chips, krijgt definitief 111 miljoen euro uit het Nationaal Groeifonds. Dat heeft de ministerraad vrijdag besloten. Dit soort chips worden toegepast voor snellere diagnoses van ziektes, veilige zelfrijdende voertuigen en efficiëntere voedselproductie. Dankzij fotonica zijn apparaten kleiner, sneller en energiezuiniger te ontwikkelen. Honderden startups, onderzoekers en producenten werken inmiddels in het PhotonDelta-programma samen. Behalve PhotonDelta behoren ook Biotech Booster (196 miljoen) en Oncode Accelerator (123 miljoen) tot de projecten die definitieve toezeggingen hebben gekregen. Biotech Booster brengt biotechnologische kennis sneller van lab naar praktijk. Oncode Accelerator versnelt de ontwikkeling van nieuwe kankertherapieën.

Een nieuw functiehuis zorgt bij Simac uit Veldhoven voor onrust en ontevredenheid. Een groot deel van het personeel is teruggezet in een lagere schaal waarbij een deel van het salaris is omgezet naar een persoonlijke toeslag. Daardoor kunnen veel van deze medewerkers niet meer groeien in hun schaal. Volgens Simac was het oude functiehuis echter gedateerd en biedt de nieuwe opzet betere doorgroeimogelijkheden voor (technische) medewerkers. Het al meer dan vijftig jaar oude Simac staat bekend als een familiebedrijf. Maar sinds dochter Maartje van Schagen aan het roer staat, met de van KPN overgekomen operationeel directeur Peter Aalbers, is het minder familiair geworden, melden kringen rond het bedrijf. Het recent ingevoerde nieuwe functiehuis voor Simac in Nederland lijkt een verkapte bezuinigingsoperatie (wat de directie overigens ontkent). Veel medewerkers zijn teruggezet in een lagere schaal; in het verleden gemaakte afspraken en positieve beoordelingen spelen geen rol meer en bezwaren daarover worden van tafel geveegd. Zo’n 20 procent van het personeel heeft bezwaar gemaakt. Probleem voor diverse medewerkers is dat zij met hun huidige salaris de grens van hun nieuwe salarisschaal ruimschoots overschrijden. In dat geval wordt een deel van het salaris omgezet naar een persoonlijke toeslag. Daardoor staat hun salarisontwikkeling de komende jaren compleet stil, wat ook gevolgen heeft voor hun pensioen. Veel van deze werknemers werken al jaren naar tevredenheid bij het bedrijf maar hun werkplezier is door deze operatie inmiddels stukken minder geworden. Gedateerd Volgens de directie van Simac moet het bedrijf meebewegen in de dynamische it-wereld ‘en dat betekent dat we voortdurend kijken naar onze organisatie en, net als ieder ander gezond bedrijf, eens in de zoveel tijd ook naar het functiehuis. Het oude functiehuis was gedateerd en sloot niet meer goed aan bij de werkzaamheden die we als organisatie uitvoeren voor onze klanten.’ Voor alle functies zijn de verwachtingen nu eenduidig vastgelegd in actuele en herkenbare functieprofielen, licht de directie verder toe. ‘Een belangrijk uitgangspunt was het creëren van betere doorgroeimogelijkheden voor medewerkers in de technische kolom. Niet iedereen ambieert een leidinggevende rol. Zeker in de it-wereld zijn inhoudelijke carrièrepaden minstens zo belangrijk.’ De directie wijst er verder op dat Simac met het nieuwe functiehuis voorbereid is op de komende wet- en regelgeving rondom loontransparantie. In het proces is het ict-huis begeleid en geadviseerd door de werkgeversvereniging AWVN. ‘Dit omdat een marktconformiteit-toets onderdeel uitmaakte van dit traject. Simac streeft er daarbij naar om bij de 25 procent best betalende bedrijven van Nederland te horen.’ Professionaliseringsslag Het plan voor een nieuw functiehuis komt uit de koker van de paar jaar geleden van KPN overgekomen chief operation officer Peter Aalbers, stellen ingewijden. Die zich op LinkedIn afficheert als een ‘doenker’: een strategisch denker en een gedreven doener die bij zijn vorige werkgever diverse transformaties heeft doorgevoerd. Die taak heeft hij bij Simac ook: het bedrijf moet een professionaliseringsslag maken (onder meer door standaardisatie van het dienstaanbod en efficiëntere bedrijfsprocessen), en er is een nieuwe structuur doorgevoerd waarin de bedrijven dichter bij elkaar zijn gebracht in de Simac IT-groep. De directie kijkt in het jaarverslag 2024 terug op een goed 2024 met ‘een mooie omzetgroei en ook een significante rendementsverbetering op groepsniveau’. De omzet steeg met 8,7 procent naar 362,6 miljoen euro en de nettowinst kwam uit op iets meer dan één miljoen euro. Wel tekent zij daarbij aan dat dit met name te danken is aan de goed presterende buitenlandse Simac-bedrijven, een aantal doorgevoerde kostenreducties en een rendementsverbetering op de it-activiteiten in Nederland, nadat 2023 werd afgesloten met een verlies. Verdere rendementsverbetering in 2025, in een lastige markt, blijft een belangrijke doelstelling.   Besparingen? Dat kan de reden zijn voor het invoeren van een nieuw functiehuis bij Simac Nederland, waarbij besparingen te behalen zijn, stellen Ger Klinkenberg van vakbond FNV en Suat Koetloe van vakbond De Unie. Zij zien dit bij meer it-bedrijven gebeuren. ‘Het probleem in de ict-sector is dat de vakbondsgraad laag is waardoor er weinig tegendruk vanuit het personeel via de vakbonden kan worden uitgeoefend. Dan ben je afhankelijk van de ondernemingsraad of van een collectief protest van medewerkers. Bij Atos is dat bijvoorbeeld in het verleden wel eens gelukt toen de directie de bonusregeling wilde versoberen.’ Bij Simac zijn wel pogingen gedaan om de krachten te bundelen en gezamenlijk bezwaar te maken maar dat kwam niet van de grond. Als medewerker rest dan alleen het in de arm nemen van een advocaat, maar het merendeel van het personeel is in dat soort gevallen beducht voor het verzieken van de arbeidsrelatie met de werkgever. Op de vraag aan de ondernemingsraad van Simac waarom zij ingestemd heeft met de directieplannen omtrent het nieuwe functiehuis is geen antwoord gekomen. Meer perspectief De directie van Simac ontkent in haar reactie dat de invoering van een nieuw functiehuis een kostenbesparingstraject is. Het zorgt volgens de leiding voor meer duidelijkheid, betere doorgroei en eerlijke beloning. ‘We zien juist dat er bij functies, die in het oude functiehuis ondergewaardeerd waren, nu meer perspectief is voor onze collega’s.’ De directie stelt te snappen dat dit traject emoties los kan maken bij medewerkers maar vindt dat er de afgelopen maanden binnen Simac hierover een open gesprek heeft plaatsgevonden, ‘waar Simac als familiebedrijf voor staat’. Het in 1971 opgerichte Simac is actief in Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk en Tsjechië. In totaal werken er ruim 1300 mensen.

BLOG – Met Dora van kracht en NIS2 in aantocht, moet je als organisatie nu én in de toekomst aantoonbaar digitaal weerbaar zijn. Ondertussen is dit geen zaak van voorbereiden meer, maar een kwestie van inhalen als je nog niet zover bent. En dat laatste geldt voor veel organisaties. Het is duidelijk dat dit risicovol is, niet alleen gezien de hoge boetes, maar vooral het gevaar op securityincidenten. Hoe langer je wacht, hoe moeilijker het wordt om weerbaar te worden. Het goede nieuws is dat je dit gat nog kunt overbruggen als je nu start. Maar waar te beginnen? Assetmanagement is stap één. Ken je landschap Je kunt pas weerbaar zijn als je weet wat je moet beschermen. Het startpunt is daarom inzicht in je applicatielandschap. Welke applicaties gebruik je in de organisatie? En welke gegevens staan daarin of verwerken ze? Denk alleen al aan Microsoft Teams waar veel bedrijfsdata in rondgaat. De praktijk leert dat veel organisaties nog geen duidelijk beeld van hun applicatielandschap hebben. Het is versnipperd en een eenvoudige export van gegevens brengt soms grote verrassingen met zich mee. Dit gebrek aan inzicht maakt het op securitygebied onmogelijk om een risico-inschatting te maken of securitybeleid te schrijven. Gebeurt er iets, zoals een datalek, dan word je compleet verrast. En daarmee is compliance voor Dora of NIS2 ook een brug te ver. Een eerste eenvoudige inventarisatie van je applicaties geeft je helderheid en is daarom onmisbaar voor de verdere stappen naar compliance. Waar Dora en NIS2 om vragen Ben je zover dat je jouw applicatielandschap in kaart hebt? Dan is het zaak processen in te richten die ervoor zorgen dat dit zo blijft. Want applicaties, en vooral de data daarin, veranderen continu. Neem alle ai-applicaties die als paddenstoelen uit de grond poppen en waar medewerkers, al dan niet op eigen initiatief, data in uploaden. Dat vergroot het risico op datalekken. Je kunt er daarom voor kiezen om dit soort externe apps te verbieden. Maar doe je dat zonder beleid, dan is het weinig effectief. Wat je nodig hebt, zijn heldere afspraken, bewustwording bij medewerkers en de juiste procedures voor als het mis dreigt te gaan. Oftewel: goed assetmanagement. Wat heb je in huis? Wie gebruikt welke applicaties? Wat doe je als er iets misgaat met de data daarin? Hoe groot is het risico voor een specifieke applicatie überhaupt? Wie registreert dit? Richt processen in rondom risicobeoordeling, incidentregistratie én herstel die je voor iedere nieuwe applicatie kunt herhalen. Dat is waar Dora en NIS2 om vragen: inzicht in welke software je gebruikt, welke risico’s hieraan verbonden zijn én wat je doet als het misgaat. Combineer monitoring en assetmanagement Met assetmanagement zet je een stap richting compliance. Maar op zichzelf biedt het geen volledige digitale weerbaarheid. Dat heeft te maken met wat in de vorige alinea naar voren kwam: wat doe je als het misgaat? Voor security is het belangrijk dat een mogelijke dreiging vroeg wordt gesignaleerd. Dat kan bijvoorbeeld via een melding van een medewerker die mogelijk een fout heeft gemaakt. Toch wijst de praktijk uit dat slechts een deel van dit soort securityincidenten daadwerkelijk wordt gemeld. Bijvoorbeeld vanwege angst voor de gevolgen, schaamte, maar ook door onwetendheid. Dat maakt monitoring via een tool als InTune net zo belangrijk als assetmanagement. Sterker, beide zaken versterken elkaar. Zodra een monitoringssysteem een dreiging oppikt, wordt alle relevante informatie over het specifieke asset automatisch verzameld én start er een risicoanalyse, omdat je dit vooraf inzichtelijk hebt gemaakt. Is het risico groot genoeg om uit te gaan van een securityincident? Dan kun je via het systeem automatisch bepaalde mensen in de organisatie op de hoogte stellen en actie laten ondernemen. Door assetmanagement te combineren met monitoring, bespaar je niet alleen tijd, maar verklein je de mogelijke impact van een incident. Van verplichting naar gewoonte Digitale weerbaarheid is noodzakelijk kwaad. Vergelijk het met het regelen van een inboedelverzekering. Je regelt het vooraf om problemen later te voorkomen. Het verschil is dat digitale weerbaarheid geen eenmalige inspanning is, maar een doorlopend proces. Het applicatielandschap is continu in beweging en vraagt daarom steeds opnieuw om inzicht en scherpe monitoring van risico’s en data. Met andere woorden: wetgeving dwingt je om assetmanagement serieus te nemen. Want net zoals een verzekering alleen uitkeert voor wat je hebt verzekerd, werkt digitale weerbaarheid alleen als je precies weet wat er beschermd moet worden én waarom. Digitale weerbaarheid begint dus niet met technologie, maar met regie. Max Veenhof, business consultant TOPdesk

ICT&Logistiek en Logistica Next trekken samen op, Microsoft snijdt weer in personeelsbestand, SDB Groep neemt Zweedse Alfa ECare over, Amdax investeert in Britse Custodiex en Precedence in Franse handen (SIA). Dat zijn de onderwerpen in dit nieuwsoverzicht van vandaag. Eerste gezamenlijke editie van ICT&Logistiek en Logistica Next   Van 4 tot en met 6 november vinden de vakbeurzen ICT&Logistiek en Logistica Next plaats in de Koninklijke Jaarbeurs. De vakbeurzen zijn een ontmoetingsplaats voor professionals uit de logistieke sector, met een nadruk op technologische innovatie en toekomstgerichte oplossingen. Onder het centrale thema ‘Say yes to Future Logistics’ presenteren ruim driehonderd exposanten, honderdvijftig sprekers en tien kennisinstellingen zoals TLN, Evofenedex en Logistiek Digitaal, de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van digitalisering, automatisering en zero-emissie. De beurzen bieden bovendien een actueel overzicht van trends en toepassingen binnen warehousemanagement, mobiele robots, artificiële intelligentie en duurzame supply chains.   SDB bundelt krachten met Zweedse Alfa ECare Zorgautomatiseerder SDB Groep neemt branchegenoot Alfa ECare over, een leverancier van digitale softwareoplossingen voor de zorg, welzijnssector en kinderopvang in Scandinavië. Alfa ECare is opgericht in 1998 en gevestigd in Zweden, met ook kantoren in Finland en Denemarken, en telt ongeveer 120 medewerkers. Het ruim 45 jaar oude SDB (zo’n 450 medewerkers) is in Nederland een leverancier van software voor zorg- en kinderopvang en wil nu na de krachtenbundeling met Alfa een Europese marktpositie innemen. Zowel SDB Groep als Alfa ECare zijn deelnemingen van Main Capital. Opnieuw reorganisatie bij Microsoft Microsoft wil zijn personeelsbestand met bijna vier procent (negenduizend medewerkers) reduceren, aldus persbureau Reuters. Het bedrijf wil lagen in de organisatie wegsnijden en het aantal managers verminderen. Ook ligt een stroomlijning van producten, werkprocedures en rollen in het verschiet. De reorganisatie komt boven op het medio mei aangekondigde plan om ongeveer zesduizend banen te schrappen, met name op verkoopafdelingen. De stijgende kosten voor het opschalen van de ai-infrastructuur hebben de marges onder druk gezet. Door efficiënter te werken, hoopt Microsoft de marges te herstellen. Amdax neemt belang in Custodiex  Amdax, een Amsterdamse aanbieder van diensten voor digital assets, heeft een strategisch belang genomen in Custodiex. Omdat digital assets binnen bancaire en institutionele transacties wereldwijd aan belang winnen, neemt de behoefte aan betrouwbare en schaalbare oplossingen voor veilige opslag toe. Het Britse Custodiex speelt hierin een essentiële rol met bewaaroplossingen die cold storage combineren met cloudgebaseerde technologie. Deze infrastructuur is ontworpen om digital assets, zoals crypto, veilig offline op te slaan, terwijl tegelijkertijd op hoge snelheid toegang behouden blijft binnen de cold storage-omgeving. De technologie is schaalbaar en voorbereid op een toekomst waarin quantumcomputing realiteit wordt. Gate Invest verkoopt belang in Precedence aan SIA Gate Invest, het investeringsfonds van de familie Vermaat, heeft zijn meerderheidsbelang in Precedence verkocht aan SIA. In 2020 stapte het fonds in als groeipartner van dit consultancybedrijf (vijftig man) met kantoren in Maastricht en Utrecht, opererend op het snijvlak van digitale transformatie, data & ai, en operational excellence. SIA is een strategie- en managementconsultancy met 48 kantoren in negentien landen en ruim drieduizend consultants wereldwijd. De firma met hoofdzetel in Parijs ziet in Precedence een strategische aanvulling op zijn groeiambities in Noordwest-Europa. Door de overname breidt SIA zijn voetafdruk in Nederland uit tot meer dan honderd consultants.

Microsoft weerspreekt de suggestie ‘een soort hulpsheriff van de Amerikaanse overheid’ te zijn. Ontkend wordt ook dat Trump een soort kill switch zou hebben waarmee bijvoorbeeld mail-accounts op afstand zijn uit te schakelen. Maar uit antwoorden van het kabinet op Kamervragen blijkt dat het ICC wel degelijk slachtoffer is van Amerikaanse sancties.Microsoft reageerde op de berichtgeving van Computable op 1 juli over zijn rol in de affaire rond het Internationaal Strafhof (ICC), naar aanleiding van Kamervragen. Het concern stelt dat het geen diensten aan het ICC heeft stopgezet of opgeschort. President Brad Smith zei dit eerder ook al in een reactie op de berichtgeving dat Microsoft het e-mailaccount van ICC-hoofdaanklager Karim Khan op bevel van de Amerikaanse overheid had afgesloten.Omdat het ICC zelf niet of nauwelijks op vragen over deze kwestie reageert, blijft de mogelijkheid open dat Khan’s privé-account is geblokkeerd. Uit de antwoorden die het kabinet geeft op de vele Kamervragen hierover, blijkt dat ICC wel degelijk slachtoffer is van Amerikaanse sancties. En nergens meldt het kabinet met Microsoft een oplossing te hebben bereikt. Het kabinet wil ook geen uitspraken doen over de rol van Microsoft en hoe Amerikaanse bedrijven omgaan met de sanctiewetgeving in hun eigen land. Amerikaanse bedrijven vallen onder de rechtsmacht van de Verenigde Staten en ze moeten zich aan de sanctiemaatregelen van hun overheid houden, zo luidt de reactie. Het kabinet is doorlopend met de VS in gesprek om vergaande maatregelen te voorkomen. Overcompliance Opvallend is het antwoord van het kabinet op de vraag of met Microsoft gesprekken gaande zijn over de invloed van de regering-Trump op de handelingsvrijheid van het bedrijf om eisen van de Amerikaanse president af te slaan. Reactie: er zijn contacten om te voorkomen dat Amerikaanse bedrijven verder gaan dan de sancties vergen. Het kabinet wil wegens de vertrouwelijkheid geen tekst en uitleg hierover geven. Als Microsoft’s handelen neerkomt op ‘overcompliance’ is zijn rol groter dan die van een hulpsheriff die assisteert bij het handhaven van de wet. In de context van het Computable-artikel over Microsoft en het ICC wordt de term hulpsheriff figuurlijk gebruikt. Het suggereert dat Microsoft zich opstelt als een soort verlengstuk van de Amerikaanse overheid, alsof het bedrijf actief meewerkt aan het afdwingen van politieke sancties, zonder juridische tussenkomst. De grote vrees is dat president Trump per decreet elke organisatie die afhankelijk is van Amerikaanse technologie digitaal zou kunnen sluiten. Trump heeft er immers meermalen blijk van gegeven dat Amerikaanse ondernemingen naar zijn pijpen moeten dansen. Kill switch Microsoft weerspreekt dat er een kill switch bestaat waarmee Trump Europese clouddiensten zomaar kan uitschakelen. Maar aanklager Khan moest ervaren dat Amerikaanse druk in ieder geval voor hem persoonlijk kan leiden tot afsluiting van Microsoft-diensten dan wel dat zijn persoonlijke mailbox niet meer toegankelijk was. Trump zal zeker geen ‘remote control’-functie hebben waarmee hij accounts op afstand aan of uit kan zetten.Microsoft verwijst naar een artikel in Politico waarin president Brad Smith geruststellende woorden spreekt. Maar in hetzelfde artikel weigerde Microsoft verder commentaar te geven op vragen over het exacte proces dat leidde tot Khans e-mail disconnectie, en wat er precies met ‘verbindingsverlies’ werd bedoeld. Eind april had topman Smith al beloofd zich te verzetten tegen bevelen van Trump om Europese cloud-operaties op te schorten. Verder kondigde Microsoft toen European Digital Commitments aan met onder andere juridische waarborgen voor Europese klanten. Maar een paar weken later kwam het toch tot een mailblokkade. Software-experts zien hierin de hypocrisie van Microsoft terug. Tweede Kamer-vragenHet kabinet moest reageren op maar liefst drie ingediende vragenlijsten van Kamerleden naar aanleiding van de ICC-mailblokkade:– van het lid Kathmann;– van de leden Bontenbal, Krul en Boswijk;– van de leden Dobbe, Piri en Teunissen.

COLUMN – Terwijl wij in Nederland ons druk maken over asielzoekers, hebben ze in Denemarken wetgeving aangenomen waarbij iedereen automatisch auteursrecht op zijn of haar stem en gezicht heeft gekregen. Iedereen is een BN’er in Denemarken of een BK’er natuurlijk. Nu is dat in Nederland natuurlijk ook zo. Tenminste, ik zie weleens van die tv-programma’s en dat zou dan met BN’ers zijn en dan ken ik er helemaal niemand van. ‘Wie is de Mol’ noemen wij thuis ook al ‘Wie is de Bekende Nederlander?’. Maar in Denemarken ben je dus nu ook als gewone burger beschermt tegen het gebruik van jouw stem of gezicht. Dit wordt natuurlijk gedaan om misbruik met ai-toepassingen te voorkomen. Met name probeert men het gebruik van deepfakes te voorkomen. Het is natuurlijk lachen, al die filmpjes over Trump en Maxima in pyjama maar wat als de filmpjes minder onschuldig worden en mensen deze filmpjes voor echt aanzien? Luie reet Denemarken is al tamelijk laat met deze wetgeving maar ze zijn wel de eerste. In Nederland zijn we hier uiteraard nog lang niet mee bezig. We wachten wel tot het goed misgaat. Dit is ook een beetje de samenvatting van ons klimaatbeleid. Pas als iedereen met z’n luie reet de fietspaden terroriseert met die fatbikes, pas dan gaan we nadenken over wetgeving. Maar aangezien de lobbyisten veel eerder zijn begonnen, wordt wetgeving hierover maar uitgesteld en uitgesteld. Te druk Voordat er een ontwikkeling dreigt te komen moet je al gaan nadenken over de gevolgen ervan. Zo zijn er mensen die heel erg enthousiast worden over de quantumcomputer. De mogelijkheden daarvoor zijn namelijk eindeloos. De foute dingen die je daar mee kunt doen zijn ook eindeloos. Geen wachtwoord is meer veilig. Daar moet je nu al wetgeving voor verzinnen. Maar gaan we dat als Nederland doen? Nee, natuurlijk niet. We hebben het veel te druk met asielzoekers. Jacob Spoelstra is columnist/stand-upcomedian. Kijk voor meer informatie op www.jacobspoelstra.nl.het.

Op 16 september 2025 vindt in de Jaarbeurs in Utrecht een gloednieuw event plaats dat volledig is gericht op IT-professionals: de gecombineerde MSP Show en Service Desk Show. Deze gratis toegankelijke beurs brengt twee doelgroepen samen onder één dak – managed service providers (MSP’s) en interne IT-supportteams – en biedt een hele dag vol netwerken, kennisdeling en innovatie op een van de best bereikbare locaties van Nederland. Eén event, twee doelgroepen, talloze kansen Na bijna 30 jaar succes in het Verenigd Koninkrijk, komt dit beproefde concept nu voor het eerst naar Nederland. De show combineert twee sterk verweven thema’s: interne IT-support (Service Desk Show) en managed services (MSP Show). Hoewel elk onderdeel zijn eigen focus en programma heeft, weerspiegelt het geheel de verwevenheid van moderne IT-dienstverlening. De beursvloer is verdeeld in twee zones met elk hun eigen kleur: De paarse zone richt zich op IT-teams binnen organisaties, met onderwerpen zoals ITSM-best practices, automatisering, gamification, SIAM en AI. De oranje zone is gericht op MSP’s, in het bijzonder kleinere aanbieders met 15 tot 30 medewerkers die willen groeien of zich voorbereiden op een overname. Hier vind je sessies over sales, marketing, cybersecurity en bedrijfsgroei – waaronder een live paneldiscussie over fusies en overnames, met drie MSP-leiders die hun ervaringen delen. Onafhankelijke sessies en volop interactie De sessies vinden plaats in open theaters, midden op de beursvloer, zodat bezoekers en exposanten voortdurend met elkaar in contact staan. De theaters bieden plaats aan circa 60 deelnemers per sessie, en starten om 10:00 uur. Door het open karakter kunnen bezoekers makkelijk binnenlopen, meeluisteren of zich mengen in de discussies. De opzet is bewust vendor-neutraal: de focus ligt op kennisdeling, praktische inzichten en onafhankelijke oriëntatie. Bezoekers kunnen direct in gesprek met leveranciers, demonstraties bijwonen of zelf nieuwe tools uitproberen in een informele, toegankelijke setting. Tot de bevestigde exposanten behoren onder andere bekende namen zoals TOPdesk, Kaseya, ConnectWise, SuperOps en vele andere aanbieders. Voor ieder wat wils: drie thematheaters Het programma is onderverdeeld in drie themagebieden: MSP Theater – strategie voor groei, cybersecurity, marketing, fusies en overnames, en het opbouwen van communities. Keynote Theater – soft skills, leiderschap, diversiteit, ethiek rond AI, time management en mindset. Service Desk Theater – automatisering, ITSM, service-integratie (SIAM), gamification en praktische AI-toepassingen. Een overzicht van alle sessies en sprekers wordt binnenkort beschikbaar gesteld op de officiële eventwebsite Blijf tot het einde – en drink een borrel mee Vanaf 16:30 uur nodigt de organisatie alle bezoekers en exposanten uit voor een informele borrel in het centrale café van de beursvloer. Dit is hét moment om in een ongedwongen sfeer nieuwe contacten te leggen, ervaringen te delen en samen vooruit te kijken. Of je nu werkt aan de groei van je MSP of je interne IT-processen wilt optimaliseren, dit eendaagse evenement biedt een unieke en waardevolle ervaring die je nergens anders in de Nederland vindt. Waarom je dit event niet mag missen: Ontmoet vakgenoten, leveranciers en experts op één centrale plek Leer van hoogwaardige sessies met concrete inzichten en praktische tips Breid je netwerk uit, of je nu MSP runt of verantwoordelijk bent voor interne IT-support Ontdek de nieuwste tools en strategieën om jouw dienstverlening te verbeteren Meld je nu gratis aan Datum: 16 september 2025 Locatie: Jaarbeurs, Utrecht Inschrijven

Het demissionaire kabinet wil een eind maken aan de wildgroei van overheidswebsites. Van de 8.826 sites en mobiele apps die het ministerie van Binnenlandse Zaken & Koninkrijksrelaties (BZK) heeft geteld, voldoet bijna de helft niet aan de regels voor digitale toegankelijkheid. Dit blijkt uit het Nationaal Actieplan Webbeleid dat staatssecretaris Eddie van Marum (Digitalisering) naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Volgens de opvolger van Zsolt Szabó is het voor de gemiddelde internetbezoeker niet altijd duidelijk waar overheidsinformatie of diensten gevonden kunnen worden. Evenmin is vaak te zien of de gevonden informatie actueel en correct is en of de overheid echt de afzender is. Binnen de overheid ontbreekt het bovendien aan een compleet overzicht en duidelijke afspraken over eigenaarschap van websites. Daardoor is het regie voeren op het eigen portfolio in de praktijk onmogelijk is, terwijl naleving van wettelijk verplichte standaarden voor digitale toegankelijkheid en veiligheid onvoldoende navolging krijgt.  NL Design System Het Nationaal Actieplan WebBeleid (NAWB) voorziet in een stappenplan om de herkenbaarheid, kwaliteit en beheersbaarheid te verbeteren en het aantal websites terug te dringen. Bekeken wordt of de impact van invoering van een uniforme domeinnaam-extensie voor websites gerechtvaardigd is om de herkenbaarheid van (rijks)overheidswebsites voor burgers te vergroten. Te denken valt aan .gov.nl of .overheid.nl. Om de digitale toegankelijkheid te verbeteren gaan overheidsorganisaties gebruik maken van twee standaardvoorzieningen. Het NL Design System voorziet in bouwblokken waarmee websites volledig digitaal toegankelijk, begrijpelijk en gebruiksvriendelijk kunnen worden gebouwd of worden verbeterd. NLDoc kan automatisch pdf’s omzetten naar een toegankelijk alternatief.

Inkoopvoorwaarden en de EU AI Act Wat is de invloed van de EU AI Act op de inkoopvoorwaarden die bedrijven en overheden hanteren voor ai-toepassingen? Belangrijke vraag hierbij is: wanneer is een ai-systeem eigenlijk een ai-systeem? En kunnen inkopende organisaties überhaupt wel invloed uitoefenen op de manier waarop zij ai-modellen van externe leveranciers inkopen? De EU AI Act stelt eisen aan de ontwikkeling en het gebruik van ai-systemen door overheden en marktpartijen. De EU AI Act geldt niet alleen voor partijen die een ai-systeem ontwikkelen of op de markt brengen, maar ook voor importeurs en gebruikers. Bij de inkoop van software zal daar dus rekening mee gehouden moeten worden. De verordening is ’s werelds eerste uitgebreide wetgeving gericht op het reguleren van kunstmatige intelligentie. Het doel van de wet is enerzijds innovatie te stimuleren en anderzijds fundamentele rechten van burgers te beschermen en risico’s van ai-systemen te beheersen. Systemen die op basis van hun impact op veiligheid, mensenrechten of transparantie als ‘hoog risico’ worden beoordeeld, vallen onder de strengste verplichtingen. Ook spreekt de wet van een categorie ‘onacceptabele’ risico’s. Voor bedrijven en overheden die ai inzetten of inkopen, betekent de wet een wijziging van hun governance, compliance en inkoopprocessen. Daarbij spelen belangrijke vragen: hoe richt je als organisatie je inkoopvoorwaarden in volgens de EU AI Act? Wat als je gebruikmaakt van Amerikaanse platforms zoals ChatGPT? En hoe borg je logging en databeheer als je ai van externe partijen betrekt? Wat is een ai-systeem? Wanneer is een ai-systeem eigenlijk een ai-systeem? Die ogenschijnlijk simpele vraag vormt het startpunt van een complex traject waar veel bedrijven en overheden nog geen goed antwoord op krijgen. Pas als duidelijk is wat volgens de wet een ai-systeem ís, kun je bepalen of en hoe de regels van de EU AI Act van toepassing zijn. Ook bestaande toepassingen in bijvoorbeeld hr, klantenservice, logistiek of e-commerce kunnen ineens onder de ai-regelgeving vallen Niet alleen systemen die expliciet als ai verkocht worden vallen eronder, maar ook softwaretoepassingen die patronen herkennen, voorspellingen doen of beslissingen nemen kunnen hierdoor als ai worden aangemerkt. Dit betekent dat ook bestaande toepassingen in bijvoorbeeld hr, klantenservice, e-commerce of logistiek ineens onder de ai-regelgeving kunnen vallen. Denk aan een tool waarmee een klant van een webshop de eigen kledingmaat vaststelt, zo blijkt uit een voorbeeld op de website van ICTrecht. Dit heeft gevolgen voor de manier waarop bedrijven en overheden ai-systemen inkopen. Inkoopvoorwaarden, technische eisen en contractuele afspraken zullen moeten worden aangepast aan de eisen van de EU AI Act. Maar hoe doe je dat als afnemer van complexe technologie, zeker als je afhankelijk bent van grote internationale leveranciers? En hoe houd je de controle over zaken als logging, data-opslag en privacy, als de technologie buiten de EU wordt gehost of ontwikkeld? Of zijn er ook alternatieven denkbaar? Inkoopvoorwaarden herzien Juridisch expert Mirk Zwart schreef op de website van ICTRecht al dat de komst van de EU AI Act nieuwe eisen stelt aan transparantie, risicobeheer en menselijk toezicht. Dat heeft directe impact op de voorwaarden waaronder je ai inkoopt. Inkoopvoorwaarden moeten onder andere helderheid geven over: + de classificatie van het ai-systeem (laag, hoog risico of onacceptabel risico); + de naleving van transparantieverplichtingen; + de beschikbaarheid van documentatie en logginggegevens; + de verantwoordelijkheden rond menselijke supervisie en datagebruik. De kernvraag is: leg je deze verantwoordelijkheden volledig bij de leverancier? Of moet je als afnemer zelf de regie nemen? Dan rijst de vraag of dergelijke aspecten in de praktijk afdwingbaar zijn bij grote leveranciers als OpenAI of Google. Hun generatieve ai-modellen worden niet specifiek op één klant afgestemd en worden via standaardvoorwaarden geleverd. Er is bij deze publiek beschikbare LLM’s sprake van asymmetrie tussen aanbieder en afnemer. Enerzijds hanteren veel bedrijven inkoopvoorwaarden waarin ai-clausules ontbreken of te algemeen zijn. Anderzijds is het niet realistisch te denken dat een Europese gemeente of mkb-onderneming de voorwaarden van een Amerikaanse tech-gigant kan aanpassen. Logging is verplicht maar problematisch Een belangrijk aspect van de EU AI Act is de eis om gebruik en output van ai-systemen te loggen. Dit is essentieel voor audits, toezicht en geschillenbeslechting. Hoe garandeer je als afnemer dat de leverancier logging mogelijk maakt – en dat deze logs veilig worden opgeslagen? Logging is essentieel voor compliance. Maar als de leverancier geen toegang geeft tot de logbestanden, of als deze logs niet zijn te exporteren, dan sta je als afnemer met lege handen. Bovendien: wie garandeert dat de logs niet worden misbruikt? Dat is geen theoretisch risico, zoals ondernemer en tech-investeerder Gijsbert van der Meulen onlangs op LinkedIn betoogde: ‘In de zaak tussen The New York Times en OpenAI is door een Amerikaanse rechter bepaald dat alle output logs van ChatGPT bewaard moeten worden, inclusief data die volgens Europese normen allang verwijderd hadden moeten zijn. Dit zet het hele idee van dataminimalisatie en controle onder druk.’ Van der Meulen vervolgt: ‘(…) ook al heb je in ChatGPT je instellingen staan op ‘alle chats verwijderen’, ‘het model verbeteren’ uitgeschakeld en je geheugen voor personalisatie niet aangezet. Nog steeds is alles opvraagbaar.’ Interne ai versus publieke generatieve ai Voor Europese bedrijven die generatieve ai van Amerikaanse partijen gebruiken, betekent dit dus dat interne communicatie, klantdata en concurrentiegevoelige informatie in feite onder Amerikaanse jurisdictie vallen. Wat betekent dit voor Europese bedrijven die ai willen toepassen? Het is van cruciaal belang onderscheid te maken tussen Amerikaanse generatieve ai zoals ChatGPT en niet-Amerikaanse opties zoals LeChat van Mistral. Daarnaast zijn er op open source-modellen gebaseerde, door de organisatie zelf getrainde en daardoor veelal kleinere ai-modellen (de zogeheten Small Language Models of SLM’s). Trainen gebeurt dan met interne bedrijfsgegevens en andere zelf geselecteerde data. Deze SLM’s bieden organisaties wél autonomie. Hier geldt natuurlijk wel dat compliance volledig door de organisatie zelf moet worden geregeld. Gebruikt men externe data, dan moet bijvoorbeeld ook goed gekeken worden naar auteursrechten. Meer dan inkoopvoorwaarden Gevoelige sectoren zoals overheden en kritieke sectoren als defensie, zorg en energie kiezen nu vaak al voor eigen of op open source gebaseerde en zelf getrainde SLM-modellen. Open source-modellen bieden volop mogelijkheden voor soevereine data-opslag, transparantie van algoritmes en controle over audits. Het blijft natuurlijk zaak de licenties waarmee deze open source-modellen beschikbaar zijn, goed te bestuderen. Er bestaan overigens nuttige classifcatiesystemen voor ai-modellen die hierbij kunnen helpen. Voor bedrijven die besluiten om met niet-Europese generatieve ai-systemen aan de slag te gaan, is het belangrijk dat zij zich realiseren dat zij zich daarmee dus veel meer toegang tot hun bedrijfsdata geven dat zij zich wellicht realiseren. Als het om inkoop van ai gaat, is de EU AI Act niet alleen een wet, maar vooral ook een belangrijke wake-up call. Cio’s, it-managers en inkoopmanagers moeten zich realiseren dat transparantie, traceerbaarheid en toezicht niet langer optionele functies zijn, maar verplichte pijlers onder hun ai-beleid. Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #3.

Vooraanstaande Amerikaanse overheidsdiensten hebben richtlijnen gepubliceerd waarin ze softwareontwikkelaars dringend oproepen over te stappen op memory-safe-programmeertalen. Het rapport benadrukt dat geheugenkwetsbaarheden ernstige risico’s vormen voor de nationale veiligheid en kritieke infrastructuur. Het zijn de Amerikaanse Cybersecurity & Infrastructure Security Agency (Cisa) en de National Security Agency (NSA) die in een rapport de oproep doen. Memory safety verwijst naar de mate waarin programmeertalen bescherming bieden tegen kwetsbaarheden die ontstaan door verkeerd geheugenbeheer. Talen zoals Rust, Go, C#, Java, Swift, Python en JavaScript ondersteunen geautomatiseerd geheugenbeheer of implementeren compile-time checks om memory-gerelateerde fouten te voorkomen. Veel van deze talen zitten ook in de lift. Code C en C++, twee van de meest gebruikte programmeertalen, zijn evenwel niet standaard memory safe. Hoewel ontwikkelaars deze veiliger kunnen maken door best practices en statische analysetools, wordt code niet altijd met die zorgvuldigheid geïmplementeerd. Bovendien kunnen dergelijke zogenaamde veilige talen nog steeds onveilige C/C++-libraries importeren via zogenaamde foreign function interface. De impact van memory safety-problemen is aanzienlijk. Google en Microsoft hebben het merendeel van de kwetsbaarheden in grote softwareprojecten toegeschreven aan memory safety-fouten. In Google’s Android was negentig procent van de high-severity-kwetsbaarheden in 2018 het gevolg van memory safety bugs. De beruchte Heartbleed-fout in OpenSSL was eveneens het resultaat van een vergelijkbaar probleem. Techindustrie Nieuw is de discussies niet. Meer, de techindustrie is ook al begonnen met de transitie. Microsoft-executives riepen in 2022 op tot het schrijven van nieuwe applicaties in memory safe-talen zoals Rust. Google slaagde erin memory safety-kwetsbaarheden in Android tegen 2024 terug te brengen tot 24 procent van het totaal. De overgang verloopt niet zonder weerstand. In de Linux-kernelcommunity ontstond het afgelopen jaar controverse over pogingen om Rust-gebaseerde drivers te integreren. Ook C/C++-gemeenschappen werken aan alternatieven zoals TrapC, FilC en Safe C++ om de memory safety-beloften van Rust te evenaren. De overheid op haar beurt ondersteunt deze transitie met projecten zoals Tractor van Defense Advanced Research Projects Agency, dat een geautomatiseerde methode ontwikkelt om C-code naar Rust te vertalen. Het Cisa/NSA-rapport erkent dat memory safe-talen geen wondermiddel zijn en dat de transitie significante uitdagingen met zich meebrengt, vooral voor organisaties met grote bestaande codebases. Al is het rapport ook duidelijk: ‘Het gebruik van memory safe-programmeertalen wordt beschouwd als een belangrijke strategie om de beveiliging van software te verbeteren. En het risico op kostbare beveiligingsincidenten te verminderen.’

De Haagse rechter heeft Broadcom/VMware flink op de vingers getikt. Broadcom wordt gelast om Rijkswaterstaat (RWS) nog twee jaar bij wijze van exit-ondersteuning ‘support’ te verlenen. Het Amerikaanse techbedrijf Broadcom, dat eind 2023 de leverancier van virtualisatie-software VMware inlijfde, moet updates en upgrades voor onderhoud (1), fixes voor bugs en veiligheidsproblemen (2) en technische assistentie (3) voor een redelijke prijs blijven leveren. Dit geldt totdat Rijkswaterstaat het gebruik volledig heeft uitgefaseerd. Broadcom mag daarvoor via zijn reseller een ‘redelijk bedrag’ in rekening brengen (het precieze bedrag komt in een bodemprocedure aan de orde). Voldoet Broadcom niet aan deze verplichting dan kan het concern een dwangsom tegemoet zien die tot vijfentwintig miljoen euro kan oplopen. Zo oordeelt de rechter. Niet alleen in Nederland maar ook in andere landen werd uitgekeken naar het oordeel van de rechter. Want na de overname van VMware regende het klachten over de nieuwe gehanteerde voorwaarden. Broadcom probeert klanten ertoe te bewegen om akkoord te gaan met prijsstijgingen, grotere productbundels of ongewenste diensten. Rijkswaterstaat maakte hier zonder veel resultaat bezwaar tegen. Torenhoge kosten Deze jarenlange klant van VMware vond de prijsverhogingen zo buitensporig dat een alternatief voor VMware-producten werd gekozen. Maar die migratie wordt volgens RWS bemoeilijkt door, voor de support op VMware-producten waarop ze eeuwigdurende licentie heeft, torenhoge kosten te rekenen. Broadcom weigerde RWS enige vorm van exit-ondersteuning te bieden. Daarnaast wilde Broadcom geen broncodes ter beschikking stellen waarmee RWS zelf of via een derde partij in haar support zou kunnen voorzien. In strijd met zorgplicht De Haagse rechter geeft RWS gelijk dat Broadcom en partners in strijd handelen met de op hen rustende zorgplicht van it-leveranciers en dat zij misbruik maken van hun machtspositie. Broadcom wil na 22 juli aanstaande, wanneer de lopende support-overeenkomst afloopt, alleen nog kritieke beveiligingspatches voor kwetsbaarheden aanbieden. Maar dat is onvoldoende voor de veilige werking van de infrastructuur. Gelet op de afhankelijkheid van de VMware-producten, was RWS daarom op dat moment aangewezen op onderhandelingen met Broadcom. Klem zitten Anders dan Broadcom en zijn partners hebben gesteld, was er dus geen sprake van ‘vrije commerciële onderhandelingen’ tussen twee grote professionele partijen; RWS zat eigenlijk gewoon klem. Volgens de rechter stelt Rijkswaterstaat terecht dat Broadcom tot op heden geen passend aanbod heeft gedaan. In dat kader dient Broadcom ervoor te zorgen dat RWS voldoende support ontvangt om de deugdelijke werking van de VMware-producten voorlopig te continueren.

Defensie moet een volgende digitaliseringsslag maken. De ontwikkelingen rond artificiële intelligentie, autonome systemen en de cloud gaan immers razendsnel. Het gaat daarbij niet alleen om de technologie, maar ook om de kennis en de talenten die de krijgsmacht kan aantrekken. Intensieve samenwerking met het bedrijfsleven is daarin essentieel. Dat stellen demissionair staatssecretaris Tuinman en chief information officer (cio) Jeroen van der Vlugt van Defensie. Een speciale militaire academie voor defensie-tech (deftech) om jonge mensen aan te trekken, zou dat geen goed idee zijn? Defensie-cio Jeroen van der Vlugt vindt het een interessante gedachte. ‘Maar we hebben natuurlijk al onze eigen Defensieacademie. Daar kunnen jonge mensen gewoon naartoe. Daarnaast lopen er tal van samenwerkingsverbanden met verschillende universiteiten, zoals die van Tilburg rond artificiële intelligentie.’ ‘En we zijn vorig jaar met een Cyber Academy begonnen om zo de cybercapaciteit van de krijgsmacht te vergroten’, vult demissionair Defensie-staatssecretaris Gijs Tuinman (BBB) aan. ‘Al is die op een bredere groep mensen gericht. Je kunt bijvoorbeeld ook cyberreservist worden, om per jaar een x-aantal dagen inzetbaar te zijn voor Defensie.’ Tuinman wijst daarnaast op de militaire minors die samen met hogescholen worden georganiseerd, over bijvoorbeeld digitale weerbaarheid en digitale veiligheid. Schaalsprong Opleiding en werving is belangrijk voor de krijgsmacht die beschikt over een grote it-divisie, het Joint Informatievoorziening Commando (JIVC). Daar werken zo’n 3.500 mensen op diverse locaties, met activiteiten die uiteenlopen van informatiearchitectuur, big data en it-beheer tot cyberbeveiliging, communicatiemiddelen, wapensystemen en radars. Toch benadrukt Tuinman dat een nauwe samenwerking met het bedrijfsleven noodzakelijk is om bij te blijven met de snelle it- en def-tech-ontwikkelingen. ‘We moeten een slag maken, een schaalsprong, rond digitalisering. Bij Defensie staat de it-basis er, denk bijvoorbeeld aan GrIT voor de infrastructuur, SAP4/Hana voor de bedrijfsvoering en alle ondersteunende it in de domeinen. Maar we zullen moeten investeren in autonome systemen en artificiële intelligentie, in combinatie met het gebruik van cloudoplossingen en veel meer computerkracht. Niet omdat ik dat leuk vind, maar omdat het ernstig noodzakelijk is gezien de huidige geopolitieke ontwikkelingen. Zodat we de technologie krijgen waarmee we kunnen vechten om uiteindelijk onze mensen en onze vrijheid te beschermen.’ Bezoek aan de VS De bewindsman liet zich samen met onder andere cio Van der Vlugt recent informeren en inspireren tijdens twee tech-bezoeken aan de Verenigde Staten. De Defensie-delegatie bezocht verschillende it-bedrijven, waaronder Microsoft, Amazon, Google, Palo Alto Networks en Oracle, maar ook def-tech-organisaties als Defense Innovation Unit, Berkeley University, Lockheed Martin, Anduril en General Atomics. ‘Wat ik van mijn bezoeken aan de VS heb meegenomen, zijn – samengevat – drie constateringen’, zegt de staatsecretaris. ‘Eén: de technologische ontwikkelingen gaan echt supersnel, zoals rond onbemande wapensystemen, quantumcomputing en ai. Daar moet je dus veel slimme mensen tegenaan kunnen zetten. Maar, en dat is punt twee, daar is ook veel kapitaal voor nodig. In Amerika slaan ze er heel veel venture capital op kapot. En mijn derde constatering is dat, wil je voorop blijven lopen, je risico’s moet nemen en snellere keuzes moet maken in plaats van de geijkte paden te bewandelen.’ Samenwerking essentieel Cio Van der Vlugt benadrukt dat het ook gaat om het ecosysteem. ‘Mensen werken graag in de Amerikaanse techsector vanwege het hoog-innovatieve karakter maar ook omdat samenwerking hoog in het vaandel staat. Er bestaat daar een keten van bedrijven en instellingen die elkaar willen helpen. En laten we niet vergeten: ze willen graag met ons samenwerken.’ Zo’n ‘supply chain’ staat ook Tuinman in Nederland (en Europa) voor ogen. Intensief samenwerken met het bedrijfsleven staat bij hem hoog op de agenda. Hij deed die oproep kortgeleden op het Nederlandse AI Congres-congres in Utrecht. Dat vereist durf, hield hij de aanwezige ondernemers voor. ‘Ik zie een coöperatie voor me, tussen uw en onze ontwikkelteams. Zodat we werkprocessen snel kunnen integreren. Defensie heeft bijvoorbeeld behoefte aan een eigen synthetische datafabriek. Goede data zijn schaars en kosten veel tijd, middelen en menskracht. Dat kan makkelijker door ze synthetisch te genereren.’ Gamechanger De staatssecretaris wees erop dat de krijgsmacht al aan de slag is met een aantal Nederlandse techspelers, zoals Lobster Robotics voor een onderwaterrobot met optische sensor die kritische infrastructuur onder water kan inspecteren, en Avalor AI, betrokken bij de ontwikkeling van software voor drones. Defensie heeft inmiddels ook een eigen DefGPT, een veilig intern alternatief voor ChatGPT. Maar stelt Tuinman vast: er zijn veel meer partijen nodig, met name op ai-gebied. ‘Ai is een gamechanger en verandert oorlogsvoering nu al voorgoed. Het heeft gevolgen voor onze hele manier van werken. Van het plannen van onderhoud van alles wat rijdt, vliegt of vaart – tot het verzamelen, verwerken en analyseren van inlichtingen. En het nemen van operationele besluiten.’ Hij roept de techsector op om snel met concrete voorstellen te komen. Het beschikbare kapitaal is geen probleem meer. Meer dan een miljard ligt klaar om de defensie-industrie op te schalen. Nog dit jaar wil de staatssecretaris 310 miljoen euro investeren in autonome systemen en het opschalen van andere innovaties. Hij wijst ook op het afgelopen april geopende Security Fund (SecFund). Het fonds biedt startkapitaal voor startups, scale-ups en mkb bij het ontwikkelen van zowel civiel als militair te gebruiken innovaties, bijvoorbeeld op het gebied van autonome systemen, draadloze optische communicatie zoals LiFi (een nieuwe generatie datatransmissie), geavanceerde radiotechnologie en drones. Geen kostenpost Daarnaast wil Tuinman wat doen aan de complexe aanbestedingsregels die ervoor zorgen dat de inkoop van tech soms jaren duurt en de innovatie belemmert. ‘We willen die vereenvoudigen, onder andere doordat alles wat we direct nodig hebben ‘single source’ kunnen aanbesteden aan een door ons geselecteerde specialist.’ It in het algemeen en software in het bijzonder zijn gevechtskracht geworden en data de zuurstof van een krijgsmacht, benadrukken de staatssecretaris en de cio. Maar daarin zit ook een belangrijke ‘mindset- verandering. ‘It moet niet meer gezien worden als een kostenpost die steeds wordt overschreden, maar als een investering in de krijgsmacht. Wij moeten op het gebied van digitalisering een voorsprong nemen om zo sterker te staan tegenover onze tegenstanders op het slagveld.’ Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #4. Bio’s:Gijs Tuinman is sinds 2 juli 2024 staatssecretaris van Defensie. Daar is hij onder meer belast met personeelsbeleid, samenwerking defensie-industrie, en it en innovatie. Tuinman was van 6 december 2023 tot 2 juli 2024 Tweede Kamerlid voor BBB. Daarvoor was hij onderzoeker en docent bij het ministerie van Defensie. Hij werd vanwege zijn verdiensten tijdens diverse missies in Afghanistan onderscheiden met de Militaire Willems-Orde en de Bronzen Leeuw. Tuinman studeerde onder andere militaire wetenschappen aan de Koninklijke Militaire Academie in Breda.Jeroen van der Vlugt is sinds 2020 chief information officer (cio) van Defensie. Hij is verantwoordelijk voor it, datascience & ai en cybersecurity binnen de krijgsmacht. Als lid van de bestuursraad van Defensie is hij mede verantwoordelijk voor ‘het conflict van de toekomst’. Naast zijn rol bij Defensie is Jeroen lid van de advies- en auditcommissie van het UWV. Daarvoor werkte hij bijna vijfentwintig jaar in de private sector, onder meer bij KPN en Atos. De Nederlandse Defensie-delegatie op bezoek bij General Atomics, vlnr: Sander Oude Hesselink (Defensie Materieel-attache), Jan Willem Hartman (vice-admiraal, commandant van het Commando Materieel & IT), Jeroen van der Vlugt (cio), Gijs Tuinman (staatssecretaris), Lesley Dröge (adjudant van de staatssecretaris), Daniel Sloots (bestuursadviseur van de staatssecretaris) en Tom Kummel (woordvoerder Defensie).

De Europese Commissie heeft het AI-on-Demand Platform (AIoDP) uitgebreid met nieuwe artificiële intelligence (ai)-tools voor bedrijven en onderzoekers. Aan deze centrale infrastructuur zijn toegevoegd een ai-marktplaats en low code ai-ontwikkeltools waaronder een ai-builder en een ai-runner. De nieuwe functies zijn onlangs in Brussel bekend gemaakt. Ook beschikbaar zijn veilige, betrouwbare oplossingen voor generatieve ai (gen-ai) en grote taalmodellen. Verder biedt het platform toegang tot high-performance computing (hpc) via EuroHPC. Dat is essentieel voor het trainen van grote taalmodellen (llm’s) en gen-ai. Ict-coöperatie Surf werkt mee aan deze hpc-as-a-service voor grootschalige modeltraining. Samen met TNO speelt Surf ook een rol bij de ontwikkeling van ai-tools die betrekkelijk weinig kennis van codering vereisen. Deze e-commerce ai-marktplaats die bedrijven helpt de juiste ai-oplossingen te vinden, komt mede tot stand van de Nederlandse AI Coalitie (NL AIC). Beschikbaar komen kant-en-klare ai-modules die zijn toegesneden op de behoeften van de sector. AIoDP AIoDP is bedoeld als Europa’s soevereine infrastructuur voor de ontwikkeling en uitrol van ai. AIoDP positioneert zich als hét knooppunt voor kunstmatige intelligentie in Europa, één enkel, vertrouwd toegangspunt. De tools voor de implementatie van ai en de uitrol van ai-diensten voldoen aan Europese regelgeving en waarden. Ook wordt aansluiting gezocht bij het Europese digitale ecosysteem. Zo is integratie gepland met complementaire initiatieven als AI Factories, Europese digitale innovatiehubs, faciliteiten voor het testen en experimenteren en Europese Data Spaces. Het platform is met steun van de EU gezamenlijk ontwikkeld door de projecten AI4Europe en DeployAI dat wordt gecoördineerd door het Duitse Fraunhofer IAIS. AIoDP biedt toegang tot meer dan vijfhonderdduizend ‘ai-gerelateerde activa’, waaronder datasets, tools en hulpmiddelen.

Het Rijk is van plan bijna zeventig miljoen euro te reserveren voor de bouw van een grote artificiële intelligence (ai)-fabriek in Groningen. Dit bedrag komt boven op de maximaal zestig miljoen euro die de regio Groningen en Noord-Drenthe eerder heeft toegezegd. Dit blijkt uit een brief van het kabinet aan de Tweede Kamer. Daarnaast is er een Europese aanvraag voor cofinanciering van zeventig miljoen ingediend bij EuroHPC, het Europese samenwerkingsverband voor supercomputing. Daarmee kan de totale investering op tweehonderd miljoen uitkomen. In allerlei ai-programma’s inclusief de ai-fabriek investeert het kabinet in totaal ruim een half miljard euro. Stichting Nederlandse AI-fabriek Initiatiefnemer voor de Groningse ai-fabriek is de Stichting Nederlandse AI-fabriek, waarachter de ict-coöperatie Surf, TNO, de Nederlandse AI Coalitie (AIC4NL) en het regionale verband Samenwerking Noord staan. De Nederlandse ai-fabriek vormt een combinatie van een datacenter en een kenniscentrum met medewerkers ter ondersteuning van gebruikers. Deze ai-faciliteit moet een broedplaats worden voor innovatie in sectoren zoals zorg, landbouw, defensie en energie. De verwachting is dat het expertisecentrum medio 2026 operationeel is, met een supercomputer die begin 2027 volledig draait. De stichting streeft naar open toegang voor het mkb, kennisinstellingen en overheid, gericht op maatschappelijke opgaven. De komende maanden wordt bekeken hoe de ai-fabriek het beste kan aansluiten op bestaande en nieuwe initiatieven op het gebied van digitale infrastructuur en ai, zowel nationaal als Europees. AI Gigafactory? Daar kan ook AI Gigafactory.nl bij horen, een privaat initiatief dat Nederland op de kaart wil zetten binnen een Europees netwerk van ai-rekencentra. Hierachter zit Han de Groot, mede-oprichter van GTDC (thans bekend als Switch Datacenter Development) en zijn Family Office. Hij wist Eneco aan te trekken als strategisch energiepartner. Een groot aantal bedrijven en financiële instellingen, waaronder ING, ABN Amro, Achmea en Invest-NL, hebben steun toegezegd. Maar de financiering, die op zo’n 5 miljard euro wordt geraamd, moet nog rondkomen. Dit plan steekt qua ambities de Groningse ai-fabriek naar de kroon. Gedacht wordt aan een veel grotere omvang, terwijl de doelgroep bestaat uit grotere ondernemingen die modellen willen draaien met een niet-experimenteel karakter. Dit consortium heeft onlangs een formeel voorstel ingediend voor een Europese AI-Gigafactory bij de Europese Commissie. De Groot denkt veel internationaal kapitaal en private partners te kunnen aantrekken.  Een belangrijk deel van de financiering zou moeten komen van het EU-programma InvestAI, dat twintig miljard euro wil mobiliseren. Als vestigingsplaats kiest deze coalitie voor een locatie in de Randstad Holland met directe toegang tot windenergie op de Noordzee. Zo’n aanlandingspunt en de nabijheid van een flexibele backup-energiecentrale kunnen de belasting van het stroomnet tot een minimum beperken.