computable
95 nieuwsberichten gevonden
Open- of closed source:wat is veiliger?
18 uur
Wanneer organisaties keuzes maken over hun it-infrastructuur, speelt beveiliging een hoofdrol. Cyberaanvallen, datalekken en de toenemende druk vanuit wet- en regelgeving zorgen ervoor dat bedrijven kritischer kijken naar de software die ze gebruiken. Eén van de grootste discussies hierbij is of opensourcesoftware veiliger is dan closed software. Beide modellen hebben voor- en nadelen, maar wat betekent dat precies voor een organisatie?
Opensourcesoftware betekent dat de broncode van de software openbaar is. Iedereen mag de code bekijken, aanpassen en verspreiden. Bij closed source-software is dit niet het geval. Alleen de softwareleverancier zelf heeft toegang tot de code. Hoewel beide soorten software dagelijks intensief gebruikt worden, bestaat er een groot verschil in hoe ze ontwikkeld, verspreid en onderhouden worden. Dat verschil heeft directe gevolgen voor de beveiliging ervan.
Transparantie versus controle
Een belangrijk kenmerk van opensourcesoftware is het feit dat transparantie wordt geboden. Omdat iedereen toegang heeft tot de code, kan een gemeenschap van ontwikkelaars en beveiligingsexperts deze continu controleren op fouten en beveiligingsrisico’s. Voorstanders van opensource-software noemen dit principe vaak de kracht van ‘many eyes’. Hoe meer mensen naar de code kijken, hoe sneller fouten ontdekt worden.
Bij closed source-software ligt de verantwoordelijkheid voor het verhelpen van kwetsbaarheden uitsluitend bij de leverancier. Hoewel leveranciers vaak professionele beveiligingsteams in dienst hebben, is er minder transparantie. Gebruikers vertrouwen volledig op de leverancier om problemen op tijd te ontdekken en op te lossen. De gesloten aanpak kan daardoor zowel een voordeel als een nadeel zijn: aan de ene kant betekent het gecontroleerde en georganiseerde updates, aan de andere kant kan het betekenen dat problemen langer verborgen blijven.
Het tempo van beveiligingsupdates
Een ander verschil tussen open en closed source-software zit in hoe snel beveiligingsproblemen worden opgelost. Opensourcesoftware profiteert van de snelheid waarmee de gemeenschap werkt. Zodra een kwetsbaarheid wordt ontdekt, kan vrijwel direct een grote(re) groep ontwikkelaars aan een oplossing werken. In de praktijk heeft dit geleid tot situaties waarin kritieke problemen binnen enkele uren of dagen opgelost werden.
Closed source-software is afhankelijk van de interne processen bij de leverancier, maar bijvoorbeeld ook diens roadmap. Hoewel updates meestal gestructureerd en grondig worden getest, kan de levering ervan langer duren. Kwetsbaarheden blijven soms weken of zelfs maanden bestaan, totdat er een officiële update beschikbaar komt.
Het gebruik van opensourcesoftware vereist actieve monitoring door de organisatie zelf
Hoewel opensource-communities veelal snel reageren, kleven er ook risico’s aan deze benadering. Niet elk opensource-project heeft een actieve gemeenschap. Sommige software raakt verouderd of wordt onvoldoende onderhouden. Dit kan ertoe leiden dat bekende beveiligingslekken blijven bestaan zonder dat gebruikers dat direct doorhebben. Het gebruik van opensourcesoftware vereist dus actieve monitoring door de organisatie zelf.
Closed source-software kent nog een ander risico: afhankelijkheid van één leverancier. Als die failliet gaat of besluit om bepaalde software niet langer te ondersteunen, staat de organisatie met lege handen. Dit betekent dat gebruikers van closed source-software kwetsbaar zijn voor strategische keuzes van hun leveranciers. Een risico dat bij opensourcesoftware veel kleiner is, omdat de software niet aan één leverancier gebonden is.
Concrete beveiligingsvoorbeelden
Een goed voorbeeld van een probleem met opensourcesoftware was de Heartbleed-bug uit 2014. Deze ernstige kwetsbaarheid in OpenSSL, een veelgebruikte softwarebibliotheek, toonde aan dat ook populaire en goed onderhouden opensource-projecten kwetsbaar kunnen zijn. Tegelijkertijd liet de snelle reactie vanuit de community zien hoe effectief het model kan zijn: binnen enkele dagen was er een oplossing beschikbaar.
Closed source-software heeft vergelijkbare voorbeelden. Het Wannacry-ransomware-incident uit 2017 werd mogelijk gemaakt door een kwetsbaarheid in oudere versies van Microsoft Windows. Hoewel Microsoft al een patch had uitgebracht, waren veel organisaties niet snel genoeg met installeren, mede door de complexiteit en afhankelijkheid van de leverancier. En de problemen die Crowdstrike veroorzaakte, laten zien dat het ook met updates van closed software-producten soms meer dan oppassen is. In juli van 2024 werd de wereld opgeschrikt door een storing veroorzaakt door een defecte update in de beveiligingssoftware van CrowdStrike. De update liet wereldwijd miljoenen op Microsoft Windows draaiende computers crashen.
Flexibiliteit en maatwerk in beveiliging
Een ander punt van aandacht is flexibiliteit. Opensourcesoftware biedt organisaties meer ruimte om zelf aanpassingen te doen en de beveiliging specifiek af te stemmen op hun behoeften. Dit is vooral interessant voor bedrijven met zeer specifieke compliance- of beveiligingseisen. En niet te vergeten: zelf beschikken over voldoende technische kennis en vaardigheden.
Closed source-software biedt juist een gestandaardiseerde aanpak. Leveranciers volgen duidelijke richtlijnen en protocollen, wat voor sommige organisaties aantrekkelijker kan zijn vanwege voorspelbaarheid en uniforme processen. Dit kan met name gunstig zijn bij organisaties met beperkte interne IT-expertise.
Kosten en ondersteuning
Hoewel opensourcesoftware doorgaans gratis is, zijn er vaak indirecte kosten. Organisaties moeten bijvoorbeeld investeren in gespecialiseerde kennis of externe partijen inschakelen om ondersteuning te bieden en software te onderhouden. Dit kan, zeker bij complexe beveiligingsvraagstukken, tot aanzienlijke kosten leiden. Sowieso geldt vaak dat opensource-oplossingen door enterprise-organisaties uitsluitend gebruikt worden inclusief een betaald supportcontract. Gratis is hier dus relatief.
Bij closed source-software betalen organisaties doorgaans licentiekosten, waar ondersteuning en beveiligingsupdates veelal bij inbegrepen zijn. Hoewel dit meestal duurder is, biedt het wel zekerheid over ondersteuning en regelmatige beveiligingsupdates.
Organisaties die kiezen voor opensourcesoftware moeten zorgvuldig de gezondheid van het project en de betrokkenheid van de community beoordelen. Tools zoals GitHub en OpenHub kunnen hierbij helpen. Hoe actiever de gemeenschap, hoe groter de kans dat beveiligingsproblemen snel en adequaat aangepakt worden.
Bij closed source-software is evaluatie van de leverancier essentieel. Hierbij spelen ook factoren als reputatie en continuïteit een rol. Door due diligence uit te voeren, kunnen organisaties zich beter beschermen tegen risico’s.
Welke aanpak past het beste?
Er is geen absolute winnaar als het gaat om de vraag of opensource veiliger is dan closed source. Beide modellen hebben duidelijke sterke punten en specifieke risico’s. De keuze hangt sterk af van de eigen organisatie: interne expertise, beschikbare middelen en specifieke beveiligingseisen bepalen uiteindelijk welke aanpak het beste past.
Opensource biedt snelheid, transparantie en onafhankelijkheid, maar vraagt actief beheer en voortdurende monitoring. Closed source geeft stabiliteit, gecontroleerde updates en professionele ondersteuning, maar brengt ook risico’s met zich mee rondom afhankelijkheid en gebrek aan inzicht in de code.
Let bij opensource op de licentieHoewel opensource-software vaak geassocieerd wordt met vrij en onbeperkt gebruik, zijn er verschillende licentievormen die specifieke voorwaarden stellen. Bekende licenties zoals de GNU General Public License (GPL) of de Apache License zijn helder, maar soms voegen ontwikkelaars extra voorwaarden toe aan bestaande licenties. Hierdoor ontstaan varianten die gebruikers kunnen verrassen en mogelijk juridische risico’s opleveren. Een voorbeeld is de toevoeging van de zogenaamde ‘Commons Clause’. Deze bepaling verbiedt commercieel gebruik van de software zonder expliciete toestemming, terwijl de oorspronkelijke licentie dit juist toestaat. Een ander voorbeeld is de Server Side Public License (SSPL), een variant van de AGPL (Affero General Public License, een variant op de GNU General Public License). SSPL verplicht bedrijven om ook software openbaar te maken waarmee de opensource-toepassing gecombineerd wordt, ook als die alleen intern of via de cloud wordt gebruikt.
Dit artikel staat ook in het Computable Magazine 2025 #2.
Digital twins beloven revolutie in netwerkbeheer en cybersecurity
1 dag
BLOG – Digital twins, virtuele replica’s van fysieke objecten, systemen of processen, winnen gestaag aan populariteit in de technologiesector, met name op het gebied van netwerken en beveiliging. Deze geavanceerde modellen hebben de potentie om netwerkbeheer en cybersecurity te revolutioneren door een dynamische, realtime en allesomvattende aanpak te bieden voor het beheren, optimaliseren en beveiligen van complexe systemen.
McKinsey & Company benadrukt dat digital twins onmisbare bedrijfstools zijn voor toonaangevende bedrijven en op het punt staan een cruciale rol te spelen bij het optimaliseren van processen en besluitvorming in elke branche.
De intrinsieke waarde van digital twins ligt in hun vermogen om een realtime-kopie van een omgeving te bieden, waardoor beveiligings- en netwerkteams scenario’s kunnen testen en manipuleren zonder de live-omgeving te beïnvloeden. De recente ontwikkeling van deze tools omvat generatieve ai, waardoor teams zonder specifieke netwerk- of beveiligingsexpertise de modellen kunnen bevragen.
Bovendien bieden ze een sandbox voor het testen van nieuwe tools en technologieën, waardoor teams hun impact op de omgeving kunnen beoordelen zonder de operationele veerkracht in gevaar te brengen.
Verbeterde scenarioplanning en -testen
Digital twins emuleren live productieomgevingen, waardoor organisaties wijzigingen op een gecontroleerde manier kunnen testen, wat vaak onpraktisch is op live-netwerken. Dit omvat het testen van firewallregels, routeringswijzigingen en andere netwerkconfiguraties om de impact ervan op de verkeersstroom te evalueren. Teams kunnen verschillende scenario’s testen om de verkeersstroom te optimaliseren tot het gewenste niveau, waardoor giswerk bij het implementeren van netwerkwijzigingen wordt geëlimineerd. Door de resultaten vooraf te bekijken voordat wijzigingen in de productieomgeving worden doorgevoerd, kunnen teams weloverwogen beslissingen nemen.
Vanuit beveiligingsperspectief bieden digital twins voordelen. Ze garanderen naleving van beveiligingsbeleid door geplande wijzigingen te valideren. Bovendien kunnen netwerk- en beveiligingsteams de reikwijdte van potentiële inbreuken of gecompromitteerde knooppunten analyseren. Simulaties zijn uit te voeren om de impact op de connectiviteit en interacties tussen knooppunten te begrijpen en mogelijke paden voor kwaadwillenden te identificeren. Dit helpt bij het identificeren van kwetsbare paden die aandacht vereisen om risico’s en de impact van inbreuken te beperken.
Minimaliseren van verstoring en downtime
Digital twins stellen ontwikkelaars in staat om te werken in een devops-omgeving met geautomatiseerde tests en verandermanagement, terwijl de netwerkintegriteit en beveiliging behouden blijven. De operationele veerkracht wordt gewaarborgd terwijl veranderingen worden versneld en functionaliteit, code en producten zijn vrij te geven.
Door potentiële problemen, zoals configuratie- of beveiligingsbeleidsproblemen, te signaleren, voorkomen digital twins implementaties die het netwerk in gevaar kunnen brengen. Dit waarborgt de netwerkintegriteit en kan netwerkuitval tot wel vijftig procent verminderen, aldus Forward Networks. Ontwikkelaars kunnen innoveren in een veilige omgeving die identiek is aan het echte systeem, met een evenwicht tussen flexibiliteit en beveiliging.
Ai inzetten om interacties te vereenvoudigen
Door generatieve ai te integreren in digitale tweelingen kunnen it-teams met behulp van natuurlijke, intuïtieve taal met complexe modellen werken en waardevolle inzichten verkrijgen zonder diepgaande technische kennis van netwerk- en beveiligingsprotocollen. Dit versnelt besluitvormingsprocessen en maakt dat noodzakelijke acties snel en efficiënt zijn uit te voeren.
Digital twins revolutioneren netwerkbeheer en cybersecurity
Deze aanpak is met name nuttig bij het aanpakken van tekorten aan vaardigheden, omdat applicatie- en ontwikkelteams het netwerk kunnen beheren met minimale afhankelijkheid van netwerk- en beveiligingsspecialisten. Hierdoor kunnen deze teams zich concentreren op prioriteiten die verder gaan dan routinematige wijzigingen.
Een retailbedrijf kan bijvoorbeeld een digital twin gebruiken om de impact van een nieuw e-commerceplatform op hun netwerk te simuleren. Door gebruik te maken van generatieve ai kan het daar aanwezige it-team snel potentiële problemen identificeren en de prestaties van het platform optimaliseren zonder uitgebreide netwerkexpertise.
Verbetering van de operationele veerkracht
Het implementeren van digital twins voor gecentraliseerd verandermanagement via devops-pipelines vermindert het risico op ongeautoriseerde netwerktoegang aanzienlijk, doordat alle wijzigingen een gecontroleerd proces volgen. Deze aanpak verkleint de kans op onbedoelde wijzigingen die het netwerk zouden kunnen verstoren. Centralisatie van verandermanagement verbetert de operationele veerkracht, omdat alle wijzigingen worden getest en gevalideerd vóór implementatie, waardoor het risico op netwerkverstoringen wordt geminimaliseerd.
Digital twins bieden realtime-inzichten en voorspellende analyses voor verschillende systemen en processen, waardoor de gemiddelde resolutie (MTTR) mogelijk tot wel tachtig procent wordt verkort, aldus Forward Networks. Dit versnelt de diagnose en oplossing van problemen, zoals netwerkuitval of beveiligingsinbreuken, waardoor snelle interventie, analyse van de hoofdoorzaak en effectieve implementatie van oplossingen mogelijk zijn om de operationele veerkracht te verbeteren.
Digital twins revolutioneren netwerkbeheer en cybersecurity door een dynamische, realtime en allesomvattende aanpak te bieden voor het beheren, optimaliseren en beveiligen van complexe systemen. Hun vermogen om realistische omgevingen te simuleren, gecombineerd met de kracht van generatieve ai, maakt ze tot onmisbare tools voor organisaties die hun operationele veerkracht, efficiëntie en beveiligingscompliance willen verbeteren. Naarmate deze technologieën zich verder ontwikkelen, zullen ze ongetwijfeld een cruciale rol spelen bij het vormgeven van de toekomst van netwerkbeheer en cybersecurity.
Dave McGrail, head of business consultancy Xalient
Kort: Weer Red Hat Award voor Vijfhart, ruim 500 miljoen voor vervolgfonds Main (en meer)
2 dagen
It-opleider Vijfhart opnieuw beloond met Red Hart Award op, Main Capital krijgt ruim vijfhonderd miljoen voor nieuw fonds, detacheerder Aethon haalt bijna tien miljoen op bij tech-investeerder Endeit Capital, een ai-samenwerkingsverband van Capgemini, Mistral AI en SAP, en Royal HaskoningDHV heet voortaan Haskoning.
Vijfhart wint weer Red Hat Award
Vijfhart is voor het vierde jaar op rij uitgeroepen tot ‘Red Hat Training Partner of the Year’. Volgens de it-opleider is het bedrijf dit jaar de enige Nederlandse opleider die een onderscheiding heeft ontvangen binnen het EMEA-partnerecosysteem van Red Hat, sinds 2019 onderdeel van IBM en aanbieder van de opensourcesoftware-oplossing Red Hat Enterprise Linux. De uitreiking valt samen met het veertigjarig jubileum van Vijfhart. Het bedrijf viert dit samen met zijn community op vijfhart.nl/redhat.
Main Capital haalt ruim 500 miljoen op voor vervolginvesteringen
Main Capital Partners heeft voor zijn eerste ‘continuation fund’ 520 miljoen euro opgehaald bij investeerders. Dit fonds is bedoeld om de investeringen in een aantal bedrijven te continueren. Doorgaans wil een investeerder na een jaar of vijf een exit en zoekt het een opvolgende kapitaalverschaffer. Maar bij zo’n ‘vervolgfonds’ is het de ambitie om bepaalde platforminvesteringen nog verder uit te bouwen, bijvoorbeeld op de Europese markt. In dit geval gaat het om drie activa: SDB (een Nederlandse leverancier van software voor de gezondheidszorg), Mach (een Duitse overheidsautomatiseerder) en Björn Lundén (een Zweedse aanbieder van software voor financiële administratie).
Bijna 10 miljoen voor Aethon
Detacheerder Aethon heeft een investering van 9,6 miljoen euro ontvangen van tech-investeerder Endeit Capital. De financiering stelt het Rijswijkse bedrijf in staat om de ontwikkeling van zijn technologie te versnellen en de capaciteit verder op te schalen om personeelstekorten in de zorg, kinderopvang, het onderwijs en de publieke sector aan te pakken. Centraal in deze strategie staat Aelio, het alles-in-één workforce platform van Aethon. Het bedrijf is onderdeel van Mission Ae (voorheen Aethon Groep).
Capgemini, Mistral AI en SAP mikken op vitale sector
Capgemini heeft een strategisch partnerschap met SAP en Mistral AI aangekondigd om sterk gereguleerde organisaties te helpen groeien door de inzet van artificiële intelligentie (ai)-modellen. De samenwerking biedt ai-oplossingen binnen SAP voor sectoren met strikte datavereisten, zoals de financiële dienstverlening, publieke sector, lucht- en ruimtevaart, defensie en energiesector. Als onderdeel van deze nieuwe samenwerking biedt Capgemini een uitgebreide library van ruim vijftig vooraf gebouwde, aangepaste zakelijke ai-toepassingen.
Royal HaskoningDHV heet voortaan Haskoning
Advies- en ingenieursbureau Royal HaskoningDHV heet voortaan Haskoning. Het bedrijf behoudt het predicaat Koninklijk. ‘We nemen hiermee afscheid van een lange naam die weliswaar onze ontstaansgeschiedenis goed weergaf, maar in de praktijk leidde tot uiteenlopende benamingen en afkortingen’, licht algemeen directeur Marije Hulshof toe. De naam Royal HaskoningDHV ontstond in 2012 toen Royal Haskoning en DHV fuseerden. Het bedrijf (6800 medewerkers) kent een 144-jarige geschiedenis.
VNG wil gezamenlijk regie digitalisering gemeenten
2 dagen
De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) staat een collectivisering van de gemeentelijke digitalisering voor ogen. Zo’n tachtig procent komt daarvoor in aanmerking. Door gezamenlijk regie te voeren op de inkoop, de ontwikkeling en het beheer van ict-systemen ontstaan schaalvoordelen, is er meer slagkracht om ict succesvol toe te passen en wordt de weerbaarheid vergroot (en dus een kleinere kans op geslaagde cyberaanvallen).
De VNG heeft met het oog op de collectivisering de resolutie ‘Als één sterke bestuurslaag regie op de Digitale Samenleving’ opgesteld. Op 18 juni 2025 stemmen de leden van de VNG tijdens de algemene ledenvergadering over dit voorstel, dat bepalend kan zijn voor de inrichting van de gemeentelijke digitalisering in Nederland.
Er zijn drie bewegingen aanleiding voor het opstellen van de resolutie, schrijft de vereniging: de grote krapte aan geld, mensen en middelen bij gemeenten, terwijl digitale oplossingen onmisbaar zijn om maatschappelijke doelstellingen te verwezenlijken (1), de oplopende geopolitieke spanningen, met als risico dat juist deze digitale systemen doelwit worden van kwaadwillende statelijke actoren (2), en de grote afhankelijkheid van grote Amerikaanse techbedrijven (3).
Sleutelbegrippen
De collectiviseringsgedachte komt niet uit de lucht vallen. De VNG presenteerde vorig jaar september al de ‘Digitale Agenda Gemeenten 2028’ waarin samenwerking en standaardisatie sleutelbegrippen zijn. De tijd dat lokale overheden lijdzaam toezagen hoe technologie zich ontwikkelt en zij moesten volgen, is voorbij. Gemeenten moeten het voortouw nemen om hun digitalisering een verantwoord verloop te geven, was toen al de veelgehoorde gedachte.
Dit idee komt voort uit de Common Ground-beweging die een aantal jaar geleden is gestart. Het is een informatiekundige visie waarmee gemeenten collectief de informatievoorziening eenvoudiger, flexibeler en slimmer inrichten door data los te koppelen van werkprocessen en applicaties en te bevragen bij de bron (en zo onafhankelijk te staan ten opzichte van leveranciers). Daarnaast heeft de VNG de afgelopen jaren ook diverse gemeenschappelijke aanbestedingen op ict-gebied georganiseerd om efficiencyvoordelen te behalen. Opvallend genoeg wordt daar in de resolutie niet naar gerefereerd. Wel naar de overheidsbrede samenwerking, die op nationaal niveau wordt vormgegeven in de Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS). Daarin maken overheden afspraken over standaarden en plannen (bijvoorbeeld voor de ontwikkeling van een soevereine cloud).
Onderscheidend en niet-onderscheidend
Volgens de VNG betekent collectivisering dat gemeenten als één sterke bestuurslaag opereren rond een thema, dossier of toepassing binnen digitalisering. Denk hierbij aan informatiebeveiliging, leveranciersmanagement en inkoop, cloudstrategie of de prioriteiten uit de Nederlandse Digitaliseringsstrategie, zoals digitale autonomie. Het betreft zogeheten niet-onderscheidende digitalisering, zoals de inrichting van een data-infrastructuur, het gebruik van generieke bedrijfsvoeringsapplicaties of het online regelen van de uitgifte van paspoorten of de verstrekking van vergunningen.
De VNG geeft in de resolutie ook een voorbeeld: het parkeerbeleid. Volgens de gemeentespreekbuis is parkeerbeleid een onderscheidend thema voor gemeentes, terwijl de onderliggende it-systemen voor de uitvoering van het parkeerbeleid niet onderscheidend zijn. Die lenen zich om te collectiviseren, zodat daar schaalvoordelen uit gehaald kunnen worden. Saillant is dat gemeente Utrecht al enige tijd kampt met een falende parkeerapp, waarbij de wethouder stelde dat er ‘helemaal niet zoveel aanbieders van dit soort software zijn en elke gemeente ook zijn eigen wensen heeft. Elke gemeente loopt hier tegenaan. Wat wij willen met de software bestaat nog niet, dat moet dus echt ontwikkeld worden.’
Finetuning
Wat de VNG in de resolutie dan wel expliciet aangeeft is dat de uitwerking van collectivisering per dossier kan verschillen: een voorstel kan gaan over de inrichting van een gezamenlijke inkooporganisatie, ‘compliance centers’ waar juridische kwesties rondom artificiële intelligentie (ai) belegd worden, de standaardisatie van ‘ethics-by-design’ of het versterken/uitbreiden van shared service centers (ssc’s). Samenwerking met het rijk behoort ook tot de mogelijkheden, zoals een landelijk expertteam dat de onderhandeling met Amerikaanse leveranciers doet voor alle overheden.
De belangenbehartiger benadrukt dat in de collectiviseringsvoorstellen rekenschap gegeven moet worden van de diverse kenmerken van gemeenten, zoals aard, omvang, draagkracht, volwassenheid van de digitalisering, bestaande juridische afspraken en lopende begrotingen. Een ‘big-bang’-verandering van de digitalisering is geen optie, de VNG is meer voorstander van stapsgewijze veranderingen.
Dominantie van systeemintegrators brokkelt af door ai-revolutie
2 dagen
Wereldwijd zijn twintig bedrijven goed voor de helft van de markt voor it-dienstverlening. Maar die markt staat op een kantelpunt, concludeert onderzoeksbureau Canalys. ‘De alles-onder-één-dakbenadering is voor klanten niet langer acceptabel.’
Terwijl de totale uitgaven aan systeemintegrators vorig jaar nog stegen naar 863,8 miljard dollar, zien de grootste spelers hun marktaandeel voor het vijfde achtereenvolgende jaar dalen. De top 20 van wereldwijde systeemintegrators – dat zijn: Accenture, Deloitte, Tata Consultancy Services, Cognizant, PwC, Capgemini, EY, Infosys, Atos, CGI, DXC Technology, Epam Systems, Fujitsu, HCLTech, IBM, Kyndryl, NTT Data, Tech Mahindra, Unisys en Wipro – is nog altijd goed voor de helft van de markt, maar de greep op klanten verslapt.
De cijfers van Canalys tonen namelijk een opmerkelijke trend. Het marktaandeel van die twintig systeemintegrators daalde van 52,9 naar 51,9 procent van de totale uitgaven aan it-integratie. Nog opvallender is dat hun aandeel in de totale it-uitgaven wereldwijd kromp van 9,9 in 2019 naar 8,9 procent in 2024.
Ai als spelbreker
De ontwikkeling markeert een fundamentele verschuiving in de sector. Waar de grote integrators tijdens de pandemie nog profiteerden van hun vermogen om grootschalige cloudtransformaties uit te voeren, heeft de opkomst van artificiële intelligentie de kaarten geschud. ‘Klanten zoeken naar gespecialiseerde expertise in plaats van de traditionele alles-onder-één-dakbenadering van de grote spelers’, haalt Peter Bryant, analist bij Canalys aan. ‘Dat model is voor veel klanten niet langer acceptabel.’
De complexe structuren van de grote consultingfirma’s maken het moeilijker om snel de juiste expertise te mobiliseren, terwijl wendbare concurrenten sneller kunnen schakelen. Ook de traditionele time & material-benadering van de integrators botst steeds vaker met moderne klantverwachtingen. Cloud-native-bedrijven en gespecialiseerde integrators blijken beter gepositioneerd om hun diepgaande expertise in specifieke technologieën of industrieën te benutten.In het ai-tijdperk zijn bedrijven bovendien voorzichtiger geworden met investeringen zonder duidelijk rendement. Volgens Canalys zijn veel ai-projecten in een proefstadium blijven hangen of werden ze voortijdig stopgezet. ‘Dit gebrek aan succesvolle conversie raakt de grote integrators harder dan hun kleinere concurrenten’, aldus Bryant.De verschuiving in de markt wordt ook pijnlijk duidelijk in de Amerikaanse overheidssector, traditioneel een stabiele inkomstenbron voor grote integrators. Accenture haalt volgens de onderzoeker ongeveer acht procent van zijn wereldwijde omzet uit federale contracten, maar politieke veranderingen en bezuinigingsdruk brengen onzekerheid. Concurrent Deloitte kreeg het nog zwaarder te verduren met meer dan honderd afgeslankte of geannuleerde contracten, wat leidde tot directe ontslagen.
Groeidomeinen
Toch blijven de grote jongens niet bij de pakken neerzitten. Voor 2025 hebben de grote integrators twee duidelijke focusgebieden geïdentificeerd om het tij te keren. Ten eerste managed services, waar Canalys een jaarlijkse groei van dertien procent voorspelt tot een totale waarde van 595 miljard dollar. Marktleider Accenture zag zijn omzet uit managed services al met elf procent stijgen, bijna het dubbele van de groei in traditionele consulting.
Het tweede speerpunt is cybersecurity, met een verwachte groei van 11,9 procent in 2025. Via systeemintegratoren zal naar verwachting 27,2 miljard dollar aan cybersecuritydiensten vloeien, goed voor 28 procent van de totale cybersecuritymarkt. In tegenstelling tot andere it-uitgaven blijft cybersecurity een non-negotiable investering voor bedrijven. Al lijken de gouden jaren alvast voorbij voor de alleskunners.
Zo krijgt de overheid meer grip op clouddiensten
2 dagen
De Nederlandse overheid is nu nog te afhankelijk van grote buitenlandse cloudbedrijven, zoals Microsoft, Google en Amazon. Dit vormt een risico voor de nationale veiligheid, omdat deze bedrijven onder invloed kunnen staan van Amerikaanse wetgeving of geopolitieke druk. Daarom presenteert een brede coalitie van Nederlandse bedrijven en organisaties een praktische route om de Nederlandse digitale autonomie te versterken, met een drielagenmodel voor het rijksbrede cloudbeleid.
Hun position paper waarin deze aanpak is uitgewerkt is in ontvangst genomen door Tweede Kamerleden Barbara Kathmann (GL-PvdA) en Jesse Six Dijkstra (NSC).
Kort samengevat staat er een aantal aanbevelingen in, zoals dat geheime overheidsinformatie alleen binnen Nederland wordt opgeslagen. Voor belangrijke overheidsdiensten en data gaan extra beveiligingseisen gelden, zoals Europees eigenaarschap. Algemeen cloudgebruik blijft toegestaan, maar met verplichte regels voor databeheer en overstapmogelijkheden.
Het doel van de opstellers is om Nederland minder kwetsbaar te maken zonder internationale technologie en innovatie volledig uit te sluiten. De overheid moet haar cloudbeleid aanpassen en meer vertrouwen geven aan Nederlandse en Europese cloudbedrijven. Marijn van Vliet, directeur van DINL (Digitale Infrastructuur Nederland), over het voorstel: ‘Het blijkt in de praktijk lastig om handen en voeten te geven aan de invulling van onze strategische digitale autonomie. De risico’s zijn echter enorm. Er is een weg vooruit nodig die praktisch én juridisch houdbaar is. Met het model dat wij voorstellen kan de overheid aan de slag om op korte termijn concrete stappen te zetten en grip te krijgen op haar digitale autonomie.’
Geen stip op de horizon
Het model toont dat met relatief bescheiden ingrepen snel grote stappen gezet kunnen worden om de digitale afhankelijkheid van de Nederlandse overheid af te bouwen, aldus Daniëlle Schuur, directeur van Solvinity. Digitale soevereiniteit hoeft geen stip op de horizon te zijn: het is er, het kan, en het kan snel.’
Volgens Ludo Baauw, directeur van Intermax Group, wordt ten onrechte vaak aangenomen dat de cloudfunctionaliteit die de overheid nodig heeft, alleen bij enkele hyperscalers beschikbaar is. ‘Tal van Nederlandse partijen doen echter aan ontwikkeling, hosting en het beheer van data, applicaties en digitale platforms voor de Nederlandse overheid en de vitale infrastructuur van onze samenleving. De reden dat de overheid haar weg niet vindt naar lokale aanbieders, is dat het beleid niet toereikend is en alternatieven daardoor geen serieuze kans maken.’
InitiatiefnemersDe coalitie is tot stand gekomen op initiatief van DINL, Intermax, NBIP (Nationale Beheersorganisatie Internet Providers) en Solvinity. Dutch Cloud Community, NorthC Datacenters, Centric, SLTN en Uniserver zijn mede-ondertekenaars.
De rechtszaak van een eeuw
2 dagen
HIGH PERFORMERS – Hans Mulder pleit voor zorgvuldige procescontrole in de overheids-it, gebaseerd op de principes van Montesquieu. De uiteindelijke beslissing moet altijd bij de mens liggen. Hans van Bommel stelt daarentegen de vraag: is dat wel voldoende? Moeten we niet wettelijk vastleggen dat iedereen recht heeft op een gelijke informatiepositie wanneer een burger in conflict komt met de overheid?
Mulder: Ik ben voor de ai-trias-politica. Dit zijn tijden waarin Montesquieu weer in ere moet worden hersteld: het zorgvuldig balanceren van machten. Maar als we processen willen controleren, doen we dat dan met nóg meer artificiële intelligentie (ai)? Of introduceren we een derde systeem om daarop toezicht te houden? Of is het moment gekomen dat de mens weer ingrijpt? Een echte high-performance-organisatie vraagt om menselijke verantwoordelijkheid. Technologie moet ons zeker ondersteunen, maar de regie blijft bij de mens.
Van Bommel: Je hebt helemaal gelijk. De democratie is een beetje uit balans. Dus wij zijn uit balans. Maar gaat de trias politica zorgen dat er weer meer balans terugkomt? Context is daarbij cruciaal – raak je de samenhang kwijt tussen wettelijke en operationele realiteit, dan raak je zelf ook de weg kwijt. En de verleiding om je te laten overtuigen door een slimme chatbot is dan des te groter.
Mulder: Ja, eigenlijk zouden ze alle drie een ander model moeten gebruiken en onafhankelijk een interpretatie doen. Maar het feit dat modellen zijn verweven, is hartstikke gevaarlijk. Want dan heb je er niet onafhankelijk naar gekeken.
Dit raakt precies de kern van het probleem. Alles is als een keten georganiseerd’: de maatschappij, organisaties, systemen – Hans van Bommel
Van Bommel: Dit raakt precies de kern van het probleem. Alles is als een keten georganiseerd – de maatschappij, organisaties, systemen. Kijk naar iets als de WIA: zodra er verstoring is in de keten, wordt alles onzeker, omdat alles met alles mee-interacteert. Daarom is het zo belangrijk om weer terug te gaan naar de eenvoud. Problemen kun je vroeg signaleren, maar alleen als iedereen in het ecosysteem goed samenwerkt. Gewoon decentraal, met een gelijke informatiepositie als uitgangspunt, of zelfs een wettelijk geregelde informatiepositie. Grip en vergelijkbare instituten moeten onafhankelijk blijven oordelen – zonder onderlinge beïnvloeding. Want wat wij als mensen goed vinden, moet ook in de ai-wereld gelden.
Tjarko van der Pol
Mulder: Dat betekent dat je bij onenigheid nooit volledig kunt vertrouwen op automatische afhandeling. De menselijke maat moet bewust worden ingebouwd – met een rol die bijna doet denken aan een rechterlijke macht. En als je daarvoor kiest, moet je die plek voor de mens ook echt invullen. Ik deed met studenten onderzoek, onder meer bij Achmea. Daar bleek: ‘Human-in-the-loop’, ai ondersteunt alleen positieve beslissingen, menselijke validatie is nodig voor negatieve uitkomsten, zodra een verzekerde bezwaar maakt, stopt het automatische proces. Dan gaat het dossier open en volgt een gesprek van mens tot mens. Dat vind ik verstandig. Als zulke oplossingen vaker voorkomen, ontstaat er jurisprudentie – en kan die kennis terug de organisatie in. Een high-performance organisatie werkt situationeel, niet dogmatisch. Variatie is essentieel. Je moet variëren. Natuurlijk moet je je laten ondersteunen door intelligente systemen – maar alleen als je zeker weet dat het proces al vaak goed is gegaan. Dan kun je verantwoord automatiseren. Maar zodra er bezwaar of beroep komt, is er geen alternatief: dan moeten mensen gewoon weer de telefoon opnemen.
Van Bommel: We zien nu de eerste duidelijke signalen dat de huidige kaders tekortschieten. Het is eigenlijk dramatisch. Vroeger liep je bij het UWV gewoon naar binnen met een klacht. Aan de balie deed je je verhaal, er werd iemand bijgehaald, en nog iemand – en zo kwam het hele plaatje op tafel. Vanuit verschillende perspectieven werd de situatie belicht, en zowel de cliënt als het UWV kreeg een beter inzicht. Nu pingpongt de communicatie langs zulke lange wegen dat fouten niet meer worden opgemerkt. Die zijn structureel onzichtbaar geworden. Wat niemand ziet, is dat we een soort waaier van silo’s hebben gecreëerd. En aan het eind vragen we ons verbaasd af waarom we er niet uitkomen. Het ene bezwaar stapelt zich op het andere. We moeten weer sociaal geëngageerd worden.
Dan zeg je gewoon: dit lossen we samen op, toch? – Hans Mulder
Mulder: Precies! Je zult op een bepaald moment terug moeten naar een basis. En die zien wij dus niet zozeer meer in algemene stelsels en hele dogmatische systemen, maar in mensen die praten, met elkaar in gesprek gaan. Dan zeg je gewoon: dit lossen we samen op, toch?
Van Bommel: En er dreigt een nieuw drama: de afbouw van de hypotheekrenteaftrek en daarmee het fiscaalverleden. Dat gaat enorme turbulentie veroorzaken in het systeem. En kijk je naar die complexiteit, dan rijst de vraag: wat is nog de rol van de trias politica? Wie van de drie heeft nog de macht én de middelen om het evenwicht te herstellen? Voor die gelijke informatiepositie voor iedereen hebben we echt een wettelijke regeling nodig. Dat geeft de burger en bedrijven de macht zich te kunnen verdedigen bij disputen. Anders wordt dit de rechtszaak van de eeuw – nee een rechtszaak die een eeuw gaat duren: de rechtszaak van een eeuw!
High PerfomersIn deze rubriek wisselen it-ondernemer Hans van Bommel en it-mediator prof. dr. Hans Mulder van gedachten over de vraag: wat maakt dat sommige organisaties in dit digitale tijdperk het (veel) beter doen dan andere? Wat zijn de unieke eigenschappen van deze ‘High Performers’? En welke rol speelt it hierin?
(Zie voor eerdere afleveringen van High Performers hier.)
Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #2.
Over de flexibiliteit van de cloud en de kracht van ai
2 dagen
BLOG – Kunstmatige intelligentie (ai) groeit razendsnel. Volgens onderzoek van IDC zal ai tegen 2030 maar liefst 19,9 biljoen dollar bijdragen aan de wereldeconomie – goed voor 3,5 procent van het wereldwijde bbp. Het rapport ‘The Global Impact of Artificial Intelligence on the Economy and Jobs‘ laat zien hoe ai steeds breder wordt ingezet om operationele kosten te verlagen en processen te versnellen. Ofwel, hoe ai geen toekomstmuziek meer is, maar een drijvende kracht achter bedrijfstransformaties.
De snelle groei van ai brengt ook uitdagingen met zich mee. Een succesvolle ai-strategie vereist flexibiliteit, veerkracht en een toekomstbestendige infrastructuur. Veel bedrijven kampen met verouderde technologie en uiteenlopende visies op hun ai-reis. Hoewel de potentie van ai duidelijk is, ligt de uitdaging in het ontwikkelen van een strategie die zowel aansluit bij bedrijfsdoelen als bij technologische vooruitgang.
Ai inzetten met een duidelijk doel
Een ai-strategie begint met een concreet bedrijfsprobleem. Zonder heldere toepassing kan ai een kostbare afleiding worden. Focus daarom op gebieden waar ai daadwerkelijk waarde toevoegt, zoals verbeterde klantenservice, effectievere fraudedetectie of voorspellend onderhoud. Door ai te koppelen aan meetbare resultaten vergroot je de kans op succes en creëer je meer draagvlak binnen de organisatie.
Een flexibele ‘bring your own large language model’-aanpak helpt bedrijven ai-oplossingen af te stemmen op hun specifieke behoeften. Openbare modellen, zoals die van Nvidia of Hugging Face, zijn te verfijnen met interne data voor maatwerkoplossingen. Zo profiteer je van geavanceerde ai zonder controle over gevoelige gegevens te verliezen.
Noodzaak van een flexibele cloud-infrastructuur
ai-modellen ontwikkelen zich in hoog tempo. Een cloud-first benadering geeft bedrijven de flexibiliteit om hun rekenkracht en opslagcapaciteit op te schalen zonder dure investeringen in hardware. Vooral hybride en multi-cloudomgevingen bieden voordelen: ze maken het mogelijk om workloads dynamisch te verplaatsen tussen on-premises en public clouds, afhankelijk van de behoeften.
Deze flexibiliteit is cruciaal voor ai, waar modellen continu worden getraind en verfijnd. Naarmate de hoeveelheid data en de behoefte aan rekenkracht groeit, wordt schaalbaarheid steeds belangrijker. Tegelijkertijd roept deze afhankelijkheid van data vragen op over beveiliging en governance. In sectoren als de gezondheidszorg en financiën, waar privacy essentieel is, moeten bedrijven sterke protocollen implementeren om zowel hun data als ai-output te beschermen.
Cloudomgevingen bieden ingebouwde beveiligingsfuncties, maar effectief databeheer blijft een uitdaging. Belangrijke vragen zijn: waar worden mijn gegevens opgeslagen? Hoe worden ze beveiligd? En hoe worden ze gebruikt om ai-modellen te trainen?
Automatisering haalt het maximale uit ai
Automatisering maakt ai-toepassingen efficiënter. Handmatig beheer van ai-workloads in een multi-cloudomgeving is tijdrovend en kostbaar. Door taken zoals resource-toewijzing en schaling te automatiseren, kunnen bedrijven ai sneller en tegen lagere kosten inzetten. Dit verlaagt operationele lasten en geeft IT-teams meer ruimte voor strategische projecten.
Containers spelen hierin een sleutelrol. Ze verpakken ai-modellen en hun afhankelijkheden in compacte, draagbare omgevingen, waardoor ze eenvoudig en snel kunnen worden ingezet en verplaatst. Kubernetes helpt bedrijven bij het efficiënt beheren van ai-workloads en het optimaliseren van prestaties. Dit stelt organisaties in staat concurrerend te blijven in een wereld waar ai zich meer en meer laat gelden.
Verantwoorde ai begint bij een sterke strategie
Ai-adoptie wordt geremd door een tekort aan gespecialiseerd talent op het gebied van ai-ontwikkeling en cloudbeheer. Automatisering helpt dit probleem te verkleinen, zodat teams zich kunnen richten op modeloptimalisatie en waardecreatie.
Daarnaast winnen compliance, governance en ethiek aan belang. Verantwoorde ai gaat verder dan alleen technologie; het draait ook om transparantie, eerlijkheid en onbevooroordeelde resultaten. Dit is cruciaal in toepassingen zoals fraudedetectie en klantenservice. Door governance en compliance vanaf het begin te integreren, verkleinen bedrijven risico’s en versterken ze het vertrouwen.
Toekomst
Succes in de ai-gedreven wereld vraagt om een flexibele, schaalbare en ethisch verantwoorde strategie. Een strategie waarin technologie, processen en mensen samenkomen. Bedrijven die deze aanpak omarmen, leggen een sterke basis voor de toekomst in een wereld waar ai een steeds grotere rol pakt.
Sandor Warmerdam, sr. cloud economist Nutanix
Kort: Salesforce koopt alsnog Informatica, datacenters openen deuren voor publiek (en meer)
3 dagen
Salesforce neemt Informatica over voor acht miljard, bezoek 10 juni een datacenter, energierapport RaboResearch over datacenters, en Novulo verzekert nieuw volmachtbedrijf van JW Verzekeringen van it-fundament. Dat zijn de onderwerpen in dit nieuwsoverzicht.
Salesforce hengelt Informatica toch binnen
Salesforce aasde al lange tijd op Informatica, een vooraanstaande specialist in datamanagement. Nu is de deal rond voor een pakket aandelen ter waarde van acht miljard dollar. Informatica (opgericht in 1993 met hoofdkantoor in Californië en circa vijfduizend werknemers) richt zich op enterprise-clouddatamanagement en data-integratie. Salesforce werkt al langer samen met Informatica, omdat het producten van dat bedrijf aanbiedt aan zijn klanten. De overname is bedoeld om de databasis van Salesforce te verbeteren voor het inzetten van krachtige en verantwoordelijke agentische ai.
10 juni: Nationale Datacenter Dag
Op dinsdag 10 juni vindt de jaarlijkse Nationale Datacenter Dag plaats. Tijdens dit evenement openen datacenters door heel Nederland hun deuren voor het grote publiek. Het initiatief van de Dutch Data Center Association (DDA) biedt een kans ‘om achter de schermen te kijken bij de digitale infrastructuur waarop ons dagelijks leven draait’, aldus de DDA. Bezoekers krijgen rondleidingen, presentaties en interactieve activiteiten aangeboden.
Datacenters kunnen het Nederlandse energiesysteem versterken
Datacenters dagen op korte termijn het stroomnet uit, maar kunnen op de lange termijn bijdragen aan de energietransitie. Volgens een studie van de Rabobank kunnen datacenters de ontwikkeling van hernieuwbare energieprojecten stimuleren door langlopende stroomcontracten af te sluiten met ontwikkelaars van wind- en zonneparken. Daarnaast produceren datacenters continu restwarmte die geschikt is voor hergebruik in lokale warmtenetten. De nieuwe Warmtewet kan helpen om restwarmteprojecten makkelijker van de grond te krijgen, aldus RaboResearch.
Novulo levert it-fundament nieuw volmachtbedrijf JW Verzekeringen
JW Verzekeringen uit Heiloo lanceert dit jaar een nieuw volmachtbedrijf: JW Volmacht BV. Voor de digitale ruggengraat ervan kiest de verzekeraar voor het verzekeringsplatform van Novulo. Dit Enschedese bedrijf levert oplossingen voor de back-, mid- en frontoffice. Het platform stelt de organisatie in staat om eenvoudig verzekeringsproducten te configureren en beheren en processen flexibel in te richten, workflows te automatiseren en communicatie via verschillende kanalen te stroomlijnen. De implementatie is in handen van Novulo-partner Insurance Data.
Spoelstra Spreekt: Betutteling
3 dagen
COLUMN – Artsen, wetenschappers en deskundigen riepen deze week de overheid op om het smartphonegebruik onder jongeren tegen te gaan. Uit een toenemend aantal onderzoeken blijkt dat de smartphone, en dan met name de sociale media erop, zeer slecht is voor de mentale gezondheid van kinderen.
Dus verbieden, zou ik zeggen. Maar dat gaan we niet doen. Ten eerste is er natuurlijk een hele groep die zegt dat het nog niet helemaal bewezen is dat al die angststoornissen, sociaal onhandig gedrag en leerproblemen door sociale media komen. Dat de wachtrijen in de ggz net zo lang zijn als de wachtrijen voor kaarten voor Bruce Springsteen, zien we even over het hoofd.
We houden in Nederland niet van verbieden, we gedogen liever
En daarbij denk ik dan altijd: kun je het ook omdraaien? Zolang niet bewezen is dat de problemen van jongeren van nu niet is veroorzaakt door sociale media, kunnen ze er beter vanaf blijven. Stel je voor dat het wel zo is?
Verbod
Nog een reden waarom we het smartphonegebruik niet verbieden, is omdat we een verbod betutteling vinden. En we willen niet betutteld worden. We kunnen blijkbaar zelf wel beslissen wat goed voor ons of onze kinderen is. Nou, niet dus. En zeker de kinderen niet. We houden in Nederland niet van verbieden, we gedogen liever. Gedogen betekent hetzelfde als toestaan, alleen vinden we er nog wel steeds iets van.
De derde, en misschien wel belangrijkste reden: waarom we het smartphonegebruik onder kinderen niet verbieden, is dat we te bang zijn dat de kinderen dan tegen ons gaan zeggen: ‘En jullie dan? Leggen jullie die telefoon ook even neer. En trouwens, stop eens met dat gezuip en ga eens wat bewegen.’
Dus helaas, een verbod zit er niet in – maar daar vind ik wel iets van.
Jacob SpoelstraJacob Spoelstra is columnist/stand-upcomedian. Kijk hier voor meer informatie.
OU opnieuw hoogste gewaardeerde universiteit in studentenenquête
3 dagen
De Open Universiteit (OU) is in de Nationale Studenten Enquête (NSE) 2025 uitgeroepen tot de best gewaardeerde universiteit van Nederland. Met een algemene tevredenheidsscore van 4,16 op een schaal van 1 tot 5 laat de de onderwijsinstelling in Heerlen alle andere veertien universiteiten achter zich.
De NSE, uitgevoerd door het Landelijk Centrum Studiekeuze in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, is het grootste studenttevredenheidsonderzoek van Nederland. Studenten beoordelen hun onderwijsinstelling jaarlijks op thema’s als inhoud, docentenkwaliteit, aansluiting op de arbeidsmarkt en begeleiding bij functiebeperkingen.
De studenten van de OU gaven bovengemiddeld hoge scores voor de inhoud van het onderwijs, de praktische relevantie en de kwaliteit van toetsing en beoordeling. Op deze drie onderdelen staat de OU landelijk op de eerste plaats. In totaal zegt 87,6 procent van de studenten (zeer) tevreden te zijn over het onderwijs.
Zes van de zeven beoordeelde bacheloropleidingen van de OU behaalden de hoogste tevredenheidsscore binnen hun studierichting. Informatica scoort het hoogst met een 4,43, terwijl Informatiekunde (gericht op de studie van informatie- en communicatieprocessen en op de rol die ict daarbij kan spelen) met een 4,2 wordt gewaardeerd.
Ook de masteropleidingen van de OU scoren uitstekend. Vermeldenswaardig is de score voor de masters Software Engineering (4,20). Ook opvallend is de hoge waardering (4,29) voor de unieke masteropleiding Artificial Intelligence. Maar vanwege die exclusiviteit in de NSE-enquête was er geen vergelijking mogelijk met andere masters.
Kracht
Volgens rector magnificus Theo Bastiaens bevestigen de resultaten de kracht van het onderwijsmodel van de OU: ‘Sterke inhoud, innovatieve didactiek en een portfolio dat aansluit op de arbeidsmarkt. Onze studenten herkennen zich daarin – en dat is het grootste compliment dat we kunnen krijgen.’
De OU herwint hiermee de koppositie die zij eerder tussen 2010 en 2014 vijf jaar op rij bezette. In de afgelopen jaren stond zij steevast tweede, maar dit jaar passeert zij Wageningen University, die nu de tweede plaats bezet.
De NSE-resultaten vormen een belangrijke bron voor de Keuzegids, de jaarlijkse onafhankelijke studievergelijker. Kijk voor gedetailleerde uitslagen per opleiding hier.
Rechtbank wijst zaak van oud-hoogleraar ICT tegen UWV af
3 dagen
De rechtbank Midden-Nederland ziet geen zaak in een beroepsprocedure van Daan Rijsenbrij. De oud-hoogleraar ICT wil de voorzitter van de raad van bestuur van UWV dwingen om te reageren op de in zijn ogen aanhoudende ict-problemen binnen die uitvoeringsorganisatie. Rijsenbrij gaat in beroep.De rechtbank heeft de zaak niet-ontvankelijk verklaard omdat voor hen niet duidelijk is tegen welke beslissing Rijsenbrij precies procedeert. Bovendien is volgens de rechtbank niet voldaan aan een verzoek om een toelichting te geven op de zaak. Dat blijkt uit een ‘uitspraak buiten zitting’ die in handen is van Computable.Recent publiceerde Rijsenbrij op LinkedIn een uitgebreid verslag over de situatie rondom de ict binnen het UWV. Volgens de oud-hoogleraar, die zich op LinkedIn ‘strateeg digitalisering, auditor digitale architecturen en it-fluisteraar voor hoger management’ noemt, kampt UWV al jaren met structurele ict-problemen en heeft het management onvoldoende grip op de digitalisering. Hij riep samen met een aantal ict-experts de minister op om het digitaliseringsprogramma tijdelijk stop te zetten totdat de voorbereidingen op orde zijn. Hij stelt dat er een stevige hervorming nodig is om het UWV toekomstbestendig te maken.
Tussen 2023 en 2025 diende Rijsenbrij meerdere Wet open overheid (Woo)-verzoeken in over de voortgang van de digitalisering bij het UWV. Hij is onder meer kritisch over grote externe adviesbureaus die het UWV inschakelde zonder transparantie over de resultaten te bieden. Ook waren er problemen met de beantwoording van Woo-verzoeken en werd informatie over falende it-projecten en begrotingen volgens Rijsenbrij niet verstrekt.
Rijsenbrij laat desgevraagd aan Computable weten dat hij nooit een verzoek voor het geven van extra informatie heeft ontvangen en dat hij ‘in verzet’ gaat tegen de uitspraak. Dat loopt volgens de procedure via een verzetschrift. Daarnaast gaat hij de rechtbank vragen om dat verzetschrift mondeling toe te toelichten op een zitting in de rechtbank.
Ai met voorbedachten rade
3 dagen
Interview | Meike Nauta, winnares Prins Friso Ingenieursprijs
Met trots draagt zij de eretitel Ingenieur van het jaar 2025. Meike Nauta won de Prins Friso Ingenieursprijs; de favoriet bij zowel de vakjury als het publiek. Haar werk als informaticus bij Datacation is erop gericht artificiële intelligentie (ai) op een effectieve en verantwoorde manier toe te passen. ‘We moeten af van de black-boxbenadering en toe naar ai met voorbedachten rade.
De Prins Friso Ingenieursprijs wordt jaarlijks uitgereikt door het Koninklijk Instituut Van Ingenieurs aan een ingenieur die uitblinkt in expertise, innovatie, ondernemerschap, ambassadeurschap en maatschappelijke impact. Nauta ontving de prijs uit handen van prinses Mabel, sinds augustus 2014 de weduwe van prins Friso van Oranje-Nassau van Amsberg. Ook prinses Beatrix was aanwezig bij de uitreiking. ‘Daarna had ik het voorrecht om de prinsessen persoonlijk te vertellen over mijn werk rondom verantwoorde ai. Een inspirerende ontmoeting’, aldus de laureaat.
Het filmpje waarin zij zich nomineert voor deze prijs, laat zien wat zij doet: ‘Power to the people, with the power of ai’. De jury roemde vooral haar empathisch vermogen en maatschappelijke betrokkenheid.
Werk leuker en slimmer maken
‘Mijn rol bij Datacation is om bij bedrijven en maatschappelijke organisaties te kijken wat voor data zij hebben, hoe zij nu werken, en hoe ai hun werk leuker, makkelijker en slimmer kan maken. Dat doen we voor tal van branches; variërend van de logistiek, de bouw, de zorg, het onderwijs, noem maar op. De onderliggende technologie van alle ai-modellen blijft redelijk hetzelfde en dat maakt het makkelijker om allerlei verschillende toepassingen in te zetten.’
Aan de ene kant besteedt Datacation veel aandacht aan het mensenwerk en aan de andere kant aan de manier hoe bedrijven en organisaties ai kunnen gebruiken om hun werk te verrijken. ‘Tegelijk moet je zorgen voor draagvlak binnen de organisatie’, vertelt Nauta. ‘Je bespreekt hoe een proces misschien anders kan verlopen; hoe het ideale plaatje eruit zou kunnen zien. Als iedereen akkoord is, gaan we het ai-model ontwikkelen en implementeren, met daarin de eindgebruiker centraal.’
Data-schaamte
Extra aandachtspunt is de kwaliteit van de gegevens: geen goede ai zonder de juiste data. Veel bedrijven en organisaties die Nauta spreekt schamen zich voor hun data omdat zij die niet goed op orde hebben. Maar dat maakt niet uit, stelt zij hen dan gerust. ‘Ai kan hierbij helpen door bergen data te analyseren en aan te geven hoe het beter kan. Je gaat vervolgens niet direct alle gegevens schoonmaken, maar stukje voor stukje. Je begint met wat de ai-oplossing nodig heeft en breidt dat steeds verder uit.’
Zorgen over ai wegnemen
Datacation werkt onder meer in de logistiek en in de zorg, maar ook met bibliotheken. Zo ontwikkelt Nauta ai-modellen om op ct-scans alvleesklierkanker te onderscheiden van littekenweefsel voor het Universitair Medisch Centrum Utrecht, ai om schade aan wegen te detecteren op dronebeelden voor gemeenten en de ai-assistent Boekbot die boeken aanbeveelt aan jongeren om leesplezier te bevorderen. ‘Het is ontzettend breed.’
Zelf zit Nauta een jaar of acht in het vakgebied, om te zien dat organisaties tegenwoordig heel anders aankijken tegen ai. ‘Als ik vroeger op mijn verjaardagsfeestje vertelde dat ik iets doe met ai, dan keken mensen daarvan op. ‘Wat is dat dan?’, om vervolgens gauw weer ergens anders over praten. Maar nu staan ze in een cirkel om me heen. Iedereen is geïnteresseerd in wat het is en wat het kan. Zeg maar sinds ChatGPT ruim twee jaar geleden is uitgebracht.’
Volgens Nauta vinden de meeste bedrijven inmiddels dat ze er iets mee moeten doen. ‘Je kunt nu eenmaal niet achterblijven als jouw concurrenten wel efficiënter en slimmer gaan werken. Ja, dan gaan bij hen de prijzen omlaag. Bovendien kan het werk door ai leuker worden voor medewerkers. Er is al een krapte op de arbeidsmarkt, dan moet je wel iets doen om mensen aan je te binden.’ Alleen, benadrukt zij, een organisatie moet niet alleen zorgen voor voldoende technische kennis en vaardigheden, maar ook kunnen aanvoelen hoe de medewerkers erin staan. ‘Ik merk vaak dat binnen een organisatie mensen bang zijn dat ai hun baan gaat overnemen. Daarom is het voeren van goede gesprekken belangrijk om die zorgen bij hen weg te nemen en te kijken hoe ai hun werk leuker kan maken en hen echt ondersteunt.’
Voor elke technologie geldt dat het ten goede, maar ook ten kwade is te gebruiken – Meike Nauta, winnares Prins Friso Ingenieursprijs
Data moeten veilig zijn
Beveiligingsaspecten spelen bij het gebruik van ai ook een rol. ‘Wij willen dat onze data veilig zijn. Wij willen niet onze gegevens zomaar weggeven aan ChatGPT bijvoorbeeld. Gelukkig wonen we in de Europese Unie, waar de AI-Act is aangenomen en waardoor er een hele lijst van toepassingen is opgesteld waarbij het gewoon niet is toegestaan om ai in te zetten. Denk aan massasurveillance met op elke hoek van de straat een camera die social scoring toepast om na te gaan in hoeverre je een ‘brave burger’ bent, dat is gewoonweg niet toegestaan in de EU. Op die manier probeert men dat soort ethisch onverantwoorde toepassingen hier te voorkomen.’
Maar ja, het blijft lastig, vindt ook Nauta. ‘Voor elke technologie geldt dat het ten goede, maar ook ten kwade is te gebruiken. Je kunt geen wereldomvattend ai-model ontwikkelen, omdat er normen en waarden in zitten, en de normen en waarden voor iedereen anders zijn. De EU maakt weer andere afwegingen dan Azië of de Verenigde Staten.’
Risico’s inschatten
De toepassing van agentic ai, waarbij de software zelfstandig beslissingen neemt, gaat weer een stap verder. Nauta: ‘Agentic ai biedt fantastische mogelijkheden voor slimmere geautomatiseerde bedrijfsvoering. Maar dat iets technisch mogelijk is, betekent nog niet dat het ook moet. Je moet de risico’s inschatten. Mag een ai-agent bijvoorbeeld zelf een e-mail beantwoorden of alleen een concept opstellen? En bij welke risicovolle toepassingen dient de beslisbevoegdheid bij een mens te blijven liggen, als een soort van check?’ Dat soort vragen moeten gesteld en beantwoord worden. Bovendien, onderstreept zij, wil je ai die zichzelf uitlegt. ‘Neem geen genoegen met bijvoorbeeld het antwoord 42. De ai-agent moet uitleggen hoe hij tot 42 is gekomen. Of dat hij er eigenlijk niet zo zeker van is. Dan geef je de eindgebruiker veel meer informatie waarmee die een betere afweging kan maken. Mensen moeten leren hoe ze met verantwoorde ai moeten en kunnen omgaan.’
OnderwijsMeike Nauta geeft ook les bij de Jheronimus Academy of Data Science in Den Bosch, een samenwerking van Tilburg Universiteit en Eindhoven Universiteit met een opleiding voor bachelor en master, specifiek over uitlegbare ai. Doel is om studenten te leren hoe ze op een verantwoorde manier ai kunnen inzetten. Er zijn genoeg technische ai-opleidingen die daar nog niet voldoende aandacht aan besteden of die niet laten zien wat er nog meer kan dan de standaard ai-oplossing.
Wie wil weten weke code Nauta gebruikt voor haar explainable ai-modellen, kijkt op: https://github.com/M-Nauta/PIPNetDit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #2.
AIVD deelt technische details van grote politiehack
3 dagen
Onderzoekers van de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (AIVD) en Militaire Inlichtingen en Veiligheidsdienst (MIVD) leggen de technische ‘werkwijze’ van een Russisch hackerscollectief bloot. Die groep maakte in september 2024 de namen, emailadressen en zakelijke telefoonnummers van vrijwel het hele korps (65.000 medewerkers) buit. De tot nu toe onbekende Russisch groep is door de inlichtingendiensten Laundry Bear gedoopt.Die groep voert sinds 2024 cyberoperaties uit tegen westerse overheden en instellingen, zoals krijgsmachten, overheden, defensieleveranciers, maatschappelijke organisaties en ict-dienstverleners. Daarnaast voeren ze cyberspionage uit op bedrijven die hoogwaardige technologie produceren, delen de diensten. Door westerse sancties heeft Rusland namelijk beperkt toegang tot deze technologieën.‘Onderzoek wijst uit dat de cyberbende ook kijkt naar mailaccounts die accounts voor anderen beheren, zogenoemde delegates. Bij succesvolle aanvallen weet Laundry Bear zijn toegang binnen de Microsoftomgeving van het slachtoffer uit te breiden waarmee ze zeer waarschijnlijk e-mails en andere informatie binnen deze omgeving weet te verzamelen’, licht de AIVD in een rapport toe.Technisch onderzoek toont aan dat de hackersgroep op grote schaal e-mailverkeer van slachtoffers heeft buitgemaakt. In enkele gevallen wisten ze ook data uit Microsoft SharePoint-omgevingen buit te maken. Er wordt niet gedeeld of dat ook bij de politie het geval was. De diensten constateren dat de hackersgroep bekende kwetsbaarheden gebruikt om inloggegevens te verzamelen voor vervolgoperaties. Omdat Laundry Bear zich waarschijnlijk beperkt tot bestaande toegang tot Microsoft-accounts en geen diepere systemen binnendringt, blijft de groep langer onopgemerkt. De diensten werkten samen met Microsoft om het misbruik van die veelgebruikte systemen van die Amerikaanse leverancier te beperken. De AIVD deelt onder meer details over tactieken, technisch id’s en namen van gebruikte technologieën (pagina 5 van het rapport). Ook tactieken zoals het stelen van websessie-cookies en brute force-tactieken zoals password-spraying komen aan bod. Ook worden aanbevelingen gedaan om dergelijke aanvallen af te slaan.
Bewuste keuze
‘We kiezen er bewust voor om de werkwijze bloot te leggen’, zegt directeur-generaal Erik Akerboom van de AIVD. Hij hoopt dat overheden, maar ook fabrikanten, leveranciers en andere doelwitten zich daardoor beter kunnen wapenen tegen deze vorm van spionage en dat de slagingskans van de hackersgroep ingeperkt wordt. Bij de grote hack op de politie in september 2024 werd de Global Address List buitgemaakt met de werkgerelateerde contactgegevens van politiemedewerkers en een aantal ketenpartners. Daarin stonden namen, e-mailadressen en telefoonnummers. Eind 2024 werd al bekend dat het om een pass-the-cookie-aanval gaat.
Korpschef Janny Knol heeft 27 mei 2025 per mail alle politiemedewerkers geïnformeerd over de nieuwe details die door de inlichtingendiensten zijn gedeeld. ‘Hoewel dit nieuws niet voor iedereen als een verrassing komt, kan het natuurlijk iets doen met je gevoel van veiligheid’, stelt Knol daarin. De politie heeft opnieuw een servicepunt ingericht waar medewerkers terecht kunnen met zorgen en vragen. De korpschef bedankte iedereen die heeft bijgedragen aan het onderzoek: ‘Jullie leverden een huzarenstukje.’In een video (onderaan artikel) legt de politie uit dat een deel van de infrastructuur en accounts waarmee de criminelen werkten onbruikbaar is gemaakt.
Kort: Grensverleggend ai-kankeronderzoek, Xerox kiest SAP S/4, celstraffen in Dieselgate (en meer)
4 dagen
Grensverleggend ai-kankeronderzoek door The Royal Marsden, NTT Data en Carpl.ai, Xerox neemt cloudstap met SAP, vier oud-medewerkers Volkswagen bestraft in emissieschandaal, Homerun lijft Staff Squared in en cyberfraude met vervalste zakelijke e-mails groeit. Dat zijn de onderwerpen in dit nieuwsoverzicht.
The Royal Marsden verlegt met NTT Data en Carpl.ai grenzen van kankeronderzoek
The Royal Marsden neemt een door artificiële intelligentie (ai)-aangedreven radiologie-analyseservice in gebruik voor de ontwikkeling en evaluatie van ai in medische beeldvorming. Het is al langer bekend dat ai de identificatie van beeldvormende biomarkers aanzienlijk kan versnellen en verfijnen. Het initiatief richt zich op de ontwikkeling en evaluatie van ai-algoritmen om de nauwkeurigheid van oncologische onderzoeken te verbeteren, waaronder sarcomen, long-, borst-, hersen- en prostaatkanker. Het Britse oncologisch centrum werkt hierin samen met automatiseerder NTT DATA en Carpl.ai. Voor de oplossing worden krachtige Dell-servers en de nieuwste Nvidia-gpu-verwerkingscapaciteit ingezet.
Xerox stapt over naar de cloud met SAP
Xerox heeft gekozen voor een reeks SAP-oplossingen voor de modernisering van zijn enterprise-architectuur. Kern ervan is de keuze voor Rise with SAP en SAP S/4Hana Cloud, met als doel bedrijfsprocessen wereldwijd te standaardiseren, it-kosten te verlagen en het applicatielandschap te vereenvoudigen. De cloudoverstap maakt deel uit van de meerjarige strategische herinrichting van het Amerikaanse printerconcern onder de noemer Xerox’ Reinvention. Het bedrijf richt zich daarbij op het versterken van zijn kernactiviteiten in print, het verhogen van de productiviteit en het uitbreiden van zijn digitale en it-dienstenportfolio.
Celstraffen opgelegd in Dieselgate
In Duitsland zijn vier oud-medewerkers van Volkswagen veroordeeld voor fraude en bedrag voor hun aandeel in het sjoemeldieselschandaal. Twee ervan kregen meerjarige celstraffen; de andere twee voorwaardelijke gevangenisstraffen. Oud-topman Martin Winterkorn moest ook voorkomen, maar die zaak is uitgesteld vanwege de slechte gezondheid van de nu 78-jarige oud-topman. In 2015 kwam aan het licht dat het autoconcern met behulp van illegale software de uitstoot van miljoenen dieselauto’s kunstmatig had verlaagd, waardoor de auto’s bij emissietesten milieuvriendelijker leken dan ze in werkelijkheid waren. Die zaak, Dieselgate genoemd, heeft Volkswagen tientallen miljarden aan boetes en schadevergoedingen gekost.
Wervingsplatform Homerun lijft Britse hr-specialist in
Wervingsplatform Homerun heeft het Britse Staff Squared overgenomen. Dit bedrijf levert software op het gebied van human resources. Samen met zijn eigen Applicant Tracking System-oplossing kan de Amsterdamse tech-scale-up een volledig it-platform voor personeelszaken bieden. Ook breidt het dus uit naar Groot-Brittannië. Bij Homerun stapte begin vorig jaar het Belgische investeringsbedrijf Strada Partners in.
Cyberfraude met vervalste zakelijke e-mails groeit
Nederlandse bedrijven worden steeds vaker getroffen door het zogeheten Business Email Compromise (BEC), een vorm van cyberfraude waarbij vervalste e-mails medewerkers misleiden om geld over te maken of gevoelige informatie te delen. Volgens het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) steeg het aantal BEC-aanvallen in 2023 met 40 procent, tot meer dan tienduizend meldingen. Ook in Europa neemt de dreiging toe. It-beveiliger NFIR waarschuwt dat de situatie in 2025 nog ernstiger wordt en roept bedrijven op alert te zijn op BEC. ‘Controleer altijd het e-mailadres van de afzender en gebruik twee-factorauthenticatie om de beveiliging te versterken’, zegt Arwi van der Sluijs, algemeen directeur van NFIR.
Fotobijschrift: Verpleegsters van The Royal Marsden zetten de nieuwe ai- radiologie-analyseservice in.
Wie zijn dé diversiteitsleider en hét digitale talent?
4 dagen
Gezocht: kandidaten voor RightBrains Awards 2025
Ook dit jaar gaat RightBrains weer op zoek naar leiders in het digitale werkveld die diversiteit in de organisatie stimuleren. Daarnaast speurt het platform voor diversiteit naar het grootste talent in het digitale werkveld. RightBrains wil hierbij young professionals, die een voorbeeld zijn voor de nieuwe generatie vrouwen, in de spotlights zetten. Zij maken kans op de Digital Leadership & Diversity Award 2025 en Digtal Talent Award 2025. Computable ondersteunt deze competitie. Dus bent u of kent u iemand die deze prijs moet winnen? Doe dan snel een voordracht!
RightBrains heeft een carrière- en mentoringplatform voor vrouwen die een baan ambiëren in de ict-sector. Het bureau strijdt al jaren om de diversiteit in deze sector te vergroten. Daarom heeft het deze awards in het leven geroepen, om leiders in het digitale werkveld die diversiteit in hun organisatie nastreven te eren en om vrouwelijke talenten in het digitale werkveld in het zonnetje te zetten.
Nomineer leider
Nomineer talent
RightBrains heeft hiervoor een vakjury opgezet die zowel genomineerden selecteert als meebeslist wie er wint. De juryleden zijn prof. dr. Erik Beulen (professor informatiemanagement aan de Tilburg University), Kay Formanek (diversity en performance expert), Raymond Hannes (digital innovator), prof. Hanneke Takkenberg (professor klinische besluitvorming in cardio-thoracale interventies bij Erasmus MC en executive director ECWO) en Jeroen van der Velden (associate professor Strategie en director Center for Strategy, Organisation and Leadership aan Nyenrode). Het publiek stemt later op de uiteindelijk genomineerden, een oordeel dat voor 25 procent zal meetellen in het eindresultaat.
Winnaars 2024
In 2024 won Anke den Ouden, ceo bij Microsoft Nederland, de Digital Leadership & Diversity Award, Véronique Van Vlasselaer, analytics en ai lead van Zuidwest- en Oost-Europa bij SAS, werd uitgeroepen tot Digital Talent 2024. Bij de talenten was er een eervolle vermelding voor Judith Kreukels, hoofd van het programma Women in Quantum Development, omdat ze de publieksfavoriet was.
Anke den Ouden leidt Microsoft Nederland met een sterke focus op gendergelijkheid en diversiteit. Dit doet ze al bijna drie decennia lang. Ze heeft talloze projecten geïnitieerd om jonge meisjes te betrekken bij technologie en genderinclusiviteit te promoten binnen het Microsoft Partner Ecosystem. Den Oudens leiderschap combineert empathie, vertrouwensopbouw en mentorschap, wat zowel zakelijk succes als persoonlijke ontwikkeling bevordert. Haar inspanningen hebben innovatie gestimuleerd, de marktaantrekkingskracht vergroot en een robuuste pijplijn van toekomstig talent opgebouwd.
Véronique van Vlasselaer (links) maakt complexe ai-technologie toegankelijk. Ze richt zich veelvuldig op genderdiversiteit, wat blijkt uit haar initiatieven als deelname aan evenementen als Inspiring 50, Women In Data Science en initiatieven als het SAS Women Initiative Network.Publieksfavoriet Judith Kreukels maakt zich hard voor zowel gelijkheid, als diversiteit en inclusie. Ze pleit niet alleen voor vrouwen, maar voor alle minderheidsgroepen, en toont een diepgaande toewijding aan deze waarden.
Nomineer uw favorietenRightBrains en Computable nodigen u uit een digitale leider te nomineren die diversiteit heeft geïntegreerd als succesfactor voor innovatie in de organisatie. Deze leiders hebben de toename van het aantal vrouwen in digitale technologie als belangrijk doel op de strategische agenda staan. Ook kunt u een talent nomineren in het digitale werkveld. Nominaties kunnen tot en met zondag 15 juni worden aangedragen. De genomineerde leiders worden door de vakjury gekozen. De winnaars worden op 6 november 2025 bekendgemaakt tijdens het 2025 RightBrains Celebration Event.Nomineer hier uw favoriete digitale leider!Nomineer hier uw favoriete digitale talent!
Rotterdamse haven in de kijker bij Computable Awards België
4 dagen
De Rotterdamse haven (Port Rotterdam) mocht acte de présence gegeven op het podium van de Belgische Computable Awards. Het project ‘Quantum Security – Pilot in de haven van Rotterdam’ werd uitgeroepen tot runner-up in de categorie ‘Best Cybersecurity Project / Program Europe’. Winnaar werd Atos Eviden met zijn it-beveiliging van de Olympische Spelen in Parijs.
Bij het project van Rotterdam testte een consortium (Havenbedrijf Rotterdam, Q*Bird, Single Quantum, Cisco, Portbase, Intermax en InnovationQuarteronder leiding van Eurofiber) een schaalbare quantumnetwerkverbinding in de haven. Via een centrale hub werden quantum keys uitgewisseld tussen meerdere eindpunten. De infrastructuur maakt veilige communicatie mogelijk binnen kritieke logistieke processen. De technologie biedt uitbreidbaarheid en is toepasbaar in andere sectoren. De jury van de Computable Awards bleek onder de indruk van de toepassing van innovatieve technologie op een pragmatische manier in een grootschalige infrastructuur.
‘Wij zijn trots om met dit innovatieve quantum-securityproject Port Rotterdam als runner up bij de Cybersec Europe – Computable Awards 2025 betiteld te zijn in de categorie ‘Best Cybersecurity Project Europe’, reageert Hans den Heijer, senior pr & media relations manager bij Eurofiber. ‘Dit is een mooie bevestiging van de voorlopersrol die Eurofiber heeft op het gebied van Quantum Safe Networks! Dank aan de vakjury, Port of Rotterdam en consortiumleden waaronder onze partner Q*Bird voor deze succesvolle samenwerking.’
Atos en de Olympiades
De inzending moest wel genoegen nemen met een tweede plek. Winnaar in de categorie ‘Best Cybersecurity Project / Program Europe’ werd ‘Securing the Paris 2024 Olympic and Paralympic Games by Atos Eviden’. Voor beide Olympiades stelde de Franse it-dienstverlener meer dan honden specialisten beschikbaar via een 24/7 security operations center (soc). In totaal werden 55 miljard events verwerkt zonder noemenswaardige incidenten. Het beveiligingsprogramma van Atos Eviden dekte identiteiten, systemen en netwerken. Volgens de jury was de combinatie van vloeiende toegang voor alle gemachtigden op de Spelen in Parijs en een zero-risk approach om de cybermisdaad te weren, een geslaagde combinatie.
NLdigital deelt drieluik over digitale autonomie
4 dagen
Branche-organisatie NLdigital heeft een reeks kennisartikelen, ofwel explainers gepubliceerd over digitale autonomie. Verspreid over drie artikelen deel het de verschillende perspectieven op dat onderwerp dat momenteel volop in de belangstelling staat.
Volgens NLdigital wordt de vraag hoe we controle houden over onze digitale infrastructuur steeds urgenter. Niet alleen in de politiek, maar ook bij it-leveranciers, hun klanten en binnen de digitale sector als geheel. ‘Begrippen als digitale autonomie en soevereiniteit vliegen ons om de oren, maar wat betekenen ze nu écht? En wat kun je ermee in de praktijk?’In het eerste kennisartikel behandelt de brancheorganisatie de termen digitale soevereiniteit en digitale autonomie, deze worden vaak door elkaar gebruikt, maar hebben verschillende implicaties voor beleid.
NLdigital: ‘Digitale soevereiniteit betekent volledige controle over infrastructuur en data, terwijl autonomie draait om het behouden van beslissingsvrijheid zonder volledige onafhankelijkheid na te streven.’ Nederland kiest via de Agenda Digitale Open Strategische Autonomie (DOSA) bewust voor autonomie, met het principe: ‘open waar kan, beschermen waar moet’, benadrukt de branchevereniging die ook de belangen van een aantal grote Amerikaanse bedrijven behartigt.
Bij de gevolgen van deze ontwikkeling voor ict-bedrijven worden genoemd: Strengere compliance-eisen. ‘Bedrijven die werken met overheden of kritieke sectoren (zorg, energie, defensie) krijgen strengere eisen rond databeheer en leveringszekerheid. ’Ook zien ze een groeiende vraag naar transparantie. ‘Klanten eisen meer inzicht in toeleveringsketens en datalocaties.’ Er ontstaan nieuwe samenwerkingsvormen, Europese bedrijven zullen hun relaties met internationale partners herzien, met meer focus op strategische belangen, voorspelt NL Digital.
Innovatie-kansen
De nadruk op digitale autonomie biedt kansen voor Nederlandse en Europese technologiebedrijven, maar vraagt ook aanzienlijke investeringen, stelt de brancheorganisatie. Door de geopolitieke verschuivingen en de dominantie van niet-Europese cloud- en ai-aanbieders wordt digitale autonomie een steeds relevanter thema. Ict-bedrijven moeten strategisch anticiperen op deze ontwikkelingen en hun bedrijfsmodellen aanpassen aan nieuwe regelgeving en marktverwachtingen.
In de tweede explainer biedt de branche-organisatie vragen die gesteld kunnen worden voor een risicoanalyse die strategische afhankelijkheden in kaart brengt en passende maatregelen biedt. Daarbij spelen drie aspecten een cruciale rol. Dat zijn data autonomie, operationele autonomie en software autonomie. Bij data-autonomie houden bedrijven controle over hun data en wie er toegang toe heeft. Operationele autonomie draait op de situatie waarin ze de ict-infrastructuur kunnen beheren en aanpassen. Software autonomie moet de afhankelijkheid van specifieke leveranciers en technologieën beperken.
De branche-organisatie benadrukt het belang om interoperabiliteit tussen aanbieders, back-upsystemen, hybride cloudmodellen en end-to-end encryptie in kaart te brengen om flexibel te blijven in een veranderend geopolitiek landschap.
Cloud-alternatieven en kantoorsoftware
In het derde stuk worden politieke ontwikkelingen rondom digitale autonomie in Nederland en de EU geschetst. Het biedt een overzicht van recente besluitvorming en beleidskaders en een opsomming van Europese cloudinitiatieven zoals Gaia-X en kantoorapplicaties die een alternatief bieden voor het aanbod van Amerikaanse hyperscalers als Google en Microsoft. Tot slot wordt een opsomming gegeven van onderwerpen op de politieke agenda zoals: De Nederlandse Digitalisering Strategie (NDS) waar de Staatssecretaris voor Digitalisering momenteel aan werkt, herijking van het Rijksbrede Cloudbeleid en de bekendmaking van rsultaten van tests met Mijn Bureau. Dat is een suite met samenwerksoftware voor de overheid, publieke sector en bedrijven die ontwikkeld wordt met steun van onder andere het ministerie van Binnenlandse Zaken , VNG Realisatie en de gemeente Amsterdam.
NL Digital
NLdigital is de branchevereniging voor de digitale sector in Nederland en vertegenwoordigt bedrijven in infrastructuur, hardware, software, dienstverlening en platforms. De organisatie telt ongeveer 650 leden en behartigt de belangen van zowel grote spelers als mkb-bedrijven binnen de ICT-sector.
Zen and the Art of Understanding software
4 dagen
De opkomst van artificiële intelligentie (ai) zou moeten leiden tot herbezinning over hoe de wereld in elkaar zit. En dat gaat zowel over onze ict-wereld in enge zin als over onze ideeën ‘mens versus machine’ en (zelf)bewustzijn.
Ik ben geen Zen Master en mijn samenvatting van Zen in één zin is heel erg ‘on-zen’, maar een idee bij deze boeddhistische filosofie is dat analyse en reductionisme, het opdelen van een concept, probleem of systeem in onderdelen, leidt tot verlies aan inzicht. Zen brengt geen materiële rijkdom, maar heeft wel een punt: analyse geeft inzicht maar maakt blind voor alternatieve inzichten. De ict zit vol met voorbeelden. Ik geef wat niet-zweverige voorbeelden:
1. Elke student krijgt mee dat voor een computer code en data hetzelfde ding zijn. Code kan data wijzigen maar ook code (zichzelf dus), aangestuurd door data. En de data kunnen ook weer code zijn – SQL Injectie, iemand? Je wordt er tureluurs van en daarom doen we alsof code en data heel andere dingen zijn. De prijs die we betalen zijn systemen waarvan code en data-definities (datastructuren) steeds moeten worden aangepast. Verblind als we zijn gaan we daarna de ellende te lijf met gerommel in de marge: code-generatoren, low-code-tools, opdeling van systemen (warehouses, marts) enzovoorts. Onderscheid maken heeft een prijs.
2. De scheiding tussen code en data leidt op zijn beurt weer tot het onderscheid data en meta-data. Code interacteert, leest en muteert data die zijn ondergebracht in vaste structuren en die datastructuren zijn zelf weer te beschouwen als data. Databases komen doorgaans ook met een eigen database waarin die datastructuren zelf weer kunnen worden opgeslagen, een datadictionary. En omdat de database-software zelf ook weer een klassieke constructie van code en data is, is niet alleen de beschrijving van de database voor een toepassing, maar ook die van het databasemanagementsysteem zelf opgeslagen in de datadictionary. Systemen die zichzelf beschrijven maken het mogelijk de nadelen van code versus data deels teniet te doen. Het is beter te begrijpen dan code die code aanpast, maar ook dit is voor de meesten onder ons te hoog gegrepen.
3. Bij organisaties rijk aan ict vinden we veel architecten, hoog-over vaklieden die de basisstructuren van een te realiseren systeem beschrijven. De PowerPoints en Archimate-platen die deze mensen produceren, zijn het toppunt van menselijk analytisch vermogen. Ikzelf heb ze jarenlang zien langskomen. Ze zitten vol nuttige inzichten, maar blijken steeds weer niet te bouwen te zijn. Na analyse zou er iets moeten komen als synthese: vaststellen wat essentieel is om te onderscheiden en wat penny wise, pound foolish is. Bij mijn favoriete organisatie, UWV, gebeurt dit al twee decennia niet. Alle – echt alle – grote systeemontwikkelings-projecten mislukken of leiden tot iets dat niet lijkt op de Archimate-platen en de aanbestedingsdocumenten. Zen en onbeperkt belastinggeld (nu nog meer) gaan niet samen.
Maar nu is er een nieuwe bewoner van het ict huis: (generatieve) ai
Dit alles had ik vijfentwintig jaar geleden ook kunnen schrijven. Maar nu is er een nieuwe bewoner van het ict huis: (generatieve) ai. Met de nieuwe vormen van ai komt het idee van systemen die zichzelf aanpassen – niet alleen wat we nu data noemen maar ook wat we aanduiden als code en datastructuren – in beeld. We hebben het dan niet over code-generatoren of hogere programmeertalen, maar over systemen die zelf kunnen vaststellen dat ze niet meer aan de eisen van de gebruiker voldoen en zich vervolgens kunnen herstructureren. Het is misschien nog ver weg maar vijf jaar geleden was het sciencefiction.
Dat brengt mij op mijn laatste en vierde voorbeeld van de over-analytische gevangenis waarin wij ict’ers zitten. Het gaat om het antwoord op een eenvoudige vraag: zijn de huidige ai-producten al (zelf)bewust? Bewustzijn, vooral zelfbewustzijn wordt vaak – en zeker in Hollywood – gezien als de heilige graal van robots en ai; denk Terminator, 2001 en het ondergewaardeerde I Robot. Velen van ons, experts en leken, oordelen dat de huidige ai niet (zelf)bewust is. We zijn er blind voor dat de mens-ai-interactie nu al van hoog niveau is en voice- en video-interactie voor de deur staan. Het maakt ook niet uit of de interactie gaat over een werelds onderwerp als importtarieven, een fantasie-onderwerp als het Star Wars-universum of over de werking en opvattingen van de ai zelf. Het is moeilijk te verdedigen dat de huidige ai’s geen bewustzijn vertonen en, haast per definitie, zelfbewust zijn. We accepteren dat niet omdat we krampachtig vasthouden aan een opdeling die met de dag dubieuzer wordt. Koolstof of silicium lijkt irrelevant. Dat ai’s geen ‘authentieke ervaringen’ zouden hebben is dubieus aangezien wij dagelijks uren achter beeldschermen doorbrengen (met augmented reality op komst). Doe als ik: praat eens met een ai over zelfbewustzijn (zie deze annex).
Laten we snel een beetje zen worden over ai. Het alternatief is dat de volgende generatie mensen en ai-producten ons beschouwt als een stel domme racisten.
Nee. Het stemt niet vrolijk, die Elon Musk.
Datarevival Datarevival is een rubriek van René Veldwijk over de wondere wereld van data. Veldwijk is associé bij Ockham Groep en opiniemaker bij Computable.
Dit artikel verscheen eerder in het e-magazine #2 2025. Bekijk het hier.
Geverifieerd, Echt en Betrouwbaar: Waarom Biometrie de Nieuwe Standaard is voor Digitale Identiteit
4 dagen
Door Marco Gouw, Country Manager DACH & BENELUX bij Veridas
Digitale transformatie heeft het makkelijker dan ooit gemaakt om een account te openen, een lening aan te vragen of online toegang te krijgen tot diensten. Maar naarmate gebruikersreizen soepeler worden, is ook fraude slimmer — en onzichtbaarder — geworden.
Van gestolen inloggegevens tot door AI gegenereerde synthetische identiteiten: fraudeurs van vandaag omzeilen traditionele verificatiemethoden met ongekende snelheid en schaal. In 2025 is identiteitsfraude niet langer alleen een cybersecurityprobleem — het is een zakelijk risico.
Bij Veridas geloven we dat de toekomst van digitale identiteit draait om een nieuw uitgangspunt: het gaat er niet om of iets er echt uitziet, maar of het echt ís. Daarom heeft Veridas altijd ingezet op het bouwen van een identiteitsplatform waarin biometrie, veiligheid en gebruiksgemak hand in hand gaan.
Identiteitsfraude Evolueert — Onze Verdediging Moet Mee
Fraudeurs stelen tegenwoordig geen identiteiten meer — ze creëren ze. Met generatieve AI worden synthetische gezichten, stemmen en documenten geproduceerd die moeiteloos door KYC-checks glippen. En met technieken zoals Injection Attacks worden zelfs camera’s en microfoons volledig omzeild door nepmedia rechtstreeks in onboardingprocessen te injecteren.
Deze vorm van fraude:
Treft inmiddels tot 3% van de onboardingprocessen in de Europese financiële sector
Is volledig geautomatiseerd, schaalbaar en moeilijk te traceren
Brengt naleving (MiCA, AMLD, eIDAS2) in gevaar en tast klantvertrouwen en merkreputatie aan
Veridas: Slimmere Identiteitsverificatie
Veridas is een Europees technologiebedrijf dat gespecialiseerd is in biometrische identiteitsverificatie — zowel voor klanten als werknemers. Ons platform omvat gezichtsherkenning, stemherkenning en documentverificatie, met ingebouwde fraudedetectie via Veridas Shield.
Veridas Shield is geen losstaande oplossing, maar een geïntegreerde beveiligingslaag die elke stap in het verificatieproces beschermt — van deepfakes tot injectieaanvallen en synthetisch gedrag, allemaal in realtime.
Hierdoor kunnen organisaties garanderen dat:
De biometrische input echt is en live is vastgelegd
Het kanaal veilig is en niet gemanipuleerd
Het gedrag menselijk is — en niet gesimuleerd of geautomatiseerd
Dit alles gebeurt onzichtbaar, zonder extra stappen voor de gebruiker — en met volledige naleving van de AVG.
De Revolutie van Stemherkenning: Sneller, Veiliger, Slimmer
Een van de meest baanbrekende innovaties in ons platform is biometrische stemverificatie. Deze technologie wordt al gebruikt door toonaangevende klanten zoals BBVA, Mutua Madrileña en Endesa om fraude te verminderen en toegang eenvoudiger te maken.
De voordelen:
Passieve verificatie in slechts 3 seconden, zonder vaste zinnen
Hoge weerstand tegen deepfakes en spoofing (gecertificeerd door iBeta Level 1 & 2).Naadloze integratie in contactcenters en apps via Twilio, Genesys, Telegram en meer
Veridas’ biometrisch authenticatieplatform wordt al ingezet in kritieke sectoren met miljoenen gebruikers:
Mutua Madrileña: Verminderde verificatietijd van 90 naar 5 seconden en verkleinde frauderisico met meer dan 95%
Endesa: Beveiligde meer dan 100.000 stemverificaties en verhoogde klanttevredenheid met 20%
BBVA Mexico: Maakte het mogelijk voor 175.000+ gepensioneerden om hun identiteit op afstand te bewijzen met een succesratio van 99,9%
Waarom Dit Relevent Is voor Nederlandse Bedrijven
Terwijl Nederland versneld digitaliseert, heroverwegen bedrijven in de bankensector, verzekeringen, energie en telecom hoe ze vertrouwen in elke digitale interactie kunnen inbouwen.
“In een wereld die steeds meer door AI wordt aangedreven, kunnen organisaties zich geen afhankelijkheid meer permitteren van statische gegevens of verouderde KYC-methodes,” zegt Marco Gouw, Country Manager DACH & BENELUX bij Veridas. “De nieuwe standaard is live, veilig en gebruiksvriendelijk — en wij zijn er trots op die verandering in Europa te leiden.”
📍 Veridas is aanwezig op Money20/20 Europe (3–5 juni) in Amsterdam. Bezoek ons om te ontdekken hoe biometrische stem-, gezichts- en documentverificatie uw organisatie kan helpen om fraude voor te blijven, onboarding te versnellen en aan de strengste regelgeving te voldoen.
Kort: Brandbrief smartphone jongeren, Erasmus eert Baan, celstraf ict-handelaar (en meer)
4 dagen
Artsen waarschuwen voor de gevaren van smartphones en sociale media en eisen dat de politiek ingrijpt, de Erasmus Universiteit Rotterdam eert Jan Baan, een andere ict-ondernemer moet 18 maanden de cel in voor handel met Rusland en Main slaat toe in Noorwegen. Dat zijn de onderwerpen in dit nieuwsoverzicht.
Artsen eisen leeftijdsgrens voor smartphones en sociale media
Het is beter voor de ontwikkelingen van kinderen als ze pas vanaf veertien jaar een smartphone krijgen en vanaf zestien jaar gebruik gaan maken van sociale media. Dat staat in een brandbrief die ruim 1400 artsen, wetenschappers en deskundigen aan de politiek hebben gestuurd. Ze roepen onder meer staatssecretaris Szabó van Digitale Zaken op om een leeftijdsgrens in te voeren omdat gebruik van mobieltjes en sociale media op jongere leeftijd veel negatieve gevolgen voor de fysieke en mentale gezondheid heeft.
Jan Baan geëerd voor bijdrage aan academisch onderwijs
Ict-ondernemer Jan Baan is door de Rotterdam School of Management (RSM) van de Erasmus Universiteit Rotterdam geëerd met een In Honour and Appreciation-award Hij krijgt die erkenning voor zijn bijdrage aan hun academische gemeenschap. Baan ondersteunt internationaal onderzoek, verstrekt beurzen en is persoonlijk betrokken. Volgens de onderwijsinstelling heeft hij met ‘visionair ondernemerschap’ en als ‘internationaal leider’ op het gebied van business process innovation bijgedragen aan de toekomst van het bedrijfsmanagement. Baan is onder meer betrokken bij het Smart Business Network Initiative (SBNi) van RSM. Dat is een wereldwijd samenwerkingsverband van bedrijven en universiteiten gericht op innovatieve managementtheorieën en bedrijfsprocessen.
Ict-handelaar krijgt 18 maanden cel voor omzeilen sancties Rusland
De rechtbank in Den Haag heeft een ict-handelaar veroordeeld tot achttien maanden cel wegens het omzeilen van sancties en valsheid in geschrifte bij de export van elektronische goederen naar Rusland via de Malediven. De veroordeelde is bestuurder van een eenmanszaak en gebruikte valse facturen om de werkelijke bestemming te verhullen. Hoewel niet bewezen is dat hij de Russische Defensie direct heeft ondersteund, acht het hof zijn handelingen geschikt om technologie voor oorlogsvoering mogelijk te maken. Naast de gevangenisstraf zijn zijn laptops en telefoons verbeurd verklaard. Een beroepsverbod werd niet opgelegd.
Main koopt Noorse documentbeheerspecialist Documaster
Main Capital Partners kondigt de overname aan van de Noorse specialist in documentbeheer en e-archivering Documaster. Main gaat het managementteam van Documaster ondersteunen in de volgende groeifase. De aandacht ligt bij internationale groei. De investeerder mikt op de positie van Europees marktleider in document- en databeheer voor de publieke en gereguleerde private sector.
Europese Commissie scherpt Cybersecurity Act aan
5 dagen
In een poging om de weerbaarheid van de Europese Unie (EU) tegen toenemende cyberdreigingen te versterken, evalueert en herziet de Europese Commissie (EC) de Cybersecurity Act uit 2019. Daarin krijgt in ieder geval Enisa, het cyberagentschap van de EU, een krachtiger mandaat. Jeremy Rollison, die bij Microsoft aan het hoofd staat van de EU Policy-afdeling in Brussel, gaf hierover op Cybersec Europe een toelichting.
‘De Europese Unie zorgt ervoor dat wij een druk bestaan hebben’, grapte Microsoft-lobbyist Jeremy Rollison vorige week tijdens zijn presentatie op de Main Stage van Cybersec Europe in Brussel. Hij ging eerst in op al die regelgevende initiatieven rond digitalisering die de EU de afgelopen jaren heeft opgezet (‘a busy list’: zie ook zijn presentatie van vorig jaar november op Cybersec Netherlands). Om daarna een brug te slaan naar de herziening van Cybersecurity Act uit 2019.
Hoofddoelen
Rollison noemde vier hoofddoelen van de ‘EU Cybersecurity Revision’: een versimpeling van de regelgeving, een versterking van het mandaat van Enisa, een herziening van het European Cyber Certification Framework en extra aandacht voor de beveiliging rond de ict-supply-chain. Door de rapportageverplichtingen te stroomlijnen, wil de EC de uitvoering vergemakkelijken, de administratieve rompslomp verminderen en een bedrijfsvriendelijk klimaat bevorderen.
Er loopt nu nog een publieke consultatie in het kader van deze revisie. De Europese Commissie vraagt daarin input voor het herzien van de cyberbeveiligingsverordening van 2019. Belanghebbende partijen, waaronder regeringen, cyberbeveiligingsautoriteiten, branche- en handelsverenigingen, onderzoekers, consumentenorganisaties en burgers, worden uitgenodigd om tot en met 20 juni hun mening te geven. De consultatie wordt meegenomen in de voorbereidingen voor een eerste voorstel. De EC verwacht dat eind 2025 te kunnen presenteren, waarna het in 2026 door allerlei comités en rapporteurs van het Europees Parlement wordt gewogen. In 2027 volgt de finetuning waarna volgens verwachting in het eerste kwartaal van2028 de herziene Cybersecurity Act in werking treedt.
Enisa
Volgens de Microsoft-lobbyist krijgt Enisa in de vernieuwde Cybersecurity Act meer macht en meer taken. Dat zou bijvoorbeeld kunnen zijn bij het uitgeven van certificaten. Dat gebeurt nu nog op vrijwillige basis en geregeld door nationale cybersecurity-autoriteiten maar zou in de toekomst verplicht kunnen worden gesteld, in het kader van NIS2, de ‘Network and Information Security’-richtlijn die minimumnormen voorschrijft waaraan organisaties moeten voldoen op het gebied van informatie- en netwerkbeveiliging (de voorganger NIS1 gold alleen voor bedrijven uit ‘vitale sectoren’).
Zo is Enisa bezig met het opstellen van een ‘EU Cloud Certification Scheme’. Zo’n Europees certificatieprogramma zou in 2027 de nationale programma’s kunnen vervangen. Rollison: ‘Het uitgangspunt is dat zo’n certificaat alle clouddiensten beslaat, van infrastructuur tot applicaties, en drie jaar geldig is. Er kan op drie niveaus een certificaat worden behaald: het basisniveau om eenvoudige cyberaanvallen tegen te houden; een tweede niveau om de wat meer slimmere attacks op te vangen en het derde niveau om de geavanceerde aanvallen te weren.’ Enisa laat zich hierbij inspireren door de bestaande nationale schema’s en internationale standaarden, aldus de Microsoft-manager.
Fotobijschrift: Jeremy Rollison, hoofd EU Policy-afdeling Microsoft, tijdens Cybersec Europe 2025.
SER waarschuwt bedrijven voor impact van ai op werk
5 dagen
De Sociaal-Economische Raad (SER) wijst bedrijven en organisaties erop om zich tijdig voor te bereiden op de invloed van artificiële intelligentie (ai) op banen. De keuzes die nu worden gemaakt, zullen bepalend zijn voor de manier waarop ai bijdraagt aan brede welvaart, of juist de ongelijkheid en de werkdruk vergroot. De raad deelt vier aanbevelingen.SER-voorzitter Kim Putters benadrukt dat de mens centraal moet blijven staan in de opkomst van ai en dat werknemers actief betrokken moeten worden bij de implementatie van ai. In het rapport Ai en Werk geeft de SER adviezen om ai verantwoord en effectief te integreren in de arbeidsmarkt.
De SER is een adviesorgaan dat de regering en het parlement adviseert over sociaal-economisch beleid. Het advies is in ontvangst genomen door staatssecretaris van Koninkrijksrelaties en Digitalisering Zsolt Szabó (zie foto). Die meldt dat hij veel aanknopingspunten ziet met de Nederlandse Digitaliseringsstrategie die hij binnenkort zal presenteren, zoals het versnellen van ai-initiatieven binnen de overheid en het aantrekken en behouden van technische vakmensen.
Szabó (links) en Putters met het adviesrapport van SER.
In het rapport Ai en Werk doet de SER vier hoofdaanbevelingen:
#1 Zet de mens en waardig werk centraal
‘Door ai veranderen taken en werkprocessen, zal nieuw werk ontstaan en sommige banen zullen verdwijnen. Proactieve sturing door bedrijven, organisaties en overheden is cruciaal om ai verantwoord en effectief in te zetten’, aldus de SER. De raad adviseert om werknemers in een vroeg stadium bij de implementatie en ontwikkeling van ai te betrekken. ‘Menselijke waardigheid, zeggenschap en training van werkenden moeten centraal staan. Menselijk toezicht op ai-toepassingen moet zorgvuldig worden geregeld.’
#2 Overheid, neem de regie op verdeling en zekerheid
‘Ai kan in bepaalde sectoren of beroepen ontwrichtend zijn. Dat kan zorgen voor nieuwe ongelijkheid of druk op de sociale samenhang’, waarschuwt de SER. De overheid moet daarom actief onderzoeken en monitoren wat de inzet van ai betekent voor werk, inkomensverdeling en sociale zekerheid, stelt de raad. ‘We moeten nú nadenken over een eerlijke verdeling van kansen en opbrengsten, zodat ai niet leidt tot een nieuwe tweedeling in de samenleving.’
#3 Blijf samen leren en ontwikkelen
‘Overheid, onderwijs en werkgevers moeten samen actiever aan de slag met scholing, bijscholing en een leven lang ontwikkelen. Dat is cruciaal om mensen mee te nemen in de digitale transitie’, schrijven de adviseurs. Werkgevers hebben de verantwoordelijkheid om werkenden een passend leeraanbod te geven, waar zij ook zelf actief mee aan de slag moeten. De overheid moet goede digitale basisvaardigheden voor alle groepen in de samenleving ondersteunen, zodat iedereen gelijke kansen krijgt, stelt de raad.
#4 Investeer fors in ai-innovatie, onderzoek en Europese samenwerking
‘Er zijn investeringen nodig om internationaal concurrerend te blijven én strategisch autonoom te zijn. Overheid en bedrijfsleven dienen meer te investeren in wetenschap, onderzoek, de digitale infrastructuur en innovatie. Nederland moet, samen met Europa, kunnen meekomen in de internationale ai-ontwikkeling.’ De SER adviseert om het midden- en kleinbedrijf (mkb), waar ai nog beperkt wordt toegepast, praktisch te ondersteunen. ‘Zo moet de overheid zorgen dat bedrijven in een netwerk met elkaar ervaringen en kennis uitwisselen. De vele al bestaande initiatieven behoren daar een plek in te krijgen. Daarnaast moeten startende en groeiende ai-bedrijven de ruimte krijgen te ontwikkelen en op te schalen. Betere randvoorwaarden, zoals toegang tot financiering, zijn hiervoor nodig’, aldus de raad.
Volle impact van ai niet duidelijk
De exacte impact van ai op werk is volgens de adviseurs lastig te voorspellen omdat de technologie nog volop in ontwikkeling is. De raad benadrukt dat de effecten sterk afhankelijk zijn van de specifieke toepassing: sommige ai-oplossingen hebben een beperkte invloed, zoals junkmailfilters, terwijl andere grotere gevolgen kunnen hebben, zoals vertaalmodellen die de vraag naar vertalers verminderen of automatiserstools die de aard van werk verandert. Bovendien speelt de context, waarin ai wordt ingezet, een cruciale rol bij de uiteindelijke impact op de arbeidsmarkt.
Realistische verwachtingen
De SER benadrukt het belang van realistische verwachtingen. ‘Het is niet waarschijnlijk dat ai uitdagingen volledig kan oplossen en ai moet daarom niet gezien worden als een wondermiddel.’ Zo zijn er voorbeelden dat ai-toepassingen grote verbeteringen kunnen bewerkstelligen voor de arbeidsproductiviteit op individuele taken, maar dat ai niet bij alle taken kan worden gebruikt. Ook komen er door het gebruik van ai vaak weer nieuwe taken bij, zoals het controleren van de uitkomsten van een ai-toepassing.’
Verder zijn niet alle ai-toepassingen gericht op het verbeteren van de productiviteit en kunnen de productiviteitswinsten per toepassing sterk verschillen. ‘De effecten moeten daarom ook niet worden overschat. De achterblijvende productiviteitsgroei in Nederland maakt het echter wel belangrijk om de mogelijkheden van ai te benutten daar waar het kan’, besluit de raad.
Java 30 jaar: legacy of alive?
1 week
BLOG – In een vakgebied waar technologieën elkaar in hoog tempo opvolgen, zijn jubilea na een langdurige periode zeldzaam. Toch is het vandaag 23 mei zover: Java viert zijn dertigste verjaardag. Wat begon als een innovatieve programmeertaal, groeide uit tot een wereldwijd fundament onder talloze applicaties en systemen. Hoe relevant is Java vandaag de dag nog?
Waar zit de kracht van deze ‘oude’ taal? Een gezonde en kritische blik op dertig jaar Java.
Van Java 1.4 tot Java 24
Mijn eerste kennismaking met Java was ergens rond 1996, Java 1.4 was toen net uit. Wat me toen al opviel, was hoe gestructureerd en strikt het werkte. Je móét je houden aan de regels van de taal. Voor sommigen frustrerend, maar ik vond en vind dat juist de kracht. Vergelijk dat met PHP dat je na een paar dagen wel door hebt. Java is veel strikter, maar juist dat maakt het interessant voor serieuze applicaties.
Java in de praktijk
In de projecten die ik nu doe, wordt Java op grote schaal wordt toegepast. De software is betrouwbaar, stabiel en goed te beheren en daardoor vooral geschikt voor kritieke applicaties die 24/7 moeten draaien. Het voordeel zit in de nauwkeurigheid. Zoals Unit-tests schrijven en werken met frameworks als Mockito. Juist doordat Java zo strikt is, voorkom je fouten voordat ze impact hebben.
Innovatie in Java: waarom de taal zich blijft ontwikkelen
Java is geen stilstaande taal. Een belangrijk keerpunt was Java 8. Daar werden streaming en lambda’s geïntroduceerd. Ineens kon je complexe operaties veel compacter en efficiënter uitvoeren. De impact van die innovaties is groot, vooral voor ontwikkelaars die met grote datasets werken of veel herhalende logica moeten toepassen. En zelfs in de nieuwste versies zoals Java 24 zitten heel krachtige nieuwe features, zoals virtual threads, die bijdragen aan betere schaalbaarheid in moderne cloudomgevingen.
Nadelen van Java in moderne softwareontwikkeling
Een veelgehoord punt is de opstarttijd van Java-applicaties. In vergelijking met bijvoorbeeld JavaScript is Java altijd trager geweest. Maar met modulaire runtimes kun je tegenwoordig alleen de noodzakelijke onderdelen meenemen, wat veel scheelt.
Een ander nadeel is de hoeveelheid boilerplate-code. Voor simpele dingen moet je soms veel code schrijven. Dat voelt omslachtig, zeker als je van modernere, lossere talen komt. Tegelijk is het ook diezelfde structuur die Java zo betrouwbaar maakt.
Java als legacy-taal
De term ‘legacy-taal’ valt weleens wanneer het over Java gaat. Dat is een misverstand. Java mag dan dertig jaar oud zijn, het wordt wel actief doorontwikkeld. Het sluit aan op moderne architecturen, cloud-omgevingen en microservices. Ik ken genoeg jonge talen die minder innovatie laten zien. Zolang de taal blijft vernieuwen, zal Java relevant blijven. En met frameworks als Spring Boot wordt het ontwikkelproces bovendien toegankelijker. Het is zeker geen verouderde technologie.
Oracle en Java (en hoe de overname innovatie stimuleerde)
Achter die voortdurende innovatie zit één partij die een sleutelrol speelt: Oracle. Toen het Java overnam van Sun Microsystems, was de community sceptisch. Maar nu is duidelijk dat Oracle fors investeert in de verdere ontwikkeling van Java. Het bedrijf luistert naar de markt en laat de taal meegroeien met moderne it-vraagstukken. Toch merk je in de praktijk weinig dat Java van Oracle is. Behalve als je Java downloadt en geconfronteerd wordt met licentievoorwaarden, speelt Oracle geen zichtbare rol in het dagelijks werk.
Toekomst van Java
Java zal over tien jaar nog steeds een prominente plek innemen in softwareontwikkeling. Zolang de taal mee blijft groeien met de technologische eisen, en dat doet het, blijft Java een logische keuze voor schaalbare, stabiele oplossingen. Er zijn heel veel projecten waarbij Java gewoon de beste optie is. En dat zal voorlopig zo blijven.
Conclusie
Java mag dan drie decennia oud zijn, het is allesbehalve passé. De taal bewijst zich nog dagelijks in robuuste enterprise-omgevingen en blijft zich ontwikkelen richting de toekomst. Ja, het is strikt. Ja, het kan omslachtig aanvoelen. Maar juist in een wereld vol snelle hypes is dat misschien wel de kracht van Java: betrouwbaar, bewezen en nog altijd in beweging!
Jacco Cijsouw, principal software engineer Amis Conclusion
Kort: Kamervragen mail-ophef Strafhof, NXP-fabriek Nijmegen sluit, Hema op de data-toer en jaarcijfers Lenovo
1 week
Kamervragen over mail-incident ICC en Microsoft, NXP-fabriek Nijmegen gaat op termijn dicht, Hema werkt datagedreven en Lenovo presenteert sterke jaarcijfers. Dat zijn de onderwerpen in dit nieuwsoverzicht.
Kamervragen over mail-incident ICC en Microsoft
Barbara Kathmann (GroenLinks-PvdA) heeft Kamervragen gesteld naar aanleiding van de recente ophef over het afsluiten van het e-mail-account van Karim Khan, hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof (ICC) door Microsoft. Het it-bedrijf zou dit hebben gedaan op bevel van de Amerikaanse overheid. Microsoft stelt echter dat het gaat om het loskoppelen ‘van een gesanctioneerde functionaris van Microsoft-diensten na overleg met het ICC’. Het Tweede Kamerlid wil van staatssecretaris Szabó onder meer weten of het mogelijk is dat Nederlandse burgers toegang tot hun Microsoft-account wordt ontnomen door sancties van de regering-Trump.
Einde in zicht voor fabriek NXP in de Waalstad
NXP gaat de fabriek in Nijmegen op termijn sluiten, net als drie andere chipfabrieken in de VS. De chipfabrikant uit Eindhoven wil de productie overplaatsen naar de nog te openen nieuwe fabrieken in Dresden en Singapore. Die produceren naar verwachting efficiënter en goedkoper. De huidige Nijmeegse fabriek (‘de Kathedraal’) is sinds 1988 in gebruik en sluit de poorten binnen nu en tien jaar. Er werken zo’n 1700 mensen. Naast productie van chips voor auto’s zijn er ook afdelingen voor ontwikkeling en onderzoek. Wat daarmee gebeurt is nog onduidelijk.
Hema gebruikt Amazon DataZone en Nedap-rfid
De Hema wil meer datagedreven werken. Daarvoor neemt het de Amazon DataZone af: een datamanagementdienst van AWS waarmee data snel en eenvoudig gecatalogiseerd, ontdekt, gedeeld en beheerd kunnen worden. De winkelketen gebruikte de Amazon DataZone om een datamesh op te zetten en gestroomlijnde data-toegang mogelijk te maken over meerdere bedrijfsonderdelen, blijkt uit een blog van AWS. Vorige maand kondigde de Hema ook aan dat het in zee gaat met Nedap voor de uitrol van een rfid-platform om het voorraadbeheer te verbeteren.
Lenovo boekt sterke jaarresultaten
Lenovo zag zijn omzet in het gebroken boekjaar 2024/25 met 21 procent stijgen tot 69,1 miljard dollar. De nettowinst nam zelfs toe met 36 procent tot 1,4 miljard dollar. De hardwarefabrikant stelt dat zijn investeringen in artificiële intelligentie in producten en diensten zich hebben uitbetaald. Topman Yuanqing Yang noemt het afgelopen boekjaar van het Chinese concern ‘een van onze beste jaren tot nu toe, ondanks aanzienlijke macro-economische onzekerheden.’
Nederlandse hightech-sector sluit Japanse deals
1 week
Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen hebben in Japan strategische samenwerkingen gesloten op het gebied van halfgeleiders, quantumtechnologie en 6G-netwerken. De economische missie vond plaats tijdens de Expo 2025 Osaka Kansai.
Onder leiding van minister Dirk Beljaarts (Economische Zaken) reisden recent ruim zeventig Nederlandse ondernemingen en instellingen uit de hightech- en digitaliseringssector naar Japan. Tijdens de missie ondertekenden organisaties diverse overeenkomsten met toonaangevende Japanse partners in aanwezigheid van koning Willem IV en de minister.
Samenwerkingen
Zo sloot TNO met XG Mobile Promotion Forum (XGMF) een overeenkomst, gericht op samenwerking in industriële draadloze communicatie en de ontwikkeling van 5G- en 6G-technologie. Beide partijen willen gezamenlijk bouwen aan een wereldwijd ecosysteem voor toekomstig mobiel internet.
Het Japanse Fujitsu maakte bekend dat het Advanced Computing Lab Delft, bij QuTech aan de Technische Universiteit Delft, uitbreidt om de ontwikkeling van kwantumtoepassingen te bevorderen.
En Quantum Delta NL en AIST (Japans nationale onderzoeksinstituut) kwamen overeen langdurig samen te werken op het gebied van quantumtumtechnologie. Achterliggend doel is het ontwikkelen van een internationaal ecosysteem voor quantuminnovatie.
Expo en hightech-export
De economische missie vond plaats rondom de Nederlandse nationale dag tijdens de Expo 2025 Osaka Kansai. De Expo is de 36ste Wereldtentoonstelling en heeft als thema ‘Designing Future Society for Our Lives’. Nederland presenteerde zich op deze tentoonstelling als een ‘innovatieve, duurzame en technologisch toonaangevende partner’.
In 2024 bedroeg de Nederlandse export naar Japan ruim 6,3 miljard euro. De export van hightechgoederen, zoals productieapparatuur voor halfgeleiders, vormt hier een belangrijk onderdeel van. In Nederland zijn achthonderd Japanse bedrijven gevestigd, waarvan een aanzienlijk deel in de ict-sector.
Ict-inhuur Rijk ver boven norm, Logius en SSC-ICT spannen de kroon
1 week
In 2024 heeft de Nederlandse overheid een recordbedrag van 3,7 miljard euro uitgegeven aan de externe inhuur van personeel, waarvan bijna de helft (1,8 miljard euro) werd besteed aan ict’ers. De ict-dienstverleners binnen het rijk maken het helemaal bont. Bij Logius is bijna de helft van het personeel ingehuurd en bij SSC-ICT dat één op de drie medewerkers, terwijl de norm voor inhuur binnen de rijksoverheid 10 procent is.
Dat blijkt uit verschillende rapportages die op verantwoordingsdag (21 mei 2025) gepubliceerd zijn. Op die dag wordt onder meer in een rapport van de Algemene Rekenkamer en de Jaarrapportage bedrijfsvoering Rijk verantwoord of kabinetsdoelstellingen zijn gehaald. Het percentage externe inhuur binnen de Rijksoverheid kwam in 2024 op 15,4 procent uit, ondanks pogingen om dit terug te dringen. In de Roemer-norm, die in 2010 op initiatief van toenmalig SP-leider Emile Roemer werd ingevoerd, staat dat de inhuur van extern personeel binnen de rijksoverheid maximaal 10 procent van de totale personeelsuitgaven mag zijn.
De ict-dienstverleners binnen de rijksoverheid, Logius en SSC-ICT, die beide onder het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) vallen, maken het helemaal bont. Zij hadden een externe inhuur van respectievelijk 48 procent (67 miljoen euro) en 34 procent (63 miljoen euro) van hun personele uitgaven. In totaal waren er in 2024 ongeveer 27.000 openstaande vacatures bij de Rijksoverheid, waarvan 12 procent ict-gerelateerd was.
Oorzaken
Als belangrijkste oorzaken voor de overschrijding van de Roemer-norm noemen de ministeries in hun jaarverslagen de noodzaak van specialistische ict-kennis voor het ontwikkelen van applicaties en de inzet op tijdelijke ict-projecten. Zo zijn er mensen met specifieke technische kennis nodig bij de projectorganisatie voor de schadeafhandeling in Groningen. Een ander voorbeeld is de inhuur voor de tijdelijke uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen. Ook noemen ministeries de krapte op de arbeidsmarkt als oorzaak.
Hoewel er allerlei initiatieven zijn om ict’ers te bewegen om in dienst te treden van de overheid, blijft het aandeel van externen groot. Een belangrijke factor is dat de overheid niet kan concurreren met de salarissen en arbeidsvoorwaarden in de private sector, waar ict’ers hogere lonen en bonussen ontvangen. Daarnaast waarderen ze vaak de flexibiliteit en autonomie die zelfstandigheid of externe opdrachten bieden.
Ook speelt technologische innovatie een rol: de overheid werkt vaak met verouderde systemen, terwijl ict’ers liever aan de nieuwste ontwikkelingen werken. Bureaucratische processen en lange besluitvormingstrajecten kunnen daarnaast als frustrerend worden ervaren.
Van reactief naar voorspellend: waarom scenario-management onmisbaar wordt
1 week
BLOG – De toekomst laat zich niet voorspellen, maar dat betekent niet dat we er blind naartoe hoeven te lopen. Veranderingen voltrekken zich in een toenemend tempo en onverwachte wendingen kunnen ingrijpende gevolgen hebben. Organisaties en beleidsmakers die uitsluitend reageren op wat er gebeurt, lopen het risico achter de feiten aan te hollen. Scenario-management biedt een krachtig alternatief: een methode om vooruit te denken, onzekerheden te beheersen en strategische keuzes te maken die ook morgen nog relevant zijn. Waarom wordt scenario-management nu onmisbaar? En hoe kunnen organisaties dit effectief inzetten?
Traditioneel beleid is vaak gebaseerd op historische data en lineaire projecties. Dit betekent dat beleidsmakers zich richten op bekende patronen en trends uit het verleden om beslissingen te nemen. Hoewel dit in een stabiele omgeving effectief kan zijn, blijkt deze aanpak steeds vaker tekort te schieten gezien de onzekerheid, disruptie en snelle technologische ontwikkelingen van tegenwoordig.
Denk aan de pandemie, geopolitieke spanningen of de snelle opkomst van kunstmatige intelligentie. Organisaties die uitsluitend reactief beleid voerden, hadden moeite om zich aan te passen en liepen vaak achter de feiten aan. Dit leidt tot hogere kosten, inefficiënties en een verhoogd risico op beleidsfalen.
In kaart
Scenario-management biedt een gestructureerde manier om onzekerheid te beheersen. Het gaat verder dan traditionele risicobeheersing door verschillende mogelijke toekomsten in kaart te brengen en hierop voorbereid te zijn. Dit proces omvat:
Identificatie van drijvende krachten: welke trends en onzekerheden kunnen de toekomst beïnvloeden?
Ontwikkeling van scenario’s: wat zijn de mogelijke toekomstscenario’s?
Impactanalyse: hoe beïnvloeden deze scenario’s de organisatie of het beleid?
Strategieontwikkeling: welke maatregelen zijn nu te nemen om voorbereid te zijn?
Continue monitoring en aanpassing: hoe zijn strategieën bij te sturen op basis van nieuwe informatie?
Door scenario’s uit te werken, krijgen beleidsmakers en organisaties de kans om verschillende routes te verkennen en robuuste strategieën te ontwikkelen. Dit maakt het mogelijk om niet alleen voorbereid te zijn op onverwachte situaties, maar ook om kansen te benutten die anders over het hoofd zouden worden gezien.
Successen
Scenario-management boekt al successen in diverse sectoren. Enkele voorbeelden:
Overheidsbeleid: steden en nationale overheden gebruiken scenario’s om zich voor te bereiden op klimaatverandering, demografische verschuivingen en economische schokken.
Energie en duurzaamheid: energiebedrijven analyseren toekomstige energiebehoeften en technologieën om een duurzaam beleid te ontwikkelen.
Financiële sector: banken en investeerders passen scenario-analyses toe om economische onzekerheden te mitigeren en risicomanagement te verbeteren.
Gezondheidszorg: ziekenhuizen en farmaceutische bedrijven modelleren volksgezondheidsscenario’s om pandemieën en andere crises beter aan te pakken.
Constante factor
De snelheid van veranderingen is ongekend en onzekerheid is een constante factor geworden. Organisaties en beleidsmakers die vasthouden aan reactief beleid lopen het risico ingehaald te worden door de realiteit. Scenario-management biedt een toekomstgerichte aanpak die helpt om risico’s te beheersen en kansen te benutten.
Het is tijd om de stap te zetten van reactief naar voorspellend beleid. Niet alleen om crises beter het hoofd te bieden, maar ook om strategisch voordeel te behalen in een steeds complexere wereld.
Wie vandaag begint met scenario-denken, is morgen beter voorbereid op de toekomst.
Esther Jansen, capaciteitsplanning expert Anago
Kort: Nieuw kantoor Salesforce NL, videobellers in problemen, overheid omarmt ai-agents, 40 mln. voor defensie-tech Keen
1 week
Salesforce Nederland is verhuisd naar een spacy kantoor, Ziggo ziet videobellers in de problemen komen door slechte wifi-verbindingen binnenshuis, de overheid verwacht veel van agentic ai, stelt Capgemini in een nieuw rapport en durfinvesteerder Keen ontvangt veertig miljoen van een Europese investeerder voor zijn defensie-tech-fonds.
Salesforce opent nieuw kantoor en sluit aan bij SpaceBuzz
Salesforce Nederland heeft 20 mei zijn nieuwe kantoor in het pand Edge Stadium in de buurt van het Olympisch Stadion in Amsterdam officieel geopend. Het bedrijf dat sinds 2006 actief is in Nederland beschikt daar over extra trainingsruimten om samen met klanten te werken aan ai-toepassingen en ai-agents binnen de crm omgeving. Salesforce Nederland kondigde ook een samenwerking aan met SpaceBuzz. Dat is een initiatief om Amsterdamse scholieren kennis te laten maken met techonderwijs.
Ziggo: Videobellers hebben vaak slechte verbinding door wifi-verstoringen binnenshuis
Thuiswerkers ervaren regelmatig problemen met videobellen. 81 procent heeft ermee te maken en bij één op de vijf komt dit bij de helft van de gesprekken of vaker voor. Dat blijkt uit onderzoek van Panelwizzard in opdracht van Ziggo onder bijna 1100 thuiswerkers. Veelgenoemde problemen die door de slechte verbinding ontstaan zijn: ‘bevroren’ gesprekspartners, anderen niet goed horen of zien, of zoveel tijd verliezen dat het gesprek niet tot de kern komt. De verbindingsproblemen worden vaak veroorzaakt door zwakke wifi-signalen die ontstaan door afstand tot het modem, obstakels en interferentie met apparaten zoals magnetrons en babyfoons.
Capgemini: overheid ziet volop kansen voor ai-agents
Negen van de tien overheidsorganisaties wereldwijd wil de komende twee tot drie jaar agentic ai verkennen, testen of implementeren. Er wordt nu al volop binnen de overheid gewerkt met generatieve ai, waarbij ai wordt ingezet voor bijvoorbeeld het schrijven van teksten of het creëren van afbeeldingen. In een volgende stap willen die organisaties aan de slag met ai-agents die allerlei processen en taken autonoom kunnen uitvoeren. Ze lopen nog wel achter op het gebied van ‘datagereedheid’ en dat beperkt het vermogen om het volledige potentieel van ai te benutten. Ook staan ze voor andere uitdagingen rondom data, zoals vertrouwen, compliance, databeheer en datadeling, stelt de onderzoekstak van Capgemini in een rapport.
40 miljoen voor defensie- en security-techfonds van Keen Venture Partners
Het Europees Investeringsfonds (EIF) investeert 40 miljoen euro in het European Defence and Security Tech Fund van de Nederlandse durfkapitalist Keen Venture Partners. Het is het eerste fonds dat zich volledig richt op defensie-, veiligheidstechnologie met de steun van het EIF. Begin dit jaar maakte Keen bekend een speciaal fonds voor defensie- en securitytech op te richten.
Vlaams minister-president Diependaele opende Cybersec Europe
1 week
Event | Cybersec Europe 2025
De Vlaamse minister-president Matthias Diependaele opende 20 mei in Brussel Cybersec Europe 2025. Volgens Diependaele is cybersecurity een economische kans: ‘We kunnen niet langer denken aan beveiliging als een kostenpost. Het is een groeimotor, een vertrouwenschepper en een strategisch voordeel.’
Minister-president Matthias Diependaele vertrouwt erop dat Vlaanderen met zijn groeiende aantal cybersecurity-startups en academische expertise goed gepositioneerd is om deze groeisector verder te ontwikkelen en een concurrentieel voordeel op te bouwen. Diependaele kondigde gisteren tijdens de opening van Cybersec Europe aan dat Vlaanderen investeert in een uniforme digitale ruggengraat voor alle overheidsdiensten en het Vlaams Centrum voor Digitale Veiligheid om de publieke sector weerbaarder te maken. Hij wees daarbij op het belang van samenwerking met Europese partners in het kader van de NIS2-richtlijn en op de economische kansen. ‘Vlaanderen is thuisbasis van een groeiende golf cyberbeveiligingsstartups. Deze startups zijn essentieel voor onze collectieve veiligheid.’
‘Cyberveiligheid is geen technische kwestie, het is een maatschappelijk vraagstuk’, benadrukte Diependaele. ‘In het komende decennium zal ons succes afhangen van ons vermogen om de digitale systemen waarop we vertrouwen te beveiligen.’ De minister-president stelde dat complexiteit de vijand van veiligheid is: ‘De veiligste systemen zijn de meest bruikbare. Een arts die tien logins nodig heeft om patiëntgegevens te bekijken, zal een omweg zoeken. Een burger die verdwaalt in een doolhof van webportalen, kan ten prooi vallen aan phishing.’
Cybersec Europe biedt op 21 en 22 mei in Brussel een platform om in contact te komen met experts, de nieuwste cybersecurity-innovaties te ontdekken en waardevolle inzichten op te doen. Op de tweede dag, op 21 mei, spreken onder andere nog op het Main Stage Despina Spanou (Europese Commissie, over Cybersecurity priorities of the new European Commission), Jeremy Rollison (Microsoft, over Navigating the New EU Cybersecurity Regulatory Landscape), Jan-Pieter D’Anvers (Cosic/KU Leuven, over Post-Quantum Cryptography: How Much Time Do We Have to Address the Quantum Threat?) en Dixie O’Donnell (crisismanagementexpert, over How to be Ready for Anything). Dit jaar is er ook een Tech Theatre voor technische sessies. Registratie is gratis en op: Cybersec Europe Registratie.
Later dit jaar vindt Cybersec Netherlands plaats op 10 en 11 september in de Jaarbeurs in Utrecht. De registratie ervoor is intussen ook geopend.
Pagina's
