computable

127 nieuwsberichten gevonden
Spoelstra Spreekt: Waarom ook niet
1 uur
COLUMN – En dan nu in de categorie ‘Waarom ook niet?’, kun je een echte commentator bij het darten vervangen door artificiële intelligence (ai)? Het antwoord is ja. Nederlandse kijkers van het de World Matchplay werden van de week verrast met een ai-commentator. En ja, waarom ook niet? Ik heb me altijd al verbaasd over het feit dat ze bij het darten, net als bij het voetbal, analisten in de studio hebben. Wat valt er bij het darten te analyseren dan? Het Hema-bloesje met slappe kraag met daarop het logo van vrachtwagenbedrijf Henk Wind? De slechte opkomstmuziek? De lelijke vrouw van de darter in kwestie? Blazer en corduroybroek Bij darten valt er niks te analyseren. Je moet van 501 precies op nul uitkomen en de laatste pijl moet in de buitenste rand.  Dat is alles. Er is geen tactiek. Je kunt moeilijk zeggen: ja de speler moet met de punt naar voren spelen. Of misschien moet hij met een boogje gaan gooien. Darten is ook niet de meest intelligente sport. Het is ook niet voor niets dat ze naast het bord speciaal iemand hebben staan voor de puntentelling, anders zou het een hele lange avond worden. Je hoort het ook aan de namen. Het is altijd een Raymond of een Michael. Het is nooit een Jan-Willem die binnen komt lopen in zijn blazer en corduroybroek.   Sportman van het jaar En ik zeg nu natuurlijk sport maar daar zijn de meningen over verdeeld. Een paar jaar gelden was darter Michael van Gerwen nogal boos omdat hij voor zijn wereldkampioenschap niet was genomineerd voor de titel Sportman van het jaar. Darten was volgens Van Gerwen ook een sport. Maar de jury was resoluut. Zo lang je hoofd niet door één van de Olympische ringen past, is het geen sport. Dus ja, alles bij darten kun je vervangen door ai. En, waarom ook niet? Behalve de spelers natuurlijk. En dat bloesje met slappe kraag. Die zijn onvervangbaar. Jacob Spoelstra is columnist/stand-upcomedian. Kijk voor meer informatie op www.jacobspoelstra.nl en op www.computable.nl/author/jacob-spoelstra.
Kort: achtduizend ict-banen zijn verdwenen, gen-ai stuurt omzetgroei (en meer)
2 uur
Werkgelegenheid in ict neemt af, cyber security groeit matig, Red Hat partners krijgen meer mogelijkheden, Wolters Kluwer zet groei door dankzij gen-ai, en Leaseweb op shirt van AZ. Dat zijn de onderwerpen in dit nieuwsoverzicht. Achtduizend minder banen in Nederlandse ict Het aantal banen in Nederland in de ict daalde in het tweede kwartaal met achtduizend, zo meldt het CBS vandaag. Daarmee is de sector koploper. Oorzaken noemt het CBS niet, maar de invloed van gen-ai begint gevoeld te worden. Het totaal aantal banen in het land nam in dezelfde periode toe, met 24 duizend. De vacaturegraad bleef het afgelopen kwartaal echter hetzelfde: voor elke duizend banen stonden er 44 vacatures open. Verder meldde de cijferaar dat de economische groei voor het vijfde kwartaal op rij terugloopt. In het tweede kwartaal klom het bruto binnenlands product met slechts 0,1 procent (gecorrigeerd voor prijs). Markt informatiebeveiliging groeit slechts 10 procent Organisaties zullen dit jaar 213 miljard dollar besteden aan informatiebeveiliging, zo voorspelt consultancybureau Gartner vandaag. Dat is slechts 10 procent meer dan de 193 dollar miljard van 2024. Voor volgend jaar gaat Gartner uit van een wat ruimere groei, van 13 procent naar 240 miljard dollar. ‘Hogere defensiebudgetten, toenemende dreigingen, toenemende regeldruk en een groter bewustzijn van cybersecurity – met name bij kleine en middelgrote bedrijven – zullen de uitgaven voor cybersecurity echter op de middellange tot lange termijn hoog houden,’ zo meldt het rapport. Belangrijke groeimotoren ziet het bureau in de toenemende dreiging en gebruik van ai, zowel door interne gebruikers als door aanvallers. belangrijke groeimotoren blijven. Meer mogelijkheden voor Red Hat partners Red Hat heeft nieuwe mogelijkheden voor zijn partners aangekondigd: het Specialized Partner Program en het Partner Demand Center, beide wereldwijd per direct beschikbaar. Het ‘Specialized Partner Program stond eerder als pilot bekend onder de naam Partner Practice Accelerator,’ zo meldt het bedrijf. De groeitrajecten zijn uitgebreid naar producten als Enterprise Linux en AI. Daarnaast worden bestaande specialisatietrajecten verder verfijnd. Het nieuwe Demand Center moet partners helpen om ‘eenvoudiger effectieve marketingcampagnes, content en programma’s te lanceren.’ ‘Het doel is om partners meer vrijheid te geven, meer helderheid te bieden over groeikansen en de samenwerking te versterken.’ Wolters Kluwer groeit door gen-ai Wolters Kluwer maakte vandaag haar halfjaarcijfers van 2025 bekend: een omzet van 3051 miljoen euro (6 procent meer dan dezelfde periode vorig jaar), met een adjusted operating profit van 865 miljoen euro (gestegen van 26 naar 28 procent). Het bedrijf verwacht de rest van het jaar een vergelijkbare groei te laten zien. Het softwareaanbod ‘was goed voor 46 procent van de totale omzet. ‘We hebben aanzienlijke vooruitgang geboekt met de uitrol van generatieve ai-functies,’ en een aanzienlijk deel van de omzet is momenteel ai-gestuurd. ‘Generatieve ai-mogelijkheden verbeteren de workflows van onze klanten en zorgen voor een hogere productiviteit.’ De cloud gaat voetballen Leaseweb maakte vandaag bekend dat het de nieuwe shirtsponsor wordt van AZ. De club ‘staat al jaren bekend om zijn uitstekende jeugdopleiding, betrokken supporters en sterke regionale verankering.’ ‘Het is een strategische verbintenis tussen twee Nederlandse organisaties met een gedeelde focus op data, technologie, talentontwikkeling en maatschappelijke betrokkenheid,’ zo stellen de twee. Beide willen cloudoplossingen in gaan zetten voor de cluborganisatie. ‘In de wereld van cloudtechnologie en die van voetbal draait alles om snelheid, betrouwbaarheid, passie en samenwerking.’
Fujitsu it-partner lekke kantoorautomatisering OM
7 uur
De toegangspoort voor remote access naar het kantoorautomatiserings (ka)-netwerk van het Openbaar Ministerie (OM) loopt via het Amsterdamse bedrijf Solvinity maar het beheer ervan ligt bij Fujitsu. Dat meldt het OM aan Computable. Saillant daarbij is dat het contract met de Japanse automatiseerder eind dit jaar afloopt en het OM sinds afgelopen februari een aanbesteding heeft lopen voor een nieuwe ka-dienstverlener. Dit betreft een grote order met een geraamde waarde van zo’n 115 miljoen euro. Fujitsu sloot in 2017 na een aanbesteding een zevenjarig contract met het OM voor het beheer van de kantoorautomatisering. In het kader van deze overeenkomst richtte de automatiseerder in de jaren daarna een nieuwe virtuele werkomgeving in waardoor de OM-medewerkers ‘locatie-, tijd- en apparaat-onafhankelijk konden gaan werken’, aldus het bedrijf. Voor deze virtuele werkomgeving gebruikte Fujitsu Citrix-technologie; daar waar recent dus een zwakke plek bleek te bestaan in Citrix NetScaler, de software die medewerkers van het OM op afstand toegang geeft tot deze omgeving. Naar verluidt zouden Russische staatshackers via dit lek binnen zijn geweest. Toegang OM-medewerkers kunnen normaliter op twee manieren inloggen op de ka-omgeving: een thinclient met een server-based-computing-omgeving (Citrix XenApp) in de ka-omgeving, en een (managed) laptop via een browser naar een Citrix Gateway (Netscaler) in Jubit (Justitie Beveiligde Internet Toegang), die na authenticatie naar de ka-omgeving wordt gerouteerd. De Amsterdamse it-dienstverlener Solvinity regelt dit Justitie-systeem voor beveiligde internettoegang, maar Fujitsu is bij het OM de beheerder. Zowel Fujitsu als Solvinity waren niet bereikbaar voor verdere toelichting of commentaar. Nieuwe aanbesteding Voor Fujitsu betekent de gang van zaken rond de hack een smet op het blazoen, zeker nu het einde van de overeenkomst in zicht is. De it-dienstverlener vervult al lange tijd de rol van ka-beheerder voor het OM sinds het in september 2017 de aanbesteding won. Het contract met het OM loopt eind 2025 af en inmiddels is er een nieuwe aanbesteding gestart. Fujitsu nam in 2017 het stokje van Atos. Dat laatste concern, dat nog wel infrastructuur- en applicatiediensten uitvoert voor het OM, laat desgevraagd weten zeker mee te doen aan deze tender. Wat opvalt aan de opzet is de samenvoeging van kantoorautomatisering én de infrastructuurdienstverlener. De nieuwe it-partner wordt straks verantwoordelijk voor een brede waaier van diensten, waaronder voor de werkplekken (onder andere het onderhoud en beheer van de virtuele en fysieke werkomgeving en mail-, file- en printservices), en dus de infrastructuur (onder meer de hosting en kern-infrastructuur- diensten, in twee overheidsdatacenters). De afdeling Ivom (Informatievoorziening Openbaar Ministerie) krijgt de regiefunctie bij de uitvoering van het contract. De overeenkomst krijgt een looptijd van maximaal tien jaar en een geraamde waarde van minstens 115 miljoen euro, waarbij het OM rekening houdt met oplopende kosten. Awareness Dat heeft met name te maken met de moderniseringsplannen die de staande magistratuur wil doorvoeren, zowel aan de kant van de kantoorautomatisering als aan die van de bedrijfsapplicaties (vervangen van verouderde Oracle-systemen). Wat opvalt aan de ka-plannen is de nadruk die het OM legt op it-beveiliging met zaken als security-by-design, netwerksegmentatie en zero-trust-principes. Daarnaast wil het OM de komende jaren het gebruik van de virtuele werkomgeving gaan afbouwen en het inzetten van bring-your-own-device-apparatuur niet meer toestaan. Ook is de organisatie zich bewust van de digitale-soevereiniteitskwesties en de afhankelijkheid van Big Tech. Een massale overstap naar de cloud zit er voorlopig niet in. Met het beveiligings-bewustzijn is bij de opstellers van het bestek in ieder geval niets mis.
Uit voorzorg ook onderzoek bij DJI naar beveiligingslek
7 uur
De Justitiële ICT Organisatie doet bij Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) uitgebreid onderzoek naar een eventueel beveiligingsprobleem in de Citrix-omgeving die toegang geeft tot de werkomgeving. Dit naar aanleiding van de hack bij het OM. Volgens de dienst voor het gevangeniswezen is het wel zoeken naar een speld in een hooiberg. Bij het Openbaar Ministerie (OM) gaat het om een beveiligingsprobleem in een systeem (Citrix Netscaler) waar DJI ook mee werkt. Het gaat om het voorportaal van de digitale werkomgeving en om zeker te zijn dat hier niet dezelfde problemen zijn als die bij het OM, is er een onderzoek ingesteld. Maar, stelt DJI, ‘de systemen zijn erg groot en wat precies gezocht moet worden is niet duidelijk. Zie het als het zoeken van een speld in een hooiberg terwijl je eigenlijk niet weet hoe de speld eruitziet.’ Volgens de dienst gaat het onderzoek waarschijnlijk lang duren. Mochten er bewijzen gevonden worden dat de systemen van DJI daadwerkelijk zijn binnen gedrongen, kan dat grote gevolgen hebben. In dat geval moet mogelijk de internetverbinding gedeeltelijk of geheel worden uitgezet met alle gevolgen van dien. DJI bereidt zich preventief voor op een dergelijke situatie, werkt scenario’s uit en brengt in kaart wat dat praktisch zou betekenen. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) adviseerde organisaties eerder om hun Citrix-systemen te controleren op compromittatie en de updates te installeren.
Ai en de bottom line: minder ict-banen
21 uur
Ontwikkelingen bij Indiase ict-werkgevers, waar TCS een massa-ontslag aankondigt, zijn een teken aan de wand, het aantal ict-banen zal (hard) teruglopen. Bij Nederlandse bedrijven is het minder zichtbaar, maar die benutten ai vooral voor winstverbetering. Het World Economic Forum waarschuwde een half jaar geleden al dat binnen vijf jaar wereldwijd bijna één op de drie banen zal zijn overgenomen door ai. Waar nu nog de helft van alle werkzaamheden door menselijke arbeid wordt uitgevoerd, zal dat tegen die tijd nog maar een derde zijn, zo meldde Computable begin dit jaar. Dankzij onder andere gen-ai, zullen ‘ai-gedreven bedrijven zélf software ‘bouwen’ in plaats van ‘kopen’, en veel applicaties in bedrijfsportfolio’s zullen worden geconsolideerd op low-code AppGen-platforms,’ zei John Bratincevic, principal analyst bij Forrester, destijds. Kaalslag wordt dus verwacht in de hoek van softwareontwerp, -onderhoud en -services. Maar dat er al zo snel rake klappen zouden vallen, dat was wellicht niet de verwachting. Toch heeft Tata Consultancy Services (TCS), de grootste private werkgever en ict-dienstverlener van India, aangekondigd meer dan twaalfduizend banen te schrappen op midden en hoger managementniveau. En ook al is dat maar twee procent van het personeelsbestand van TCS, het is best zorgelijk dat middenklasse banen in de sector nu al zo ogenschijnlijk makkelijk te vervangen zijn door ai. De it-gigant uit Mumbai heeft meer dan een half miljoen ict-ers in dienst en haalt met hen een omzet van bijna driehonderd miljard dollar. End of an era? Dat TCS niet een uitzondering is, blijkt uit de zorgwekkende cijfers in het onderwijs daar. Waar het een paar jaar geleden nog normaal was dat de Indiase ict-branche jaarlijks zeshonderdduizend net afgestudeerde studenten opslokte, is ‘in de afgelopen twee jaar dat aantal dramatisch gedaald tot ongeveer 150.000,’ zo zegt de BBC, die verder over vorig jaar een daling van 72 procent in het netto aantal nieuwe werknemers bij de zes grootste ict-dienstverleners van India’ signaleert. Tegen Computable zei TCS dat de ontslagen betrekking hebben op het wereldwijde personeelsbestand en gelden voor medewerkers ‘van wie de inzet mogelijk niet haalbaar is’, ondanks omscholings- en herplaatsingsinitiatieven. Het bedrijf zegt bewust te kiezen voor ‘het investeren in nieuwe technologieën’, het op grote schaal inzetten van ai voor de eigen organisatie, ‘het creëren van next-gen infrastructuur, en het herstructureren van het personeelsmodel.’ Nederlandse ai-transitie zet door… De ai-transitie in Nederland gaat dezelfde kant op, lijkt het net verschenen rapport van Workiva te tonen, gebaseerd op eigen onderzoek onder 2300 professionals werkend bij internationale bedrijven. Zo stelt 41 procent van de Nederlandse respondenten meer tijd over te houden voor andere taken dankzij artificiële intelligence (ai). Hoe snel die extra tijd van twee, drie of vier rollen uit die groep optelt tot het overbodig worden van een van hen, dat zal nog moeten blijken. Wel is al duidelijk dat Nederlandse organisaties waar ai structureel onderdeel is van de dagelijkse bedrijfsprocessen, zulke tijdwinst ‘vooral gebruiken voor het verbeteren van financiële prestaties, zoals kostenreductie en winst (55 procent). Daarnaast wordt ook ingezet op klantbeleving (55 procent), innovatie (45 procent) en de ontwikkeling en training van medewerkers (36 procent)’. Kortom, banen in marketing, (software) ontwikkeling, personeelszaken en training zijn nu al aan de beurt in Nederland. … maar gaat langzamer dan gedacht en nodig is Als we dan bedenken dat 87 procent van die respondenten het rendement op ai-investeringen het afgelopen jaar zag stijgen, is het duidelijk dat de trend doorzet. De hoek waar de klappen gaan vallen lijkt daarbij voor de hand te liggen: de 37 procent van de Nederlandse respondenten die zei moeite te hebben om technologische ontwikkelingen bij te houden.   Die waarschuwing geldt ook voor organisaties zelf. Want terwijl 52 procent van de Nederlandse organisaties zichzelf ziet als early adopter van ai, heeft slechts 15 procent het daadwerkelijk volledig geïntegreerd in de processen, zo concludeerde de Utrechtse ict-dienstverlener Conclusion uit navraag bij meer dan vijfhonderd Nederlandse ai-professionals. De SER maakt zich wellicht daarom nog wat minder zorgen. ‘De effecten moeten […] niet worden overschat,’ stelde de raad recent. ‘De achterblijvende productiviteitsgroei in Nederland maakt het echter wel belangrijk om de mogelijkheden van ai te benutten daar waar het kan.’
Kort: Japan en Europa bouwen samen ai-bedrijfsoplossingen, Main brengt Duitsers samen (en meer)
1 dag
Franse ai-lieveling Mistral AI gaat samenwerken met de Japanse reus NTT Data, Main Capital en Commvault groeien door, Nokia werkt mee aan zeekabels en NEN adviseert over normering. Dat zijn de onderwerpen in dit nieuwsoverzicht. Mistral AI en NTT Data bouwen samen Europese ai-bedrijfsoplossingen Het Japanse NTT DATA en het Franse Mistral AI kondigen vandaag aan tezamen een soeverein ai-ecosysteem van Europese makelij op te bouwen voor bedrijven in heel Europa en de Aziatisch-Pacifische regio. ‘Sinds de oprichting in 2023 heeft Mistral AI razendsnel grote investeringen binnengehaald,’ ‘Samen zullen NTT DATA en Mistral AI end-to-end private ai-stackaanbiedingen ontwikkelen voor veilige implementatie in bedrijven,’ zo melden de twee vandaag. Men zal focussen op ‘open en soevereine architecturen, transparantie van modellen en ethische implementatiepraktijken die aansluiten bij aankomende wereldwijde ai-standaarden.’ Main Capital brengt Duitse softwarebedrijven samen Onder de vleugels van het Nederlandse Main Capital Partners gaan de Duitse softwarebedrijven Iternity en Biomedion fuseren. De eerste ontwikkelt software voor archivering en back-up, zoals iCAS en iCAS FS, die wereldwijd worden gebruikt door meer dan 1.400 organisaties in onder andere de gezondheidszorg, industrie, overheid en farmacie. De tweede is specialist in GxP-conform datamanagement voor de farmaceutische sector. ‘Deze overname past perfect binnen onze langetermijnvisie om een toonaangevende Europese softwaregroep op te bouwen binnen het domein van datamanagement en archivering,’ reageert Main, die meer dan 45 softwarebedrijven met meer dan twaalfduizend medewerkers in de groeiende portefeuille heeft; zo werd onlangs nog Xait overgenomen. Commvault lijft Satori Cyber in Beursgenoteerde cyberbeveiliger Commvault neemt het eveneens Amerikaanse Satori Cyber over, zo maken beide bedrijven bekend. ‘Nu organisaties vaart maken met de invoering van artificiële intelligentie (ai) en moderne dataplatformen wordt het beveiligen van gevoelige gegevens in verspreide omgevingen steeds complexer. Door de realtime, agentloze controles en diepgaande zichtbaarheid van Satori te integreren in gestructureerde en ai-trainingsdata, breiden we onze cyberweerbaarheid uit naar de datalaag,’ legt Commvault de stap uit. De overname wordt naar verwachting volgende maand afgerond. NEN adviseert gelijktijdige normering voor slimme apparaten NEN heeft een rapport uitgebracht waarin het oplossingen aandraagt voor netcongestie. Het instituut adviseert om eerst duidelijke, algemene afspraken te maken over hoe slimme apparaten in huis met elkaar communiceren en samenwerken. ‘Daarbij is het belangrijk dat de privacy van bewoners goed geregeld is en dat de regie over data bij de gebruiker blijft,’ aldus het rapport, dat inmiddels door demissionair minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei aan de Tweede Kamer is aangeboden. ‘Door normen voor verschillende apparaten gelijktijdig te ontwikkelen, kunnen we sneller inspelen op actuele marktontwikkelingen en innovaties zoals thuisbatterijen. Tegelijkertijd zorgen we voor aansluiting op Europese trajecten en subsidievoorwaarden.’ Nokia mag zeekabels in Middellandse Zee leggen Nokia is uitgekozen om de nieuwe Medusa-zeekabel te realiseren die Noord-Afrika moet gaan verbinden met Europa. Het project van AFR-IX Telecom gaat landen zoals Marokko, Tunesië, Libië, Algerije en Egypte met glasvezelverbindingen met hoge capaciteit verbinden met Europa. ‘Medusa is ontworpen als een open-access-systeem en biedt telecomproviders in de regio toegang tot geavanceerde connectiviteitsdiensten, ter ondersteuning van de uitrol van 5G, de groei van cloudinfrastructuur en de toenemende bandbreedtebehoeften van ai en toekomstige technologieën,’ aldus het Finse bedrijf, dat het eigen 1830 GX-serieplatform en geavanceerde ICE7 coherente optica zal inzetten.
Aeroflot organisatiewijd gehackt
1 dag
Een megahack legt luchtverkeer in heel Rusland plat. Gehele computersysteem van Aeroflot zijn gecompromitteerd en mogelijk voorgoed onbruikbaar. Het samenspel van drones en hackers is een goed voorbeeld van economische oorlogvoering. De Russische luchtvaartmaatschappij Aeroflot ligt tot nader order plat. De systemen zouden gehackt zijn door het Oekraïense Silent Crow en de Wit-Russische Cyberpartisans. Naar eigen zeggen hebben die een jaar geleden al toegang gekregen, inclusief controle over computers van werknemers, zelfs senior managers, en uiteindelijk zo’n zevenduizend servers vernietigd. Er zou ook 12 TB aan data gestolen zijn. Een deel daarvan wil men naar buiten gaan brengen. Reuters meldt dat Silent Crow eerder al de verantwoordelijkheid had opgeëist van de cyberaanvallen op een Russische vastgoeddatabase, een staatstelecombedrijf, een grote verzekeringsmaatschappij, de ict-afdeling van de Moskouse overheid, en het Russische kantoor van een buitenlandse autofabrikant. Specialisten werken momenteel aan het minimaliseren van de impact op de vluchtschema’s en het herstellen van de normale vluchtuitvoering,’ reageerde het klaarblijkelijk optimistische Aeroflot. Financiële genadeslag? Het Russische Openbaar Ministerie heeft de hack bevestigd en is een strafrechtelijk onderzoek gestart. Volgens Russische staatsmedia heeft de maatschappij tot nader order alle vluchten geannuleerd. Passagiers in Moskou wordt aangeraden hun bagage op te zoeken en het vliegveld te verlaten, omdat restitutie en omboeken niet mogelijk is. De hack is zo desastreus dat vliegtuigen zelfs niet meer getankt kunnen worden. Het vliegverkeer in Rusland wordt al maanden bewust ontregeld door Oekraïense drones. Door de enorme bedragen aan compensatie en hotelovernachtingen voor gedupeerde passagiers leiden Aeroflot en andere luchtvaartbedrijven grote verliezen. Zo had The Guardian recent becijferd dat door de verstoring van 6-7 juli jongstleden alleen al 94.000 passagiers moesten worden ondergebracht in hotels en 43.000 tickets gerestitueerd moesten worden, en dat Turkish Airlines en Emirates hun dienstregeling naar Moskou erdoor hebben aangepast. Deze hack komt daar nu nog bovenop.
Shock Media neemt hostingprovider LinQhost over
1 dag
Shock Media, aanbieder van managed hosting uit Almelo, neemt de Groningse hostingprovider LinQhost over. Door deze overname ontstaat een krachtige combinatie van technische expertise, jarenlange ervaring en klantgerichtheid binnen de Nederlandse hostingmarkt. Sinds 2012 levert LinQhost vanuit Groningen maatwerk-hostingoplossingen aan digitale agentschappen, e-handelsbedrijven en software-as-a-service (saas)-dienstverleners. Shock Media, opgericht in 1999 en gevestigd in Almelo, bedient een breed klantenportfolio in het mkb, de zorg, overheid en multinationals, zowel nationaal als internationaal. LinQhost blijft als zelfstandig merk en organisatie opereren. De samenwerking biedt synergievoordelen, zoals gedeelde kennis, meer slagkracht en schaalvoordelen, aldus beide bedrijven.
Hoogste cijfer voor maatschappelijke betrokkenheid eindgebruikers
1 dag
Werkgeversonderzoek niet-ICT Nederlandse ict’ers die werken bij een eindgebruiker geven gemiddeld iets hogere rapportcijfers aan de beoordeelde werkgevers dan in 2024. Dat blijkt uit het werkgeversonderzoek dat Computable liet uitvoeren door Enigma Research. In de top 10 stijgt UWV van de negende naar de eerste plaats. Het werkgeversonderzoek van Enigma Research laat zien hoe ict’ers over hun werkgever denken. Daaruit komt onder andere een top 10 naar voren van eindgebruikers (organisaties buiten de ict-branche) die het best door hun eigen medewerkers zijn beoordeeld. Dit jaar kent de lijst zes nieuwe binnenkomers, één stijger, twee dalers en één gelijkblijver. Publieke dienstverlener UWV steeg van de negende plek in 2024 naar de eerste plek dit jaar. De overall waardering voor de uitkeringsinstantie daalde echter van 8,46 in 2024 naar 8,33 in 2025. Er werden dit jaar geen negens uitgedeeld aan beoordeelde organisaties, waar dat er vorig jaar nog drie waren. 16 deelaspecten De algemene score is opgebouwd uit waarderingen voor 16 deelaspecten van werkgeverschap. Algemeen lijstaanvoerder UWV wist op het onderdeel Diversiteit en inclusiviteit de hoogste score te behalen. Daarnaast behaalde het bedrijf op drie aspecten de tweede plek en op vier aspecten de derde plek. Respondenten kunnen per deelaspect niet alleen een rapportcijfer geven, maar ook een weging hoe belangrijk ze een bepaald onderdeel vinden. Dat verklaart waarom de Rotterdamse onderwijsinstelling Stichting Boor wel zeven deellijsten kan aanvoeren, maar daarmee niet verder dan de, overigens wel zeer verdienstelijke, tweede plek op de algemene lijst is gekomen. De gemiddelde rapportcijfers van de zestien aspecten zijn in de twaalf van de vijftien gevallen hoger dan in 2024, en dat is opvallend omdat vorig jaar juist alle aspecten lager scoorden dan het jaar daarvoor. Een kleine correctie, zo lijkt het. Net als vorig jaar zijn Maatschappelijke betrokkenheid en Financiële stabiliteit de hoogst beoordeelde aspecten. Carrièreperspectief en Salaris, de deelaspecten die iets zeggen over de waardering van de individuele werknemer, krijgen de laagste cijfers. Topics en branches Naast de zestien deelgebieden wordt respondenten ook gevraagd met welke ict-onderwerpen ze met name bezig zijn geweest en of ze in specifieke verticals actief zijn. Dit levert topic-lijstjes op. In deze lijstjes wordt het aantal respondenten dat voor een specifiek onderwerp of markt kiest afgezet tegen het totaal aantal respondenten voor de desbetreffende organisatie. Zodoende komen specifieke expertises naar boven. Onderzoeksverantwoording Enigma ResearchComputable-lezers zijn uitgenodigd om de organisatie waarvoor zij werken als ict-werkgever te beoordelen. Het onderzoek staat stil bij de mate van tevredenheid over de doorgroei- en carrièremogelijkheden bij de werkgever en de aardering die de werkgever voor de werknemer toont. Uiteraard brengt de studie ook de algemene tevredenheid over de ict-werkgever in kaart. Enigma Research gevraagd voerde het onderzoek namens Computable uit. Uiteindelijk vulden 1.275 personen de vragenlijst volledig in. Dit is voor het volledige werkgeversonderzoek, dus inclusief de niet-ict-organisaties. Dit artikel staat ook in het Computable Magazine 2025 #4.
Digitale soevereiniteit: hype of noodzaak?
1 dag
OPINIE – Digitale soevereiniteit is hot. Politici strooien ermee in beleidsnota’s, Eurocommissarissen roepen om ‘strategische autonomie’ en media besteden er ruimschoots aandacht aan. Zoals bij veel trends dreigt ook hier de inhoud te verdwijnen achter de retoriek. De vraag dringt zich op: is digitale soevereiniteit een hype, of een noodzakelijke strategie in een blijvend veranderende realiteit? Volgens onderzoeksbureau Gartner bevinden we ons momenteel in de ‘Peak of Inflated Expectations’ – een stadium van over-enthousiasme waarin verwachtingen verder reiken dan wat haalbaar is. De neiging tot oversimplificatie is groot, terwijl dit complexe vraagstuk juist om nuance vraagt. Laten we eerlijk zijn: zonder dat we het goed tot ons laten doordringen, is onze afhankelijkheid van Amerikaanse bedrijven enorm geworden. Cloud, softwareoplossingen, ai-platforms, telefoonbesturingssystemen, datacenter-hardware – vrijwel alles is Amerikaans. Via de Amerikaanse Cloud Act kunnen autoriteiten bovendien toegang eisen tot onze data, ook als die fysiek in Europa zijn opgeslagen. Deze realiteit maakt de roep om digitale soevereiniteit geen loze kreet, maar een nuchtere reactie op een systeemrisico. Net zoals we geleerd hebben dat energie- en defensieonafhankelijkheid essentieel zijn, geldt dat ook voor onze digitale infrastructuur. Niet om ons af te schermen van de wereld, maar om onze autonomie te behouden. Strategische keuzemogelijkheden Tegelijkertijd moeten we realistisch blijven. Volledige digitale autonomie is een illusie. Samenwerking met de Verenigde Staten blijft noodzakelijk, niet in het minst omdat daar momenteel de meeste innovatiekracht ligt. Digitale soevereiniteit gaat daarom niet over afsluiten, maar over het ontwikkelen van een strategisch fundament. Het doel is niet isolatie, maar het creëren van strategische keuzemogelijkheden. Europa doet er daarom goed aan concrete alternatieven te ontwikkelen. We moeten investeren in Europese cloudinfrastructuur, eigen chipproductie ondersteunen en ai-ontwikkeling stimuleren. Daarnaast moeten we scherper zijn op transparantie door transparantie- en privacyregels af te dwingen, ook voor buitenlandse aanbieders. De AVG was hierin een goede eerste stap. De AI Act en Data Governance Act bouwen daarop voort, maar vormen nog geen eindpunt. We hebben meer nodig dan regelgeving alleen. Minder kwetsbaar worden Ik pleit daarom voor een kanteling in ons denken: van absolute naar duurzame soevereiniteit. Vergelijk het met energiebeleid. Een land dat zelf energie opwekt is niet per se autarkisch, maar wel minder kwetsbaar bij geopolitieke spanningen. De meest veerkrachtige organisaties zijn niet degenen die zich afschermen, maar juist degenen die hun opties openhouden door gedegen risicomanagement. Die voorbereidt zijn om in control te blijven, ook wanneer de omstandigheden veranderen. Praktisch betekent dit dat we moeten erkennen dat niet alle data en systemen even missie-kritisch zijn. Door de zwaarste bescherming te richten op de meest gevoelige onderdelen, kunnen we elders wendbaar en open blijven. De kern van echte autonomie is het vermogen om te kunnen reageren wanneer het moet. Keuzemogelijkheden hebben. Dat vraagt om diversificatie in platforms, architecturen en standaarden, zodat we niet te afhankelijk worden en goed weten welke risico’s we lopen. De werkelijke opgave gaat over grip krijgen op onze digitale toekomst Digitale soevereiniteit is meer dan een binaire keuze tussen Amerika en Europa, tussen cloud en on-premises, tussen controle en innovatie. Het is een noodzakelijke strategie in een wereld waarin technologie en geopolitiek steeds nauwer verweven raken. Wie dit begrip vandaag serieus neemt, herkent de geopolitieke realiteit waarin technologie opereert en ziet daarmee ook de strategische kansen om tijdig grip te houden op autonomie én innovatie. De werkelijke opgave gaat over grip krijgen op onze digitale toekomst, voordat anderen die voor ons bepalen. Wie daarin slaagt, verstevigt niet alleen zijn controle, maar bouwt actief aan een veerkrachtige en toekomstbestendige organisatie. Tom den Hartog is managing director van Schuberg Philis.
Kort: Komt de SharePoint hack door een MAPP lek?, overnames in Amsterdam (en meer)
2 dagen
Een lek in het Microsoft Active Protections Program is wellicht de oorzaak van de SharePoint hack, online-fraude wordt aangepakt door gebruikersgedrag te checken, een kwetsbaarheid in Copilot Enterprise is verholpen en overnames van Presspage (door Banyan Software) en Lalaland.ai (door Browzwear). Dat zijn de onderwerpen in dit nieuwsoverzicht.  SharePoint hack mogelijk door lek in MAPP De recente SharePoint-hack kan alleen het gevolg zijn geweest van een lek bij een een van de aantal beveiligingsleveranciers van Microsoft, die meedoen aan het Microsoft Active Protections Program, kortweg MAPP. Dat concludeert The Register na eigen onderzoek. De kwetsbaarheid werd 15 mei ontdekt tijdens de Pwn2Own hackathon; door de winnaar die diezelfde dag aan Microsoft uiteenzette hoe en wat. Daarna werd de patch ontwikkeld en op 8 juli vrijgegeven. De dag ervoor was er echter al misbruik gemaakt. Omdat leden van MAPP twee weken voor die datum al gegevens over de kwetsbaarheid hebben ontvangen, kan het eigenlijk niet anders dat daar een lek is geweest, zo stelt het onderzoek. Gedragsgebaseerde bestrijding van online fraude BioCatch lanceert nieuwe versie van zijn gedragsgebaseerde tool voor de bestrijding van oplichting, met name bedoeld voor financiële instellingen, zodat die ‘consistent de meeste geautoriseerde pushbetalingsfraude in realtime identificeren en voorkomen.’ Zulke fraude is gebaseerd op psychologische manipulatie van slachtoffers. Bestaand verdedigingsmechanismen zijn doorgaans gebaseerd op transactiegegevens of apparaat- en netwerkinformatie. De nieuwe editie checkt en vergelijkt realtime tekenen van manipulatie. ‘Voorbeelden hiervan zijn de typesnelheid van de gebruiker, hoe snel hij of zij reageert op prompts, ongebruikelijk muisgedrag, aarzeling, onregelmatige invoer van informatie, krabbelen met de muis, en langdurige inactiviteit,’ zo legt het bedrijf uit. Kwetsbaarheid in Copilot Enterprise verholpen Eye Security meldt vandaag een kwetsbaarheid te hebben ontdekt in Microsoft Copilot Enterprise. ‘Het lek werd in april 2025 gerapporteerd aan Microsoft, dat het op 25 juli heeft verholpen.’ Men had ontdekt dat via een pgrep-commando code uitgevoerd kon worden met verhoogde rechten. ‘Hoewel root-toegang binnen de container uiteindelijk weinig extra opleverde, toont de bevinding aan hoe belangrijk het is om scripts en containeromgevingen zorgvuldig te configureren – zeker bij ai-oplossingen,’ zegt het bedrijf. Het volledige onderzoek wordt 7 augustus gepresenteerd op BlackHat USA 2025. Regionaal samenwerken om digitalisering te versnellen Mobile XL gaat het Zoho-platform implementeren bij Chill. ‘De samenwerking is een logische stap binnen het innovatieve ecosysteem van Brightlands. Chill is gevestigd op de Brightlands Chemelot Campus in Geleen.’ ‘Mobile XL is als softwarepartner verbonden aan de Brightlands Smart Services Campus in Heerlen en ondersteunt organisaties bij het automatiseren en optimaliseren van processen.’ ‘Chill is een regionale broedplaats en verbindt bedrijfsleven, onderwijs en jongeren,’ zegt het bedrijf, dat met de implementatie van de bedrijfssoftware van het Indiase Zoho hoopt beter te kunnen doorgroeien. De samenwerking ‘laat zien hoe regionale kennisinstellingen en technologiepartners elkaar kunnen versterken en versnellen.’ Overnames in Amsterdam: Presspage (door Banyan Software) en Lalaland.ai (door Browzwear) Het Amsterdamse Presspage, dat software levert voor mediarelaties en newsroom-beheer, is overgenomen door Banyan Software. De Noord-Amerikaanse software-investeerder hanteert een buy-and-hold-for-life-strategie en is opgezet ‘met een permanente kapitaalbasis om de nalatenschap van de oprichters te behouden,’ zo melden de twee. Ook de Amsterdamse startup Lalaland.ai is overgenomen. Diens digitale productcreatie met generatieve ai-modemodellen past bij de koper, Browzwear, uit Singapore, specialist in digitale productcreatie voor mode. ‘Met directe toegang tot Browzwear’s grote klantenbestand kunnen we onze missie opschalen om mode inclusiever, duurzamer en razendsnel te maken,’ zeggen de Amsterdammers.
Microsoft bouwt aan digitale replica Notre Dame
2 dagen
Microsoft begint komend najaar aan een digitaal ontwerp van de Notre Dame, het onlangs gerestaureerde, 862 jaar oude gotische meesterwerk van Parijs. Het Amerikaanse it-concern doet dit in samenwerking met het Franse ministerie van Cultuur en de Franse firma Iconem.  De digitale bouw van de beroemde Parijse kerk is onderdeel van het zogeheten Culture AI-initiatief van Microsoft. In het kader hiervan wil het it-concern artificiële intelligence (ai)-technologie inzetten om cultureel erfgoed in Europa tevens toegankelijk te maken in het digitale domein. Het culturele project past in het beleid van Microsoft om tech-goodwill te kweken in Europa. Recent kondigde het bedrijf ook aan werk te maken van Europese llm’s, in samenwerking met de Universiteit van Straatsburg. Digital twin Doel van het project is het creëren van een digital twin van de Notre-Dame. De bouw van de kerk begon in 1163 en duurde bijna tweehonderd jaar. Het resultaat was een 128 meter lang gotisch meesterwerk met twee torens van elk 69 meter hoog. Na de verwoestende brand in 2019 is de Notre-Dame eind 2024 opnieuw geopend voor het publiek. Het digitale equivalent zal straks ook elk detail van de Notre-Dame herbergen en is te zien in het Musée Notre-Dame de Paris. Naast het project bij de Notre-Dame kondigde Microsoft nog een samenwerking aan met de Bibliothèque Nationale de France om bijna 1.500 schaalmodellen van decors van voorstellingen in de Opéra National de Paris (1800–1914) te digitaliseren, met hulp van Iconem. Ook helpt het it-bedrijf het Musée des Arts Décoratifs bij het maken van digitale beschrijvingen van objecten en het openbaren ervan voor onderzoekers. 
Citrix de zwarte piet toespelen na OM-hack is voorbarig  
4 dagen
Weinig oog voor applicatie-monitoring netwerken Bij de OM-hack dook de naam van Citrix op die via zijn oplossing NetScaler werknemers op afstand toegang geeft tot interne systemen. De Amerikaanse securitysoftware-leverancier behoort tot de top van ict-bedrijven waarbij aan de lopende band patches nodig zijn. Niet verwonderlijk dat Citrix de lijst aanvoert van meest misbruikte softwarekwetsbaarheden die de FBI, NSA en andere internationale cyberveiligheidsautoriteiten opstelde. Had het Openbaar Ministerie beter moeten weten? Dat Citrix vaak in het nieuws is, komt doordat er tegenwoordig veel meer kwetsbaarheden worden gemeld dan vroeger, stelt Dimitri van Zantvliet, voorzitter van CISO Platform Nederland. ‘Dus moet je als it-organisatie ook rekening houden met veel meer patches. Hou dus de trends in de gaten, stel vast welke leveranciers veel last hebben van kwetsbaarheden en handel daar naar.’ Tegen een zero day kun je op zich weinig doen, behalve op tijd patches doorvoeren en de laatste softwareversies gebruiken, vervolgt Van Zantvliet. ‘Maar het gaat om veel meer dan remote access. Essentieel is dat je voldoende waterschotten in je netwerkomgeving hebt ingebouwd. Met andere woorden: zorg voor netwerksegmentatie, firewalls, early detection van anomalieën en 24uurs monitoring. Breng dus een gelaagde beveiliging aan zodat een hacker niet lateraal door je netwerk kan gaan.’ Daarnaast wijst de voorzitter van het Ciso-platform op twee andere noodzakelijke acties bij het beveiligen van je netwerkomgeving: encrypt je belangrijke bestanden en regel een backup- en recovery-mechanisme. Statelijke actoren Het AD meldde dat hoogstwaarschijnlijk Rusland achter de cyberaanval op het OM zit. Het zou Van Zantvliet niets verwonderen. De statelijke actoren hebben het voortouw genomen bij cyberaanvallen, daar waar het zo’n tien jaar geleden de script kiddies en de pukkelige nerds waren die instellingen aanvielen. ‘Dat blijkt ook uit de ‘dreigingsanalyse vitale infrastructuren’ die het NCTV net heeft uitgebracht. We zullen met elkaar meer intelligence moeten uitwisselen en er is een grotere rol van de overheid nodig. Regelgeving als NIS2 en de Wwke helpen daarbij. Organisaties in de vitale sector kunnen het niet in hun eentje bolwerken.’ ‘Feitelijk kunnen we nu nog alleen constateren dat er bij het OM te laat is gepatcht. Voor de hand liggende oorzaken aanwijzen is te makkelijk. We weten gewoon niet wat daar gebeurd is. We weten ook niet eens wat de scope is,’ relativeert Erik de Jong, chief research officer (cro) van cybersecuritybedrijf Tesorion. ‘Het OM heeft het eigen systeem onderzocht, daar zijn sporen van een aanval gevonden, en daarna heeft het OM besloot zichzelf af te sluiten en onderzoek te gaan doen.’   Een bocht missen Wat het OM uiteraard ‘gewoon’ had móeten doen is die patch op tijd installeren, vindt De Jong. Al wil hij het op dat punt opnemen voor organisaties zoals het OM. ‘Het lijkt zo simpel, je hebt een patch en die moet je gewoon installeren, Maar het is behoorlijk complex om zo’n omgeving continu up-to-date te houden. Dat is uiteraard geen excuus, maar organisaties hebben dagelijks te maken met meerdere patches die zij moet uitrollen. Ze moeten daar prioriteiten in aanbrengen.’ De vraag is, stelt de Tesorion-cro, of het bij het OM een chaos is of dat het de boel netjes op orde heeft en dat dit gewoon een foutje was? ‘Want dat kan: zelfs de beste autocoureur mist wel eens een bocht.’ Of het OM te laat heeft gereageerd na het specifieke alert van het NCSC kan Ciso-platform Nederland Van Zantvliet niet goed beoordelen. ‘Het hangt er ook vanaf of er logfiles zijn. Als je die hebt, moet je ze eerst correleren, dat kost tijd. Ik wens ze allereerst een spoedige recovery toe.’ Applicatie-monitoring Netscaler is al ruim vijfentwintig jaar oude technologie, maar op zich nog steeds een prima oplossing; mits je op tijd patches doorvoert als die er zijn, zegt een aantal cybersecurity-experts van Computable. Het is lange tijd populair geweest omdat het een goede oplossing is voor de standaard werkplek. Daarom is Netscaler nog veelvuldig terug te vinden bij onder meer de rijksoverheid, gemeenten, zorginstellingen en banken. Citrix was altijd een gevestigde naam op gebied van remote access maar de vraag is of dat blijft met de nieuwere zero-trust- en ai-native oplossingen die de markt bestormen, zegt Van Zantvliet. Dat soort oplossingen combineert netwerk- en beveiligingsfuncties in één cloudplatform, centraal geregeld en ai-gestuurd. Dat zijn in zijn ogen toekomstbestendige oplossingen.  Alleen, wijzen de Computable-experts erop, applicatie-monitoring is nog niet zo gebruikelijk in de netwerk-wereld. ‘Het probleem bij Citrix Netscaler is de manier waarop wordt ingelogd. Het is een applicatieve oplossing, logs worden in een soc meestal niet bijgehouden. Dat gebeurt vooral bij oplossingen die direct aan het netwerk zijn gelinkt, zoals firewalls en endpoint solutions. De it-organisaties zouden hierover, zeker na de hack bij het OM, hier goed over moeten nadenken: moeten zij hun beveiligingsbeleid hierop aanpassen en dit ook monitoren? Schaarste en budget Bijkomende vraagstukken zijn de schaarste aan ciso’s (een weinig populaire functie met veel verantwoordelijkheid) en budgettering. Recent organiseerde bijvoorbeeld securitybedrijf NFIR een bijeenkomst voor lokale overheden over cyber-crisissimulatie.  Daar bleek onder andere dat het securitybudget een probleem kan worden voor gemeenten. De top 15 heeft nog wel budget, maar daaronder wordt het tobben. Een algemene tip voor organisaties is om aan hun cybersecurityleveranciers constant vragen te stellen over patches en updates. Én om daarna de antwoorden te checken, aldus de Computable-security-experts. Met medewerking van Bouko de Groot.
NCTV brengt vier belangrijke dreigingen in kaart
4 dagen
De de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) somt in de meest recente studie ‘Dreigingslandschap Vitale Infrastructuur, Inzicht in de stapeling van toenemende en veranderende dreigingen’ vier belangrijke dreigingen voor onze vitale infrastructuur op. Tech-afhankelijkheid in het algemeen en statelijke cybersecurity-aanvallen in het bijzonder horen daar ook bij. De NCTV noemt in de meest recente dreigingsanalyse vier belangrijke dreigingen: falen van vitale processen zelf (zoals bij het OM); moedwillige sabotage (terrorisme, statelijke (cyber)aanvallen, activisme, criminaliteit); natuurlijke rampen (overstroming e.d., infectieziekten, ruimteweer); politieke, economische, sociale, en technologische factoren (toenemende afhankelijkheid digitale systemen, technologische ontwikkeling, energietransitie, krapte op de arbeidsmarkt, en economische ontwikkelingen). ‘Verschillende voorbeelden laten zien dat een ogenschijnlijk kleine technische of menselijke fout grote gevolgen kan hebben voor vitale processen en in vergaande gevallen zelfs een dreiging voor de nationale veiligheid kan vormen,’ waarschuwt het rapport. Als voorbeelden worden de updatefout van CrowdStrike genoemd, die tot wereldwijde storingen leidde, en problemen op vliegveld Eindhoven in augustus 2024, waar een fout in de softwarecode leidde tot problemen met de tijdsynchronisatie op het netwerk. Een paar maanden eerder was er een vergelijkbare storing, bij de Luchtverkeersleiding Nederland. Dat is een mooi voorbeeld van hoe de juiste processen de schade beperkt kunnen houden. De storing ontstond door een verkeerd uitgevoerde voorbereiding op een update van nieuwe software. Daarop werd eerst teruggevallen op de backup-mode van het systeem. Toen die ook niet betrouwbaar bleek, werd teruggeschakeld naar het backup-systeem. ‘Het vliegverkeer is vervolgens volledig afgebouwd. Na een herstart van het systeem werkte het luchtverkeersleidingssysteem weer en kon de normale dienstverlening worden hervat.’ Of er bij de OM-hack ook sprake is van zo’n succesvolle uitvoering (een Plan C) moet nog blijken. Weerbare samenleving Hoe dan ook, door de groeiende afhankelijkheden, kan een verstoring binnen één vitaal proces leiden tot keteneffecten in andere vitale processen. ‘Het is moeilijk een goede inschatting te maken van de keteneffecten van verstoring van vitale processen,’ stelt de NCTV. ‘Daarbij veranderen deze afhankelijkheden ook steeds door technologische ontwikkeling en vernieuwing van systemen en infrastructuur.’ Omdat de dreigingen continu veranderen ‘is het belangrijk de kennis hierover actueel te houden,’ beveelt de coördinator aan, om de vitale infrastructuur weerbaar te houden. ‘Dat begint bij inzicht in de huidige weerbaarheid van vitale processen,’ met weerbaarheidsanalyses.
Van uitstel komt afstel: Intel schrapt chipnieuwbouw in Duitsland en Polen
5 dagen
Na vorig jaar al te hebben aangekondigd de plannen voor de bouw van grote chipfabrieken In Duitsland en Polen met twee jaar uit te stellen, ziet Intel er nu helemaal van af. Ondanks toegezegde miljardeninvesteringen vanuit de EU en Duitsland kan de eens zo machtige chipfabrikant de vereiste investeringen niet opbrengen. De nieuwe topman Lip-Bu Tan meldde het afblazen van de plannen bij de presentatie van de halfjaarcijfers. Voor de EU en Duitsland is het niet doorgaan van de bouwplannen een bittere pil. De fabrieken, waar voor de bouw miljarden waren vrijgemaakt, werden gezien als een uitweg o Europa minder afhankelijk te laten zijn van chipfabrikanten uit de VS en Azië. Intel rapporteerde een omzet van 12,9 miljard dollar over de eerste zes maanden van 2025. Dat is iets meer dan de 12,8 miljard dollar in het eerste half jaar van 2024. Het nettoverlies verdubbelde bijna en kwam uit op 2,9 miljard dollar tegenover 1,6 miljard dollar in dezelfde periode vorig jaar. Daarbij aangetekend dat in het verlies een aantal afschrijvingen en de reorganisatiepost is meegenomen (zo’n 1.9 miljard dollar). Intel ontslaat minstens 15 procent van zijn medewerkers en wil eind dit jaar uitkomen op een personeelsbestand van ongeveer 75.000 werknemers. ‘Onze operationele prestaties tonen de eerste vooruitgang die we boeken om onze uitvoering te verbeteren en meer efficiëntie te stimuleren. We zijn gefocust op het versterken van ons kernproductportfolio en onze ai-roadmap om klanten beter van dienst te zijn. Het gaat tijd kosten, maar we zien duidelijke kansen om onze concurrentiepositie te versterken, onze winstgevendheid te verbeteren en aandeelhouderswaarde op de lange termijn te creëren’, aldus Intel-topman.
Kort: SharePoint probleem is al vijf jaar oud, TMA neemt Franse reseller over (en meer)*
5 dagen
Kaspersky meldt dat de SharePoint-kwetsbaarheid al vijf jaar speelt, de VNG breidt haar groepsinkopen uit, TMA neemt zijn exclusieve Franse reseller over, Ctac boekt een hogere winst en startup Supplied Technologies haalt geld binnen. Dat zijn de onderwerpen in dit nieuwsoverzicht. Kaspersky: Kwetsbaarheid SharePoint door onvolledige patch in 2020 Nu de ‘Citrix-gate’ van het OM de voorpagina’s beheerst, is het lopende probleem met SharePoint makkelijk over het hoofd te zien. Kaspersky heeft nu ontdekt dat de kortgeleden misbruikte ToolShell-kwetsbaarheden in Microsoft SharePoint ‘afkomstig zijn van een onvolledige oplossing voor CVE-2020-1147, die voor het eerst in 2020 werd gemeld.’ Dat bleek na de ontdekking van CVE-2025-49704 en CVE-2025-49706, die op 8 juli werden gepatcht. ‘Deze oplossingen konden echter worden omzeild door een enkele slash toe te voegen aan de exploit-payload.’ Pas toen actieve exploitatie daarvan duidelijk werd ‘kwamen er uitgebreide patches’, zo meldt het bedrijf, dat verwacht dat aanvallers deze keten nog jaren zullen blijven misbruiken. VNG gaat ook persoonsgebonden ict-hardware gezamenlijk inkopen De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) begint binnenkort met de voorbereidingen om persoonsgebonden ict-hardware gezamenlijk te gaan inkopen. Het project heet GT Hardware – werkplek en ‘is bedoeld voor alle gemeenten en gemeentelijke organisaties in Nederland. Na de contracten op het gebied van telecomdiensten (GT Mobiele- en GT Vaste Communicatie) en printdiensten (GT Print) slaan gemeenten nu de handen ineen om met de VNG hardware in te kopen,’ aldus de organisatie. Men wil midden 2026 de aanbesteding(en) publiceren en eind 2026 de contracten voor de levering van de producten en diensten te sluiten. TMA neemt Franse wederverkoper over Het Nederlandse TMA neemt zijn exclusieve reseller- en implementatiepartner in Frankrijk over, Groupe Human Mobility. Dit Parijse bedrijf richt zich op de verkoop van TMA-licenties en het leveren van bijbehorende implementatie- en trainingsdiensten aan een diverse klantenkring, waaronder grote organisaties zoals Allianz, Crédit Agricole en PSA Groupe. Het is de tweede overname door de Utrechtse speler in de hr-softwaresector sinds TMA in zee ging met Main Capital Partners. ‘De integratie van Groupe Human Mobility in de TMA Group zorgt voor een nog nauwere afstemming op strategie, bedrijfsvoering en marktintroductie in Frankrijk,’ zo meldt de laatste. Ctac boekt hogere omzet en winst Ctac meldt vandaag goede resultaten over het eerste halfjaar van 2025. Ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar, liet de omzet met 1,5 procent een lichte stijging zien, naar 62,8 miljoen euro, ‘door toename van de omzet uit cloud services’ aldus het bedrijf uit Den Bosch. De Ebitda ging wat harder omhoog, met 7 procent, naar 4,6 miljoen euro. ‘Hoewel de macro-economische omstandigheden uitdagend zijn, biedt onze solide orderportefeuille vertrouwen in een stabiele omzetontwikkeling en een winstgevendheid die op peil blijft,’ reageert algemeen directeur Gerben Moerland. Nederlandse startup haalt geld binnen Supplied Technologies heeft een kapitaalinjectie van 1,6 miljoen euro heeft gekregen. Deze Amsterdamse startup gaat met artificiële intelligence . het verplichte rapportageproces van klanten vereenvoudigen, onder andere van de recente DAC7 & DSA, die ‘werd geïntroduceerd om de geschatte 140 miljard euro aan niet-gerapporteerde inkomsten van werknemers in de gig economy aan te pakken,’ aldus de startup. Vooral de hospitality-branche krijgt veel meer administratie door de nieuwe regels, zo stelt Supplied Technologies.
Pensioenfondsen bezorgd over ai, maar verwachten enorme marktomvang
5 dagen
Institutionele beleggers verwachten problemen door autonome ai’s en banenverlies door artificiële intelligentie (ai). Maar tegelijkertijd denken ze dat de ai-markt zal uitgroeien tot drie biljard dollar. Pensioenfondsen lijken op rozen te zitten, met stijgende dekkingsgraden voor het tweede kwartaal op rij. Maar institutionele beleggers maken zich zorgen over de grote veranderingen die ai veroorzaakt. Twee derde zit vooral in over autonome ai-systemen die beslissingen nemen zonder menselijke tussenkomst, concludeert een onderzoek van fondsbeheerder Robocap vandaag. Zes op de tien is ook bezorgd over de mogelijke banenverdringing en negatieve impact op de werkgelegenheid. Eenzelfde aantal van de ondervraagde beleggers, die een gezamenlijk belegd vermogen van 1.200 biljoen dollar vertegenwoordigen (ter vergelijking: het bbp van Nederlands ligt rond de 1 biljoen euro), maakt zich zorgen over de ethische implicaties en het mogelijke misbruik van ai.   Wegen voordelen op tegen nadelen? Vrijwel allemaal zijn ze echter ook van mening dat de regelgeving in de EU rond ai en robotica te streng is, waardoor creativiteit en innovatie beperkt zou zijn. ‘Dit in vergelijking met andere markten zoals de VS en China, waar soepelere wetgeving juist in het voordeel was van toonaangevende ai- en roboticabedrijven die daar gevestigd zijn.’ Desondanks verwachten ze ook allemaal dat de ‘baanbrekende ontwikkelingen op het gebied van computerkracht, big data en next-gen-modellen een explosieve groei van investeringen in ai-gestuurde automatisering, precisiegeneeskunde, autonome systemen en ethisch ai-bestuur zullen veroorzaken,’ tot uiteindelijke een omvang van tussen de 2,5 en 3 biljard dollar.
Vier teams bij OM gaan gevolgen hack te lijf
5 dagen
In het kader van crisismanagement heeft het Openbaar Ministerie (OM) vier teams actief die zich bezig houden met de gevolgen van de hack. Verder is het OM een strafrechtelijk onderzoek begonnen. Of het gaat om een Russische aanval is vooralsnog niet bevestigd. Van het kwartet onderzoekt het Incident Response Team (IRT) wat de consequenties zijn van wat er – technisch – is gebeurd bij de hack. Dat onderzoek is deels extern gericht – hoe kom je van buiten in de OM-omgeving? – en deels intern: als iemand ‘binnen’ is (geweest), wat kan er dan gebeuren? Het Business Impact Team (BIT) onderzoekt en draagt oplossingen aan om het werk bij het OM zo goed als mogelijk door te laten gaan en het Business Recovery Team (BRT) is bezig om een situatie te creëren waarin het OM de diensteverlening weer heeft hersteld. Daarbij gaat het met name om het herstellen en mogelijk opnieuw opbouwen van de gehele technische infrastructuur. En dan is er nog het Business Team, waar gekeken wordt naar de primaire processen, zoals de gegevensuitwisseling met partners als de Rechtspraak, het CJIB, en Slachtofferhulp Nederland.   Volgens het OM is het onderzoek naar de kwetsbaarheid in de Citrix-omgeving complex. Daarom wordt stapsgewijs gekeken wanneer welke digitale systemen weer veilig kunnen worden opgestart, en op welke manier. Russische hack? Het OM heeft op 17 juli uit voorzorg de interne systemen losgekoppeld van het internet.  Aanleiding hiervoor waren berichten van het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) over kwetsbaarheden in de veelgebruikte Citrix-systemen, en – op basis van de tot dusver bekende informatie – het signaal dat hiervan mogelijk misbruik is gemaakt. Het AD berichtte dat er signalen zijn van een Russische hack maar het OM meldt in een verklaring ‘pas met zekerheid te kunnen zeggen of er gevolgen voor de data zijn, als het onderzoek daartoe aanleiding geeft.’ Er loopt inmiddels een strafrechtelijk onderzoek, onder leiding van het Landelijk Parket. Ook heeft het OM een melding gedaan bij de Autoriteit Persoonsgegevens, in verband met een mogelijk datalek. Aanpassingen De staande magistratuur zegt verder in het communiqué dat het alle werkzaamheden zo goed als mogelijk laat doorgaan, met de nodige aanpassingen. Officieren van justitie kunnen wel in de zaaksystemen, wat betekent dat ze de strafdossiers kunnen lezen en printen. Verder wordt er geprobeerd om zoveel mogelijk zittingen door te laten gaan. Of en hoeveel zaken geen doorgang kunnen vinden, is nu niet te zeggen. Die inventarisatie wordt gemaakt.
Veel waardering voor de inhoud bij opleiders
5 dagen
Opleidersonderzoek ICT Dertien van de twintig best beoordeelde opleiders scoren boven een 9 in het opleidersonderzoek dat Computable liet uitvoeren door Enigma Research. Nieuwkomer Victa voert de lijst aan. Het opleidersonderzoek van Enigma Research laat zien hoe Computable-lezers die een ict-gerelateerde opleiding, training en/of cursus hebben gevolgd over hun opleider denken. Daaruit komt onder andere een top 20 naar voren van opleiders die het best zijn beoordeeld. Dit jaar kent de lijst dertien nieuwe binnenkomers, één stijger, vier dalers en twee gelijkblijvers. De business intelligence-opleider Victa uit Borne, Overijssel, voert als nieuwe binnenkomer meteen de lijst aan, net zoals Cibit Academy vorig jaar binnenkwam op 1. De top 3 opleiders van vorig jaar zijn allemaal een plaatsje gezakt. Dit jaar scoren dertien partijen boven de 9, waar dat vorig jaar bij tien opleiders het geval was. Vijftien deelaspecten De ict-opleiders werden op vijftien deelaspecten beoordeeld. Overall winnaar Victa voert zeven deellijsten aan, werd een keer tweede en drie keer derde.   De gemiddelde scores per deelaspect vormen samen het rapport van de opleidersbranche. Het niveau van de docenten of trainers is net als vorig jaar het best beoordeelde aspect, hoewel de gemiddelde waardering iets is teruggelopen. De waardering voor het lesaanbod is gestegen en daardoor is dit nu het op een na hoogst scorende aspect. Gemiddeld veel waardering dus voor de inhoudelijke kant van de opleiders. Deelnemers aan het opleidersonderzoek werd ook gevraagd voor welk ict-onderwerp ze bij welke opleider geschoold zijn. Overall winnaar Victa voert drie van deze onderwerplijstjes aan. Tot slot is er een indeling gemaakt op basis van het niveau van de gegeven opleidingen. OnderzoeksverantwoordingEnigma Research Computable-lezers die het afgelopen jaar een ict-gerelateerde opleiding, training, en/of cursus hebben gevolgd, zijn uitgenodigd hun ict-opleider te beoordelen. Het onderzoek brengt de mate van tevredenheid over het leasaanbod, de actualiteit van de lesstof en de waarde van het diploma of certificaat in kaart. Uiteraard komt ook de algemene tevredenheid over de ict-opleider aan de orde. Enigma Research voerde het onderzoek namens Computable uit. Uiteindelijk vulden 258 personen de vragenlijst volledig in. Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #4.
Kort: TNO ontwerpt quantum proof chips, firewalls schieten te kort, migratie Windows 10 naar 11 te laat (en meer)*
6 dagen
TNO stapt in Nederlandse chipbeveiliger Fortaegis, 60 procent van zakelijke firewalls voldoet niet aan compliance-tests, Atos blijft Google Cloud Partner Managed Service Provider, Compumatica en NTT DATA bundelen krachten, en Windows 10 organisaties te laat met migratie naar 11. TNO stapt in Nederlandse chipbeveiliger Fortaegis TNO investeert via TNO Ventures in Fortaegis, dat binnen drie jaar een nieuwe generatie beveiligde chips op de markt wil brengen die ook tegen quantumhacks moet kunnen. ‘De technologie gebruikt de unieke fysieke ‘vingerafdruk’ van elke chip – kleine verschillen in elektrische eigenschappen – als basis voor beveiliging. Omdat deze beveiliging in de chip zelf zit, is het systeem veel veiliger en sneller dan traditionele software-oplossingen. Er hoeven geen cryptografische sleutels meer opgeslagen te worden in databases, waardoor hackers geen toegang meer kunnen krijgen. Verder is het daardoor ook niet nodig om cryptografische sleutels uit te wisselen voor het creëren van een veilige verbinding tussen apparaten. Hierdoor is het systeem ook bestand tegen quantumcomputers met hun enorme rekenkracht,’ zeggen de twee. 60 procent van zakelijke firewalls voldoet niet aan compliance-tests In zowel on-premises- als hybride omgevingen stuitte netwerkbeveiliger FireMon op verkeerde configuraties, verouderde regels en overdadig beleid. ‘Deze zitten de prestaties van firewalls in de weg en zorgen ervoor dat security-teams grote moeite hebben om de laatste ontwikkelingen bij te benen’, aldus het bedrijf. Uit eigen onderzoek concludeert het dat 60 procent van alle zakelijke firewalls niet voldoet aan compliance-tests als het gaat om cyberbedreigingen met een hoog risiconiveau. Men zag dat 95 procent van alle applicatieobjecten, 82 procent van alle serviceobjecten, en 30 procent van alle firewall-regels onbenut blijft. ‘Dit zorgt voor onnodige overhead en vergroot het aanvalsoppervlak.’ Atos blijft Google Cloud Partner Managed Service Provider Atos meldt vandaag dat zijn status als Google Cloud Managed Service Provider wordt voortgezet. ‘Hier zijn we trots op. De verlenging versterkt onze langjarige samenwerking’, aldus de Amstelveense leverancier van onder andere cloud-native-diensten. Google erkent partners die voldoen aan eigen eisen op het gebied van technische expertise, klanttevredenheid en servicekwaliteit. De verlenging van Atos’ status ‘volgt op een grondige audit van zijn capaciteiten, de impact op klanten en de voortgaande investeringen in Google Cloud-technologieën en talentontwikkeling. Het is een belangrijke mijlpaal in het partnerschap van ruim tien jaar.’ Compumatica en NTT DATA bundelen krachten De Nederlandse cybersecurity cryptospecialist Compumatica en it-dienstverlener NTT DATA hebben hun nauwere samenwerking formeel bekrachtigd, met een gezamenlijke focus op hoogwaardige beveiligingsoplossingen. ‘Voor organisaties in vitale sectoren zijn de Navo-gecertificeerde oplossingen van Compumatica essentieel voor bedrijfscontinuïteit,’ aldus de laatste. ‍Windows 10 organisaties te laat met migratie naar 11 Vrijwel alle organisatie (98 procent) die nog werken met Windows 10 overwegen Microsoft’s Extended Security Updates, ‘omdat ze hun migratie naar Windows 11 niet op tijd zullen afronden.’ Dat concludeert Panasonic uit eigen rondvraag over de consequenties van het einde van de ondersteuning voor Windows 10 in oktober. Verder vreest 93 – 94 procent van hen ransomware- en malware-aanvallen en datalekken, zonder tijdige overstap. Ze moeten rekening houden met ‘tot 370.000 euro aan extra kosten voor bedrijven met duizend apparaten als gevolg van uitstel, inclusief cybersecurity en support.’
Autonomy-erfenis kost familie honderden miljoenen 
6 dagen
Veertien jaar na HP’s overnamesof De juridische strijd tussen de vorig jaar augustus bij een scheepsramp omgekomen techondernemer Mike Lynch en Hewlett-Packard dreigt voor zijn erven heel verkeerd af te lopen. Het Britse Hooggerechtshof heeft veertien jaar na de overname van Lynch’ softwarebedrijf Autonomy een voor de nabestaanden bijzonder nadelig vonnis gewezen. Samen met de voormalige financieel directeur van Autonomy moet de familie meer dan zevenhonderd miljoen Britse pond (ruim 840 miljoen euro) aan HP overmaken. De rechter acht bewezen dat het Amerikaanse it-concern een loer is gedraaid. Lynch en zijn mededirecteur hadden de waarde van Autonomy via allerlei trucs enorm opgeschroefd. Kat in de zak HP betaalde in 2011 ruim elf miljard dollar voor het bedrijf van Lynch, maar merkte al gauw dat het een kat in de zak had gekocht. In 2012 moest een groot deel van Autonomy’s waarde worden afgeschreven. HP (later HPE) sleepte Lynch in de Verenigde Staten voor de rechter wegens vermeende fraude. Na een harde juridische strijd werd Lynch een jaar geleden vrijgesproken. Voor de Britse zakenman was dat reden om zijn advocaat en bankrelatie op een luxe boottrip te trakteren. Maar voor de kust van Sicilië kapseisde Lynch’ megajacht Bayesian tijdens een storm. Lynch en zijn dochter behoorden daarbij tot de slachtoffers. Zijn vrouw overleefde het ongeluk wel. Civiele zaak Naast de voor Lynch gunstig verlopen Amerikaanse strafzaak liep er nog een aparte Britse civiele zaak. En HPE zette die zaak gewoon voort met als resultaat dat familie Lynch nu meer moet betalen dan de 473 miljoen pond waarop hun vermogen wordt geschat. HPE had vier miljard dollar (3 miljard pond) geëist, maar dat vond de rechter overdreven veel. In 2022 had de Britse rechter Lynch al civielrechtelijk schuldig aan fraude bevonden. De advocaat van de familie overweegt in hoger beroep te gaan. De zaak behoort tot de langste en meest complexe juridische kwesties die zich ooit in het Verenigd Koninkrijk hebben afgespeeld.
Ondernemingskamer keurt handelwijze Micro Focus bij reorganisatie af
6 dagen
Micro Focus is op de vingers getikt door de Ondernemingskamer. Het softwarebedrijf heeft de ondernemingsraad (OR) onvoldoende geïnformeerd over een reorganisatie die in 2024 werd afgekondigd. Deze recente uitspraak laat zien dat in zogeheten matrixorganisaties de bestuurder zich niet mag verschuilen achter het feit dat hij zelf niet direct beschikt over informatie waar een OR om vraagt. Het Canadese softwareconcern OpenText kondigde in juli 2024 een reorganisatie aan waarbij wereldwijd 1.200 functies werden geschrapt (op een personeelsbestand van 24.500). Daarbij gingen ook banen verloren bij Micro Focus, de softwarespecialist op het gebied van modernisering, testen en beheer van zakelijke applicaties. OpenText meldde in 2022 Micro Focus te gaan overnemen. Voor de Nederlandse organisatie van Micro Focus betekende de sanering een verlies van twaalf arbeidsplaatsen (op 76 medewerkers), uitgesmeerd over een breed aantal afdelingen. De directie van Micro Focus vroeg de ondernemingsraad hiervoor niet om advies en startte met de getroffen medewerkers begin juli 2024 gesprekken over hun ontslag (via een zogeheten vaststellingsovereenkomst). Nadat de OR hier lucht van kreeg, liet de raad de directie weten alsnog advies te willen uitbrengen over dit voorgenomen besluit. Negatief advies De directie van Micro Focus Nederland en de werknemersvertegenwoordiger voerden vervolgens overleg over een verbetering van de voorwaarden van de vertrekregelingen. Daarnaast vroeg de raad om een inhoudelijke onderbouwing van de noodzaak tot reorganisatie. De directie verschool zich echter achter het argument dat de ontslagronde onderdeel uitmaakte van een wereldwijde ingreep door het moederconcern OpenText en dat het bedrijf nu eenmaal ‘onderdeel van het grotere geheel vormt’.      De ondernemingsraad bracht uiteindelijk begin oktober 2024 wegens onder meer een gebrek aan onderbouwing een definitief negatief advies uit. De directie legde dit advies naast zich neer. De raad stapte daarop 1 november naar de Ondernemingskamer met de vraag om de handelwijze van Micro Focus Nederland te beoordelen en te gebieden dat het bedrijf het reorganisatiebesluit en alle uitgevoerde stappen ongedaan maakt. OR in het gelijk De Ondernemingskamer veegt in zijn uitspraak de vloer aan met het optreden van de directie van Micro Focus Nederland en stelt de OR in het gelijk. De directie heeft nagelaten de ondernemingsraad op tijd in te lichten en voldoende inzicht te bieden in de onderbouwing van de reorganisatie. Dat het bedrijf daarbij als excuus aanvoert een onderdeel te zijn van een groter concern vindt deze rechtbank niet afdoende. ‘Micro Focus moet in staat zijn zelfstandig te beoordelen op welke wijze de belangen van de Nederlandse onderneming door de voorgenomen reorganisatie worden geraakt, deze af te wegen tegen het concernbelang en de ondernemingsraad inzicht te verschaffen in dat proces’, valt te lezen in de uitspraak. Bovendien is Micro Focus primair verantwoordelijk voor een goed verloop van het medezeggenschapstraject. De inrichting van de interne organisatie hiervoor is bij de toepassing van het Nederlandse medezeggenschapsrecht een factor die voor rekening en risico komt van Micro Focus en kan er niet toe leiden dat aan de raad informatie wordt onthouden ‘die redelijkerwijs nodig is voor een behoorlijke vervulling van zijn taak’, aldus de Kamer. Praktijk De uitspraak van de Ondernemingskamer heeft in de praktijk hoogstwaarschijnlijk weinig gevolgen, gezien de beëindigingsgesprekken die al met medewerkers liepen voordat de ondernemingsraad aangaf advies te willen uitbrengen. Ook legde de directie het uiteindelijke negatieve advies naast zich neer. Op de vraag of er nog ontslagen medewerkers zijn teruggekeerd kwam noch van de directie noch van de OR een reactie. Bij moederbedrijf OpenText was ook niemand bereikbaar voor commentaar. Matrixorganisatie Wel wilde de raadsvrouw van de OR van Micro Focus, Annette Terpstra van advocatenbureau Sprengers, een schriftelijke toelichting geven. ‘In algemene termen kan ik iets over de uitspraak zeggen. De uitspraak laat zien, dat ook (internationale) matrixorganisaties gehouden zijn om de WOR – Wet op de Ondernemingsraden – na te leven. De bestuurder dient in het kader van adviestrajecten en op basis van de algemene informatieverplichtingen de OR in staat te stellen zijn (wettelijke) taak uit te oefenen. Dat betekent dat tijdig alle relevante informatie moet worden gedeeld. Uitgangspunt bij adviestrajecten is dat het aan de OR is om te bepalen welke informatie relevant en nodig is om advies uit te brengen.’ Terpstra vervolgt: ‘In matrixorganisaties hebben bestuurders in de zin van de WOR niet altijd zelf de beschikking over de informatie. Dat betekent, dat zij door anderen/andere business units (ook buiten de eigen onderneming), in staat moeten worden gesteld om te beschikken over de informatie die de OR nodig heeft. Met andere woorden: de informatie moet van anderen komen.’ Deze uitspraak laat in haar ogen zien dat de bestuurder zich niet mag verschuilen achter het feit dat hij zelf niet beschikt over de informatie en dat in matrixorganisaties de verantwoordelijkheid op de bestuurder blijft rusten. ‘Indien hij deze verplichting niet kan nakomen, kan het zijn dat de Ondernemingskamer de verplichting oplegt een besluit in te trekken.’
Kwart Nederlandse bedrijven ervaart flinke roi dankzij ai
6 dagen
Nederlandse bedrijven geven aan dat met artificiële intelligentie (ai) echte voordelen worden geboekt, ondanks een groot tekort aan expertise, aldus een studie van Dell. De voordelen zijn bijvoorbeeld al duidelijk merkbaar in de hospitality-branche: zo’n 25 procent van de Nederlandse reizigers boekt al een zomervakantie met behulp van ai, stelt Adyen na onderzoek. ‘Nederlandse organisaties omarmen ai in toenemende mate als strategische pijler,’ stelt Dell Technologies vandaag. Uit navraag bij honderd zakelijke en it-beslissers in Nederland, concludeert het bedrijf dat 25 procent van de Nederlandse bedrijven een concrete productiviteitsverbetering of return on investment ervaart dankzij vroege ai-initiatieven. Bijna 85 procent ziet ai als een cruciale technologie voor optimalisatie van middelen en verduurzaming van bedrijfsvoering, en als een belangrijk onderdeel van hun bedrijfsstrategie. Ondanks de bemoedigende cijfers, vindt 93 procent van de Nederlandse respondenten het moeilijk om ai volledig te integreren in alle onderdelen van hun bedrijfsvoering. Twee derde zit zelfs nog pas in de begin- of middenfase van ai-adoptie. ‘Belangrijke obstakels zijn onder meer dataveiligheid, beperkte ondersteuning vanuit het management, en de complexiteit van integratie met bestaande infrastructuur,’ zo zegt Dell. De allergrootste uitdaging is echter dat de teams ‘niet over voldoende kennis en vaardigheden beschikken om ai optimaal te benutten’, zo ervaren 99 van de 100 bedrijven volgens het onderzoek. Kwart Nederlandse reizigers boekt zomervakantie met ai Deze cijfers lijken te worden onderschreven door de bevindingen die Adyen vandaag bekend maakte. Een kwart van de Nederlandse reizigers boekt al zomervakantie met ai, ‘dat is een stijging van 91 procent ten opzichte van 2024,’ zegt het rapport over de nationale hospitality van de betaalverwerker. Daarin is ook gekeken naar leeftijdscategorie: ‘het aantal Boomers dat ai gebruikt, groeide met 125 procent ten opzichte van vorig jaar, maar Gen Z en Millennials zijn nog steeds de meest actieve ai-gebruikers, met (56 procent) respectievelijk 43 procent.’ Ruim drie kwart van de Boomers geeft als reden om ai te gebruiken, dat het helpt ‘om door de ruis op social media heen te prikken’: twee derde van de reizigers ergert zich namelijk aan de ‘overvloed aan advertenties, gesponsorde berichten en influencercontent’, die ai weet weg te filteren.
Terughoudend beeld halfjaarcijfers SAP, KPN, Randstad, ASM en CM.com
6 dagen
Onzekerheid over de handelspolitiek maakt het moeilijk voorspellingen voor de rest van het jaar te doen. SAP, KPN, Randstad, ASM en CM.com kampen daarmee. Over het algemeen waren hun resultaten over het tweede kwartaal goed. SAP SAP zag de omzet over het tweede kwartaal van dit jaar met 9 procent toenemen tot 9,02 miljard euro. De inkomsten uit de cloud namen zelfs met 24 procent toe tot 5,13 miljard euro. Die uit de Cloud ERP Suite bedroegen 4,42 miljard euro, 30 procent meer dan in dezelfde periode een jaar eerder. De operationele winst nam 32 procent toe.Topman Christian Klein: ‘We hebben dit kwartaal opnieuw uitstekende resultaten behaald.’ Innovaties als de generatieve ai-copilot SAP Joule, een virtuele assistent in onze cloudapplicaties zoals S/4HANA, SuccessFactors en Ariba, dragen bij tot het succes.’ Klein is ook tevreden over SAP Business Data Cloud als een ai-versneller. Dit saas-platform harmoniseert al dan niet gestructureerde data in een semantische laag waardoor bedrijven een holistische kijk krijgen op hun operaties.  De eerder uitgesproken prognoses voor de rest van het jaar worden gehandhaafd. SAP blijft voorzichtig optimistisch. Maar ondanks deze solide resultaten en redelijke vooruitzichten daalde de aandelenkoers van SAP woensdagochtend met 2,5 procent. KPN  Ook KPN meldt solide resultaten over het afgelopen kwartaal. Alle segmenten (consumenten, zakelijke markt en wholesale) zagen hun inkomsten toenemen. In totaal bedroeg de omzetgroei 3,7 procent. De zakelijk markt kwam daar met 5,7 procent bovenuit.  Omdat ook de kosten onder controle bleven, kon de aangepaste ebitda-winst (resultaat voor rente, belastingen en afschrijvingen) met 6,4 procent toenemen. Dit kwam voor een deel ook omdat een kwestie rond intellectueel eigendom in het voordeel van KPN werd beslecht. Ook Althio, het mobiele mastenbedrijf van KPN en ABP, droeg bij aan de groei.  De uitrol van glasvezel verloopt voorspoedig. Twee derde van Nederland is nu bedekt met zeer snelle internetverbindingen. Jaarlijks investeert KPN gemiddeld bijna €600 miljoen in glasvezel. In 2026 kan 80 procent van alle Nederlandse huishoudens toegang krijgen tot deze snelle digitale infrastructuur. Randstad Randstad Digital dat wereldwijd techwerkers uitzendt, is nog geen succes. Het in 2023 gelanceerde merk zag over het afgelopen kwartaal de omzet met 6 procent dalen tot 655 miljoen euro. In onder meer de VS en Duitsland zat dit onderdeel in de min. In Japan ging het wel goed.  Ook in zijn totaliteit blijft de omzet van Randstad teruglopen. In het tweede kwartaal bedroegen de inkomsten 5,8 miljard euro, een daling van 2,3 procent vergeleken met een jaar eerder. In Nederland nam de omzet 7 procent af, terwijl in België en Luxemburg 2 procent werd ingeleverd. De operationele winst daalde met acht miljoen euro tot 117 miljoen euro. De vacaturesite Monster die Randstad in 2016 verwierf, is ten onder gegaan. Randstad richt zich momenteel sterk op het vergroten van de efficiency. Ceo Sander van ‘t Noordende zei: ‘Onze business wordt steeds meer digital-first, wat tot uiting komt in een dubbele stijging van het aantal selfservice-verschuivingen ten opzichte van het voorgaande kwartaal.’ Ook de vraag naar rpo (recruitment process outsourcing) neemt toe. Randstad neemt daarbij het wervingsproces van een klant geheel of gedeeltelijk over. ASM Een tegenvallende orderinstroom leidde 23 juli in het eerste uur van de beurshandel tot een koersval van 8 procent bij ASM, de chipmachine-maker uit Almere. De nieuwe orders bedroegen 702 miljoen euro in het tweede kwartaal, terwijl beursanalisten op meer dan achthonderd miljoen euro hadden gerekend. In constante wisselkoersen bedroeg de daling 7 procent. Zo blijkt uit de cijfers over het afgelopen kwartaal. ASM, voorheen ASMI geheten, wijt het gat aan het onregelmatige karakter van de kwartaal-orderinstroom. Dit geldt met name voor orders van ‘foundries’ en bedrijven op gebied van geavanceerde ‘logic’. ASM maakt systemen voor de bewerking van wafers, de dunne schijfjes waarvan halfgeleiders worden gemaakt.  De kwartaalomzet van 836 miljoen euro betekent een stijging van 18 procent, bij constante wisselkoersen 23 procent vergeleken met dezelfde periode een jaar eerder. Vergeleken met het eerste kwartaal van dit jaar bedroeg de stijging 7 procent, wat aan de bovenkant van de verwachtingen ligt. ASM verwacht dat de omzet in de tweede helft van dit jaar ongeveer gelijk zal zijn aan het niveau van de eerste helft, bij constante wisselkoersen. Deze cijfers hangen sterk af van de Amerikaanse dollar. Meer dan vier vijfde van de omzet wordt namelijk in dollars gefactureerd. De marges bleven gezond, mede door sterke verkoop aan China. Voor het derde kwartaal wordt rekening gehouden met minder orders uit China.  ASM heeft net als ASML en NXP last van uitstelgedrag bij klanten. Volgens eToro-marktanalist Jean-Paul van Oudheusden komt de koersdaling omdat de markt daar duidelijk niet op had gerekend. Hij noemt de positie van ASM als marktleider in siliciumcarbide-technologie onveranderd sterk. CM.com Het Bredase CM.com, gespecialiseerd in messaging en ticketing, is voorzichtig over de resultaten in heel 2025. De ebitda-winst over het boekjaar 2025, eerder geschat op 22 tot 27 miljoen euro, zakt naar verwachting naar de onderkant van deze bandbreedte. Omzet (min 12 procent) en brutowinst (min 4 procent) over het tweede kwartaal waren lager.  Topman Jeroen van Glabbeek ziet wel lichtpuntjes. Volgens hem lanceerde CM.com als een van de eerste bedrijven in Europa een agentic ai-platform. Met het Halo-platform kunnen klanten ai-agenten ontwikkelen en integreren in hun structuur en productaanbod. Na de lancering van Halo lanceerde het bedrijf uit Breda voice-mogelijkheden om te communiceren met ai-agenten via spraak en telefoon. CM.com  heeft in de eerste helft van dit jaar ruim vijf keer zoveel rcs (rich communication services)-berichten verstuurd dan in dezelfde periode een jaar eerder. 
Spoelstra Spreekt: Dikzak
1 week
COLUMN – Kan artificiële intelligence (ai) gezellig zijn? Ik moest hieraan denken omdat ik het blog las dat ai de slimme stad van morgen gaat bouwen. En het eerste wat ik dacht was: dat gaat geen gezellige stad worden. In Flevoland hebben ze het ook geprobeerd. Eerst met Lelystad en daarna met Almere. Slimme steden maar ze staan niet bepaald bekend om hun gezelligheid. Terwijl het wonderbaarlijke is, ze hebben aan de ene kant én aan de andere kant een stad gebouwd en van het stuk in het midden, daarvan hebben ze gezegd, dat stukje laten we even met rust. Daar doen we even niks mee. Het stukje in het midden, dat is het natuurgebied de Oostvaardersplassen geworden. Een van de mooiste natuurgebieden in Nederland. Dat waar niet over na is gedacht, is iets moois geworden. Afdelingsvergadering Dus gaat ai een gezellige stad bouwen of vooral een slimme stad? Slimme mensen staan niet bekend als de meest gezellige mensen. Vroeger zeiden ze altijd ‘dikke mensen zijn gezellig’. Ik zeg er met nadruk bij ‘vroeger’. Als je dit nu zegt is het ineens niet meer zo gezellig. Dan valt het ineens stil op de afdelingsvergadering. Ik heb de vraag of dikke mensen gezellig zijn aan ChatGPT gesteld en ik kreeg een serieus genuanceerd antwoord. Het kwam er op neer dat niet alle dikke mensen gezellig zijn, vooral niet als je het tegen ze zegt. Ai is je vriend Maar is ai gezellig? Ai doet wel z’n best. Sterker nog Ai doet net alsof het je vriend is. En dat is al een hele verbetering met vroeger. Als je vroeger, toen je nog mocht zeggen dat dikke mensen gezellig zijn, iets fouts intypte bij Google, dan reageerde Google heel bot met: JE BEDOELDE??? Als ik nu een vraag aan ai stel, complementeert het je met: ‘Goeie vraag, ik ga er direct mee voor je aan de slag.’  En dan heb ik echt de neiging om te zeggen: ‘dankjewel dikzak!’ Jacob Spoelstra is columnist/stand-upcomedian. Kijk voor meer informatie op www.jacobspoelstra.nl.het en op www.computable.nl/author/jacob-spoelstra.
Kort: Odin Groep blijft groeien, pdf’s meest gebruikt voor merkimitatie (en meer)
1 week
Odin Groep blijft op overnamepad en koopt Inisi, meeste cybersecurity-experts tevreden over eigen bescherming, die toch wel beter kan, mensen willen overleg over slimme deurbel van buren en merkmisbruik is steeds populairder voor phishing, vooral via pdf. Dat zijn de onderwerpen in dit nieuwsoverzicht. Odin Groep blijft op overnamepad en koopt Inisi De Hengelose Odin Groep maakte vandaag bekend dat het dienstverlener en it-infrastructuurbedrijf Inisi heeft overgenomen. Het in Capelle aan den IJssel gevestigde bedrijf telt zo’n twintig medewerkers. ‘De overname betekent een gerichte versterking van het infrastructuurportfolio van Previder,’ zo zegt moeder Odin, ‘én biedt schaalvoordelen voor klanten van beide organisaties.’ Het is al de derde overname van Odin deze maand, na het Belgische Assyst Europe met circa twintig medewerkers in de regio Brussel, en de digitale workspace-tak van Digital Services Europe met zo’n honderd medewerkers in Amsterdam en Karlsruhe. Alle drie vallen nu onder Previder. Vorig jaar werden ook al drie bedrijven gekocht door de nu bijna duizend medewerkers tellende moeder. Meeste cybersecurity-experts tevreden over eigen bescherming, die toch wel beter kan Vrijwel alle cybersecurity-experts (98 procent) vinden dat de eigen beveiliging beter kan, één op de vier pleit zelfs voor aanzienlijke upgrades. Dat concludeert Kaspersky vandaag uit eigen onderzoek. Toch zegt ook 94 procent van die 850 gevraagde ict-professionals tevreden te zijn met de huidige bescherming – de behoefte aan sterkere en flexibelere verdedigingsmechanismen wijdverbreid blijft. Die top vijf van verbeterpunten die men ziet zijn: Handmatige processen, die te veel tijd kosten; Reactieve bescherming, zonder proactieve dreigingsdetectie; Een tekort aan gekwalificeerd personeel; Complexiteit van het beheer van alle oplossingen. Een hoog risico op systeemuitval na inbreuken De onderzoeker stelt dat een proactieve en samenhangende beveiligingsstrategie nodig is om elk aspect van het digitale landschap van een organisatie te versterken tegen potentiële inbreuken. Meeste mensen willen overleg over slimme deurbel van buren Zes op de zeven huizen in Nederland heeft nog geen slimme deurbel, zo concludeert Ipso I&O uit eigen onderzoek. Drie kwart van de respondenten vindt dat buren hen tenminste moeten informeren bij de aanschaf van een slimme deurbel en een meerderheid vindt zelfs dat ze hierover moeten overleggen. In de praktijk gebeurt dit echter nauwelijks, want zes op de zeven bezitters zegt niets tegen hun buren. Ook bleek veel deurbellen de openbare ruimte filmen en in strijd zijn met de AVG. Verder wisten veel respondenten niet dat de bellen zowel video- als geluidsopnamen maken en die opslaan. De opdrachtgever van het onderzoek – Consortium Slimme Deurbellen, bestaande uit Responsible Sensing Lab, TU Delft, AMS Institute, Privacy First, en de gemeenten Amsterdam, Breda, Den Haag en Groningen – hoopt dat men vanaf nu beter gaat nadenken over verantwoord gebruik van de bellen. Merkimitatie is steeds populairder voor phishing, vooral via pdf Pdf’s worden steeds meer gebruikt voor merkimitatie in geavanceerde phishing-campagnes, concludeert Cisco Talos uit eigen onderzoek. ‘In de afgelopen maanden is merkimpersonatie door cybercriminelen exponentieel gestegen.’ Een van de meest verontrustende trends is de Telephone-Oriented Attack Delivery, of TOAD Attack, ook wel bekend als ‘callback phishing’. Daarbij wordt veel gebruikt gemaakt van voip-diensten, ‘omdat het dan moeilijker is om de eigenaar van het nummer te identificeren.’ Qr-phishing, of quishing wordt ook steeds vaker gebruikt. De qr-code in het pdf-bestand leidt slachtoffers dan naar een phishingsite. Deze sites maken vaak gebruik van captcha-beveiliging om geautomatiseerde analyse te voorkomen. Een detectie-engine voor merkimitatie heeft ‘een cruciale rol bij de verdediging tegen cyberaanvallen,’ zo stelt het bedrijf.
Inforcer opent Amsterdams kantoor en haalt 35 miljoen op
1 week
Inforcer, een aanbieder van software voor managed service providers, heeft in een financieringsronde 35 miljoen opgehaald. Met het kapitaal wil het bedrijf internationaal uitbreiden; recent opende het nog een kantoor in Amsterdam. Het Britse Inforcer is in 2022 opgericht en richt zich volledig op de Microsoft-stack.   Inforcer claimt msp’s en Microsoft-partners in staat te stellen om Microsoft-producten – inclusief gespecialiseerde beveiligings- en ai-aanbiedingen – te implementeren, configureren en beheren voor hun eindklanten uit het mkb. Het verwacht de komende jaren hier fors te kunnen groeien door de grote vraag naar met name ai- en beveiligingsoplossingen rond de Microsoft 365-omgevingen. Het Londense bedrijf, dat eerder deze maand een kantoor in Amsterdam opende (in het Spaces-complex aan de Mr. Treublaan), heeft ook vestigingen in het thuisland, de Verenigde Staten, Denemarken en Australië. Afgelopen najaar rondde het msp-softwarebedrijf al een eerste investeringsronde af, goed voor 19 miljoen dollar. Deze ronde werd geleid door het in Silicon Valley gevestigde Meritech Capital, dat eerder investeerde in Salesforce, Meta, Snowflake en Datadog. Het kapitaal uit deze Series B-ronde is ingezameld onder leiding van het Europese fonds Dawn Capital, met deelname van de bestaande investeerder Meritech Capital. Dawn uit Londen is onder meer bekend van investeringen in Mimecast, LeanIX (overgenomen door SAP), Collibra en Dataiku.
Openbaar Ministerie is inderdaad gehackt
1 week
Het Openbaar Ministerie (OM) is daadwerkelijk gehackt. Dat schrijft NRC, op basis van een interne toelichting van it-directeur Hans Moonen die de krant heeft gezien. Het is nog niet duidelijk of er wat buit is gemaakt.  De Autoriteit Persoonsgegevens is ingelicht. Ook heeft het Openbaar Ministerie aangifte gedaan van de computerhack op zijn systemen. Er loopt al een onderzoek naar het lek en of er mogelijke gegevens zijn gestolen. Het OM koppelde afgelopen 18 juli alle interne systemen los van internet na een waarschuwing van het NSCS. Uit een analyse bleek er een zwakke plek te zijn in Citrix NetScaler, de software die medewerkers van het OM op afstand toegang geeft tot de interne systemen. Nu blijkt dat er daadwerkelijk sprake is van een hack. Gisteren liet het OM weten dat het mogelijk nog weken is afgesloten van het internet. Dit betekent dat medewerkers voorlopig alleen op kantoorlocaties kunnen inloggen, en niet per mail bereikbaar zijn, en er een beperkte functionaliteit is van de digitale systemen. Er wordt weer een hoop geprint en papieren post verstuurd om rechtszaken door te kunnen laten gaan.   Wanneer alle systemen weer operationeel zijn en kunnen worden aangesloten op het internet, is op dit moment nog niet te zeggen. Rinus Otte, voorzitter van het College van procureurs-generaal: ‘Deze situatie vraagt veel van onze medewerkers en ketenpartners, helemaal nu deze situatie mogelijk enkele weken gaat duren.’
Waardering ict’er voor werkgever loopt terug
1 week
Werkgeversonderzoek ICT De Nederlandse ict’er die werkt bij een ict-organisatie is minder tevreden over de eigen werkgever dan in 2024. Dat blijkt uit het werkgeversonderzoek dat Computable liet uitvoeren door Enigma Research. In de top 50 stijgt mkb-dienstverlener Tosch dit jaar door van plek 2 naar de koppositie. Het werkgeversonderzoek van Enigma Research laat zien hoe ict’ers over hun werkgever denken. Daaruit komt onder andere een top 50 naar voren van ict-organisaties die het best door hun eigen medewerkers zijn beoordeeld. Dit jaar kent de lijst 24 nieuwe binnenkomers, 9 dalers, 1 gelijkblijver, 16 stijgers en een nieuwe nummer 1. All round dienstverlener Tosch zette de stijgende lijn door van de vijfde plek in 2023 via de tweede plek vorig jaar naar de eerste plek dit jaar. De overall waardering voor het bedrijf uit Barneveld steeg van 9,68 in 2024 naar 9,76 in 2025. In totaal scoorden dertien bedrijven een 9 of hoger, waar dat er in de vorige editie nog twintig waren. Een aanzienlijke daling dus. Zestien deelaspecten De algemene score is opgebouwd uit waarderingen voor zestien deelaspecten van werkgeverschap. Algemeen lijstaanvoerder Tosch wist op het onderdeel werk-privé-balans de hoogste score te behalen. Daarnaast behaalde het bedrijf op vijf aspecten de tweede plek en op drie aspecten de derde plek. Bij de overige aspecten werd in elk geval een top tien-positie veiliggesteld. Respondenten kunnen per deelaspect niet alleen een rapportcijfer geven, maar ook een weging hoe belangrijk ze een bepaald onderdeel vinden. Dat verklaart waarom infrastructuur-leverancier Conscia wel vijf deellijsten kan aanvoeren, maar daarmee niet verder dan de, overigens wel verdienstelijke, negende plek op de algemene lijst is gekomen. Rapportcijfers De gemiddelde rapportcijfers van de zestien aspecten zijn zonder uitzondering lager dan in 2024, met een uitschieter naar beneden voor het onderdeel salaris dat nu zelfs onder de 8 scoort. Net als vorig jaar zijn financiële stabiliteit en bedrijfscultuur de hoogst beoordeelde aspecten. Gemiddelden boven de negen worden niet meer gehaald. Topics en branches Naast de zestien deelgebieden wordt respondenten ook gevraagd met welke ict-onderwerpen ze met name bezig zijn geweest en of ze in specifieke verticals actief zijn. Dit levert topic- en branchelijstjes op. In deze lijstjes wordt het aantal respondenten dat voor een specifiek onderwerp of markt kiest afgezet tegen het totaal aantal respondenten voor de desbetreffende ict-organisatie. Zodoende komen specifieke expertises naar boven. Overall lijstaanvoerder Tosch blijkt het goed te doen in de bouw, de metaal én de cultuursector. OnderzoeksverantwoordingEnigma ResearchComputable-lezers zijn uitgenodigd om de organisatie waarvoor zij werken als ict-werkgever te beoordelen. Het onderzoek staat stil bij de mate van tevredenheid over de doorgroei- en carrièremogelijkheden bij de werkgever en de aardering die de werkgever voor de werknemer toont. Uiteraard brengt de studie ook de algemene tevredenheid over de ict-werkgever in kaart. Enigma Research gevraagd voerde het onderzoek namens Computable uit. Uiteindelijk vulden 1.275 personen de vragenlijst volledig in. Dit is voor het volledige werkgeversonderzoek, dus inclusief de niet-ict-organisaties. Dit artikel staat ook in Computable Magazine #4 2025.
In vijf stappen met process intelligence naar een ai-supply-chain
1 week
Process intelligence haalt het meeste uit de mogelijkheden van ai voor de supply chain. Succes valt of staat echter met mensenwerk, met een goede opzet en introductie in de organisatie.  Welke stappen vergroten de kans op succes? Problemen in supply chains ontstaan zelden door een enkele fout in het proces, maar juist door de wisselwerking tussen systemen, teams en beslissingen. ‘Om deze kloof te dichten, zetten steeds meer organisaties in op process intelligence,’ stelt procesoptimalisator Celonis. Proces intelligence combineert procesgegevens en bedrijfscontext door een digitaal model van deze bedrijfsactiviteiten te creëren en daarmee ai te voorzien van de noodzakelijke proceskennis en zakelijke context. Het bedrijf herkent vijf stappen om zo met ai de supply chain slimmer te maken: 1. Breng het proceslandschap in beeld Veel supply chains zijn meer versnipperd dan ze lijken. Zelfs goed gedocumenteerde processen verlopen in de praktijk vaak anders. Begin met een proces dat veel data bevat en relatief overzichtelijk is. Denk aan prioriteit bij leveringen, voorraad verplaatsingen of goedkeuring van inkooporders. Zo zie je snel waar het schuurt: handmatige omwegen, terugkerende vertragingen of onverwachte loops in het proces. 2. Creëer een klein impact team voor process intelligence Technologie transformeert de supply chain niet, dat doen de mensen. Stel daarom een klein team samen van geïnteresseerde experts uit logistiek, inkoop of finance, it en data. Laat ze inzichten verkennen en verbeterpunten opsporen, zodat het aansluit op wat echt speelt in de organisatie. 3. Kies een duidelijk en meetbaar verbeterpunt Ga aan de slag met een knelpunt waarbij de meerwaarde direct duidelijk is. Zoals order management: daar heeft inefficiëntie direct financiële impact. Denk dan aan vertragingen door verkeerde verzendprioriteit, meerdere kredietcontroles bij vaste klanten, of hoge kosten door overmatig snelle zendingen. Omdat dit ook raakvlakken heeft met andere processen, werkt de verbetering vaak door in de hele order-to-cash-keten. Daarna kun je eenvoudig uitbreiden naar bijvoorbeeld voorraadoptimalisatie of leverancierssamenwerking. 4. Bouw verder met een center of excellence Formaliseer je aanpak na je eerste succes. Richt een center of excellence op voor process intelligence, waarin je prioriteiten bepaalt. Deel je ervaringen en zorg voor samenhang. Zo’n center helpt ai-initiatieven onderdeel te maken van je bedrijfsstrategie, anders blijven successen geïsoleerd. 5. Kijk verder dan je eigen organisatie Je supply chain stopt niet bij de voordeur van je bedrijf, denk maar aan value added logistics. Door samen te werken op basis van gedeelde inzichten kun je beter plannen en voorspellen, verspilling en voorraadbuffers verminderen en afwijkingen proactief beheren.

Pagina's

Abonneren op computable