computable

De grootschalige stroomuitval in Spanje, Portugal en delen van Frankrijk die maandag plaatsvond en de ddos-aanval op de websites van gemeenten en provincies in Nederland lijken vooralsnog los van elkaar te staan. Dat stelt het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC), dat beide incidenten nauwlettend in de gaten houdt. Er is contact geweest tussen NCSC en het nationale cybersecurityinstituut van Spanje (Incibe), meldde een woordvoerder van NCSC maandag aan het einde van de middag aan Computable. Spanje en Portugal hadden maandag te maken met een landelijke stroomstoring die ook in delen van Frankrijk plaatsvond. Incibe onderzoekt de oorzaak van de stroomuitval. Mogelijk is deze het werk van cyberciminelen. Maar de storing kan ook een andere oorzaak hebben. Een Portugese netbeheerder stelt dat de stroomstoring is ontstaan door grote temperatuurverschillen in Spanje waardoor plotselinge schommelingen op het stroomnetwerk ontstonden en de stroomvoorziening uitviel. De Spaanse regering riep gisteren op om niet te speculeren over de oorzaak maar eerst de stroomstoring en de problemen die dat veroorzaakt te verhelpen. Dinsdagochtend is de stroomstoring zo goed als voorbij.De stroomstoring vond plaats op de dag dat in Nederland een ddos-aanval plaatgreep op de websites van provincies en gemeenten. Securityexpert Fred Streefland, gespecialiseerd in de beveiliging van operationele technologie, deelt dat de grootschalige stroomstoring hem doet denken aan het boek Blackout van Mark Elsberg. In dat verhaal valt het stroomnet in Italië uit als gevolg van kwetsbaarheden in slimme meters. Streefland, field-ciso bij Solvinity heeft verder niet meer informatie over het incident dan de informatie die in de media gedeeld wordt. Drinkwaterbedrijven De Volkskrant komt vandaag met een artikel over het aanscherpen van de beveiligingsmaatregelen bij drinkwaterbedrijven naar aanleiding van eerdere berichtgeving in het FD. Drinkwaterbedrijven als Vitens schroeven zowel de digitale als fysieke beveiliging op als het gevolg van groeiende aanvalspogingen van hackersgroepen van Russische en Chinese komaf. De energiesector, één van de vitale sectoren, staat dagelijks bloot aan digitale aanvallen. Een landelijke uitval van de stroom- of drinkwatervoorziening is een rampscenario. Recent startte het Dutch Institute for Vulnerability Disclosure (DIVD) een onderzoekslijn op die  speciaal gericht is op de energiesector. Het zet onder meer een IoT Hacking lab op om randapparatuur zoals laadpalen, thuisbatterijen en omvormers te onderzoeken en te testen. Dat project moet ook de samenwerkingen versterken met onder meer netbeheerders, overheden, leveranciers, en fabrikanten om gezamenlijk kwetsbaarheden te vinden en op te lossen. DIVD openbaart onder strenge voorwaarden kwetsbaarheden in de digitale beveiliging en is in Nederland en internationaal een belangrijke partij die bijdraagt aan de digitale weerbaarheid van bedrijven, overheden en organisaties.

BLOG – Een kapotte lamp, een niet-werkende televisie of een defect bed: het meldingsproces van dit soort ongemakken leiden in ouderenzorginstellingen tot frustraties. Zorgmedewerkers merken deze problemen vaak zelf op tijdens hun dienst, maar zijn niet de aangewezen personen om deze te verhelpen. Ook ontvangen ze vanuit betrokken bezoekers dezelfde soort meldingen, die allemaal doorgegeven moeten worden aan de juiste afdeling. Dit kost kostbare tijd, terwijl het veel efficiënter kan. De inzet van qr-codes kan het meldingsproces vereenvoudigen, waardoor problemen sneller worden opgepakt en zorgmedewerkers meer tijd overhouden voor wat écht telt: warme en persoonlijke zorg. Ofwel, hoe qr-codes de ouderenzorg efficiënter maken. Van mondeling naar digitaal In veel ouderenzorginstellingen worden (facilitaire) meldingen mondeling gedeeld met zorgmedewerkers, die deze vervolgens moeten communiceren naar de juiste afdeling. Naast dat dit tijd kost, komen meldingen ook niet altijd gelijk op de juiste plek terecht. Als gevolg ontstaan er vertragingen in het oplossen van deze problemen, wat vervelend is voor bewoners, zorgmedewerkers en naasten. Door qr-codes in te zetten, welke zijn op te hangen (en te scannen) in de kamers van bewoners, kunnen verzorgers en zelfs bezoekers, eenvoudig een digitale melding maken. Een voorbeeld: er moet een nieuwe afstandsbediening aangevraagd worden. Een zorgmedewerker scant de qr-code in de desbetreffende kamer om dit verzoek te verwerken, welke vervolgens direct bij de juiste afdeling terechtkomt. Daarnaast worden alle betrokken personen bij deze melding (zoals de zorgmedewerker en de familie van de bewoner) automatisch voorzien van updates. Hierdoor wordt kostbare tijd bespaard en blijft er meer aandacht en tijd over voor de bewoners. Minder e-mails, meer zorg Een voordeel van de inzet van qr-codes, is dat het de communicatie tussen alle betrokkenen bevordert. Zo blijkt uit onderzoek dat 24 procent van de zorgprofessionals taken zoals het verwerken van e-mails regelmatig laat liggen. Door de inzet van qr-codes voorkomen we dat zorgmedewerkers onnodige e-mails ontvangen over (facilitaire) meldingen. Om de status van een melding te bekijken, loggen ze in in het systeem. Op deze centrale plek vinden ze vervolgens alle meldingen binnen het pand. Wanneer een medewerker van een bepaalde melding graag updates per mail ontvangt, kunnen ze dit instellen in het systeem. Zo ontvangen zorgmedewerkers alleen meldingen die ze zelf als belangrijk bestempelen, en blijft de mailbox overzichtelijk. Ook voor locatiemanagers biedt het systeem flexibiliteit. Het meldingssysteem is volledig aanpasbaar aan de voorkeuren van het zorgteam. Zo kunnen meldingen worden geprioriteerd: meldingen die urgent zijn, zoals een defect bed, krijgen sneller aandacht en worden binnen no-time opgelost. Een win-winsituatie voor iedereen. Verder dan voordeuren Het inzetten van qr-codes kan veel verder gaan dan alleen de voordeuren van patiënten. Zo kunnen ze ook worden opgehangen in kantoorruimtes, op medische apparatuur, of in wachtkamers en andere publieke ruimtes. Stel je voor dat een printer of computer niet goed werkt: in plaats van eindeloos e-mails te sturen, kan een zorgmedewerker simpelweg de qr-code scannen en het probleem direct melden. Dit gaat ook op voor defect medische apparatuur of het onderhoud van publieke ruimtes. Het bespaart tijd, leidt tot snellere oplossingen en voorkomt vertragingen, terwijl het tegelijkertijd de werkdruk van zorgmedewerkers verlaagt. Zo worden alle processen veel efficiënter, met tevreden bewoners, medewerkers en bezoekers als resultaat. Zorgen voor morgen Qr-codes zijn een gamechanger voor de (ouderen)zorg. Ze versnellen het meldingsproces, verminderen administratieve lasten en maken dat zorgmedewerkers meer tijd kunnen besteden aan hun kerntaak: zorg verlenen. Door eenvoudig een code te scannen, geven zorgmedewerkers en bezoekers direct meldingen door, die zonder vertraging bij de juiste afdeling terechtkomen. Dit verkort wachttijden, voorkomt frustraties en verhoogt de efficiëntie binnen zorginstellingen. Het resultaat is niet alleen een efficiëntere werkplek, maar het draagt ook bij aan een toekomstbestendig en mensgericht zorgsysteem – en dat is precies wat we nodig hebben voor de zorg van morgen. Max Veenhof, business consultant Topdesk

IT Local heeft het Doetinchemse Infotune ICT gekocht, specialist in private cloud en netwerkdiensten. Het is de eerste overname van de it-dienstverlener nadat het eind vorig jaar onder de paraplu van Smizer is komen te hangen. Dit is een groep van regionaal opererende it-bedrijven met investeerder Riverdam als kapitaalverschaffer erachter. IT Local wisselde eind december van investeerder. De it-dienstverlener was in handen Batavorum Capital. Die verkocht het bedrijf, inclusief het onderdeel Clevir, door aan Riverdam, waarna het werd ondergebracht bij Smizer, een groep regionaal acterende managed service providers. Met kapitaal van Riverdam wordt Smizer middels acquisities verder uitgebouwd. Het label IT Local, met vestigingen in Arnhem en Houten, heeft nu zijn eerste overname gepleegd: it-dienstverlener Infotune ICT. Met dit bedrijf uit Doetinchem erbij groeit IT Local door naar 45 medewerkers en claimt het meer dan vijftigduizend gebruikers te bedienen. De locatie in de Achterhoek sluit op termijn, net zoals de naam Infotune ICT zal verdwijnen.

Airbus gaat het 3DExperience-platform en virtual twins van Dassault Systèmes gebruiken voor de ontwikkeling en het lifecyclemanagement van alle nieuwe programma’s voor zowel civiele als militaire vliegtuigen en helikopters. Dat zijn beide bedrijven overeengekomen. Zo’n twintigduizend gebruikers binnen alle divisies en bedrijfsonderdelen van Airbus, inclusief toeleveranciers, gaan samenwerken binnen één virtuele omgeving, ondersteund door Dassault Systèmes. Doel ervan is snellere innovatie, kortere ontwikkelingscycli en soepeler anticipatie op wijzigingen. De inzet van digitale twins – lokaal of in een soevereine cloud – moet de efficiëntie in productie en aftersales vergroten en de kosten over de volledige levenscyclus van luchtvaartuigen verkleinen. De vliegtuigbouwer werkt al langer met Dassault Systèmes, de Franse softwareleverancier voor 3d-ontwerp, planning en product lifecycle management (plm). Beide partijen spreken in het kader van de uitgebreidere samenwerking van ‘het ingaan van een nieuw tijdperk’.

Ai-tool Oranjeprijs.nl helpt verkopers en kopers op de vrijmarkt tijdens koningsdag bij het bepalen van de  prijs voor tweedehands spullen. In ongeveer vijf seconden geeft het een prijsindicatie van het gefotografeerde object. De tool, een prototype van de Amsterdamse ontwerpstudio Q42, werkt met beeldherkenning van ChatGPT en product- en prijsgegevens van Marktplaats. Wanneer iemand via Oranjeprijs.nl een foto van een product neemt, scant ChatGPT de afbeelding om te bepalen wat het is. De gevonden naam van het product wordt gematcht met producten op Marktplaats. Met deze vergelijking wordt ChatGPT vervolgens gevraagd om de beste adviesprijs te geven. Ook worden de Marktplaats-advertenties getoond waarop de adviesprijs is gebaseerd (zie video). ‘De tool werkt in principe op elke smartphone en hoeft niet gedownload te worden. Iedereen kan zo gratis experimenteren met het prototype zonder in te loggen. Het gebruik is anoniem en gemaakte foto’s van producten worden na dertig dagen automatisch verwijderd door ChatGPT-eigernaar OpenAI’, schrijft Q42 in een persbericht. ‘Aangezien het om een prototype gaat, kunnen er nog kinderziektes in zitten’, meldt de maker.Wanneer er een foto gemaakt wordt, zegt de ai-toepassing: ‘Rommel of goud waard?  Even aan Willem vragen…’ Bij een testje dat Computable deed, waardeerde Oranjeprijs.nl een speelgoedheftruckje van het zoontje van één van onze redacteuren op tien euro. Een bod dat bij een kleedje op de vrijmarkt toch niet snel zal worden gedaan. Bij een tweede testje werd een longdrinkglas met kristalpatroon voor een whiskyglas aangezien. Maar dat mag wat ons betreft de koningsdagpret niet drukken. Probeer het gerust eens op de vrijmarkt op koningsdag is ons advies. Het is een grappige kennismaking met beeldherkenning en prijsbepaling op basis van een database van tweedehands goederen. Q42 Q42 is een digital productstudio, gevestigd in Amsterdam en Den Haag, die is opgericht in het jaar 2000. Het bouwt apps, websites, connected devices, games en ai- en vr-toepassingen. De tool is gebouw door medewerker Yoshio Schermer die tot het idee kwam toen hij wat spullen wilde verkopen, maar geen zin had om spullen op Marktplaats te zetten en per product allerlei omschrijvingen te doen en gegevens in te voeren. Hij wilde op basis van beeldherkenning graag een prijsindicaties kunnen krijgen. In ongeveer twee weken tijd, deels in de avonduren en gedeeltelijk onder werktijd, is de tool gebouwd, vertelt hoofd-marketing van Q42 Maurice Haak. Het bedrijf besloot de tool met koningsdag aan te bieden om zelf te leren van de toepassing. Bam Groep Haak: ‘Computervision gebruiken we best veel, bijvoorbeeld in een oplossing voor bouwbedrijf BAM Groep om bij renovatieprojecten de maten van gevels en kozijnen op te nemen. Die tool berekent aan de hand van foto’s van drones de exacte maten.’ Volgens Q42 scheelt dat bij renovatieprojecten vaak enkele weken tijd omdat niet eerst handmatig en op vaak lastige plekken alle kozijnen en gevelelementen nagemeten hoeven te worden.

Het trainen van ai-systemen met gebruikersdata ligt onder vuur. Openbare posts, foto’s en reacties worden vaak zonder expliciete toestemming gebruikt. Dat kan leiden tot het verlies van controle over persoonlijke gegevens. Er zijn grote privacybezwaren en wetgeving is aangescherpt. Maar wat zijn de alternatieven? We zetten ze op een rij. Onlangs waarschuwde de Autoriteit Persoonsgegevens gebruikers van Instagram en Facebook voor moederbedrijf Meta dat artificiële intelligence (ai) wil trainen met gegevens uit sociale-media-posts. Willen gebruikers dat niet, dan hebben ze tot 27 mei 2025 om bezwaar te maken. In dat geval gebruikt Meta niet automatisch gebruikersgegevens voor het trainen van Meta AI. In Europa is er vaak discussie over de naleving van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Sommige bedrijven, zoals Meta, gebruiken een opt-out-model, waarbij gebruikers actief bezwaar moeten maken. Dit wordt als problematisch gezien omdat expliciete toestemming (opt-in) vaak vereist is. Het is voor gebruikers sowieso vaak onduidelijk hoe hun data worden gebruikt of wat de gevolgen zijn. Dit gebrek aan transparantie voedt vaak het wantrouwen. 1) Synthetische data In plaats van echte gebruikersdata kunnen bedrijven synthetische data gebruiken, die worden gegenereerd door algoritmes die patronen en eigenschappen van echte datasets nabootsen, zonder dat er persoonlijke of gevoelige informatie wordt gebruikt. Zo worden dit soort data gebruikt voor statistische modellen. Deze modellen analyseren de relaties en patronen in echte datasets en gebruiken die om vergelijkbare gegevens te creëren. Bijvoorbeeld, een dataset met demografische gegevens kan worden gesimuleerd door statistische distributies te gebruiken. Ook voor simulaties wordt vaak gebruik gemaakt van synthetische data. Hierbij worden scenario’s gesimuleerd om data te genereren die bepaalde omstandigheden nabootsen. Een voorbeeld is de simulatie van verkeersstromen om gegevens te creëren voor stadsplanning. Er zijn open source-tools beschikbaar zoals BlueGen.ai en Substra die synthetische data genereren voor specifieke toepassingen, zoals gezondheidszorg en financiële analyses. Synthetische data bieden voordelen zoals verbeterde privacy en toegankelijkheid, maar het vereist een zorgvuldige implementatie om de kwaliteit en betrouwbaarheid ervan te waarborgen. Een partij die veel werkt met synthetische data is het CBS. 2) Federated Learning Een ander alternatief voor het trainen van ai-systemen met gebruikersdata is ‘federated learning’. Dat is een gedecentraliseerde en privacyvriendelijke vorm van machine learning. In plaats van data naar een centrale server te sturen, wordt het machine learning-model naar de data gebracht. Dit betekent dat gevoelige gegevens lokaal blijven en niet worden gedeeld, terwijl alleen geanonimiseerde resultaten worden uitgewisseld. Deze aanpak beschermt de privacy van gebruikers en voldoet aan strenge regelgeving zoals de AVG. Het ai-model wordt lokaal getraind met de data van een organisatie. Alleen de geanonimiseerde tussenresultaten worden gedeeld met andere organisaties of een centrale server. Gevoelige gegevens blijven lokaal en worden niet blootgesteld aan risico’s zoals datalekken, wat de privacybescherming moet verbeteren. Federated learning wordt gebruikt in sectoren zoals gezondheidszorg, waar het helpt bij het analyseren van medische gegevens zonder de privacy van patiënten te schenden. Bijvoorbeeld bij kankeronderzoek, waarbij ziekenhuizen data analyseren over behandelmethodes zonder patiëntgegevens te delen. Maar ook Google gebruikt federated learning in zijn Android-platform. Het wordt gebruikt voor gepersonaliseerde aanbevelingen op mobiele apparaten, waarbij de data lokaal blijven. Een voorbeeld is het verbeteren van voorspellende tekst op smartphones. Je kunt meer lezen over federated learning op de websites van TNO en Active Collective. 3) Openbare datasets In Nederland worden openbare datasets vaak gebruikt als alternatief voor gebruikersdata bij het trainen van ai-modellen. Een voorbeeld is de dataset StatLine van het CBS. Dat is een uitgebreide verzameling van openbare data over onderwerpen zoals demografie, economie en gezondheid. Ai-modellen worden getraind om trends te analyseren, zoals bevolkingsgroei of economische ontwikkelingen. Ook het Kadaster beschikt met zijn Grootschalige topografische kaart (Basisregistratie Adressen en Gebouwen) over een interessante dataset. Training van ai-systemen met die data wordt gebruikt voor geografische analyses, zoals het plannen van infrastructuurprojecten. Ook gezondheidsdata, zoals gegevens over infectieziekten en milieufactoren van het RIVM, zijn een openbare databron die gebruikt kan worden om ai-modellen te trainen om gezondheidsrisico’s te voorspellen en preventieve maatregelen te ontwikkelen. Vektis biedt een dataset over zorgkosten per postcode. Ai wordt ingezet om patronen in zorggebruik te analyseren en beleid te verbeteren. Deze datasets bieden een waardevolle bron voor ai-ontwikkeling zonder dat persoonlijke gegevens worden gebruikt. Toch gebruikersdata gebruiken? Vraag expliciete toestemming Bedrijven die toch ai-systemen willen trainen met gebruikersdata moeten aan strenge regels voldoen en expliciete toestemming vragen. Zij kunnen gebruikers duidelijk informeren en toestemming vragen voordat data worden gebruikt, bijvoorbeeld via pop-ups of instellingen in apps. Bedrijven die expliciete toestemming gebruiken voor het trainen van ai-modellen met gebruikersdata doen dit vaak om te voldoen aan privacywetgeving zoals de AVG en om vertrouwen op te bouwen bij hun gebruikers. Hier zijn enkele voorbeelden: Meta vraagt expliciete toestemming van gebruikers in de Europese Unie om openbare berichten, reacties en chatbot-interacties te gebruiken voor het trainen van hun ai-modellen. Dit gebeurt via meldingen in de app en per e-mail, waarbij gebruikers actief bezwaar kunnen maken. Het trainen van ai-modellen wordt door Meta onder meer ingezet om Europese talen en cultuur beter te begrijpen en hierop te reageren.En Google vraagt expliciete toestemming voor het gebruik van gegevens in toepassingen zoals Google Assistant en gepersonaliseerde advertenties. Gebruikers kunnen hun instellingen aanpassen om te bepalen welke data worden gebruikt. Toepassingen zijn het verbeteren van spraakherkenning en gepersonaliseerde aanbevelingen.

BLOG – Vrijwel elke organisatie realiseert zich dat generatieve ai (gen-ai) geen tijdelijkheid meer is, maar een strategische ontwikkeling die serieuze aandacht verdient. Of het nu gaat om tools zoals ChatGPT en Copilot, of om gen-ai-maatwerkoplossingen die zich laten integreren in bestaande bedrijfsprocessen en applicaties: de vraag is allang niet meer óf, maar hóé je als organisatie hiermee aan de slag gaat. Toch is ‘hoe’ in de praktijk precies waar de uitdaging ligt. Veel organisaties voelen de druk ‘iets met gen-ai te willen’, maar weten niet goed waar te beginnen. Er is twijfel over de juiste aanpak, een gebrek aan diepgaande kennis, zorgen over compliance, kosten, veiligheid en ethiek, en vaak simpelweg keuzestress door het snelgroeiende aanbod aan tools, modellen en platformen. Dat leidt tot uitstelgedrag, waarbij het risico bestaat dat kansen worden gemist. Wat opvalt, is dat veel organisaties die worstelen, vasthouden aan het idee dat ze eerst dé perfecte use-case moeten vinden. Eén toepassing die technisch haalbaar, organisatie breed relevant én direct rendabel is. Die zoektocht naar de heilige graal van gen-ai klinkt logisch, maar blijkt in de praktijk zelden succesvol. Neem nu het implementeren van gen-ai in je klantinteractie-chatbot. Cruciaal dat de output in lijn is met de company tone of voice en gelijk tijdig doodeng om dit als eerste use-case in te zetten. Juist omdat gen-ai zich niet altijd laat voorspellen en zich in elke context anders gedraagt, is het belangrijker om ervaring op te doen dan om vooraf alles uit te denken. Het leerproces is belangrijker dan de perfecte use-case. Succes Organisaties die nu al succesvol zijn met gen-ai hebben één ding gemeen: ze zijn gestart. Vaak klein, soms onhandig, maar altijd met de intentie om te leren. En dat leidt tot succes. Experimenteren leidt tot waardevolle inzichten. Niet alleen over wat er technisch kan, maar ook over de impact op mensen, processen en zelfs hele bedrijfsstrategieën. Want gen-ai verandert niet alleen wát we doen, maar brengt ook nieuwe zaken. Uiteindelijk raakt het alle lagen van je organisatie. Een iteratieve aanpak – fail fast, learn faster – is dus geen risico, maar een strategisch verstandige route. Begin Hoe begin je dan wél? Met kleine praktische, afgebakende use-cases bij voorkeur niet in het primaire proces. Denk aan zaken als: Het inlezen van ongestructureerde data uit diverse soorten documenten en deze omzetten naar gestructureerde data, eventueel met een menselijke interventie check voor het de achterliggende systemen in gaat; Semantisch zoeken in bedrijfsdata, gewoon in natuurlijke taal om grote hoeveelheden ongestructureerde of complexe data te kunnen doorgronden; Automatische ondersteuning bij het schrijven van teksten, softwarecode of product-omschrijvingen; Het samenvatten en consolideren van rapportages met behulp van gen-ai. Dit soort toepassingen zijn overzichtelijk, controleerbaar en leveren snel leermomenten op zonder grote risico’s met negatieve impact zelfs als de eerste resultaten niet perfect zijn. Leerroute Cloudplatformen zoals AWS met diensten als Amazon Bedrock maken deze leerroute laagdrempeliger dan ooit. Zonder grote investeringen of complexe infrastructuur kun je experimenteren met verschillende foundation models van Anthropic tot Meta, van Amazon Nova tot Mistral. Ook bieden dergelijke platformen controls en guardrails om de risico’s rondom gen-ai onder controle te houden Modelvrijheid, gecombineerd met vele additionale features tegen een pay-per-use-model, maakt het mogelijk snel en kostenefficiënt ervaring op te bouwen. Je ontwikkelt zo niet alleen technologische voorsprong, maar ook de interne vaardigheden en mindset die nodig zijn om gen-ai duurzaam te benutten. Kortom, wacht niet op die ene perfecte toepassing. Begin klein, leer snel, en bouw stap voor stap je organisatie om tot een ai-ready-organisatie want in de wereld van gen-ai geldt: het leerproces is waardevoller dan de use-case waarmee je begon. Jeroen Jacobs, commercial director Cloudar

Main Capital Partners kondigt amper twee maanden na de opening van zijn kantoor in Parijs al een grote Franse overname aan. Van STG koopt de Haagse investeerder Trace One, een saas-leverancier in product lifecycle management (plm) en compliance.Met een internationaal team van vijfhonderd medewerkers, actief in vijftien landen, bedient TraceOne ruim negenduizend wereldwijde merken. Daaronder bevinden zich giganten zoals Carrefour, Cargill, Barilla, Nestlé en Ahold Delhaize. Het platform van Trace One vereenvoudigt complexiteit, verbetert samenwerking en optimaliseert elke fase van de productlevenscyclus, van idee tot marktintroductie.De overname past bij Main’s ambitie om te investeren in innovatieve, toonaangevende zakelijke-softwarebedrijven. Onder de vleugels van Main moet Trace One verder expanderen en innoveren. Managing partner Sven van Berge, die leiding geeft aan de productmarkten Business Transformation en Manufacturing bij Main Capital, wordt voorzitter van de raad van commissarissen van Trace One. Hij moet erop toezien dat TraceOne in nog meer landen actief wordt. Ook is het de bedoeling om de expertise in bestaande markten te verdiepen, nieuwe verticale markten te verkennen en het productaanbod uit te breiden met innovatieve, complementaire oplossingen.Main kondigde gisteren ook aan dat Pointsharp, een Zweedse softwareleverancier voor identity & access management (IAM) waarin de investeerder een meerderheidsbelang heeft, het in Stockholm gevestigde Vemendo overneemt. Vemendo levert software voor identiteitsbeheer, provisioning en levenscyclusbeheer. Daarmee blijft gebruikersinformatie up-to-date. Bovendien kan identiteitsinformatie eenvoudig binnen de organisatie worden gevolgd, terwijl gebruikers veilig kunnen inloggen op meerdere netwerken of systemen. De overname van Vemendo is de vijfde add-on-acquisitie van Pointsharp sinds Main in november 2020 aan boord kwam.

Van alle EU-lidstaten is Luxemburg nog het verst gevorderd met de realisatie van een soevereine cloud. Het land heeft al behoorlijke vooruitgang geboekt met de ontkoppeling van de overheidscloud van het internet.Staatssecretaris Zsolt Szabó (Digitalisering en Koninkrijksrelaties) zei tijdens het Nederlandse AI Congres in Utrecht dat we op gebied van cloud en autonomie niet alles zelf moeten verzinnen. Het is ook belangrijk om ontwikkelingen elders in Europa te volgen en goede ideeën op te pikken. ‘Beter goed gejat dan zelf verzonnen,’ zei hij.Szabó noemt het groothertogdom als voorbeeld van een land waar Nederland naar kan kijken bij het streven minder afhankelijk te worden van Big Tech. Luxemburg maakt wel gebruik van Amerikaanse spullen, maar heeft de online omgeving zo ingericht dat de regering Trump niet bij haar overheidsdata kan komen. De continuïteit van de Luxemburgse digitale overheid is niet rechtstreeks afhankelijk van partijen vanuit de VS. Het land is in vrij hoge mate autonoom.Van het dozijn EU-lidstaten dat Szabó tijdens zijn ambtstermijn al heeft bezocht, heeft Luxemburg de meest interessante oplossing ontwikkeld ter vergroting van de digitale soevereiniteit. Szabó herinnerde eraan dat Luxemburg al in 2017 een visie en strategie op digitalisering heeft ontwikkeld. Szabó tijdens het Nederlandse AI-congres in Utrecht. Cloud-leveranciers van buiten EU Wat betreft de cloud blijft er plaats voor leveranciers van buiten de EU. Szabó: ‘We moeten daar niet vies van zijn.’ De staatssecretaris wil niet wachten totdat de Europese of Nederlandse tech-sector gelijkwaardige cloud-alternatieven kan bieden. Er zijn best manieren denkbaar waarin niet-Europese leveranciers een rol spelen zonder dat vitale data kunnen weglekken. De soevereine cloud zal vooral IaaS (basisinfrastructuur) en PaaS (technische bouwstenen voor de ondersteuning van applicaties) worden. SaaS (meer applicaties gericht op gebruikers) in de soevereine cloud moet nog verder worden ontwikkeld, aldus Szabó. Er zijn overigens wel wat SaaS-toepassingen. Szabó gaat die niet alleen voor het Rijk maar voor de hele overheid neerzetten.  De staatssecretaris kondigde aan op 6 juni 2025 zijn ‘grote’ Digitaliseringsstrategie (NDS) te lanceren. De input voor die strategie komt niet alleen vanuit Binnenlandse Zaken maar vanuit de hele overheid, het bedrijfsleven, de wetenschap en betrokken politici uit de Eerste en Tweede Kamer.  Szabó onderstreepte het belang van samenwerking tussen verschillende overheidslagen en het bedrijfsleven om een digitale overheid te realiseren die werkt als één geheel. Hij vindt dat in Nederland de kloof tussen overheid en bedrijfsleven te groot is. In het Verenigd Koninkrijk is dat anders, om niet te spreken van Frankrijk waar overheid en bedrijven zelfs nauw verstrengeld met elkaar zijn.

Intel staat op het punt om meer dan 21.000 banen te schrappen; ongeveer een vijfde van het totale personeelsbestand. Eind augustus 2024 was al een banenreductie van 15 procent aangekondigd.Volgens Bloomberg News maken de ontslagen deel uit van een bredere strategie waar technici en ontwikkelaars weer de boventoon gaan voeren. Voor Intel Benelux, dat nog maar dertig banen in voltijd heeft, zullen de gevolgen beperkt zijn.Lip-Bu Tan, topman sinds afgelopen maand, wil ruim baan maken voor innovatie. Het accent komt te liggen op kernactiviteiten en artificial intelligence (ai), een gebied waar het bedrijf de boot behoorlijk heeft gemist. Door lagen in het management weg te snijden en een nieuwe ai-chef te benoemen hoopt Tan het tij te kunnen keren. Maar Intel mist een echt vlaggenschip op ai-gebied dat is opgewassen tegen Nvidia.Intel gaat afscheid nemen van allerlei bedrijfsonderdelen die niet tot de kern behoren. Zo verkocht Intel onlangs al 51 procent van het halfgeleiderbedrijf Altera aan investeerder Silver Lake. En is de strategie van Tan’s voorganger, Pat Gelsinger, om zelf weer op grote schaal chips te produceren, op een laag pitje gezet.Verder gaat de bezem flink door de organisatie. Er komt een grootscheepse herstructurering. Lip-Bu Tan wil het chipbedrijf dat de laatste jaren veel marktaandeel verloor, weer aantrekkelijk maken voor jong talent Intel heeft nog geen reactie gegeven op de laatste berichtgeving over de sanering. Verwacht wordt dat de toelichting op de eerste kwartaalcijfers morgen meer duidelijkheid biedt. Tan’s herstelplan wordt bemoeilijkt door de handelsoorlog tussen de VS en China en de dreiging van oplopende invoerheffingen. 

COLUMN – Paus Franciscus is overleden. Ik vind het jammer. Hij was een vrolijke en tegelijk sobere paus zonder uiterlijk vertoon. Begaan met de onderkant van de samenleving, heeft hij ook veel voor de armoedebestrijding in de wereld betekend. Nu moet er een nieuwe komen. Dit gebeurt op een manier waarop de eerste pausen al werden gekozen. De ict-afdeling van het Vaticaan is er nog niet aan toegekomen dit proces te automatiseren. Het stemmen voltrekt zich nog gewoon via briefjes. En als de paus gekozen is, dan volgt er geen e-mail maar zien we witte rook uit de schoorsteen komen. Waarom automatiseren ze dit proces niet, zou je zeggen. Dat ze een soort datumprikker maken, maar dan met de paus. Een pausprikker. Nee, je hoeft niet alles te automatiseren, niet alles hoeft efficiënter. Het voordeel van niet-automatiseren, is dat je meer tijd hebt om er over na de denken. Ze hoeven ook niet de efficiëntste paus te kiezen maar de menselijkste. Meester In de VS heeft Elon Musk de opdracht gekregen om de overheid een stuk efficiënter maken. Elon is een meester in het efficiënter maken. Een van de redenen waarom de Tesla zo’n succes is geworden, is omdat deze efficiënt wordt gemaakt en ook zeer efficiënt rijdt. Dus als iemand de overheid efficiënt kan maken, dan Elon Musk. Het eerste wat deze rijkste man ter aarde heeft gedaan is het armoedeprogramma Usaid stoppen, waardoor miljoenen, veelal zeer arme mensen geen medicijnen meer krijgen. Het hoeft niet altijd efficiënt. Dus beste bisschoppen, neem lekker de tijd. Graag weer een paus die zich inzet voor de onderkant van de samenleving. Die bovenkant redt zichzelf wel. Jacob SpoelstraJacob Spoelstra is columnist/stand-upcomedian. Voor meer informatie kijk hier.

De Benelux-regio ontwikkelt zich als koploper op het gebied van ai-implementatie in Europa. Met adoptiepercentages van 49 procent in Nederland en 52 procent in België lopen beide landen significant voor op het Europese gemiddelde van 42 procent. Dat blijkt uit uit onderzoek van AWS. De bevindingen zijn gebaseerd op een studie onder duizend respondenten per land in opdracht van Amazon Web Services (AWS), waarbij rekening werd gehouden met leeftijd, geslacht en regio. Danielle Gorlick, general manager Benelux bij AWS, tijdens de AWS Summit in Amsterdam. Met name de groei in ai-adoptie is opvallend: zowel in Nederland als België is het aandeel ai-gebruikende bedrijven met 23 procent gegroeid ten opzichte van vorig jaar. Deze versnelling gaat gepaard met duidelijke voordelen. In Nederland geeft 88 procent van de bedrijven aan dat ai geleid heeft tot omzetstijgingen tot gemiddeld 27 procent. Daarnaast ziet 71 procent van de organisaties er significante productiviteitswinsten.Ook in België zijn de opbrengsten aanzienlijk: 94 procent ziet een omzetstijging door ai, en dat gaat dan om omzetstijgingen van gemiddeld 29 procent. De bedrijven in België ervaren meer bepaald verbeteringen in data-analyse (64 procent), klantenservice (52 procent) en automatisering van repetitieve taken (51 procent). De cijfers liggen in lijn met Nederland. Koers Met deze cijfers lijken de landen op koers te liggen richting de doelstellingen inzake ai. Zo is er in België de Digital Decade-doelstelling die aangeeft dat driekwart van de bedrijven ai moeten hebben omarmd tegen 2030.Tijdens de AWS Benelux Summit benadrukte Danielle Gorlick van AWS de leidende rol van onze regio: ‘De Benelux leidt de Europese digitale transformatie’, stelde ze resoluut. ‘Het is nog vroeg voor veel van deze organisaties, maar ze leggen nu de fundamenten voor verdere integratie van ai in hun bedrijfsvoering.’

BLOG – Voor organisaties in de productie, handel en logistiek zijn kostenstijgingen en margedruk de uitdagingen van dit moment. Een reactie is dan om de kosten te drukken. Zo kiest een derde van deze bedrijven er voor om niet in een erp-systeem te investeren, vanwege de kosten die ermee gepaard gaan. Dat lijkt een logische besparing. Geld steek je liever in zaken die direct van invloed zijn op je productie of diensten, zoals een machine of moderne kassa. Slim is het niet. Want terwijl je worstelt met kostenstijgingen, kan goede it juist een structurele oplossing bieden. De vraag is wat duurder is op de lange termijn: vanuit losse systemen werken of investeren in een centraal it-systeem? De meeste bedrijven maken continu een vorm van groei door. Er ontstaan nieuwe processen, je vormt nieuwe afdelingen of je trekt nieuwe medewerkers aan. Dat betekent dat er steeds meer informatie uitgewisseld moet worden. Vaak ontstaan er zo verschillende it-systemen, waarbij elke afdeling haar eigen tool gebruikt. Het probleem dat hierdoor ontstaat, is dat je al die losse systemen continu up-to-date moet houden. Hoe groter je bedrijf, hoe tijdrovender deze klus wordt. Dat is waar kosten ontstaan. Veel organisaties kijken niet op een holistische manier naar hoe ze verschillende processen, afdelingen en systemen laten samenwerken. Hierdoor komt de focus binnen je bedrijf te liggen op het actueel houden van de data in deze systemen. Kiezen voor losse systemen is kiezen voor de verantwoordelijkheid om die systemen zelf up-to-date te houden. Dat kost tijd, geld en aandacht wat je eigenlijk volop moet besteden aan waar het écht om gaat: inkopen, produceren en verkopen. Verborgen kosten Werken met veel losstaande systemen brengt vrijwel altijd verborgen kosten met zich mee. Heb je die weleens in kaart gebracht? Bijvoorbeeld door inzichtelijk te maken hoeveel tijd het medewerkers kost om dubbele data of fouten op te sporen? De kans is groot dat deze kosten onderaan de streep hoger zijn dan je verwacht. Dat heeft er vooral mee te maken dat je met losse systemen niet naar je bedrijf als geheel kunt kijken. Data verspreid over systemen geeft tenslotte een versplinterd beeld. Hierdoor is het lastig om klanten, prijzen of interne processen te vergelijken. Het gevolg? Meer handmatig werk, langzamere beslissingen en inefficiënte processen. Zonder centraal dataplatform stuur je vooral op de waan van de dag. Zie dan maar eens verantwoordelijkheid af te leggen over de cijfers en bedrijfskoers aan aandeelhouders en andere stakeholders. Vanuit visie It moet jouw bedrijfsprocessen niet alleen ondersteunen, maar ook helpen versimpelen, inzicht geven en de interne samenwerking verbeteren. Het gaat er daarom niet om welk systeem je gebruikt, maar hoe goed jouw systemen samenwerken en hoe makkelijk afdelingen informatie uitwisselen. Hoe effectiever dit is, hoe soepeler jouw bedrijf opereert. Dat vereist dat je op tijd nadenkt over je einddoel. Wat is jouw bedrijfsvisie? Als je dat helder hebt, kun je it-systemen kiezen die jouw belangrijkste bedrijfsprocessen écht ondersteunen. De investering in een centraal systeem zoals erp moet daarom voortkomen uit deze mindset om jouw bedrijf continu te verbeteren. Door als management te kiezen voor een uniforme werkwijze en één centraal it-systeem, maak je een einde aan versnippering en complexe processen. Een duidelijke visie op je bedrijf én it-landschap maakt dat je producten en diensten efficiënter aanbiedt aan klanten en voorkomt dat geld door de achterdeur jouw bedrijf uitstroomt. Kijk verder dan de kosten Het kan een strategische keuze zijn om te besparen op ogenschijnlijk kostbare geïntegreerde it-systemen. Maar daarmee ga je voorbij aan wat het je op de lange baan oplevert. Natuurlijk vereist een it-systeem zoals erp een investering vooraf. Maar de voordelen die je uiteindelijk plukt, zoals meer inzicht en efficiëntie in processen, wegen negen van de tien keer op tegen de initiële investering. Dus als elke euro telt, kijk dan eens voorbij het argument dat centrale it-systemen zoals erp (te) duur zijn. Leg het kostenplaatje eens naast de kosten van je huidige it-landschap of -werkwijze. Grote kans dat je een verrassing wacht. René Altena is cto bij Conclusion MBS

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties gaat het gebruik van bestaande ict-vijvers stimuleren zoals I-Interim Rijk (IIR) en het Rijks ICT Gilde. Ook de pools die departementen zelf hebben, moeten worden aangezwengeld.  Minister Judith Uitermark (BZK) kondigt dit aan in een Kamerbrief over het terugdringen van de inhuur van externen. Deze pools dragen bij tot het versterken van interne kennis en het verminderen van de noodzaak dure externe ict-professionals in te huren.  Al jarenlang slaagt de overheid er niet in om aan de zogenoemde Roemer-norm te voldoen. Volgens die norm moeten de uitgaven aan externe inhuur onder de tien procent van de totale personele uitgaven blijven. Integendeel, dit percentage loopt de laatste jaren sterk op. In de periode 2018-2023 groeide de inhuur van circa tien in 2018 tot circa vijftien procent in 2023. Binnenkort komen er nieuwe cijfers. Inhuurcategorieën Uit onderzoek van de Auditdienst Rijk (ADR) blijkt dat twee inhuurcategorieën samen circa tachtig procent van de gehele externe inhuur bepalen. In 2023 werd het meest ingehuurd voor ict-werkzaamheden (44 procent van de uitgaven externe inhuur) en voor formatie en piekwerkzaamheden bij de uitvoeringsorganisaties (29).  De ADR gelooft niet in een absolute norm voor de inhuur van externen. De focus zou moeten liggen op het zo doelmatig mogelijk benutten van inhuurkrachten. Verder is er nog veel ruimte om de samenwerking tussen rijksbrede ict-dienstverleners te verbeteren: dit dient vanzelfsprekend te zijn, aldus de ADR. In de praktijk wordt er onnodig geschermd met ‘de ministeriële verantwoordelijkheid’, zo luidt een kritische kanttekening.  Grip Het ministerie van BZK vroeg ook ABDTopconsult om oplossingen. Behalve op een beter gebruik van pools adviseert dit bureau in het onderzoek ‘Grip op ict-inhuur’ op een samenhangende rijksbrede strategie op ict-capaciteit. Een gerichte regie is nodig op ict-capaciteit en personeelsontwikkeling. Verder moet actief worden ingezet op de instroom van nieuw ict-talent. Behoud en doorontwikkeling van talent verdienen ook meer aandacht. Denk aan i-traineeship, omscholing en i-stage.  Ook geeft eerdergenoemd onderzoek aan dat de vraag naar ict-capaciteit de komende jaren niet zal afnemen. Artificiële intelligence (ai) kan op lange termijn enig soelaas bieden, maar vereist op korte termijn juist meer ict-inzet. Dat geldt ook arbeidsbesparende technologie en data gedreven werken. Op den duur zal binnen andere domeinen minder personeel en externe inhuur nodig zijn. Voorlopig vraagt dit echter meer ict’ers.  Een risico is dat organisaties in hun voortbestaan te veel afhankelijk worden van externe inhuur: organisaties waar veel externen werkzaam zijn zouden volgens ABDTopconsult moeten werken aan een betere integratie van internen en externen, een goede planning van het werk en ontschotting van ict, hr en inkoop.