computable

Kunstmatige intelligentie (ai) maakt een revolutie los in de manier waarop steden gegevens analyseren, content creëren en taken uitvoeren, waardoor ze hun productiviteit verhogen, efficiënter werken en beter inspelen op de behoeften van inwoners. In Europa schaart Amsterdam zich onder de ai-steden van de toekomst. Dit blijkt uit onderzoek naar dit fenomeen door ThoughtLab, in samenwerking met ServiceNow, Deloite en Nvidia. Zij keken naar de ai-plannen van 250 steden wereldwijd. Zo is onderzocht hoe deze steden gebruikmaken van alle varianten van ai, van machine learning en robotische procesautomatisering tot generatieve ai (gen-ai) en nu agentic ai. De laatste vorm vertegenwoordigt de volgende stap in de ontwikkeling van ai, waarbij systemen meer autonome beslissingen nemen en acties uitvoeren zonder directe menselijke tussenkomst. Om bruikbare inzichten te bieden, analyseerde ThoughtLab ai-gebruikscases en best practices in zes stedelijke domeinen: Overheidsmanagement en -operaties; Veiligheid, beveiliging en veerkracht; Wonen, gezondheid en vertrouwen; Mobiliteit en transport; Stedelijke infrastructuur; Milieu en duurzaamheid. Sprint Wereldwijd zetten steden de sprint in om ai in te voeren, ter stimulans voor verhoging van efficiëntie en productiviteit en, uiteindelijk, economische groei en concurrentievermogen. Iets meer dan de helft van de ondervraagde steden maakt nu actief gebruik van ai, selectief of op grote schaal, en een derde is bezig met een pilot of is van plan het in te zetten. De komende drie jaar zal het gebruik van ai naar verwachting exponentieel toenemen. Het aandeel ondervraagde steden dat voornemens is om ai op grote schaal in te zetten, zal bijna verdrievoudigen (van 18 naar 48%). Onderzochte steden in Azië-Pacific zullen de leiding nemen met bijna zes op de tien steden die verwachten ai op grote schaal te gebruiken in drie jaar; vier keer zoveel als nu het geval is. Steden in Europa en Noord-Amerika zullen ook aanzienlijke vooruitgang boeken, met meer dan de helft van de respondenten die verwacht ai op grote schaal te gebruiken over drie jaar. Steden in opkomende regio’s, zoals Afrika en Latijns-Amerika, zullen ook terrein winnen als ze hun economieën nieuw leven willen inblazen met behulp van ai. Steden maken gebruik van hun sterke punten om zich te profileren als leiders op het gebied van ai. Zo profiteren San Jose en San Francisco van hun banden met Silicon Valley. Tel Aviv bouwt voort op haar digitale startup-ecosysteem en expertise op het gebied van cyberbeveiliging, Dubai stimuleert ai-investeringen door middel van regelgeving en stimuleringsmaatregelen, en Parijs en Boston profiteren van hun academische en van hun academische en onderzoekswortels. Meerdere toepassingen Steden erkennen de waarde van ai en implementeren een groot aantal toepassingen in hun stedelijke landschappen. Bijna de helft van de respondenten is actief om overheidsactiviteiten te automatiseren en te stroomlijnen om betere beslissingen te nemen. Voor veel steden is dit het natuurlijke startpunt, omdat ai hen kan helpen om voordelen te behalen door het verhogen van de efficiëntie, productiviteit en kostenbesparingen. Circa veertig procent van de ondervraagde steden gebruikt ai om de veiligheid en weerbaarheid te verbeteren, en veerkrachtig te zijn. Dit zijn voordelen voor elke stadsbestuurder, volgens Oleg Polovynko, adviseur digitalisering van de burgemeester van Kiev, Oekraïne. ‘Ai vergroot de veerkracht door natuurrampen te voorspellen en het gebruik van hulpbronnen te optimaliseren. Daarnaast verhoogt het de openbare veiligheid door integratie met hulpverleningssystemen en bewaakt het milieuomstandigheden.’ Algoritmen In de kern zijn ai en de onderliggende algoritmen niets meer dan meer dan het automatiseren van menselijke acties en beslissingen. Deze handelingen en beslissingen moeten aan dezelfde normen als die van overheidsmedewerkers, ofwel in overeenstemming met alle relevante wetten en regels. Iedereen moet toegang hebben tot begrijpelijke en informatie over hoe algoritmen hun leven beïnvloeden. Algoritmen en ai zijn echter complexe, technische systemen die technologische kennis vereisen om begrijpen. Hoe geavanceerder, hoe minder vanzelfsprekend. Om open en transparant te zijn over hun gebruik van algoritmen en ai, zijn Helsinki en Amsterdam de eerste steden die een open ai-register hebben gelanceerd. Het ai-register beschrijft het wie, wat, waar en hoe van ai-toepassingen, waarbij vragen worden beantwoord, zoals welke datasets worden gebruikt voor trainingsdoeleinden? En hoe worden algoritmen en modellen beoordeeld op mogelijke vooroordelen of risico’s? Op welke manieren gebruiken mensen de ai-diensten? Welke afdeling van de stad gebruikt de ai-dienst en wie is de verantwoordelijke persoon? Het doel van het register is om het gebruik van ai net zo verantwoordelijk, transparant en veilig te maken als andere activiteiten van de lokale overheid. Op het moment van het onderzoek waren er 42 ai-diensten beschikbaar in het Amsterdamse register en tien in het register van Helsinki. Ten minste negen andere steden hebben het voorbeeld van Amsterdam en Helsinki gevolgd door hun eigen ai-algoritmeregisters op te zetten. Onder deze steden: Barcelona, Bologna, Brussel Hoofdstedelijk Gewest, Eindhoven, Mannheim, Rotterdam, Sofia en een bestuursonderdeel van New York. Nutsvoorziening Ai wordt ingezet voor tal van mogelijkheden om het stadsleven te verbeteren. De verwachting is dat ai uitgroeit tot een nutsvoorziening. Amsterdam zet het in om slim parkeerbeheer mogelijk te maken. De stad biedt ai-apps waarmee bestuurders, ook personen met een beperking, in staat stellen om in realtime parkeerplaatsen te vinden. Deze slimme parkeertools zijn niet alleen geïntegreerd met gps-systemen, maar bieden ook voorspellende analyses om bestuurders te helpen te anticiperen waar ze een parkeerplaats kunnen vinden voordat ze aankomen. Singapore, dat volgens de studie met kop en schouders boven de rest van de wereld uitsteekt, gebruikt ook ai voor mobiliteitsbeslisingen. Sinds het opzetten van een nationale ai-strategie in 2019 is Singapore een ai-krachtcentrale geworden, die kan wedijveren met de VS, China, en India. Het in Londen gevestigde Tortoise Media’s wereldwijde ai-Index die deaiI-capaciteiten in 62 landen beoordeelt op meer dan 100 aspecten, zet Singapore op de derde plaats, achter de enorme economieën van de VS en China. Bagage De overheid van Singapore zet snel zowel traditionele en Genai in stedelijke domeinen. Mobiliteit is een belangrijk gebied. Singapore’s Changi Airport bijvoorbeeld gebruikt ai voor het screenen en sorteren van bagage, maar ook voor het aandrijven van gedragsherkenningstechnologie voor immigratie om de grensbeveiliging te verbeteren en de ervaring voor reizigers. Ook PSA Singapore, een toonaangevende haventerminal, gebruikt een ai-gebaseerd systeem om slimmere ritplanning mogelijk te maken en operationele inefficiënties te elimineren voor de vervoerders gemeenschap in Singapore. Het helpt vervoerders ook gebruik van de activa te verbeteren, de koolstofuitstoot te verminderen en de bedrijfskosten te optimaliseren. Opkomst van de chief ai officerZes van de tien ondervraagde ai-leiders hebben een senior hoofd ai aangesteld, ondersteund door een team van ai-specialisten. In New York en Singapore heeft deze persoon de titel van chief ai officer (caio) of directeur voor ai. In steden zoals San Francisco, Barcelona en Toronto gaat de chief data officer over ai, terwijl in steden als Amsterdam de chief technology officer verantwoordelijk is.Om ai-initiatieven in stedelijke omgevingen te versnellen, hebben sommige steden meer dan één caio. Dubai heeft er 22 in dienst in stedelijke gebieden als onderdeel van zijn ai-ontwikkelingsplan.Ai-leiders voorzien hun mensen van de processen en tools die nodig zijn om uit te blinken in ai. Bijna alle ondervraagde leiders zijn halverwege of vergevorderd met de bescherming van gegevensbeveiliging en -privacy. Leiders voorzien hun medewerkers ook van de softwaretools om nieuwe toepassingen en workflows te creëren. Wat onderscheidt ai-leiders? Het onderzoek van Thoughtlab heeft zeven leidende praktijken en kenmerken gevonden die ai-leiders onderscheiden: Maak een top-down commitment Ai-leiders hebben een visie en plan voor ai-gedreven ontwikkeling en maatschappelijke verandering, ondersteund door een budget. Vaak beginnen deze plannen op nationaal niveau en breiden zich uit naar de steden. Bouw een moderne data- en it-basis Ai-leiders vertrouwen op een moderne, cloudgebaseerde it-infrastructuur om ai te ondersteunen. Ze verenigen gegevens managementsystemen in stedelijke silo’s om één enkele bron van waarheid te hebben en maken gegevens breed toegankelijk voor belanghebbenden via de cloud. Ai-vaardigheden, -talent en processen Ai-leiders creëren de ai-vaardigheden en het ai-talent die nodig zijn voor de toekomst via training van . hun leiderschapsteams, personeel en inwoners. Veel steden werken samen met universiteiten om een pijplijn van ai-talent en organiseren ai-bootcamps. Cultiveer een ai-innovatie ecosysteem Ai-leiderssteden brengen ai-experts samen uit de academische wereld, onderzoeksbureaus, techbedrijven en startups om hun ai-initiatieven te ondersteunen. Sommige steden, zoals Dubai, houden bijeenkomsten met leveranciers om te zorgen voor een samenhangende en kosteneffectieve digitale basis. Stedelijke domeinen transformeren door ai – en nu gen-ai Ai-leiders gebruiken ai, en in toenemende mate Gen-ai, om nieuwe stedelijke oplossingen te leveren, van voorspellend onderhoud van infrastructuur tot zelfbedieningsportalen voor burgers. Ze nderzoeken het gebruik van Agentic ai om zelfstandig acties te ondernemen en beslissingen te nemen, evenals door ai gegenereerde synthetische gegevens om gegevensleemten op te vullen. Waarde ontsluiten door ai te combineren met andere technologieën Ai-leiders gebruiken cloudgebaseerde dataplatforms om ai-initiatieven te schalen, blockchain om transacties efficiënter en veiliger te maken, iot om real-time gegevensverzameling mogelijk te maken en digital twins voor planning, optimalisatie en simulaties. Gegevensbeveiliging en privacy top-of-mind Nu steden ai inzetten met grote verzamelingen van gegevens, kunnen beveiligings- en privacyrisico’s escaleren als ze niet goed worden beheerd. Ai-leiders installeren cyberbeveiligingssystemen en -processen om risico’s voor cyberbeveiliging op te sporen, er bescherming tegen te bieden en erop te reageren. Ze gebruiken ai ook om zich tegen cyberaanvallen in realtime te beschermen.

Met 75 miljoen dollar komt totaal investeringsgeld boven half miljard Mews, de Amsterdamse leverancier van hospitality software voor hotels, heeft een 75 miljoen dollar financiering binnengehaald. Eerder staken investeerders al ruim 435 miljoen dollar in het platform waarmee hoteliers hun operaties kunnen stroomlijnen. Vorig jaar werd in twee stappen 210 miljoen dollar binnengehaald: investeringen van 100 en 110 miljoen dollar. In 2022 werd met 185 miljoen dollar de grootste investering gerealiseerd. Het nieuwe groeigeld moet Mews (1300 medewerkers) in staat stellen om de Amerikaanse hotelmarkt te veroveren. Onder leiding van medeoprichter Richard Valtr heeft Mews in de VS al de nodige stappen gezet. Mews groeit daar al snel, maar met de nieuwe kapitaalinjectie kan Mews accelereren. Het groeigeld moet een fundament slaan onder het leiderschap dat Mews op gebied van hospitality software ambieert.  Behalve op de VS heeft Mews haar pijlen ook op de Duitstalige landen gericht. Een deel van de investering komt ook ten goede aan productvernieuwing. Ai kan hoteliers helpen om extra inkomstenbronnen aan te boren. Verder wordt gedacht aan strategische overnames.  Mews dat in 2012 werd opgericht, behaalde vorig jaar de unicorn-status, wat wil zeggen dat de waardering boven een miljard dollar reikt. Vorig jaar ging het hard met Mews met een groei van 50 procent. In totaal vloeiden er voor 10 miljard dollar aan betalingen door het platform dat de boekhouding automatiseert. Het aantal kamers en zalen dat via Mews wordt beheerd, verdubbelde.  Het nieuwe groeigeld komt van een groep investeerders onder leiding van Tiger Global. Ook Kinnevik, Battery Ventures en een fonds van Goldman Sachs doen mee. Tiger Global zit achter verschillende snel groeiende techbedrijven zoals Toast, Procore en ServiceTitan.

Ai kan alleen succesvol geïmplementeerd worden binnen een bedrijf als de verantwoordelijken voor data en analyse zich richten op drie onderling verbonden aspecten. Dat stelt analistenbureau Gartner. Het geeft drie adviezen om ai-initiatieven te laten slagen. Focus op bedrijfsresultaten Gartner benadrukt dat de waarde van ai vaak moeilijk te bewijzen is. Degene die binnen een bedrijf of organisatie eindverantwoordelijk is voor ai, data en analyse moet zich richten op het opbouwen van vertrouwen. Dat kan met betrouwbare data en het aantonen van de zakelijke impact. Gartner: ‘Veel ai-initiatieven falen vanwege slechte datakwaliteit. ‘Beoordeel de waarde en het risico van data en geef een vertrouwensscore op basis van herkomst en bewerking’, stelt Gartner. Ook moeten ai-verantwoordelijken de waarde en de impact op de concurrentie evalueren in relatie tot kosten, complexiteit en risico. Gartner: ‘Houd rekening met alle kosten, zoals databeheer, governance en verandermanagement.’ Kies een flexibel en schaalbaar ecosysteem voor ai-oplossingen Vaak gebruiken bedrijven een breed scala aan tools en technologieën om hun ai-oplossingen te bouwen. Gartner: ‘Verantwoordelijken moeten een flexibel ecosysteem ontwikkelen dat schaalbaar is en in staat is om de best mogelijke ai-oplossingen te creëren’. Dat kan volgens de analisten door een modulair en open ecosysteem te creëren: ‘Werk architectuurcomponenten bij of vervang ze om nieuwe vereisten en snel veranderende technologieën aan te pakken.’ Ook moeten ze  ervoor zorgen dat data ‘ai-klaar en herbruikbaar’ is: ‘Integreer vertrouwen in FinOps, DataOps en PlatformOps om van een technologische stack naar een vertrouwensstack te bewegen.’ Ook het verkennen van zogenoemde ai-agents wordt genoemd. ‘Maak gebruik van dynamische agenten die zich aanpassen aan veranderingen met behulp van een ai-klaar data-ecosysteem ondersteund door actieve metadata’, luidt het advies. Zorg voor gedragsverandering Hoewel datagovernance, waardecommunicatie en data-analyse essentieel zijn, is het aanpakken van de menselijke kant van ai cruciaal voor het succes van de implementatie, stelt Gartner. Het analistenbureau benadrukt: ‘Ai transformeert alles, en mensen moeten ook transformeren. Maar mensen zijn niet hetzelfde en we werken op verschillende manieren samen met data- en analysetools.’ Om de juiste cultuur voor de adoptie van ai te creëren, moeten eindverantwoordelijken volgens Gartner de volgende stappen zetten: ‘Zet in op training en educatie met een focus op data- en ai-geletterdheid. Ontwikkel rollen die de aanpassing aan de verandermanagementvereisten van generatieve ai (GenAI) ondersteunen en werk samen met diverse teams, waaronder beveiliging en software-engineering, dat komt de implementatie ten goede.’ De adviezen vallen samen met de Gartner Data & Analytics Summit die deze week plaatsvond in Orlando. Meer informatie over de data en analytics-praktijk van Gartner is hier te vinden.

Het aantal aanvallen met Trojaanse bankvirussen op smartphones is in 2024 bijna verdrievoudigd ten opzichte van het voorgaande jaar. Cybercriminelen hebben hun tactiek aangepast en richten zich nu op grootschalige verspreiding van malware om bankgegevens van gebruikers te stelen. Dit blijkt uit een nieuw rapport over mobiele malware, uitgevoerd door Kaspersky. In totaal werden wereldwijd meer dan 33,3 miljoen aanvallen op mobiele apparaten geregistreerd. Het aantal specifieke aanvallen met Trojaanse bank-malware op Android-smartphones steeg van 420.000 in 2023 naar 1.242.000 in 2024. Deze schadelijke software is ontworpen om inloggegevens voor online bankieren, e-betalingen en creditcardsystemen te onderscheppen.Risico groter dan ooitCybercriminelen verleiden slachtoffers tot het downloaden van dergelijke Trojaanse bank-malware door links te verspreiden via sms- of berichten-apps, maar ook via kwaadaardige bijlagen in messengers en door gebruikers naar kwaadaardige webpagina’s te leiden. Ze kunnen ook berichten verzenden vanaf het account van een gehackte contactpersoon, waardoor de fraude betrouwbaarder lijkt.Opvallend is dat aanvallers minder energie steken in het ontwikkelen van unieke malware en zich vooral richten op massale verspreiding. Dit maakt het risico op financiële fraude groter dan ooit. ‘Het is belangrijker dan ooit om cybergeletterd te zijn en je dierbaren – van kinderen tot ouderen – voor te lichten’, oppert Anton Kivva, een beveiligingsexpert bij Kaspersky. ‘Niemand is volledig veilig voor goed doordachte oplichting en psychologische trucs die zijn ontworpen om bankgegevens te stelen.’Meest voorkomendHoewel Trojan bankers het snelst groeiende type malware zijn, staan ze met 6 procent pas op de vierde plaats in termen van het aandeel aangevallen gebruikers. De meest voorkomende categorie blijft adware, goed voor 57 procent van de aangevallen gebruikers, gevolgd door algemene Trojaanse paarden (25 procent) en RiskTools (12 procent). De ranglijst omvat malware, adware en ongewenste software. Al zijn er nog manieren om geld te ontfutselen. Zo bleek Fakemoney, een groep frauduleuze beleggingsapps, de meest actieve dreiging in 2024. Een andere zorgwekkende ontwikkeling volgens Kaspersky blijkt de verspreiding van aangepaste WhatsApp-versies die malware bevatten, waarmee aanvallers extra schadelijke modules kunnen installeren.

BLOG – In de begindagen van generatieve ai gebruikten we de technologie voor eenvoudige dingen zoals het samenstellen van een recept of het plannen van een reis. Naarmate we meer vertrouwd raakten met het potentieel van deze technologie, gingen we op zoek naar werkgerelateerde toepassingen, zoals het schrijven van mails, het samenvatten van vergadernotities en het opmaken van documenten. Nu wil elke organisatie een ai-bedrijf zijn. Het gebruik van de technologie is een prioriteit voor de meeste directies. Bedrijven vrezen dat ze de ai-trein zullen missen als ze er nu niet mee beginnen. Daarin hebben ze gelijk. Bedrijven die nog niet met ai bezig zijn, lopen het risico terrein te verliezen op de concurrentie. En dat kan sneller gebeuren dan ze denken, zeker nu we van chatbots en copilots evolueren naar autonome ai-agents. Brede publiek Lang voor er bij het brede publiek sprake was van grote taalmodellen (large language models; llm’s) en generatieve ai (gen-ai), nam iedereen al deel aan interacties met eenvoudige ai-chatbots. De bots doken overal op en voerden simpele taken uit zoals het beantwoorden van vaakgestelde vragen of het aanbevelen van producten op basis van de aankoopgeschiedenis van een klant. In veel bedrijven hebben ze klantervaringen (kost)efficiënter gemaakt. Bots blijven evenwel gebonden aan scripts, waardoor hun antwoorden eerder kunstmatig lijken. Ze beschikken niet over natuurlijke taal en kunnen geen vragen interpreteren. Het ontbreekt ook aan nuance, context en personalisatie wanneer ze niet gebouwd zijn op bedrijfsdata en metadata over klanten. Copilots brachten hier verandering in. Ze voegden gen-ai en natural language processing (nlp) toe aan de bots. En voor sommige bedrijfstoepassingen ook crm. Op die manier konden ze routinetaken vereenvoudigen en dynamische suggesties aan de workflow toevoegen. En toch zijn copilots niet autonoom. In een bedrijfscontext zijn ze nuttig voor taken zoals het plannen van vergaderingen, het updaten van customer relationship management (crm)-gegevens, het opstellen van e-mails en het uitvoeren van research. Ze voeren complexe activiteiten uit op vraag van de gebruiker, maar die moet hun taken configureren en er blijft ook redelijk veel manueel werk vereist om optimaal te functioneren. Je kunt copilots vergelijken met stagiairs die goed zijn in duidelijk omschreven taken, maar begeleiding nodig hebben om meer te doen. Geavanceerde vorm Agents zijn geen stagiairs, het zijn betrouwbare digitale collega’s. Ze bieden een geavanceerde vorm van ai die kan plannen, redeneren en uitvoeren zonder menselijke hulp. Autonome agents verhogen niet alleen de productiviteit, ze versterken medewerkers met skills en mogelijkheden. In elke interactie verdiepen ze hun relaties met klanten, en ze verhogen de marges door routinewerk volledig automatisch uit te voeren. Ook met menselijke collega’s en klanten communiceren ze net zoals een mens zou doen. In het begin zullen deze agents nog onafhankelijk werken. Dat wil zeggen dat ze niet met andere agents communiceren en op verschillende taken focussen. Maar ook hier komt verandering in. Net zoals een verkoper moet spreken met de service- en marketingteams, of een hr-medewerker moet overleggen met teamleiders, gaan ook agents een team met andere agents vormen. Natuurlijk kan dit alles ingewikkeld worden. Daarom is het belangrijk om over één platform te beschikken waarop je agents bouwt, traint en opvolgt. Net zoals in de echte wereld hebben we systemen nodig om agents te monitoren en snel uit te rollen waar en wanneer ze nodig zijn. We moeten nagaan hoe ze presteren en erover waken dat ze hun doelstellingen bereiken. Er valt zeker nog veel te verkennen in de wereld van agents. Vergelijk het met de ontwikkeling van zelfrijdende wagens. Ook die technologie begon met simpele features in wagens, zoals systemen die bestuurders helpen om binnen hun lijnen te rijden, of automatisch parkeren en remassistentie in noodsituaties. Maar de technologie bleef zich ontwikkelen en vandaag zien we zelfrijdende taxi’s die passagiers door drukbezette straten vervoeren. Met dank aan een breed spectrum van oplossingen die zelfstandig of samen functioneren. Hetzelfde is van toepassing op chatbots, co-pilots en agents: we gaan ze allemaal nodig hebben om de toekomst van bedrijfs-itvorm te geven. Vertrouwen Bedrijfsleiders zijn nog voorzichtig om autonome ai-agents uit te rollen. Dat komt omdat het vertrouwen in de technologie nog moet groeien. Ze zijn zich bewust van het risico op fouten met verouderde data, wat nefast is voor de efficiëntie van een agent. Maar als je gebruikmaakt van je eigen bedrijfsdata zullen de problemen met efficiëntie en relevantie snel verdwijnen. Het is voor ai-agents ook belangrijk dat ze hun eigen capaciteiten en limieten kennen. Ze moeten weten wanneer menselijke interventie nodig is. Op die manier zal het vertrouwen toenemen en gaan autonome agents zich stilaan over de markt verspreiden. Gianni Cooreman is chief inspiration officer en presales director bij Salesforce Benelux

Het Delftse QuantWare heeft een financiering van twintig miljoen euro binnengehaald voor de verdere ontwikkeling van een technologie ter opschaling van het aantal qubits op een chip. Daarmee zijn quantumcomputers met meer rekenkracht te maken. Opschaling van quantum processing units op een chip geldt als een van de grootste uitdagingen in de quantumwereld.  De spin-off van de TU Delft meldt meer dan een miljoen van dit soort bits op een chip te kunnen plaatsen. Dat zou de rekenkracht van quantumcomputers  exponentieel verhogen.  QuantWare neemt het daarbij op tegen kapitaalkrachtige techspelers als Google, Microsoft en IBM. Vooral Google trok eind vorig jaar de aandacht met zijn quantumchip Willow, die dankzij een ingebouwde foutcorrectie schaalvergroting mogelijk maakt. QuantWare maakt deel uit van een Delfts ecosysteem dat zich toelegt op de ontwikkeling van vitale bouwstenen voor quantumcomputers.  Klanten De startup, opgericht door Alessandro Bruno en Matthijs Rijlaarsdam, heeft klanten in twintig landen en claimt de grootste leverancier van commercieel verkochte quantumchips te zijn. Onder meer de quantumcomputer van Israël draait op deze chips. Maar er is concurrentie zoals de Boson-4-chip van het Franse Alice & Bob en de computer-on-a-chip van het Ierse Equal1.  Quantware heeft als missie om van zijn opschaal-techniek, VIO genaamd, de wereldwijde standaard te maken. Met twintig miljoen aan nieuw kapitaal is de VIO-technologie verder te ontwikkelen. De financieringsronde staat onder leiding van publieke investeerders Invest-NL Deep Tech Fonds en Innovation Quarter. Eveneens van de partij zijn het EIC Fund en bestaande investeerders Forward.one, Graduate Entrepreneur, QDNL Participations, alsmede Job van der Voort, oprichter en ceo van Remote.com.

De Autoriteit Persoonsgegevens  (AP) komt er in de ogen van de buitenwereld niet best van af. Veel kritiek is er op de wijze waarop de toezichthouder de kerntaken uitvoert. Klachtenbehandeling loopt achter door capaciteitsgebrek en extra taken zoals ai-toezicht. Dit blijkt uit een evaluatie die een commissie van externe deskundigen onder leiding van Paul Schnabel heeft uitgevoerd. De toezichthouder zou zelf onder toezicht moeten komen te staan. In dit verband wordt een uitbreiding van de raad van advies voorgesteld; of meer een raad van toezicht die de AP gaat controleren en scherper gaat letten op de kwaliteit van het werk. Ook maatschappelijk en wetenschappelijk valt er nog veel te verbeteren.  De AP voert zijn kerntaken onvolledig uit, met onverwachte boetes en trage klachtbehandeling als gevolg. Het ontbreken van een handhavingsbeleid creëert onzekerheid voor bedrijven. Als toezichthouder zou de AP organisaties meer moeten helpen met de uitleg van de wet. Nu is het voor veel partijen vaak een raadsel waar ze aan toe zijn. Onzeker is dikwijls wat wel en niet mag. Ter harte De AP neemt zich deze kritiek ter harte. Inmiddels wordt gewerkt aan stappen ter verbetering. De AP moet meer de dialoog aangaan met bedrijven om naleving van de AVG te verbeteren. Het bestuur van de AP, onder leiding van Aleid Wolfsen, wordt ook gebrek aan communicatie en interactie verweten. Ten opzichte van het ministerie van Justitie & Veiligheid, andere toezichthouders en maatschappelijke organisaties zou de AP-top zich ‘opener’ moeten opstellen. Dit geldt ook voor de bevordering van de bescherming en beveiliging van persoonsgegevens door gegevens verzamelende en verwerkende organisaties.   De rol van de AP op gebied van artificial intelligence (ai) is buiten het evaluatieonderzoek gebleven. In de gesprekken met de respondenten kwam wel naar voren dat de rol van de AP op dit gebied niet voor iedereen vanzelfsprekend is. Het evaluatierapport over de periode 2018-2024 is naar de Tweede Kamer gestuurd.

BLOG – Datawarehousing worden sinds de jaren tachtig vertrouwd door it-teams over de hele wereld. Maar de groeiende complexiteit en schaal van moderne datasets en use-cases brengen uitdagingen met zich mee die de klassieke datawarehouses niet meer aankunnen. De uitdagingen variëren van beperkte toegang tot data vanwege de noodzaak van specialistische vaardigheden, tot inefficiënte infrastructuren en hoge kosten bij opschaling van data-activiteiten. De datahonger van ai-systemen versterkt deze uitdagingen alleen maar. Wat de vraag oproept of het tijd is om over te stappen op een nieuwe architectuur. De datawarehouse-architectuur loopt tegen een aantal grote obstakels aan. Om te beginnen wordt het veel te arbeidsintensief om warehouses te queryen voor moderne use-cases. Stel dat je als organisatie patronen in betaalnetwerken wilt ontdekken, internet of things- of edge-sensordata moet analyseren, of wil weten welke producten waar in de schappen moeten liggen… De hoeveelheid en verscheidenheid aan data die je aan elkaar moet knopen, wordt al snel gigantisch groot. Als je dat bovendien wil doen op een flexibele manier, zodat je naast datawarehousing ook machine learning wilt toepassen, wordt het al helemaal complex. Je moet als data-engineer namelijk eerst samen met de business een probleem identificeren dat om een data-oplossing vraagt. Vervolgens begint een zoektocht naar relevante data binnen een organisatie: data zijn nog altijd vaak verspreid over verschillende systemen en moet handmatig verzameld en gekoppeld worden. Alles moet vervolgens met complexe datapipelines aan elkaar worden geknoopt, met de bijkomende onzekerheid of het resultaat daadwerkelijk nuttig zal zijn. Huishouding Werken met klassieke datawarehouses leidt tevens tot complexiteit in de infrastructuur, omdat er een ‘dubbele huishouding’ nodig is. Deze complexiteit leidt tot problemen met kostenbeheersing. Niet alleen wat betreft het aantal benodigde fte’s, maar ook qua technische specificaties. Om op grote schaal de benodigde snelheid en prestaties te garanderen, worden traditionele datawarehouses al snel erg duur om te gebruiken. En als je machine-learningworkloads wil inzetten, moet naast het datawarehouse een datalake worden ingezet. Neem een energieleverancier die patronen in energieverbruik wil analyseren. Het verzamelen en analyseren van tijdsgebaseerde sensordata, zoals gegevens van elke tien minuten over voltage en amperage, is sec met een datawarehouse niet te doen. Je hebt dan simpelweg een aanvullende oplossing nodig. En zelfs met een team van ervaren data-engineers blijft die dubbele infrastructuur complex en kostbaar, wat resulteert in hoge kosten en inefficiënte processen. Andere koek Met een traditionele datawarehouse-architectuur ai-workloads uitvoeren, daar is geen beginnen aan. Het datawarehouse zélf transformeren met behulp ai, dát is andere koek. Dit begint bij het vereenvoudigen van data-infrastructuren tot een flexibele, serverloze infrastructuur. De opkomst van data intelligence platforms biedt nieuwe mogelijkheden om deze uitdagingen met betrekking tot infrastructuur te adresseren. Door ai in te zetten voor data-analyse en -beheer, kunnen data engineers zich richten op het verkrijgen van waardevolle inzichten in plaats van technische details. In tegenstelling tot bijvoorbeeld zelf te moeten bepalen hoeveel machines er nodig zijn voor een bepaalde workload, wordt in een AI-gedreven omgeving automatisch een passende machine geselecteerd en geactiveerd. Wanneer data eenmaal veilig is ingestroomd in het datawarehouse, kan deze door ai automatisch worden beschreven en gecatalogiseerd. Met behulp van natuurlijke taalverwerking kunnen zelfs medewerkers zonder SQL-kennis toegang krijgen tot relevante datasets. Je krijgt dan een geautomatiseerde beschrijving zoals: ‘Dit is data over energieverbruik, datapunten zijn per tien minuten vastgelegd en de velden beschrijven voltage en amperage.’ Ook inspiratie over mogelijke use-cases is te generen. Tot slot kan ook infrastructuurbeheer worden vereenvoudigd dankzij ai. Taken zoals het op- en afschalen van compute-resources op basis van huidige workload worden dan automatisch uitgevoerd. Bovendien kan ai de dataopslag optimaliseren op basis van gebruikspatronen, wat de prestaties voor specifieke soorten queries verbetert. Bij elkaar opgeteld, los je met ai zo de drie grote uitdagingen van datawarehouses op: je maakt het minder arbeidsintensief om mee te werken, je maakt de infrastructuur beter beheersbaar en je kunt veel beter sturen op kosten. Fundament Het intelligente datawarehouse zoals hierboven wordt beschreven, leunt op een geavanceerd fundament. In dat opzicht is het beste datawarehouse een datalakehouse, dat data, analytics en ai bij elkaar brengt door het beste van een warehouse te combineren met dat van een datalake. Dit neemt de kosten en complexiteit van een legacy-datawarehouse/datalake-combinatie weg en verlaagt daarmee de totale eigendomskosten. Door daar vervolgens een data intelligence-platform op te zetten, maak je het mogelijk om datawarehousing te transformeren met behulp van generatieve ai. Heeft het datawarehouse dus een toekomst in het tijdperk van ai? Niet in de traditionele vorm. Maar als ai-gedreven, intelligent datawarehouse kan het wel degelijk een rol blijven vervullen in de datastrategie van een organisatie. De integratie van ai in datawarehousing biedt een weg richting efficiënter en kosten-effectiever databeheer. Door de toegankelijkheid en het beheer van data te vereenvoudigen, vergaren bedrijven sneller inzichten zónder dataengineers te overvragen. Ivo Everts is lead data & ai strategist – energy bij Databricks

Event | Mobile World Congress (MWC), Barcelona Het Mobile World Congress (MWC) in Barcelona biedt een voorproefje van de eerste generatie ai-telefoons. Deutsche Telekom presenteert in samenwerking met ai-ontwikkelaar Perplexity een AI Phone.  Het idee voor een dergelijk toestel was al tijdens de vorige editie van MWC geopperd, maar nu is alles concreet. De nieuwe smartphone komt naar verwachting in de tweede helft van dit jaar op de markt. Het voordeel is dat je voor verschillende taken niet steeds van app hoeft te wisselen. Via het vergrendelscherm krijgt de gebruiker toegang tot de ai-zoekmachine. Twee keer op de aan/uit-knop klikken is voldoende. De ai-assistent helpt je e-mails te schrijven, agenda-items te maken, muziek af te spelen, realtime-vertalingen te maken en teksten samen te vatten. Ook klusjes als het maken van een reservering in een restaurant gaan de AI Phone goed af. Overigens biedt Deutsche Telekom een alternatief voor consumenten die geen nieuwe telefoon willen kopen: bijna alle ai-functies zitten ook in de nieuwe Magenta-app. Google Gemini De nieuwe ai-hardware van Deutsche Telekom kan ook overweg met de nieuwe versie van de Gemini app die Google in Barcelona aankondigde. Met de ai-assistent kan de gebruiker een gesprek voeren over wat deze ziet. Het is mogelijk je telefoon in natuurlijke taal toe te spreken. Handig is ook een functie om tijdens een gesprek de taal te wijzigen.  Meerdere ai-telefoons zullen de komende tijd hun opwachting maken. Het Amerikaanse Newnal trekt veel aandacht tijdens MWC met een ai-telefoon die een gesplitst scherm kent. Bovenaan zit een zelf ontwikkelde ai-assistent. De Newnal werkt op basis van Android met gepersonaliseerde ai. De software kijkt steeds wat er op de telefoon gebeurt en weet ook wat eerder is gedaan. Zo kan het toestel voor de gebruiker een brief aan een partner sturen op hun trouwdag. Daarbij wordt rekening gehouden met hun chatgeschiedenis. Ook kan het toestel op basis van de cv bijvoorbeeld sollicitatiebrieven schrijven.  Allianties Behalve hardwarenieuws bracht MWC ook nieuwe allianties. De GSMA, vereniging van de wereldwijde mobile industrie, kondigde strategische samenwerkingsverbanden aan met vooraanstaande organisaties in de auto-industrie en luchtvaart. De 5G Automotive Association, de Japanse auto-softwareclub Jaspar, Outsight, Safran Passenger Innovations en Seamless Air Alliance gaan samen met de GSMA werken aan geavanceerde oplossingen voor connectiviteit. Vorig jaar oktober was een soortgelijk samenwerkingsverband afgesloten met het Automotive Edge Computing Consortium.

Volgens het onderzoeksbureau Gartner hebben generatieve ai en andere opkomende technologieën een grote invloed op de trends in cybersecurity voor 2025. De nieuwe ontwikkelingen leiden niet alleen tot geavanceerdere aanvallen, maar bieden ook nieuwe mogelijkheden voor verdedigingstechnieken. In het jaarlijkse rapport over securitytrends identificeert Gartner vijf ontwikkelingen die bedrijven in de gaten moeten houden om zich te wapenen tegen toekomstige dreigingen. Generatieve ai verandert de aanvalscyclus Gartner stelt dat generatieve ai, zoals de technieken achter chatbots en deep learning-modellen, aanzienlijke implicaties heeft voor cybersecurity. De technologie wordt steeds vaker ingezet door aanvallers om geavanceerdere phishing-aanvallen te creëren, waarin malafide berichten uiterst realistisch lijken. Deze AI-modellen kunnen bovendien worden gebruikt om malware te ontwikkelen die moeilijk te detecteren is door traditionele beveiligingssystemen. Volgens Gartner zullen bedrijven zich moeten aanpassen aan deze nieuwe dreigingen door AI-gestuurde beveiligingssystemen te implementeren die sneller kunnen reageren op verdachte activiteiten. Zero-trust blijft de basis De zero-trust-benadering blijft een van de belangrijkste securitytrends volgens Gartner. Deze filosofie houdt in dat geen enkel apparaat of gebruiker als betrouwbaar wordt beschouwd, zelfs niet als ze zich binnen het bedrijfsnetwerk bevinden. Gartner benadrukt dat het implementeren van zero-trust-beveiliging cruciaal is voor het afweren van cyberdreigingen, vooral in een tijd waarin hybride werkmodellen gebruikelijker worden. Bedrijven moeten een robuust identiteits- en toegangsbeheer (iam, identity & access management ) ontwikkelen, waarbij voortdurende verificatie van gebruikers en apparaten centraal staat. Beveiliging van de cloud en hybride infrastructuren Cloudbeveiliging blijft een van de grootste uitdagingen voor organisaties, aangezien steeds meer bedrijven hun infrastructuur naar de cloud verplaatsen. Gartner voorspelt dat in 2025 meer dan tachtig procent van de bedrijven hybride of multi-cloudomgevingen zullen gebruiken. Dit brengt nieuwe risico’s met zich mee, zoals de behoefte aan gecentraliseerde monitoring en bescherming tegen cloudspecifieke dreigingen. Beveiligingsteams moeten daarom hun aanpak aanpassen en gebruik maken van tools die specifiek zijn ontworpen voor cloudbeveiliging, zoals cloud security posture management (cspm) en cloud access security brokers (casb). Verhoogde nadruk op privacy en compliance Met de strengere wet- en regelgeving rondom gegevensbescherming, zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) in Europa, ziet Gartner een toenemende nadruk op privacy en compliance. Cybersecurityprofessionals moeten niet alleen bescherming bieden tegen aanvallen, maar ook zorgen voor naleving van privacyregels. Gartner verwacht dat bedrijven in 2025 steeds vaker geïntegreerde compliance-oplossingen zullen implementeren die privacybeheer combineren met beveiligingsmaatregelen. De rol van automatisering in cybersecurity Gartner wijst ook op de rol van automatisering bij het verbeteren van de efficiëntie en snelheid van incidentrespons. Cyberbeveiligingsteams kunnen niet langer handmatig reageren op elke dreiging, vooral niet gezien de toenemende complexiteit van cyberaanvallen. Het gebruik van automatisering en ai om verdachte activiteiten te detecteren, te analyseren en te blokkeren, wordt gezien als een essentiële stap om de beveiliging te verbeteren en de werklast voor beveiligingsprofessionals te verlichten.

Nadat de Verenigde Staten besloten om in de Veiligheidsraad mee te stemmen mét Rusland – en tegen de eigen bondgenoten in – kwam dit weekend de volgende klap voor de Westerse wereld: de Trump-administratie heeft Cisa (Cybersecurity & Infrastructure Security Agency) opdracht gegeven om Rusland niet langer als een cybersecuritydreiging te zien. De reacties op dit nieuws liegen er niet om. ‘Putin is on the inside now’, verklaarde een persoon die bekend is met de plotselinge koerswijziging van de VS tegenover The Guardian. Die opmerking kwam nadat de Amerikaanse minister van Defensie, Pete Hegseth, vorige week het US Cyber Command opdracht gaf alle plannen tegen Rusland, inclusief offensieve digitale acties, stop te zetten. Dit nieuws, dat door drie anonieme bronnen tegenover de website The Record is bevestigd, roept stevige vragen op over niet alleen de betrouwbaarheid van de VS als partner, maar ook over de veiligheid en betrouwbaarheid van de Amerikaanse tech-infrastructuur. De opdracht geldt naar verluidt niet voor de National Security Agency (NSA) of haar signal intelligence-werkzaamheden gericht op Rusland. De volledige omvang van de opdracht van Hegseth is nog niet precies duidelijk, maar het lijkt een poging van het Witte Huis om de banden met Moskou te normaliseren, na de isolatie van het Kremlin vanwege de invasie van Oekraïne in 2022. De duur van opdracht is onbekend, maar de richtlijn zal voorlopig van kracht blijven. Hoe kunnen de VS tot zo’n radicaal andere inschatting komen? Onder de Amerikaanse veiligheidsorganisaties die deze opdracht hebben gekregen, zit hoogstwaarschijnlijk ook de 16th Air Force (Air Forces Cyber), de eenheid verantwoordelijk voor het plannen en uitvoeren van digitale operaties binnen het United States European Command (Eucom). Een woordvoerder van Eucom heeft een verzoek om commentaar van onder de website Gizmodo doorverwezen naar het Pentagon. Een hoge defensiefunctionaris verklaarde daarop: ‘Vanwege zorgen over operationele veiligheid, commentariëren of bespreken we geen cyberintelligence, plannen of operaties. Er is geen grotere prioriteit voor minister Hegseth dan de veiligheid van de mensen in alle operaties, inclusief het cyberdomein.’ Nederland De gevolgen van deze koerswijzing gaan ver. Als bedrijven en overheden cruciale delen van hun informatievoorziening aan een derde partij uitbesteden, kan dit uitsluitend op basis van vertrouwen gebeuren. Op basis van dat vertrouwen hebben Nederland en Europa grote delen van hun tech-infrastructuur aan Amerikaanse partijen uitbesteed. Terwijl iedere ciso en securityprofessional in het Westen weet hoe actief de Russische overheid en de daarmee gelieerde cybercrime-groepen zijn, ondergraaft het besluit van de Trump-administratie dit vertrouwen in belangrijke mate. Hoe kunnen de VS immers tot zo’n radicaal andere inschatting komen? Niet voor niets schrijft professor Martijn Dekker, verbonden aan Insead en global chief information security officer van ABN Amro, naar aanleiding van deze berichten op LinkedIn: ‘Dit heeft ook impact op onze beveiligingsbeoordeling van Amerikaanse infrastructuur: worden ze kwetsbaarder door de ontslagen en omdat ze minder beschermd zijn tegen Russische dreigingen? Misschien moeten we grote technologiebedrijven niet langer als ‘Amerikaanse clouds’, maar als ‘Russische clouds’ beschouwen. Hoe zou dat jouw risicobeoordeling veranderen?’ Michiel Steltman, tegenwoordig project lead bij ECP en voormalig managing director van Digitale Infrastructuur Nederland (DINL), vraagt zich op datzelfde LinkedIn af: ‘Cisa, dat verantwoordelijk is voor het beschermen van de kritieke infrastructuur van de VS tegen cyberdreigingen, schrapt de monitoring van Rusland als prioriteit. Wat komt daarna? Gaan de FSB en CIA samenwerken?’ Ook Jean-Paul van Hamond, veiligheidsexpert bij GouwIT, geeft in een commentaar op het LinkedIn-bericht van professor Dekker een waarschuwing: ‘Wie nog in de Amerikaanse cloud zit, zou zich serieus zorgen moeten maken. En bedrijven die exclusief op Amerikaanse cloud providers draaien? Het hele bedrijfsmodel staat op losse schroeven. Welke capabele ciso kiest, na deze ontwikkelingen, nog bewust voor de Amerikaanse cloud?’ Urgent Het nieuws dat de VS Rusland niet langer als cybersecurity-dreiging zien, maakt nog maar eens duidelijk hoe urgent de discussie over Europa’s digitale soevereiniteit is. Sinds de komst van Trump hebben tal van it-managers, it-professionals en analisten alarm geslagen en aangegeven hoe afhankelijk Europa – zowel bedrijfsleven als overheden – zijn van digitale diensten die geleverd worden door niet-Europese partijen. Tot voor kort leek het ondenkbaar dat de Trump-administratie bijvoorbeeld de Microsoft Azure-omgeving als wapen zou kunnen inzetten. De ontwikkelingen van de laatste dagen laten zien dat niets meer ondenkbaar is. Alle oproepen om de Europese afhankelijkheid te verminderen lijken vooralsnog niet tot duidelijke stappen te leiden die Europa richting een eigen – en wel degelijk bestaande – technische infrastructuur brengen. Het verbieden van Amerikaanse ai-tools is dan niet voldoende. Roep Het mag duidelijk zijn dat met de ontwikkelingen van de afgelopen dagen de roep van een migratie naar een Europese tech-infrastructuur en het opslaan van informatie in Europese datacenters geen verdere toelichting meer behoeft. Toch blijft het nog te vaak bij het beschrijven van het probleem. Wellicht ingegeven door de vermeende complexiteit van een migratie. Positief is wel dat het EuroStack-project vorderingen lijkt te maken. Het Duitse Sovereign Cloud Stack-project daarentegen lijkt dan weer veel minder bekend. Net als het feit dat er wel degelijk serieuze opensource-alternatieven zijn voor Office 365 (bijvoorbeeld hier en hier). Daarmee zijn de meeste bouwstenen beschikbaar zijn om een eigen en op Europese dan wel opensource-technologie gebaseerde tech-infrastructuur op te tuigen.

KU Leuven ontdekt ernstig lekke tunneling hosts Onderzoekers van de DistriNet-groep aan de Belgische KU Leuven hebben een grootschalig beveiligingslek ontdekt in zogenaamde ’tunneling hosts’. Dit zijn servers die als tussenstation dienen om computernetwerken met elkaar te verbinden. Het onderzoek bracht meer dan 4 miljoen kwetsbare servers aan het licht. De kwetsbaarheid werd gevonden in veelgebruikte tunneling-protocollen zoals IP-in-IP en GRE (generic routing encapsulation). ‘Die protocollen laten geen versleuteling of controle van de afzender toe’, benadrukt professor Mathy Vanhoef. Daarvoor moet een extra beveiliging gebruikt worden: Internet Protocol Security, en net daar wringt de schoen: die extra beveiliging wordt vaak achterwege gelaten. ‘In totaal vonden we meer dan 3,5 miljoen kwetsbare hosts die met IPv4-adressen werken, maar ook meer dan 700.000 die de nieuwere IPv6-adressen gebruiken.’ Mogelijke aanvallen Het onderzoek, dat deel is van het Cybersecurity Research Programme Flanders, legde bloot dat kwetsbare hosts door hackers gebruikt kunnen worden om hun identiteit of locatie te verbergen. En ze kunnen een toegangsweg zijn om een netwerk binnen te dringen. Of om DoS-aanvallen uit te voeren die systemen overbelasten. De onderzoekers identificeerden drie nieuwe typen aanvallen die deze kwetsbaarheden kunnen misbruiken: Ping-Pong aanvallen waarbij datapakketjes eindeloos heen en weer kaatsen, Tunnelled Temporal Lensing, waarbij pakketjes via verschillende routes naar een doelwit worden gestuurd om gelijktijdig aan te komen, en Economic DoS-aanvallen die slachtoffers op kosten jagen door enorme hoeveelheden data te versturen. Wereldwijd De meeste kwetsbare infrastructuur werd aangetroffen in China, Frankrijk, Japan, de VS en Brazilië, met betrokkenheid van grote telecomnetwerken als China Mobile en Softbank. In Vlaanderen werden Telenet-klanten als kwetsbaar geïdentificeerd. De onderzoekers hebben hun bevindingen gedeeld met infrastructuureigenaren via de Shadowserver Foundation en het Cyber Emergency Response Team (CERT). Bedrijven worden geadviseerd om hun tunneling hosts beter te beveiligen door alleen pakketjes van vertrouwde ip-adressen te accepteren en protocollen met authenticatie en versleuteling te gebruiken.

Een door de Ondernemingskamer voorgestelde procesbegeleider moet de moeizame communicatie tussen de directie van Tech Mahindra IT Services Nederland en de ondernemingsraad verbeteren. Die afspraak werd gisteren aan het einde van zitting in het Amsterdamse gerechtshof gemaakt. ‘De ondernemingsraad is een serieuze business in Nederland’, waarschuwde de voorzitter van de Ondernemingskamer de Indiase it-offshore-dienstverlener. De ondernemingsraad (or) van Tech Mahindra IT Services NL was naar de Ondernemingskamer gestapt. De or voelt zich buitenspel gezet bij een deal die Tech Mahindra met KPN afgelopen november sloot. Daarbij kwamen deze partijen overeen vanaf begin dit jaar een project te starten om autonoom opererende bedrijfssystemen te ontwikkelen met behulp van artificiële intelligentie, machine learning en analytics. Tien medewerkers van KPN zijn in het kader hiervan overgestapt naar Tech Mahindra. Daarnaast verwacht het Indiase it-offshorebedrijf zo’n tachtig extra it’ers nodig te hebben, vaak voor tijdelijke klussen. Die zogeheten deputy’s of contractors worden dan vanuit India ingevlogen of bepaalde taken worden bij medewerkers daar belegd.  Geen extra informatie De Nederlandse directie van Tech Mahindra stelde de or eerder wel op de hoogte van het voorgenomen besluit middels een adviesaanvraag, maar daarna bleef een gedegen toelichting uit en ontbraken ook de onderliggende documenten over dit ‘Autonomous Operation Project’, aldus de raad. Dit terwijl de or wel diverse vragen had, onder meer over de insourcing van de KPN’ers (lag er een sociaal plan?) en wat de gevolgen zijn voor de eigen 39 Tech Mahindra-medewerkers die werken voor KPN (verandert hun rol en hun werk, is er extra opleiding nodig, hoe lang duurt het traject?). De directie stond op het standpunt dat nog niet alle informatie beschikbaar was over dit  project, bijvoorbeeld over het aantal benodigde inhuurkrachten. Het plan zou ook de komende jaren stapsgewijs vorm krijgen. Ook bleek het aantal van tien KPN’ers dat over zou gaan, minder dan verwacht. Een sociaal plan werd niet meer nodig geacht; zij kregen een baangarantie van vijf jaar en voor de 39 eigen werknemers zou er niet veel veranderen. Op de ingestuurde lijst van veertig (!) vragen van de or volstond het hoofd personeelszaken dan ook met een A4’tje als korte reactie. Pro-forma-rol De or bracht uiteindelijk op 11 november een negatief advies uit omdat er in haar ogen geen goede medezeggenschap mogelijk was geweest. Bij een negatief advies moet de werkgever één maand wachten voordat wordt begonnen met de uitvoering van een besluit. Tech Mahindra sloot echter al ruim een week later het contract met KPN. De bestuurder verdedigde zich tijdens de zitting met het argument dat de klok met KPN aan het tikken was. Het ging om een grote deal met flinke financiële, prestatiegestuurde belangen die voor het einde van het jaar moest zijn afgerond.   Ook na het sluiten van de deal ontving de or noch de informatie waar ze om vroeg, noch antwoord op de vraag waarom de directie van haar advies was afgeweken. De or-voorzitter stelde in de Ondernemingskamer dat op deze manier Tech Mahindra de or voor voldongen feiten stelde, en niet voor het eerst. ‘We worden als or niet serieus genomen en spelen een pro-forma-rol. Dat is erg jammer’.  Bijzondere zaak Doorgaans gaat het in de Ondernemingskamer over onenigheid over een reorganisatie of ruzie tussen directieleden en/of aandeelhouders. Deze zaak noemt de voorzitter van de Ondernemingskamer bijzonder omdat beide partijen positief zijn over het project in kwestie. De or eist dan ook niet een verbod op het KPN-contract of het verbieden van het aantrekken van nieuwe medewerkers, maar wil structureel betrokken worden bij de verdere uitvoering van het project.  De voorzitter van de kamer sprak de directie van Tech Mahindra streng toe. Dat de or zich niet serieus genomen voelt is een teken aan de wand. Volgens haar was de adviesaanvraag ook beknopt en onduidelijk; daar is wel wat op aan te merken. ‘De ondernemingsraad is een serieuze business in Nederland, en heeft ook rechten’, zo klonk het. Procesbegeleider Haar vraag hoe de directie het vertrouwen kan terugwinnen van de or bij Tech Mahindra leidde uiteindelijk tot het voorstel om voor een bepaalde periode een deskundige te benoemen die het overlegtraject vlot trekt. ‘Een procesbegeleider met een zekere autoriteit die de boel in de steigers kan zetten, tijdslijnen uitzet en ervoor zorgt dat de or de juiste informatie krijgt.’ Zowel de directie als de ondernemingsraad van Tech Mahindra stemde hiermee in. De Ondernemingskamer komt begin volgende week met een kandidaat. Over twee weken moeten beide partijen laten weten of ze er definitief zijn uitgekomen om zo’n procesbegeleidingstraject in te gaan. Tech Mahindra en KPNTech Mahindra werkt al sinds 2012 voor KPN. De Indiase it-dienstverlener helpt bij de ontwikkeling en support van de operationele it-systemen van het ict-concern. Bij het bedrijf werken in Nederland zo’n driehonderd man; thuisbasis is het Maanplein-complex in Den Haag, het vroegere hoofdkantoor en de campus van KPN.

BLOG – Financiële instellingen plukken de vruchten van generatieve ai (gen-ai), mits zij de basis goed leggen. Dit betekent dat bedrijven zich moeten richten op het om- of bijscholen van medewerkers, het opbouwen van een datafundering en het voorbereiden op toekomstige regelgeving. Als deze basis goed is, kunnen gebruikers profijt trekken van gen-ai. Volgens het rapport ‘New World New Work‘ gaat minstens negentig procent van de banen een bepaalde impact van gen-ai ondervinden. In de financiële sector is dit te zien in functies zoals klantenservice- en bankmedewerkers. Toch hoeven deze medewerkers niet bang te zijn dat ze niet meer nodig zijn. In veel gevallen gaat gen-ai hun rol aanvullen en de productiviteit verhogen. Om dit te bewerkstelligen. moeten organisaties medewerkers opleiden. Aangezien 32 procent van de financiële instellingen kennis en expertise als een belemmering ziet om ai-doelstellingen te behalen, moeten ze zo snel mogelijk van start gaan met bij- en omscholing. Vaardigheden als kritisch denken, creativiteit en communicatie worden van vitaal belang om te bepalen waar gen-ai waarde kan toevoegen.  Data-volwassenheid Gen-ai heeft toegang nodig tot de juiste data om effectief te kunnen functioneren. Banken hebben hierin al grote stappen gezet, maar data-volwassenheid blijft een ondergeschoven kindje. Slechts zeventien procent van de bedrijven scoort hoog op data-volwassenheid blijkt uit genoemd onderzoek. En dat terwijl bijna alle leidinggevenden verwachten dat gen-ai hun organisatie ingrijpend zal veranderen. Nu is de tijd om te beginnen met het verduidelijken van dataverwerkingsmogelijkheden. Zo blijkt ook uit het onderzoek van Gartner, dat pleit voor een juiste infrastructuurkeuze, zodat deze afgestemd is op de zakelijke behoeften van de toepassingen.   Bedrijven maken steeds meer gebruik van verschillende soorten data dan voorheen. Gestructureerde data is minder dan twintig procent van de data binnen een bedrijf en wordt aangevuld met ongestructureerde data zoals foto’s, video’s, e-mails en chatberichten. Met gen-ai wordt het mogelijk om waardevolle informatie uit deze verschillende bronnen te halen. Bedrijven moeten nu al werken aan een solide datastructuur om gen-ai effectief te gebruiken.  Verordening De EU heeft een verordening ingevoerd om risicovolle ai-modellen in te perken, terwijl de VS in 2024 een besluit nam over het gebruik van gen-ai. Naarmate meer bedrijven gen-ai omarmen, worden zorgen over het gebruik van deze ai-tools en klantdata steeds groter. Financiële instellingen moeten zich nu al voorbereiden op de veranderingen in regelgeving die er zeker aankomen. De beheersing van deze technologie vormt de grootste uitdaging. Transparantie en verklaarbaarheid van de besluitvormingsprocessen binnen gen-ai-modellen blijven schaars. Er ontbreekt een helder inzicht, en controlemechanismen functioneren nog niet altijd naar behoren. Het gaat verder dan het voldoen aan regelgeving; het draait ook om het versterken van vertrouwen in een snel evoluerende digitale wereld.   Waarde Na het leggen van de noodzakelijke basis, wordt het steeds duidelijker waar gen-ai waarde kan toevoegen. Meer informatie opzoeken over succesvolle projecten kan hier zeker bij helpen. Denk aan virtuele assistenten, die 45 procent van alle financiële medewerkers als waardevol ervaren. Of aan gepersonaliseerde financiële tips voor klanten. Gen-ai is de beste collega als het gaat om het verbeteren van klantenservice en documentverwerking.   Keerpunt Gen-ai bevindt zich op een keerpunt. Financiële instellingen moeten nu beginnen met hun adoptieproces, zodat ze in 2025 klaar zijn om de vruchten van de technologie te plukken en een moderne, competitieve onderneming te worden. Instellingen die deze ontwikkelingen negeren, raken achterop.  Verdiep je in gen-ai, werk aan een sterke en toekomstbestendige infrastructuur, en voorkom dat regelgeving een obstakel vormt. Zo kan je digitale infrastructuur zich ontwikkelen tot een stabiele en volwassen basis. Saket Gulati is managing director bij Cognizant