computable

De logistiek staat onder druk door capaciteitstekorten, strengere regels en toenemende criminaliteit, terwijl duurzaamheid en efficiëntie urgenter worden. Tijdens de BDI Summit werd duidelijk hoe digitalisering en federatief datadelen met nieuwe it-architecturen aanleverketens slimmer, veiliger en veerkrachtiger maken.De Basic Data Infrastructure (BDI) is een raamwerk dat ontwikkeld is vanuit de logistieke sector. Data blijft volgens dit raamwerk altijd bij de bron, maar kunnen via gemeenschappelijke afspraken en standaarden worden uitgewisseld. Tijdens de BDI Summit in Delft bespraken logistieke it-professionals, gebruikers en beleidsmakers kansen én uitdagingen van digitalisering in de logistiek. Zes duidelijke trends kwamen naar voren.Trend 1: Verbinding tussen fysiek en digitaalEen van de kernprincipes van BDI is dat digitale uitwisseling altijd is verankerd in fysieke processen. Steven Schouten, product owner BDI, verwoordde het als volgt: ‘Goederen verplaatsen zich al elke dag van A naar B. Wij zorgen er alleen voor dat dit proces efficiënter en veiliger verloopt, zonder dat partijen de controle over hun eigen data verliezen.’Hij benadrukte dat het ontwikkelen van de infrastructuur geen lineair traject is. ‘We hebben de BDI meerdere keren opnieuw ontworpen en gebouwd. Die iteratieve aanpak maakt dat BDI aansluit bij de realiteit van de logistiek, waarin digitale innovatie voortdurend moet meebewegen met veranderende omstandigheden.’Trend 2: Federatief datadelen en decentrale architecturenHet federatieve karakter van BDI maakt het bijzonder. Anders dan bij centrale platforms blijven data onder controle van de eigenaar. Partijen wisselen informatie uit via afsprakenstelsels, autorisatieregisters en connectoren in bestaande systemen. Dit voorkomt vendor lock-in en maakt het eenvoudiger om sectoren te verbinden. De aanpak zorgt ook voor vertrouwen. Telers, verladers of havenbedrijven hoeven hun gegevens niet af te staan aan een derde partij, maar kunnen zelf bepalen met wie en onder welke voorwaarden ze delen.Trend 3: Kunstmatige intelligentie als versnellerEen derde ontwikkeling is de inzet van kunstmatige intelligentie. Ai wordt niet alleen gezien als hulpmiddel om processen efficiënter te laten verlopen, maar ook als instrument om risico’s te voorspellen. Cargonaut, de luchtvracht-community van Schiphol die digitale processen voor afhandelaren en vervoerders faciliteert, experimenteert bijvoorbeeld met algoritmen die patronen in vrachtstromen analyseren en zo kunnen aangeven waar de kans op diefstal het grootst is. Cargonaut-manager Marco van Katwijk gaf tijdens de summit een actueel voorbeeld: ‘De nieuwe iPhones worden per vliegtuig ingevoerd. We weten dat dit gevoelige lading is. Ai kan helpen om vroegtijdig te herkennen waar extra beveiliging nodig is.’Ewout Bouwman, BDI IT Architect, stelde dat ai en federatief datadelen elkaar versterken: ‘Ik zie het als twee kanten van dezelfde munt. Ai heeft data nodig om te kunnen leren en voorspellen. En BDI zorgt ervoor dat die data beschikbaar komt in een federatieve context, zonder dat bedrijven de controle verliezen.’ Hij schetste hoe basale vragen in de logistiek nu vaak onbeantwoord blijven omdat de data niet ontsloten is. ‘Waar is mijn container nu? Dat klinkt eenvoudig, maar het is niet goed georganiseerd. Als we dat basisprobleem oplossen, kan ai waarde uit data halen.’Volgens Bouwman ligt de kracht van ai vooral in het bieden van vroegtijdige signalen. Hij noemde het voorbeeld van een retailer die afhankelijk is van meerdere leveranciers. ‘Als één levering vertraagd is, wil je weten wat dat betekent voor je contractuele verplichtingen. Moet je je klant waarschuwen, een boete betalen of is er nog ruimte in de planning? Een ai kan dit veel sneller doorrekenen dan een planner.’Daarnaast speelt semantiek een grote rol. Data kunnen technisch beschikbaar zijn, maar de betekenis is vaak impliciet en verschilt per partij. Bouwman benadrukte dat het streven naar één uniforme standaard vaak contraproductief werkt. ‘We accepteren dat er meerdere dialecten zijn. In plaats van iedereen te dwingen dezelfde standaard te spreken, kun je ai inzetten om te vertalen. Als een systeem weet dat het object een container is, kan ai alle gerelateerde data omzetten naar een formaat dat bruikbaar is voor de ontvangende partij.’Daarmee wordt ai een sleutel tot praktische interoperabiliteit. De strategie die in Delft werd geschetst, is om stapsgewijs te werken. Eerst moeten data ontsloten worden zodat partijen waarde kunnen ervaren en vertrouwen opbouwen. Pas daarna komt ai in beeld als verrijkende laag.Trend 4: Digitale identiteiten en governanceNaast techniek is governance cruciaal. Zonder afspraken over wie welke rol speelt, wie toegang heeft en hoe vertrouwen wordt geborgd, blijft adoptie steken. Schouten benadrukte dat federatief datadelen niet alleen een kwestie van architectuur is, maar ook van heldere regels en afspraken. Bij Secure Import op Schiphol krijgt een chauffeur pas toegang tot goederen nadat iedere partij in de keten een stukje informatie heeft toegevoegd, aldus Marco van Katwijk van Cargonaut. ‘Vijftien minuten voor aankomst wordt een qr-code vrijgegeven die slechts korte tijd geldig is.’Ook in de haven draait het om identiteiten en autorisaties. Zo kunnen alleen geautoriseerde partijen containers ophalen. De kans op misbruik wordt sterk teruggedrongen dankzij samenwerking tussen de uitvoeringsorganisatie van de havenbedrijven van Rotterdam en Amsterdam en identity-providers. Samen ondersteunen ze de secure chain, vertelde Portbase-program manager Leopold Jonkman.Trend 5: Security in de ketenDe vijfde trend draait om security en continuïteit. Waar cybersecurity vroeger vooral intern werd geregeld, groeit nu de aandacht voor keten-weerbaarheid. ‘Ons doel is één minimale, gedeelde security-basis zodat onafhankelijke partijen in dezelfde taal werken en samen veiligheid borgen,’ zei Koen van Nistelrooij, security officer bij BDI.Daarom hanteert het BDI-ecosysteem het NIST Cybersecurity Framework 2.0 als gemeenschappelijk referentiepunt. Dit framework is gekoppeld aan bestaande verplichtingen en certificeringen zoals NIS2 en ISO 27001, en biedt rolgebaseerde profielen die helder maken wat ‘goed genoeg’ is. Het resultaat: het bestuur krijgt duidelijke governance-ankers, operatie en it weten wat er verwacht wordt, en ketenpartners kunnen aansluiten op uniforme voorwaarden. Security verschuift zo van intern optimaliseren naar gezamenlijk optreden over de hele keten.Trend 6: Standaardisatie en incubatorsTot slot is er de trend van standaardisatie en incubators. Innovatie kan alleen landen als de basis eenduidig is. Dat geldt voor architectuurdocumenten, juridische kaders en technische bouwstenen. De BDI Summit presenteerde daarom een incubator-aanpak: een set kant-en-klare hulpmiddelen waarmee nieuwe initiatieven sneller van start kunnen. Schouten legde uit dat het doel is om drempels te verlagen: ‘Wie nu een datadeel-initiatief wil starten, moet zelf een governance-structuur, juridische documenten en techniek optuigen. Met de incubator bieden we een springplank zodat je direct kunt beginnen.’Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #7.

De Tweede Kamer maakt zich zorgen om de aanstaande verkoop van Solvinity aan het Amerikaanse Kyndryl. Het bedrijf is als clouddienstverlener nauw betrokken bij een aantal overheidsdiensten, waaronder DigiD. Kamerleden willen van het kabinet weten of de Amerikaanse overheid straks toegang zou kunnen krijgen tot gevoelige privé-data van burgers en of de deal kan worden tegengehouden. Op de achtergrond speelt ook de vrees dat cruciale dienstverlening zoals DigiD kan worden stopgezet bij geopolitieke spanningen. De Tweede Kamer heeft zich vaker uitgesproken over een nadrukkelijkere soevereine koers die de Nederlandse overheid moet varen op het gebied van onder meer technologie. Barbara Kathmann (GroenLinks-PVDA) heeft inmiddels Kamervragen gesteld over de verkoop van Solvinity. Ze wil onder andere van BBB-staatssecretaris Van Marum (Digitalisering) of de deal nog kan worden tegengehouden en hoe voorkomen kan worden dat nog meer kerntaken van de digitale overheid onder de Amerikaanse surveillancewetgeving gaan vallen. Recent kwam e-mailbeveiliger Zivver, die veel werkt voor overheidsinstanties, eveneens in Amerikaanse handen (Kiteworks). Net als Kathmann vindt SGP-fractievoorzitter Chris Stoffer dat het kabinet moet onderzoeken of de verkoop nog kan worden tegengehouden. Hij heeft tevens Kamervragen gesteld. Volgens de NOS doen de ministeries van Binnenlandse en Economische Zaken en de landsadvocaat momenteel onderzoek naar ‘de operationele, juridische en contractuele consequenties’.

Crisis en frustratie stapelen zich op bij het Openbaar Ministerie, nu er na een lange geschiedenis van fiasco’s en storingen geen zicht is op beter functionerende it-systemen. ‘De situatie is zo nijpend dat ‘de staat van de rechtsstaat in het geding is,’ aldus een brandbrief van ongeveer drieduizend OM-medewerkers aan het College van procureurs-generaal.  Betrokken ambtenaren laten de top van het OM weten dat ze zo hun werk niet meer kunnen doen. Het risico bestaat dat strafzaken door fouten volledig de mist in gaan. De behandeling van zaken die toch al ergernis opwekt, dreigt alsmaar trager te worden. NRC citeert een woordvoerder van het Comité OM Onder Druk dat binnen 2,5 dag meer dan de helft van het totale aantal OM’ers de brandbrief heeft ondertekend.  Aan het College van procureurs-generaal wordt in deze brief een ultimatum van 30 november gesteld. Als dan geen duidelijk plan ter verbetering van de it op tafel ligt, komt het actiecomité met ‘aanvullende maatregelen’. Er klinken binnen het OM zelfs geluiden van een staking.  Wat extra irriteert is dat de hoogste leiding van het OM zich nauwelijks uitspreekt over de gevolgen die de haperende it-systemen hebben voor de werkvloer. Het College van procureurs-generaals doet alsof hun neus bloedt, zo valt uit de brief op te maken. De stabiliteit van de it-voorzieningen is al jaren een probleem. Sinds 2022 is het grondig mis. vooral door verouderde hard- en software. Voormalig minister David van Weel (Justitie en Veiligheid) sprak afgelopen april van een langdurige achterstand in de ontwikkeling en professionalisering van de informatievoorziening. Een jaar eerder constateerde het OM al dat Outlook steeds slechter ging werken. Het lukte officieren van justitie vaak niet om hun mails te openen. De communicatie met advocaten leed daaronder. Voor aanklagers bleven dossiers dikwijls gesloten. Ook het digitale signeer-systeem was een drama. 

EXPERTVERSLAG – Driekwart van de wereldwijde cloudcapaciteit is in beheer van de hyperscalers Microsoft, Google en Amazon Web Services. In de discussie over de noodzaak van (meer) soevereiniteit klinkt ook de roep om een Europees equivalent door. ‘Maar als je al daartoe zou besluiten, wat is dan de weg ernaartoe?’, vraagt Peter Verkoulen, programmadirecteur Centre of Excellence for Data Sharing & Cloud (CoE-DSC), zich af. Peter Verkoulen & CoE-DSCPeter Verkoulen is programmadirecteur van het Centre of Excellence for Data Sharing & Cloud (CoE-DSC). Daarin zijn sinds 2023 een generieke Nederlandse initiatieven op het gebied van data delen en cloud gebundeld. Het CoE-DSC ondersteunt (federatieve) initiatieven op het gebied van data delen en cloud, werkt aan interoperabiliteit en geeft impulsen aan de markt. En dit in een internationale context.Het CoE-DSC vervult ook de rol van Gaia-X-hub in Nederland, met als doel om digitale soevereiniteit te bevorderen, en daarmee maatschappelijke en economische waarde te helpen realiseren. Verkoulen weet zelf ook het antwoord niet, zegt hij eerlijkheidshalve, maar wil er wel hardop over nadenken. ‘Ik veronderstel dat een Europese variant op Microsoft zich allicht anders zal gedragen dan de Amerikaanse Microsoft, maar het blijft een hyperscaler met de businessmodellen die daarmee samenhangen. Dan is de vraag: wat worden we daar beter van? Maar ook: waar moeten de miljarden, misschien wel vijftig of honderd, vandaan komen om die hyperscaler te bouwen? Want de genoemde drie – Microsoft, Google en Amazon Web Services – zijn over een periode van twintig jaar ontstaan en dan vooral uit de manier waarop wij ons met z’n allen als inkopende organisaties hebben gedragen.’ Federatieve aanpak Hij vervolgt: ‘Het probleem is: je zou minstens tien jaar nodig hebben om daar te komen en dan is de vraag: hoe kom je die jaren door? Je zou zo’n stap kunnen verdedigen door te stellen: uiteindelijk willen we gewoon helemaal onafhankelijk zijn. Maar bereik je dat dan door een Europese hyperscaler te bouwen – en eerlijk gezegd: van drie naar vier verruimt ook niet echt de keuze – of door federatieve oplossingen mogelijk te maken?’ Peter Verkoulen, programmadirecteur Centre of Excellence for Data Sharing & Cloud (foto: Arie Cijfer). Gaia-X is een van de Europese initiatieven die zo’n federatieve aanpak voorstaan. ‘Daarbij kan ik bijvoorbeeld met een kleinere cloud-provider werken omdat die toevallig om de hoek zit of heel specifieke diensten levert of waarvan ik zeker weet dat mijn persoonlijke data in Nederland blijven. En dat kan ik combineren met een Duitse partij of een Franse partij, of een hyperscaler, het is maar net wat je wilt.’ Verkoulen gebruikt voor de federatieve oplossing de parabel van de lappendeken. ‘Jouw oplossing kun je helemaal met Europese lapjes aan elkaar knopen – en als iemand er een Japans, Indiaas of Amerikaans lapje in wil weven: prima. En in geval dat het blauwe lapje niet bevalt, moet je het ook los kunnen punniken en kunnen vervangen door een groen lapje.’ Gaia-X is in 2020 ontstaan op initiatief van elf Franse en elf Duitse bedrijven. Inmiddels zijn wereldwijd zo’n 250 bedrijven en instellingen aangehaakt. ‘Het is een initiatief dat in Europa is ontstaan, vanuit de Europese normen en waarden, maar wel met een breder internationaal perspectief. Want wat heb je in het huidige mondiale systeem aan een oplossing die het alleen maar in Europa doet? Dus er is al snel gezocht naar hoe dat uit te breiden en dat heeft geresulteerd in het opzetten van hubs in andere landen. Er is een hub in Amerika, er is een hub in Japan, er is een hub in Zuid-Korea, dus echt over de hele wereld verspreid. Economische Zaken heeft toen aan TNO gevraagd om dat in Nederland op te starten en TNO heeft aan mij gevraagd, vanuit mijn rol als zelfstandig adviseur, om dat voor hen te doen.’ In 2023 is de hub opgegaan in het Centre of Excellence for Data Sharing & Cloud, de Nederlandse hub voor alles wat met data delen en de onderliggende benodigde (federatieve) cloud infrastructuren te maken heeft. Kernwaarden Met als kernwaarden data soevereiniteit, interoperabiliteit, transparantie en open standaarden, is Gaia-X inmiddels vijf jaar onderweg. ‘Dat is een proces van veel praten en nadenken en stukken schrijven en sinds anderhalf jaar wordt er ook echt software ontwikkeld. De kern van Gaia-X is eigenlijk het zogenaamde Digital Clearing House, dat ervoor zorgt dat data delende partijen met elkaar worden verbonden en dat daar ook (cloud) diensten onder kunnen worden gehangen die je dan federatief kunt gebruiken. Er zijn inmiddels tien commerciële partijen in de wereld welke die Digital Clearing House functionaliteit leveren. Ook in Nederland zijn gesprekken met een paar kandidaten in een afrondende fase. Daarmee is ook een misverstand uit de wereld geholpen dat Gaia-X zelf diensten zou gaan leveren en een concurrent zou worden van it-leveranciers. Nee, Gaia-X is geen commerciële partij, maar zorgt voor een standaard voor bijbehorende software specificaties en commerciële bedrijven gaan uiteindelijk die functionaliteit leveren.’ Hij voegt eraan toe dat Airbus en ook Électricité de France (EDF) in hun tenders om Gaia-X compliance vragen. ‘Dit zijn de eerste stapjes maar we staan aan de vooravond van een doorbraak.’ (Foto: Arie Cijfer) Een ander misverstand is dat Gaia-X gesubsidieerd zou worden door de Europese Commissie, geeft Verkoulen aan. De aangeslotenen betalen contributie en brengen op die manier werkbudget bij elkaar. ‘Er is wel een belangrijke rol weggelegd voor de overheid want die heeft een enorme marktmacht die ze kan inzetten bij Europese aanbestedingen. Daarbij wordt altijd gesproken over de ‘economisch meest voordelige inschrijving’, waarbij vroeger primair naar prijs werd gekeken en pas later naar functionaliteit. Maar je zou nu ook moeten kijken naar aspecten van soevereiniteit, beschikbaarheid. Kan ik makkelijk een Plan B organiseren als er iets gebeurt met mijn dienstverlener? Of als ik ineens niet meer bij data in Amerika kan, heb ik dan een alternatief? Daar moet je, vind ik, aandacht aan besteden en uiteindelijk moet je daar ook voor willen betalen. Dus de overheid heeft daar ook een heel belangrijke taak bij het aanschaffen van it-oplossingen die ze toch al nodig heeft en dit als het ware on the fly kan stimuleren en regelen.’ Verkoulen vervolgt: ‘Dit geldt in z’n algemeenheid en bij de innovatieve toepassingen waar we het in deze context over hebben geldt dat nog sterker. Het is het bekende kip-ei probleem: als er geen vraag is, gaan leveranciers ook niks ontwikkelen. Dus de overheid kan daar een impuls geven. Dat gebeurt gelukkig ook al, er zijn in Nederland een aantal grote innovatieve data deel projecten, zoals Health-RI. Dat gaat over secundaire data in de gezondheidszorg, dus niet om het primaire proces te ondersteunen maar data gebruiken om innovatie te doen en beleidsvraagstukken te beantwoorden. Een ander goed voorbeeld is het Smart Connected Supplier Network (SCSN) in de Brainport regio. Hier is een federatieve datadeel oplossing geïmplementeerd waar meer dan 400 high tech bedrijven via meer dan tien service providers dagelijks gebruik van maken.’ Speerpunten en sturing In de op 4 juli jongstleden aangekondigde Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS) zijn data, cloud en weerbaarheid drie van de zes speerpunten. ‘Ergo: dat moet nu echt gaan leiden tot één aanpak van de overheid op die domeinen. In de voorbereidende workshops zei iemand:  ‘We hebben een Rijksvastgoedbedrijf, moeten we niet ook naar een Rijkscloudbedrijf toe?’, en dan zie je mensen reageren en zeggen dat het een goed idee is en vervolgens beargumenteren waarom het voor hen toch niet past. Maar die NDS, die ademt nu wel uit: dit is geen keuze meer, we moeten dit samen gaan doen. Vanwege effectiviteit, kosten en functionaliteit. Maar ook omdat we op die manier sturing kunnen geven aan de markt en kunnen zorgen dat we een betere kant uitgaan. Het is natuurlijk echt niet zo dat in de huidige markt, waarbij dus 70-80 procent van de diensten door de hyperscalers worden geleverd, dat we dat op korte termijn hebben omgedraaid. Maar we moeten die beweging wel nu in gang zetten en de komende jaren grote stappen zetten. Overigens, de hyperscalers hebben ook een rol te spelen in de toekomst, maar wel op een manier waarop wij er nog controle over hebben. En dat zien we dus in die federatieve aanpak en lappendeken.’ Hoe zullen de hyperscalers hierop reageren denk je? Verlies van marktaandeel lijkt een logisch uitvloeisel… ‘Ja, dat kan, maar als je naar meer soevereine oplossingen toewerkt, dan gaat er nog een veel grotere markt ontstaan. Als de markt viermaal zo groot wordt en je marktaandeel zou halveren, dan heb je in absolute zin nog je omzet verdubbeld. Dus van die groeiende markt kun je ook met een kleiner marktaandeel beter worden. Het is dus enerzijds gecontroleerd de schade beperken en anderzijds ontstaan ook gewoon nieuwe mogelijkheden en nieuwe kansen. In het huidige geopolitieke klimaat, dat vergeten we wel eens, hebben Amerikaanse klanten ook vragen over afhankelijkheid en continuïteit. In zijn algemeenheid is dit iets wat niet meer weggaat. Dus kun je er maar beter actief wat mee gaan doen, ook als hyperscaler.’ Een korte anekdote: ‘Als ik twee, drie jaar geleden met betrokkenen sprak over het onderwerp digitale autonomie, dan was mijn punchline altijd in de geest van: ‘door het faciliteren van digitale autonomie maken wij innovatie en economische groei mogelijk’; als je weet dat je je data veilig kunt delen met anderen, dan ga je dat ook doen. En dan was de response veelal dat er nog geen beleid was voor digitale autonomie, of soevereiniteit. Mede door de actuele geopolitieke ontwikkelingen – om het maar even neutraal te zeggen – is dat nu prioriteit één, twee en drie in de politiek en dus ook bij de top van de ministeries en de uitvoeringsorganisaties. En ook in het bedrijfsleven, want ook daar wil men dat data veilig zijn, al is het misschien meer vanuit concurrentiële- dan vanuit privacyoverwegingen. Dit zie je ook terug bij het eerder genoemde SCSN voorbeeld: bedrijven delen enerzijds data met elkaar en zijn anderzijds concurrenten. Ze willen dus controle hebben over wat ze delen en met welk doel.’ EuroStack Ook in Europa zijn data delen en data soevereiniteit op dit moment ‘Chefsache’. Nadat de Europese Commissie (EC) eerder al een consortium van Europese bedrijven opdracht gaf voor het bouwen van Simpl (voor het ondersteunen van datatoegang en interoperabiliteit tussen Europese dataruimten) en het Europese Data Spaces Support Centre oprichtte, is EuroStack het meest recente initiatief van de EC, samen met meer dan 250 bedrijven en organisaties, waaronder de Nederlandse organisaties Rinis en AMS-IX. EuroStack behelst het maken van een plan voor een soevereine digitale infrastructuur voor Europa over de hele (digitale) stack heen en is ontstaan vanuit een conferentie in 2024 waar DG Connect (het directoraat-generaal van de EC belast met digitalisering) en de top van het Europese bedrijfsleven met elkaar spraken over de noodzaak van meer soevereiniteit en hoe die handen en voeten te geven. ‘Een soevereine digitale infrastructuur voor Europa over de hele stack heen: dat is van laten we zeggen de onderkant met de grondstoffen en de chips tot aan de bovenkant met de applicatie-laag, de ai-toepassingen, etcetera. Dus over die hele toren wordt nu nagedacht en gesproken over hoe Europa tot meer soevereiniteit en regievoering kan komen met betrekking tot de toepassingen die worden gebruikt. Gaia-X levert daaraan een kleine maar feitelijke bijdrage, en dan vooral over het cloud deel en over het data delen deel’, aldus Verkoulen. Waarbij hij aantekent: ‘Feit is wel dat je op alle lagen moet nadenken over welke controle je hebt en welke oplossingen van anderen je kunt gebruiken. Want je kunt wel soevereine cloudoplossingen bouwen als Europa, maar met welke hardware ga je dat dan doen? Met welke virtualisatiesoftware? Welke chips ga je gebruiken, enzovoorts.’ Het principe van de lappendeken is op al die lagen toepasbaar. Dit artikel is ook te lezen in GOV magazine nummer 21 van Atos.

Critici noemen ‘digitale omnibus’ knieval voor Big TechDe Europese Commissie kondigt een ‘digitale omnibus’ aan, een bundeling van wetten. Woensdag werd in Brussel een uitgebreid pakket gepresenteerd dat de regels voor kunstmatige intelligentie (ai), cyberbeveiliging en gegevensbescherming stroomlijnt.Dit nieuwe digitale pakket kan het bedrijfsleven een hoop administratief werk en naleving schelen. Europese bedrijven, van fabrieken tot startups, krijgen daardoor meer tijd voor innoveren en opschalen. De Commissie bezweert dat het niet om het verlagen van normen gaat. Het zou geen knieval zijn voor Big Tech, zoals veel privacy-beschermers stellen. De Digital Services Act (DSA) en de Digital Markets Act (DMA) blijven nagenoeg onaangetast.De toegang tot data wordt verbeterd. Volgens de nieuwe voorstellen worden de regels samengevoegd voor het gebruik van gegevens die niet over personen gaan. Vier aparte wetten worden samengebracht in de reeds bestaande EU-wet over gegevens. Dat geeft meer juridische duidelijkheid. Ook wordt het gemakkelijker van cloudserviceprovider te wisselen, bijvoorbeeld van AWS naar Azure of Google Cloud.Verder komen er model-contractvoorwaarden voor datatoegang en -gebruik alsmede standaard-contractbepalingen voor cloudcomputing-contracten.Hoogwaardige dataDe nieuwe data-uniestrategie schetst aanvullende maatregelen om meer hoogwaardige data voor ai te ontsluiten door de toegang uit te breiden, zoals datalabs. Er wordt een juridische helpdesk voor de Datawet ingesteld, als aanvulling op verdere maatregelen ter ondersteuning van de implementatie van de Datawet.Op komst is een toolbox voor het voorkomen van datalekken, maatregelen ter bescherming van gevoelige, niet-persoonlijke gegevens en richtlijnen voor het beoordelen van een eerlijke behandeling van EU-gegevens in het buitenland.CybersecurityEen soortgelijke stroomlijning zit er aan te komen voor cybersecurity. De Digital Omnibus voorziet in een vereenvoudiging van de cyberincident-rapportage. De Commissie wil overlappende meldplichten uit onder meer NIS2, Dora, de Cyber Resilience Act en de AI Act stroomlijnen.Er komt één centraal punt waar bedrijven kunnen voldoen aan alle verplichtingen op het gebied van incidentrapportage. Deze vereenvoudiging richt zich vooral op processen, niet op het verlagen van de inhoudelijke eisen. Dit moet leiden tot duidelijkere definities, minder dubbele administratieve stappen en een efficiëntere meldstructuur voor organisaties binnen de EU.AI Act aangepastDe AI Act waarover jaren is onderhandeld en die zelfs nog niet helemaal wordt toegepast, gaat alweer op de schop. De ai-regels worden innovatie-vriendelijker. Voorgesteld wordt om de inwerkingtreding van de regels voor ai-systemen met een hoog risico te koppelen aan de beschikbaarheid van ondersteunende instrumenten, waaronder de benodigde normen. De termijn voor de toepassing van de regels voor systemen met een hoog risico wordt verlengd naar maximaal zestien maanden. De regels worden van toepassing zodra de Commissie bevestigt dat de benodigde normen en ondersteunende instrumenten beschikbaar zijn.De Commissie wil de ai-wet ook eenvoudiger maken voor het mkb. Aan technische documentatie worden minder (ingewikkelde) eisen gesteld. Ook kunnen straks meer bedrijven hun ai-innovaties testen in een gecontroleerde testomgeving. De compliance-maatregelen worden verbreed, met name voor de auto-industrie.Een ander voorstel is de bevoegdheden van het AI Office te versterken. Ook komt er een centralisatie van het toezicht op ai-systemen die gebaseerd zijn op algemene ai-modellen, waardoor de governance-fragmentatie wordt verminderd.Minder cookiebannersOok de regels voor gegevensbescherming (AVG) worden aangepast om innovatie te stimuleren. De kern van de AVG blijft echter intact, terwijl het hoogste niveau van bescherming van persoonsgegevens wordt gehandhaafd.Modernisering van cookieregels is nodig om de online-gebruikerservaring te verbeteren. De wijzigingen zullen het aantal keren dat cookiebanners verschijnen verminderen. Gebruikers kunnen met één klik hun toestemming te geven en hun cookievoorkeuren opslaan via centrale voorkeursinstellingen in browsers en besturingssystemen.European Business WalletDe Europese Commissie stelt veel maatregelen in het vooruitzicht die het bedrijfsleven flink wat besparingen kan opleveren. Alleen al de European Business Wallet biedt een jaarlijks besparingspotentieel van 150 miljard euro. Hiermee zijn ze in staat om administratieve processen en kosten te verminderen.Met zo’n uniforme digitale tool kunnen bedrijven activiteiten en interacties digitaliseren die in veel gevallen nu nog fysiek moeten plaatsvinden. Bedrijven kunnen documenten digitaal ondertekenen, voorzien van een tijdstempel en verzegelen; geverifieerde documenten veilig aanmaken, opslaan en uitwisselen; en veilig communiceren met andere bedrijven of overheidsinstanties in hun eigen land en de andere 26 lidstaten. Het opschalen van een bedrijf in andere lidstaten, het betalen van belastingen en het communiceren met overheidsinstanties wordt in de EU eenvoudiger dan ooit.

De Computable Awards 2025, ook wel gezien als de ict-Oscars van Nederland, zijn voor de twintigste keer uitgereikt. Tijdens een inspirerende feestavond in Jaarbeurs Utrecht vierde de sector zijn successen en liet het zien op wat voor breed vlak innovatieve toepassingen worden bedacht. Chris Ouwinga, oprichter van softwarebedrijf Unit4, ontving de Lifetime Achievement Award. In de sfeervol, blauwig ingerichte Polar-zaal trapt de groep ‘Dames draaien door’ met zang, een versterkte viool en een flinke basdreun de uitreiking van de Computable Awards op 18 november af. De pakweg honderdvijftig genodigden weten gelijk wat hen te wachten staat: een feestelijke gala-avond waar in totaal negentien prijzen worden uitgereikt. De gasten worden verwelkomd door presentatrice Hendrika Willemse, oud-karatekampioen en it-ondernemer. Dames draaien door Hendrika Willemse Aisha De presentatrice krijgt bij de uitreiking van de prijzen hulp van Aisha, een met HeyGen-software gecreëerde avatar die geregeld categorieën en winnaars aankondigt. Tot een van de vroege uitverkorenen behoren Saxion Hogeschool en Politieacademie met hun onderwijsproject ‘Ai-gestuurd forensisch onderzoeksysteem’. Wat maakt hun project onderscheidend, wil Willemse weten van de naar voren getreden manager van de Politieacademie. ‘Met behulp van ai pogen we opsporingsonderzoek sneller en veiliger te maken. Het betekent een switch van menselijke naar digitale waarnemingen, waarbij we subjectieve elementen vervangen door data.’ De politie staat niet bekend als heel innovatief, maar met dit project laat zij wel degelijk zien te kunnen vernieuwen, stelt hij. ‘Wij leiden de professionals van de toekomst op.’  Enthousiasme Op het menu van de avond staan niet alleen de Computable Awards, maar ook heerlijke gerechten als zalm met venkel-dropgelei, gemarineerde watermeloen, gebakken coquille, geroosterde artisjok, variaties van kalf en aardpeer en friandises. Tussen de gangen door worden de awards ‘uitgeserveerd’. Aan een van de tafels klinkt luid gejuich als blijkt dat de gemeente Hoeksche Waard de Computable Award voor beste overheidsproject in de wacht heeft gesleept met ‘Anonimiseren met LLM’. In dit project kan ai-technologie gebaseerd op large language models (llm’s) persoonlijke en gevoelige informatie in teksten automatisch herkennen en anonimiseren. Hierdoor kan Hoeksche Waard data veilig delen en analyseren zonder privacyrisico’s waarbij documenten leesbaar blijven zonder dat alles wordt zwartgelakt. ‘Onze opensource-tool voor het anonimiseren met llm maken we voor iedereen toegankelijk. Dus ook voor andere overheden die namen en andere persoonlijke gegevens uit publieke documenten willen weglakken. Onze proof-of-concept is geslaagd’, zegt een enthousiaste vertegenwoordiger op het podium, nadat ze de prijs in ontvangst heeft genomen. Pionieren Juichkreten vallen ook te horen wanneer de Computable Award voor Future of Work wordt toegekend aan het Roboticalab van de vier energiepartnes Enexis, Stedin, Gasunie en Alliander. Het kwartet onderzoekt of het in het kader van de energietransactie mobiele robots kan invoeren in het veldwerk. De afgevaardigde van de groep vertelt aan Willemse dat het echt om pionieren gaat. ‘Elk van de vier partners pleegt op zijn eigen manier te werken. Het project hield daar rekening mee en wist die verschillen te minimaliseren. Een goed begrip van elkaars verschillen is belangrijk voor de business. Standaardisatie leidt tot de juiste oplossingen én schaalbaarheid.’ Diner van topklasse Breakdancers Victor Mids Natuurlijk is er ook ruimte voor amusement met een breakdance-act die de zaal vult met nieuwe energie en een ‘mind-blowing’ optreden van illusionist Victor Mids. Die neemt niet alleen het publiek in de maling maar laat ook op het podium Lisa Doulis van Cegeka (winnaar IT-Talent van het jaar) meedoen aan een proef die laat zien hoe makkelijk het brein voor de gek te houden is. Dit kan het verschil betekenen tussen leven en dood Opvallend is dat naast de gangbare Computable Award voor het beste zorgproject nog drie andere initiatieven uit de zorg prijzen pakken. De ‘normale’ award gaat naar het wetenschappelijk ai-project Advanced Neural Control to Restore Brain Function (Radboud Universiteit en Universiteit Maastricht) voor een betere behandeling van hersenafwijkingen. Veel waardering is er ook voor de winnaar van de categorie Digitale innovatie: Dassault Systèmes met het project ‘Ai-gestuurde Living Heart-modellen’. ‘Onze ai-gestuurde modellen brengen het hart als het ware tot leven’, licht een woordvoerder van het Franse 3d-softwarebedrijf op het podium toe. ‘Wij maakten een virtueel model van het hart met zijn fysieke eigenschappen. Daarmee kunnen medici simulaties doen voordat een echte operatie plaatsvindt. Dit kan het verschil betekenen tussen leven en dood.’ Het idee voor dit simulatieproject ontstond een jaar of twee geleden bij een collega die een dochter heeft met een hartafwijking, aldus de Dassault-man. ‘Wij ontwerpen allerlei digitale twins, waarom dan ook niet van het hart, was zijn gedachte. Zijn dochter is inmiddels gelukkig getrouwd.’  Slimmer werken De handen gaan op de avond ook op elkaar voor de winnaar van het partnerproject: het Nederlands Hart Netwerk, bestaande uit de huisartsenorganisaties Pozob, Stroomz en Meditta en de ziekenhuizen Catharina Ziekenhuis, Máxima MC, Anna Ziekenhuis, Elkerliek Ziekenhuis en Sint Jans Gasthuis. ‘In de zorg barst het van de gegevens. We zijn met elkaar om de tafel gaan zitten om de datadeling rond hartziektes te verbeteren’, legt een afgezant van het netwerk uit. ‘Inmiddels leidt de transmurale datakoppeling tot slimmer werken. Ons project richt zich op zuidelijk Brabant maar kan breder worden getrokken naar andere ziektes en regio’s.’ Winnaar Digitale Innovatie: Dassault Systèmes Winnaar Dutch Applied Ai Award: Juvoly Ook zorg-gerelateerd blijkt de winnaar van speciale Dutch Applied AI Award, een samenwerking van Computable met de Hogeschool van Amsterdam en podcast De Dataloog. Uit 120 inzendingen is uiteindelijk Juvoly gekozen, een bedrijf dat zorgprofessionals helpt om minder tijd kwijt te zijn aan administratie en meer aandacht te besteden aan de patiënt. Hun eigen Nederlandse (én Friese) opensource-spraakmodellen automatiseren medische verslaglegging. ‘We willen zelf ai-applicaties bouwen en niet afhankelijk zijn van bestaande partijen’, reageerde een medewerker van het bedrijf bij het krijgen van de prijs. Weerbaarder Op elk ict-evenement komt haast vanzelfsprekend ‘hot topic’ cybersecurity ter sprak, zo ook op deze avond. Computable Awards-jurylid Fred Streefland sprak zich lovend uit over alle tien nominaties in de categorie Cyber Resilience. ‘De gemiddelde scores waren hoog. Zij hebben de basis goed op orde.’ Hij ziet een positieve ontwikkeling: bij raden van bestuur groeit het besef dat cyberweerbaarheid vereist is en investeringen in cybersecurity nodig zijn. Verder benadrukt Streefland de kern van een succesvolle securitystrategie: ‘Samenwerking. Je kunt het niet alleen!’ Jurylid Anouk Vos Jurylid Reza Sharshar Jurylid Richard Turk Jurylid Fred Streefland Dat ziet hij ook terug in de winnaar van deze categorie: de 6de Overheidsbrede Cyberoefening (ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Ictu, KPMG en Spitz). Dit onderkent een van de organisatoren van deze cyberoefening in een felicitatiegesprekje met presentatrice Willemse: ‘Het onderscheidende van ons project is dat de regio’s er goed in werden betrokken: er is een verbinding gelegd met de nationale crisisinfrastructuur.’ Oeuvreprijs Aan het eind van het Computable-gala was er een ovationeel applaus voor Chris Ouwinga, de winnaar van de Lifetime Achievement Award. De redactie van Computable reikt deze prijs voor de vierde keer uit. Deze onderscheiding is bedoeld om een vakgenoot in het zonnetje te zetten en stil te staan bij zijn of haar carrière. Na eerdere prijzen voor Ad Nederlof, Paul Klint en Jaap Haartsen (en een gouden oeuvre-award voor Jan Baan in 2018 in het kader van vijftig jaar Computable) is het nu de beurt aan Ouwinga. Hij zit al 49 jaar in het ict-vak en geldt als een toonbeeld van een Nederlandse ict-ondernemer pur sang. Ouwinga was op 1 april 1980 een van de oprichters van Unit 4. Onder zijn leiding groeit het softwarebedrijf uit tot een internationaal opererende grote Nederlandse softwarespeler. Unit4 wordt in 2014 voor 1,2 miljard dollar gekocht door de Amerikaanse investeerder Advent om wereldwijd verder te groeien. Ouwinga blijft als commissaris actief tot medio 2021 maar ontpopt zich intussen ook als succesvol investeerder. Hij bouwt achter de schermen mee aan weer een nieuw succesvol Nederlands softwarebedrijf (Blinqx) en is als investeerder/adviseur betrokken bij tal van andere jonge it-bedrijven. Chris Ouwinga en echtgenote De gelauwerde it-ondernemer krijgt de prijs uit handen van Sander Hulsman, die eerder dit jaar als hoofdredacteur vertrok bij Computable en jarenlang de Computable-prijzenregen mee-presenteerde (en daar nog een dankbaar applaus voor ontvangt). ‘Prachtig. Fantastisch om dit te winnen’, reageert Ouwinga. ‘Ja, ondernemerschap brengt de wereld verder, dat denk ik echt. Maar dat geldt ook voor technologie. Als we kijken naar wat de mensheid in de afgelopen pakweg vijftigduizend jaar bereikt heeft, dan is dat vooral gekomen doordat we steeds betere hulpmiddelen konden vinden. Of dat nou een wiel was, vuur of artificial intelligence… het zijn dat soort zaken die ons allemaal verder brengen. Als je daaraan mag werken en als je mee mag helpen om die wereld op een goede manier te verbeteren, is dat fantastisch.’ Voor een totaaloverzicht van de winnaars klik hier: Hulde aan de winnaars van de Computable Awards 2025 Fotografie: Michiel Ton

BLOG – Deepfakes, stemklonen, synthetische identiteiten zijn geen sciencefiction meer. Met generatieve ai kan vrijwel iedereen een geloofwaardige kopie van iemand anders maken. Dat zet de discussie over fraude opnieuw op scherp: waar ligt de grens tussen echt en nep, en hoe bescherm je jezelf en je organisatie in een wereld waarin misleiding moeilijk te herkennen is? International Fraud Awareness Week (tot en met 22 november) vraagt wereldwijd aandacht voor deze ontwikkeling. Wie fraude wil voorkomen, moet eerst weten wat er binnen de eigen organisatie gebeurt: hoe data stromen, wie beslissingen neemt en welke rol ai daarbij speelt. Dat inzicht is niet alleen nodig om fraude te stoppen, maar ook om technologie verantwoord te gebruiken. Fraude is een kat-en-muisspel waarvan de snelheid toeneemt. Criminelen gebruiken ai om aanvallen te verfijnen en slachtoffers effectiever te misleiden. Denk aan een telefoontje van een zogenaamd familielid met een gekloonde stem, een deepfake-videocall waarin een medewerker dacht zijn cfo te zien, of een chatbot die zich voordoet als een nieuwe liefde op een datingapp. Echt en nep zijn nauwelijks meer te onderscheiden. Social engineering was altijd al een risico, maar door ai is het risico veel groter geworden Tegelijk gebruiken banken, overheden en bedrijven dezelfde technologie om verdachte patronen te herkennen en sneller in te grijpen. Ai helpt om transacties te scoren, afwijkingen te signaleren en netwerken van verdachte relaties te ontdekken. Daarmee is het zowel een bedreiging als een bondgenoot. Maar technologie alleen is niet genoeg. Fraude bestrijden begint bij goede processen, duidelijke controles en betrouwbare data. Zonder die basis is elk model kwetsbaar. Processen en controles op orde Als je ai wilt gebruiken voor fraudedetectie, moet je eerst zeker weten dat de interne organisatie klopt. Veel risico’s ontstaan niet door slimme hackers, maar door menselijke fouten en onduidelijke processen. Er zijn nog regelmatig organisaties met dubbele leveranciers in het systeem, onduidelijke autorisatieprocessen of gebrekkige controle bij facturen. Zulke gaten maken fraude onnodig makkelijk, kosten geld en beïnvloeden de reputatie, intern en extern. Ai kan veel, maar alleen als we begrijpen wat er achter de technologie schuilgaat Door processen in kaart te brengen en controles te standaardiseren, ontstaat overzicht. Dat maakt het mogelijk om snel afwijkingen te herkennen en te begrijpen waar ze vandaan komen. Een integraal data- en analyseplatform helpt daarbij. Het brengt data, beslislogica en analysemogelijkheden samen, zodat organisaties niet alleen inzicht krijgen in hoe beslissingen tot stand komen, maar ook sneller kunnen bijsturen wanneer er iets misgaat. Signaal Fraudebestrijding dwingt organisaties kritisch te kijken naar hoe ze ai gebruiken. Hoe komt een signaal tot stand? Op welke gegevens is het gebaseerd? En wie controleert of het klopt? Ai kan veel, maar alleen als we begrijpen wat er achter de technologie schuilgaat. Het draait niet om blind vertrouwen, maar om begrijpen waarom iets gebeurt en daar actie op ondernemen. Ook agentic ai kan een rol bij fraudedetectie spelen. Zo experimenteert SAS met een agent die het internet afspeurt naar nieuwe fraudescenario’s. Door hier in het systeem scenario’s van te maken, is het mogelijk te bepalen of dit voor specifieke organisaties relevant is. Geen optie Fraude verandert sneller dan controlemechanismen kunnen volgen, maar afwachten is geen optie. Er is geen tijd meer om te reageren wanneer incidenten zich voordoen. Proactieve monitoring en continue analyse zijn nodig om bestaande fraude te herkennen en nieuwe patronen te voorspellen. Dat vraagt om integratie van data, korte lijnen tussen afdelingen en systemen die snel kunnen leren van incidenten. Een platformaanpak brengt signalen, data en onderzoek op een centrale plek samen. Dat is het vertrekpunt voor een adequate reactie en om patronen te hergebruiken bij nieuwe fraudevormen. Ratrace Fraudebestrijding is en blijft een ratrace. Elke nieuwe technologie biedt kansen voor gebruik én misbruik. Detectiesystemen lopen vaak net een stap achter. Toch kan bewustwording veel schade voorkomen. Veel fraude begint nog steeds bij onoplettend gedrag: een wachtwoord dat te makkelijk te raden is, gedachteloos op een link klikken of te veel persoonlijke informatie op sociale media delen. Technologie kan veel, maar we moeten wel zelf alert blijven. Fraude laat zien waar een organisatie staat. Het test niet alleen de beveiliging, maar ook de organisatiekracht en waarden. Wie die reality check serieus neemt, bouwt niet alleen aan betere fraudepreventie, maar ook aan hogere alertheid en weerbaarheid. Technologie helpt daarbij door inzicht te geven in wat er echt gebeurt. Dat is precies waar data en analytics het verschil maken: door data, processen en beslissingen met elkaar te verbinden, ontstaat de transparantie die nodig is om fraude voor te blijven. Olaf Passchier, lead fraud, compliance & public safety SAS Nederland

Het harde conflict tussen Nederland en China over chipfabrikant Nexperia lijkt met een sisser af te lopen. De constructieve gesprekken met de regering in Beijing geven demissionair minister Vincent Karremans (Economische Zaken) reden om zijn ingreep bij Nexperia op grond van de stokoude en nooit eerder gebruikte Wet beschikbaarheid goederen (Wbg) op te schorten.   De bewindsman heeft ook goede hoop om een blijvende oplossing te vinden voor het probleem dat de Chinese ceo van de Nexperia groep buiten dit bedrijf om productiemiddelen, geld en kennis naar zijn land wil verplaatsen. Volgens Karremans was de productie van zogenaamde ‘legacy’ chips zonder zijn eerdere ingrijpen, als gevolg van het handelen van de topman, op korte termijn uit Europa verdwenen. Karremans heeft de Chinese autoriteiten uitgelegd dat zijn bevelschrift waarover ‘Beijing’ laaiend was, geen overname of overname van controle van het bedrijf betekent. Volgens de minister zijn berichten dat Nederland de ‘controle of macht’ over Nexperia over zou hebben genomen, dan ook onjuist. Leegtrekken De maatregel was alleen bedoeld om te voorkomen dat ceo Xuezheng Zhang de Europese vestigingen van Nexperia zou leegtrekken ten gunste van zijn andere bedrijven in China die geen onderdeel uitmaken van de Nexperia-groep. Volgens Karremans zou de leveringszekerheid op die manier in gevaar zou komen. Hij schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat het beschermen van deze publieke belangen, ook op lange termijn, nog steeds even belangrijk is. Het bevel wordt opgeschort vanwege de goede voortgang van de diplomatieke gesprekken over een langetermijnoplossing. Karremans rekent erop dat China daadwerkelijk exportvergunningen zal blijven afgeven voor alle (Europese) bedrijven en alle landen zodat de levering aan Europese afnemers zoals de Duitse auto-industrie niet in gevaar komt. Informatieplicht Verder is relevant dat de Nexperia-groep en diens ceo Xuezheng Zhang thans geen tekenen meer vertoont van voortzetting van het gedrag dat de aanleiding vormde voor zijn bevel, noch van een intentie daartoe. Wel blijft een informatieplicht gelden: de onderneming dient Karremans te informeren over verplaatsingen van productiemiddelen en kennis tussen de faciliteiten van de onderneming.

De uitslag van de Computable Awards is gebaseerd op de waardering van publiek en jury. De jurygemiddelden en de publieksgemiddelden vormen samen het eindoordeel per genomineerde. In één categorie was de winnaar niet de favoriet bij jury of publiek, maar zorgde het gemiddelde toch voor de overwinning. Op 18 november maakte Computable alle winnaars bekend van de Computable Awards 2025. In 17 categorieën bepaalde jury en publiek elk voor de helft wie er won. In zeven gevallen waren jury en publiek het erover wie de winnaar moest worden. In zes gevallen gaf de beoordeling van de jury de doorslag en in drie gevallen was de beoordeling van het publiek hoger dan die van de jury. In de categorie Zorg won een partij die niet door jury of publiek als hoogste werd gewaardeerd. Hun gemiddelde was echter wel hoger dan dat van de andere genomineerden in deze categorie. Noemenswaardige feiten zijn verder: Hoogste jurypercentage: 43,45%. Hoogste publiekspercentage: 33,01%. Hoogste eindpercentage: 35,30%. Kleinste verschil: 0,65%. De uitslagen zijn in het onderstaande overzicht terug te vinden. Extra awards Tijdens de uitreiking van de Computable Awards 2025 werden daarnaast extra prijzen uitgereikt. Unit4-oprichter Chris Ouwinga werd geëerd met een Lifetime Achievement Award en de Dutch Applied AI Award werd uitgereikt aan Juvoly. Dit bedrijf helpt zorgprofessionals om minder tijd kwijt te zijn aan administratie en meer aandacht te besteden aan de patiënt. Hun eigen Nederlandse (én Friese) spraakmodellen automatiseren medische verslaglegging.     

‘We moeten groot durven denken’ Met twee à drie grote ai-evenementen per week en duizend bezoekers in veertien dagen heeft het AI House Amsterdam een vliegende start gemaakt. Het initiatief van tech-investeerder Prosus op de Zuidas dient uit te groeien tot dé innovatiehub voor ai-toptalent in Nederland. Net als in Silicon Valley, waar dagelijks vijf hackathons plaatsgrijpen, moet het hier bruisen van activiteiten.  Met AI House Amsterdam hoopt Prosus een centrale rol te spelen binnen een netwerk van startups, topuniversiteiten en techbedrijven in Amsterdam. Het huis heeft een open karakter; iedereen die kennis op gebied van ai in een bredere community wil delen, is welkom. Het is dus beslist niet nodig om een zakelijke relatie met Prosus te onderhouden. Ook de samenwerking met andere ai-hubs, zoals die van Techleap, wordt niet geschuwd.  Enthousiast over het open karakter van het AI House is Max van Riel, medeoprichter van Struck.eu, een startup die het met ai gemakkelijker maakt om aan bouwregels te voldoen. ‘We moeten als Nederland groot durven denken.’ Het spreekt hem aan dat Prosus zo min mogelijk barrières opwerpt. ‘Gaaf zoals vanuit Amsterdam zo een heel ecosysteem wordt opgezet.’ Hoofdkwartier Fabricio Bloise, ceo Prosus. De van oorsprong Zuid-Afrikaanse investeerder Prosus (belangen in bedrijven zoals Tencent, OLX en Just Eat Takeaway), met in Amsterdam zijn hoofdkwartier en aan het Damrak een beursnotering, denkt dat het AI House Amsterdam als een magneet kan werken. Of zoals ceo Fabricio Bloisi het afgelopen donderdag tijdens de officiële opening verwoordde: ‘Mijn droom is om dagelijks 250 mensen te ontvangen.’ En als de voortekenen niet bedriegen, wordt dat aantal gemakkelijk gehaald. Nog voor de officiële opening zat het ai-huis elke dag vol. Volgens Bloisi is een uitbreiding nu al gewenst. ‘We hebben ruimte nodig voor duizend personen.’  Kennisdeling is de sleutel tot snelle vooruitgang op ai-gebied. Als grote, in Amsterdam gevestigde, techbedrijven als Booking.com en Adyen hun ervaringen uitwisselen, kan het snel gaan met de implementatie van ai. Cruciaal is dat je snel van elkaar kunt leren. Ook korte bedrijfskundige masteropleidingen voor ceo’s staan op het programma. Het is zaak om snel een groot ai-ecosysteem in Amsterdam te bouwen, waar ook universiteiten, overheden, mkb-bedrijven, starters en (zorg)instellingen zoals ziekenhuizen deel van uitmaken.  Volgens Bloisi, voormalig ceo van Latijns-Amerika’s grootste maaltijd-bezorgsysteem IFood, heeft Nederland alles in huis om het tot koploper in ai te schoppen. Zo is ons land goed voor acht procent van het ai-talent in Europa (terwijl ons land 2,4 procent van de Europese bevolking vormt).  Iets meer dan een derde van dat ai-talent bevindt zich in Amsterdam en met zo’n zevenduizend professionals staat de hoofdstad op de vijfde plek van ai-centra in Europa. Aldus blijkt uit het rapport ‘State of AI in The Netherlands’. Amsterdam In een gesprek over hoe ai‑innovatie in Nederland en daarbuiten te versnellen, stellen Michiel Boots (directeur-generaal ministerie van Economische Zaken), Douwe Kiela (medeoprichter en ceo Contextual AI uit Silicon Valley) en Kirill Skrygan (ceo JetBrains) vast dat de afwezigheid in Amsterdam van een softwarebedrijf met een omzet van meer dan drie miljard dollar een gemis is. Zo’n gigant kan de boel aanzwengelen. Prosus-topman Fabricio Bloisi: ‘We moeten hier winnaars creëren.’ Jetbrains, maker van ai-tools, komt nog het verst met een omzet van een miljard, maar is toch nog een maatje te klein. Een ecosysteem komt pas in beweging als een echte ai-gigant in de hoofdstad neerstrijkt. Toekomstige welvaart hangt sterk af van ons vermogen om technologisch vooraan te blijven Ook minister Vincent Karremans (Economische Zaken) spreekt die wens uit. Zijn hoogste ambtenaar verantwoordelijk voor economie en digitalisering, Michiel Boots, merkt op dat zo’n grote speler de ai‑innovatie in Nederland en daarbuiten enorm kan versnellen. En snelheid is absolute noodzaak, zo is de hoofdconclusie uit twee panels met een handvol ceo’s van ai-bedrijven. Verbeelding Een tweede conclusie is dat Amsterdam het voortouw moet nemen tot ai-projecten die in de techwereld sterk tot de verbeelding spreken. De knapste koppen werken graag aan baanbrekende ontwikkelingen die straks het verschil gaan maken. In dit verband wordt weleens gesproken van ‘moonshots’, extreem ambitieuze doelen die bijna onmogelijk lijken maar een enorme impact kunnen hebben.  Uiteraard komt ook de vraag aan de orde wat de Nederlandse overheid hierin kan betekenen. Boots wijst erop dat de regering inmiddels vijftig actieplannen voor ai heeft ontwikkeld. Maar tegelijk tekent hij aan dat de overheid van huis uit conservatief is en gericht op het behouden van de status quo. Nogal eens wordt vergeten dat toekomstige welvaart sterk afhangt van ons vermogen om technologisch vooraan te blijven. Ai kan bijdragen tot lagere inflatie, meer woningbouw en betere gezondheidszorg. Amsterdam staat er bij jonge, snel groeiende techbedrijven goed op Boots: ‘Ai krijgt wel aandacht in Den Haag, maar niet in brede kring. Bovendien ontbreekt het gevoel van urgentie. Te weinig wordt beseft dat de ontwikkelingen snel gaan en stilstand achteruitgang betekent. Iedereen is geobsedeerd door de wens om de kwaliteit van het leven te verbeteren, maar trekt onvoldoende een verband met de technologische veranderingen in de wereld. Vooral de impact van ai op onze welvaart wordt onderschat. Het onderwerp ai leeft te weinig in brede lagen van de samenleving. Bij de toepassing van ai bungelt Nederland onderaan, mede omdat de scepsis bijna nergens zo hoog als hier is. Als over ai publiekelijk wordt gesproken is dat bijna altijd in negatieve zin.’ Boots vervolgt: ‘Qua adoptie is hier sprake van struisvogelpolitiek. Een ander punt: de pensioenfondsen hebben enorme kapitalen, maar slechts weinig daarvan vloeit naar tech-startups. En vaak alleen naar jonge Amerikaanse bedrijven in plaats van naar Europese. Voor Nederlandse startups wordt het dan ook erg lastig schaalvoordelen te bereiken.  Allocatie Volgens Jelle Prins, tech-ondernemer en medeoprichter van de Cradle.bio, is er voldoende kapitaal, maar gaat het mis met de allocatie. Zelfs zijn startup die ai inzet om nieuwe eiwitten te ontwerpen, had daar moeite mee. En dat terwijl Cradle wordt beschouwd als een potentiële Nederlandse unicorn. Prins, medeopsteller van het Deltaplan voor ai, ziet dat bedrijven die de status van winnaar hebben, in de VS en China dubbele voordelen genieten. Ze krijgen niet alleen makkelijk een financiering, maar slepen ook lucratieve overheidscontracten binnen, wat hun reputatie weer versterkt. In Nederland gebeurt dat zelden. Toch staat Amsterdam er bij jonge, snel groeiende techbedrijven er goed op. JetBrains, maker van ai-tools die workflow van softwareontwikkelaars versnelt, verplaatste zelfs een softwarelab van Londen naar Amsterdam. Ceo Kyrill Skrygan vindt de ‘vibe’ in de hoofdstad geweldig. ‘In Amsterdam maakt het niet uit waar je vandaan komt en wie je bent. Iedereen die iets aan de stad bijdraagt, is welkom.’ Skrygan voelde dat al toen hij in het Rijksmuseum het schilderij De Staalmeesters aanschouwde. ‘Rembrandt beeldde mensen met verschillende religieuze achtergronden af die goed met elkaar overweg konden en tolerant tegenover elkaar stonden. Die sfeer is in Amsterdam overeind gebleven.’ Skrygan ziet Amsterdam als een plaats waar ontwikkelaars kunnen werken aan grootse doelen; projecten die op het eerste gezicht een beetje gek overkomen maar later visionair blijken te zijn.  Ook de van Google Deepmind afkomstige investeerder Nal Kalchbrenner denkt dat Europa het wel gaat redden mits de regulering wordt teruggedrongen en positiever tegen ai wordt aangekeken. ‘De adoptie van ai is hier vrij laag. De markt is nog onontgonnen. Het gaat er nu om snel te handelen.’ Euro Beinat, hoofd AI bij Prosus, meent dat alleen op basis van de huidige stand van de ai-technologie zeker vijftien jaar lang kunnen innoveren. ‘Maar omdat de techniek niet stilstaat, zijn de mogelijkheden ongekend. De snelheid van ontwikkeling blijft groot. Van vertraging zal geen sprake zijn. Prosus zal bijvoorbeeld data afkomstig van zijn platforms voor maaltijdbezorging ook op andere gebieden dan voedselvoorziening kunnen benutten. Bestelpatronen zeggen ook iets over het gedrag van mensen en hun voorkeuren. En die inzichten zijn ook bruikbaar op het brede gebied van e-commerce. We gaan de consument vanuit al die invalshoeken beter begrijpen.’

Het kabinet ziet geen reden om in navolging van Estland een data-ambassade in Luxemburg te openen. Kamerleden Marieke Koekkoek (Volt) en Eric van der Burg (VVD) hadden via een motie gevraagd de mogelijkheden daartoe te onderzoeken.   Estland heeft een uitwijkomgeving gerealiseerd in Luxemburg voor basisregistraties en kritische overheidssystemen. In een datacenter in Luxemburg is een it-omgeving ingericht met servers en dataopslag, waarmee Estland in staat is de meest kritische data veilig te stellen en de continuïteit van de meeste overheidsprocessen te waarborgen indien de datacenters in Estland niet meer functioneren. Dit zou kunnen gebeuren als Rusland deze Baltische staat binnenvalt of een zware cyberaanval inzet. Estland en Luxemburg hebben een verdrag getekend, waarmee Luxemburg de systemen en data van Estland, aanwezig in het Luxemburgse datacenter, zal behandelen als ware het onderdeel van de Estse ambassade. Luxemburg respecteert de autonomie van de systemen en de opgeslagen data. Uitwijkmogelijkheid Volgens staatssecretaris Eddie van Marum (Digitalisering) is de meerwaarde om zo’n uitwijkmogelijkheid te scheppen voor Nederland minder dan waar de Estse situatie om vraagt. Nederland ligt veel verder van Rusland dan Estland terwijl de buurlanden van Nederland sterke bondgenoten zijn. Het risico van een inval door een vijandelijke mogendheid is dan ook vele malen kleiner. Een reden van Estland tot het opzetten van een data-ambassade is het veiligstellen van een aantal basisregistraties in geval van een fysieke inval en bezetting. Dat risico is kleiner voor Nederland. Het risico van een sabotageactie of een cyberaanval tegen de Nederlandse internetinfrastructuur is wel aanwezig. Nederland als transportland, ook voor de logistieke voorzieningen ten behoeve van de Navo, kan mogelijk een doelwit worden. Maar de Nederlandse overheid kan gebruik maken van de geografische spreiding van haar datacenters. Later is te bekijken of het voor specifieke kritische processen gewenst is om tevens een uitwijkmogelijkheid buiten Nederland te realiseren. Een dergelijke locatie zal een ander risicoprofiel dan Nederland moeten hebben en ook op grotere afstand moeten liggen dan Luxemburg.

Interview | Hans Geurts, svp of digital VTTI VTTI biedt wereldwijd energie-infrastructuur aan. Opslag van olie, gas, chemicaliën in alle grote haven van de wereld. Daarnaast wordt geïnvesteerd in opwekking en opslag van duurzame energie zoals biogas. Snel kunnen schakelen om klanten van dienst te zijn; enorm veel data verzamelen, met de hoogst mogelijke databescherming. ‘Ai en api’s zijn daarbij onmisbaar’, zegt senior vice president of digital en cio Hans Geurts. Geurts werkt nu vijf jaar bij VTTI; daarvoor bij Heineken en Wolters Kluwer als leidinggevende in de it. ‘Ik ben it’er, maar met oog voor de bedrijfsprocessen en -doeleinden. Als je de businesstaal niet spreekt, kun je niet veel doen.’ Hans Geurts. VTTI is vergelijkbaar met Vopak, met dit verschil dat de laatste beursgenoteerd is. De klanten van het bedrijf handelen nog veel in traditionele brandstoffen. ‘Maar we maken onze infrastructuur ook geschikt voor hernieuwbare energie. Denk aan renewable natural gas. Dat doen we in Tilburg, maar ook in het Engelse Glentham. Uit mestoverschotten maken we biogas en korrels voor kunstmest.’ Voor energiehandelaren is tijd kritisch, dus ook voor VTTI. ‘Wij willen onze klanten toegang geven tot onze systemen. Het is onzin om een binnenkomende order over te tikken naar onze eigen systemen. Vroeger hadden we daarvoor electronic data interchange; nu gebruiken we api’s om de verbinding te leggen. Zo kunnen onze klanten zien waar wij nog opslag beschikbaar hebben en hoeveel. Wel op zo’n manier dat zij op geen toegang hebben tot onze apparatuur. De besturing van alle primaire processen in onze terminals is strikt gescheiden van de it-omgeving. Veiligheid gaat boven alles. We moeten dan ook voldoen aan zeer strenge beveiligingsvoorschriften.’ Uniek Geurts vertelt dat zijn bedrijf ai gebruikt om sneller de software te ontwikkelen. ‘Wij gebruiken Oracle E-Business Suite, Fusion en HCM in de Oracle Cloud. Maar wij zijn een uniek bedrijf en kunnen niet zomaar een standaard erp-pakket toepassen. Daarom bouwen wij ons eigen terminal managementsysteem, ook gebaseerd op Oracle.’ De cio ziet nu dat ze versnelling kunnen aanbrengen om gebruikerswensen op een meer éénduidige en éénvoudigere wijze in erp kunnen ontwikkelen door gebruik te maken van ai-tools. ‘We passen nog geen agentic ai toe, dat is een volgende stap waarbij we eerst de governance op orde moeten hebben. Dus wie ontwikkelt bijvoorbeeld de agents en hoe laten we deze aan alle kritische beveiligingsnormen voldoen?’ Intussen staat Geurts voor de uitdaging dat de technologische ontwikkelingen zo snel gaan dat de organisatie altijd wat achterloopt. Daarom experimenteert VTTI op kleine schaal; als het goed werkt, wordt er opgeschaald. ‘Je moet de mensen echt goed trainen in het omgaan met ai. Want als je echt alleen maar op technologie focust, denk je dat heel veel mogelijk is. Maar je moet ook ethiek, veiligheid en andere zaken in ogenschouw nemen. Dat kun je als afdeling niet alleen. Daar heb je je collega’s van finance, van legal, compliance en hr nodig. Zodat je tot een breed gedragen beeld komt.’ Beducht De softwareontwikkelaars van VTTI werken met Oracle Apex, het low-codeplatform van de technologiereus. Alle data zijn via datanormalisatie verzameld in een virtueel datalake; via de Oracle Intelligent Data Lake gekoppeld aan een Oracle-database. Het gaat daarbij om data uit de ot- en it-systemen. Zo is te zien of een pomp wat stroever loopt en dus aandacht nodig heeft. VTTI is aanwezig in ’s werelds grootste havens, waaronder Kaapstad, Zuid-Afrika. Hoewel een Oracle-huis heeft VTTI zo’n jaar geleden ook in drie regio’s een Azure Cloud gebouwd. ‘Wij waken voor een vendor lock-in’, verklaart Geurts. ‘We willen niet van één leverancier afhankelijk zijn, dus kozen we een multi-cloudomgeving.’ Het bedrijf gebruikt ook een souvereine Oracle Cloud in Amsterdam en Frankfurt. Geurts is namelijk beducht dat ‘zijn’ data in de verkeerde handen vallen; hij is sowieso beducht dat de gegevens onder ongewenste ogen komen. Ook om die reden wil Geurts zoveel mogelijk in eigen hand houden. ‘Bij Heineken hebben we de trend gehad richting outsourcing, uitbesteden, servicedesk weg, ontwikkeling allemaal weg. Dat kan, maar dan moet je er weer een laag ertussen zetten voor de coördinatie. En dan schakel je minder snel. Dat kan bij onze handel gewoonweg niet. Tijd is kritisch.’ De dertig ontwikkelaars – plus functionele schil – werken vooral op het VTTI-hoofdkantoor in Rotterdam. ‘We bouwen alles zelf en zijn ons bewust van wat Daniel Gebler, cto van Picnic, zegt: ‘De eerste regel code die je zelf schrijft, is al legacy’. Dat is de reden dat je goede mensen moet hebben. En we zorgen altijd voor goede kwaliteitsbewaking. We laten dat extern auditen. Ai helpt bij het coderen. Je ziet dat ontwikkelaars die net beginnen al veel meer gebruik maken van tooling om veel meer versnelling in die productiviteit te hebben. Maar je ziet nog steeds de mensen die heel erg ervaren zijn, daar kan de tooling nog niet aan tippen. Nog niet, wij voorzien wel dat hier een grote verandering op komst is.’ Ontsluiten Ai is niet alleen behulpzaam bij het programmeren, ook bij het ontsluiten van bedrijfsregels helpt zij tijdwinst te halen. ‘Stel dat er een nieuwe operator is die wil weten welke veiligheidsregels bij een bepaalde handeling horen. Dan kun je hem een vuistdik boek laten doorbladeren, maar je kunt het ook aan een bot vragen die in seconden de juiste informatie voorspiegelt. We staan nog maar aan het begin van de volgende technologische revolutie waarbij de inzet van ai alleen succesvol kan zijn door de combinatie van technologie en de talenten van onze mensen bij VTTI optimaal te benutten. De menselijke factor blijft in de digitale transitie van ons bedrijf de belangrijkste.’ Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #7.

BLOG – Bedrijven en overheden wereldwijd omarmen ai in razend tempo. Ondanks de vele voordelen is het belangrijk dat elke organisatie ai met de nodige voorzichtigheid benadert. Kijk naar wat er gebeurde bij de opmars van de cloud. Toen de vraag naar cloudoplossingen explodeerde, groeiden ook de grote cloudspelers – Amazon Web Services (AWS), Microsoft Azure en Google Cloud Platform (GCP) – met ongekende snelheid. Vandaag de dag draaien de meeste clouddiensten wereldwijd op hun platformen. Het gevolg? Europese organisaties die van deze hyperscalers afhankelijk zijn, hebben geen digitale soevereiniteit of zekerheid. Hoe streng en goedbedoeld de Europese – of zelfs Amerikaanse – regels ook zijn, het zijn de Amerikaanse autoriteiten die aan de touwtjes trekken. Zij hebben uiteindelijk de controle over de data. Val We staan nu op het punt om in dezelfde val te trappen met ai. Bedrijven omarmen enthousiast allerlei ai-oplossingen. Maar als enthousiasme het wint van gezond verstand, dan staan we zelden stil bij wat we eigenlijk verliezen aan kennis wanneer we blind vertrouwen op de snelle, makkelijke antwoorden die ai ons aanreikt. Wat gebeurt er met een bedrijf dat ai gebruikt om zijn softwarecode te schrijven, zonder dat het eigen ontwikkelingsteam weet hoe die code tot stand komt? Als er een fout optreedt die moet worden hersteld, wie kan die dan nog oplossen als niemand weet hoe het is gebouwd – en ai zelf het probleem niet aankan? Gemak heeft een prijs De les van de afgelopen jaren is duidelijk: gemak heeft een prijs. Door te kiezen voor snelle, eenvoudige oplossingen zijn we afhankelijk geworden van een klein aantal technologieën en tools die op de lange termijn schade kunnen aanrichten. Hoewel er soevereine Europese cloudaanbieders opkomen – waaronder Exoscale en OVHcloud – is er nog geen Europees alternatief dat dezelfde schaal en mogelijkheden biedt als de Amerikaanse hyperscalers. Maar omdat ai zich in een relatief vroeg stadium bevindt, kunnen we nu nog voorkomen dat we afhankelijk worden van niet-Europese, niet-soevereine ai-platforms, zoals eerder gebeurde met de cloud. Misleidend Wij zijn zelf aan zet. Zo zijn er tal van organisaties waar programmeurs worden vervangen door ai-tools. Alleen al het idee van ‘programmeurs vervangen’ is misleidend, omdat er grote verschillen zijn tussen wat programmeurs doen en welke vaardigheden daarbij horen – van het schrijven van eenvoudige html-code tot het ontwerpen van complexe platformen en schaalbare omgevingen. Die simplificatie laat precies zien hoe Europa zijn grootste concurrentievoordeel – kennis – dreigt te verliezen. Zonder de specialistische kennis en de leercurves die nodig zijn om beginnende programmeurs te laten uitgroeien tot voorlopers in hun vak, verliezen we op talloze manieren onze voorsprong. Laten we niet zo naïef zijn om opnieuw onze kracht uit handen te geven. Tij Eerdere misstappen hebben Europa in een lastige positie gebracht, maar het tij is nog te keren. Er zijn volop Europese middelen en data-soevereine alternatieven beschikbaar – en hun aantal groeit gestaag. De huidige inspanningen van de EU zijn vooral gericht op het stimuleren van de ontwikkeling van alternatieven voor de grote hyperscalers. Maar dat is een vergissing. De aandacht zou juist moeten uitgaan naar het mkb – de bedrijven die goed zijn voor tachtig procent van de werkgelegenheid van vandaag én morgen – in plaats van naar de twintig procent die tachtig procent van de Europese middelen opslokt. Het wordt tijd dat Europa de publieke sector verplicht om gebruik te maken van soevereine clouddiensten, Europese technologiebedrijven actief ondersteunt en middelen beschikbaar stelt om vooral het mkb te helpen bij de overstap naar Europese technologie. Daarmee krijgen Europese technologische oplossingen een eerlijkere kans om breed omarmd te worden – en houden we onze kennis, data en technologie in eigen hand. We hebben een nieuwe, meer op Europa gerichte focus nodig om onze soevereiniteit, kennis en slagkracht te behouden. En het moment om dat te doen, is nu. Kurt Jonckheer, chief executive officer Klarrio

In dit nieuwsoverzicht: Nederlandse webshops missen zichtbaarheid voor ChatGPT, Vertiv neemt PurgeRite over, Seven2 investeert in Zwart Techniek, EIB vergroot steun voor technologische innovatie in Polen en Proximus NXT Nederland krijgt nieuwe managing director. Nederlandse webshops missen zichtbaarheid voor ChatGPT ChatGPT bezoekt vaak geen productpagina’s, maar gebruikt informatie uit rich snippets, toont een experiment van het Goudse bureau Doublesmart aan. Alleen bij zeer gedetailleerde prompts raadpleegt ChatGPT productpagina’s. Voorbeelden zijn een simpele vraag naar fietsverlichting versus een uitgebreide prompt met specificaties en prijsgrens van tachtig euro. Optimalisatie van snippets met product-schema en actuele content vergroot de kans op zichtbaarheid. Betrouwbaarheid van de webshop speelt eveneens een rol: malware, misleidende claims of slechte vindbaarheid verminderen de kans dat ChatGPT de site bezoekt. Overname Zwart Techniek door Seven2 Seven2 neemt via zijn MidMarket X-fonds een meerderheidsbelang in het IJmuidense Zwart Techniek, specialist in energie-resilience oplossingen voor datacenters en vitale infrastructuur. Scheybeeck Investments en Beek Capital behouden een minderheidsbelang in de overname. Zwart, opgericht in 1930, levert noodstroom, primaire stroom en microgrid-oplossingen en is actief in elf landen. Het bedrijf verdubbelde de afgelopen vier jaar zijn omzet tot 130 miljoen euro en breidde zijn klantenbestand in datacenters uit. Met 160 medewerkers en locaties in Houten en Frankfurt geldt Zwart als een Europese speler in energiezekerheid, gedreven door digitalisering en energietransitie. Overname PurgeRite door Vertiv Vertiv betaalt ongeveer 1 miljard dollar voor de overname van het Texaanse PurgeRite, met een mogelijke earn-out van 250 miljoen dollar in 2026. De waardering komt neer op circa tien keer de verwachte ebitda van dat jaar. PurgeRite levert mechanische spoel-, reinigings- en filtratiediensten voor datacenters en bedrijfskritische faciliteiten. De overname versterkt Vertivs portfolio voor vloeistofkoeling, essentieel bij high-density computing en ai-toepassingen. PurgeRite brengt eigen technologie en schaalbaarheid mee en werkt al met hyperscalers en colocatieproviders. De transactie moet in het vierde kwartaal van 2025 worden afgerond, onder voorbehoud van mededingingsgoedkeuring. EIB vergroot steun voor technologische innovatie in Polen Het European Investment Fund beheert een nieuwe Future Tech Poland-fonds van vijfhonderd miljoen zloty, terwijl de European Investment Bank een lening van 25 miljoen euro verstrekt aan het Krakówse Synerise voor ai-onderzoek en internationale uitbreiding. Het fonds zal samen met Bank Gospodarstwa Krajowego uitgroeien tot 1,5 miljard zloty en richt zich op venture capital voor startups. Synerise gebruikt de middelen voor een programma van 54 miljoen euro om gedragsanalyse-technologie te ontwikkelen en zijn big data-infrastructuur uit te breiden. Daarnaast lanceert de EIB via TechEU een digitale Investment Readiness Checker, waarmee inmiddels meer dan achthonderd startups zijn aangesloten. Proximus NXT Nederland krijgt nieuwe managing director Het Utrechtse Proximus NXT Nederland stelt Ronald van Heek aan als nieuwe managing director. Hij volgt Fabrice De Windt op, die de rol tijdelijk vervulde naast zijn ceo-functie. Van Heek werkte sinds 2024 als directeur Go to Market en heeft meer dan vijfentwintig jaar ervaring in it-services. Proximus NXT wil diens positie als ict-partner in de Benelux versterken en de digitale transformatie van Nederlandse organisaties versnellen.