computable

Het kabinet ziet geen reden om in navolging van Estland een data-ambassade in Luxemburg te openen. Kamerleden Marieke Koekkoek (Volt) en Eric van der Burg (VVD) hadden via een motie gevraagd de mogelijkheden daartoe te onderzoeken.   Estland heeft een uitwijkomgeving gerealiseerd in Luxemburg voor basisregistraties en kritische overheidssystemen. In een datacenter in Luxemburg is een it-omgeving ingericht met servers en dataopslag, waarmee Estland in staat is de meest kritische data veilig te stellen en de continuïteit van de meeste overheidsprocessen te waarborgen indien de datacenters in Estland niet meer functioneren. Dit zou kunnen gebeuren als Rusland deze Baltische staat binnenvalt of een zware cyberaanval inzet. Estland en Luxemburg hebben een verdrag getekend, waarmee Luxemburg de systemen en data van Estland, aanwezig in het Luxemburgse datacenter, zal behandelen als ware het onderdeel van de Estse ambassade. Luxemburg respecteert de autonomie van de systemen en de opgeslagen data. Uitwijkmogelijkheid Volgens staatssecretaris Eddie van Marum (Digitalisering) is de meerwaarde om zo’n uitwijkmogelijkheid te scheppen voor Nederland minder dan waar de Estse situatie om vraagt. Nederland ligt veel verder van Rusland dan Estland terwijl de buurlanden van Nederland sterke bondgenoten zijn. Het risico van een inval door een vijandelijke mogendheid is dan ook vele malen kleiner. Een reden van Estland tot het opzetten van een data-ambassade is het veiligstellen van een aantal basisregistraties in geval van een fysieke inval en bezetting. Dat risico is kleiner voor Nederland. Het risico van een sabotageactie of een cyberaanval tegen de Nederlandse internetinfrastructuur is wel aanwezig. Nederland als transportland, ook voor de logistieke voorzieningen ten behoeve van de Navo, kan mogelijk een doelwit worden. Maar de Nederlandse overheid kan gebruik maken van de geografische spreiding van haar datacenters. Later is te bekijken of het voor specifieke kritische processen gewenst is om tevens een uitwijkmogelijkheid buiten Nederland te realiseren. Een dergelijke locatie zal een ander risicoprofiel dan Nederland moeten hebben en ook op grotere afstand moeten liggen dan Luxemburg.

Interview | Hans Geurts, svp of digital VTTI VTTI biedt wereldwijd energie-infrastructuur aan. Opslag van olie, gas, chemicaliën in alle grote haven van de wereld. Daarnaast wordt geïnvesteerd in opwekking en opslag van duurzame energie zoals biogas. Snel kunnen schakelen om klanten van dienst te zijn; enorm veel data verzamelen, met de hoogst mogelijke databescherming. ‘Ai en api’s zijn daarbij onmisbaar’, zegt senior vice president of digital en cio Hans Geurts. Geurts werkt nu vijf jaar bij VTTI; daarvoor bij Heineken en Wolters Kluwer als leidinggevende in de it. ‘Ik ben it’er, maar met oog voor de bedrijfsprocessen en -doeleinden. Als je de businesstaal niet spreekt, kun je niet veel doen.’ Hans Geurts. VTTI is vergelijkbaar met Vopak, met dit verschil dat de laatste beursgenoteerd is. De klanten van het bedrijf handelen nog veel in traditionele brandstoffen. ‘Maar we maken onze infrastructuur ook geschikt voor hernieuwbare energie. Denk aan renewable natural gas. Dat doen we in Tilburg, maar ook in het Engelse Glentham. Uit mestoverschotten maken we biogas en korrels voor kunstmest.’ Voor energiehandelaren is tijd kritisch, dus ook voor VTTI. ‘Wij willen onze klanten toegang geven tot onze systemen. Het is onzin om een binnenkomende order over te tikken naar onze eigen systemen. Vroeger hadden we daarvoor electronic data interchange; nu gebruiken we api’s om de verbinding te leggen. Zo kunnen onze klanten zien waar wij nog opslag beschikbaar hebben en hoeveel. Wel op zo’n manier dat zij op geen toegang hebben tot onze apparatuur. De besturing van alle primaire processen in onze terminals is strikt gescheiden van de it-omgeving. Veiligheid gaat boven alles. We moeten dan ook voldoen aan zeer strenge beveiligingsvoorschriften.’ Uniek Geurts vertelt dat zijn bedrijf ai gebruikt om sneller de software te ontwikkelen. ‘Wij gebruiken Oracle E-Business Suite, Fusion en HCM in de Oracle Cloud. Maar wij zijn een uniek bedrijf en kunnen niet zomaar een standaard erp-pakket toepassen. Daarom bouwen wij ons eigen terminal managementsysteem, ook gebaseerd op Oracle.’ De cio ziet nu dat ze versnelling kunnen aanbrengen om gebruikerswensen op een meer éénduidige en éénvoudigere wijze in erp kunnen ontwikkelen door gebruik te maken van ai-tools. ‘We passen nog geen agentic ai toe, dat is een volgende stap waarbij we eerst de governance op orde moeten hebben. Dus wie ontwikkelt bijvoorbeeld de agents en hoe laten we deze aan alle kritische beveiligingsnormen voldoen?’ Intussen staat Geurts voor de uitdaging dat de technologische ontwikkelingen zo snel gaan dat de organisatie altijd wat achterloopt. Daarom experimenteert VTTI op kleine schaal; als het goed werkt, wordt er opgeschaald. ‘Je moet de mensen echt goed trainen in het omgaan met ai. Want als je echt alleen maar op technologie focust, denk je dat heel veel mogelijk is. Maar je moet ook ethiek, veiligheid en andere zaken in ogenschouw nemen. Dat kun je als afdeling niet alleen. Daar heb je je collega’s van finance, van legal, compliance en hr nodig. Zodat je tot een breed gedragen beeld komt.’ Beducht De softwareontwikkelaars van VTTI werken met Oracle Apex, het low-codeplatform van de technologiereus. Alle data zijn via datanormalisatie verzameld in een virtueel datalake; via de Oracle Intelligent Data Lake gekoppeld aan een Oracle-database. Het gaat daarbij om data uit de ot- en it-systemen. Zo is te zien of een pomp wat stroever loopt en dus aandacht nodig heeft. VTTI is aanwezig in ’s werelds grootste havens, waaronder Kaapstad, Zuid-Afrika. Hoewel een Oracle-huis heeft VTTI zo’n jaar geleden ook in drie regio’s een Azure Cloud gebouwd. ‘Wij waken voor een vendor lock-in’, verklaart Geurts. ‘We willen niet van één leverancier afhankelijk zijn, dus kozen we een multi-cloudomgeving.’ Het bedrijf gebruikt ook een souvereine Oracle Cloud in Amsterdam en Frankfurt. Geurts is namelijk beducht dat ‘zijn’ data in de verkeerde handen vallen; hij is sowieso beducht dat de gegevens onder ongewenste ogen komen. Ook om die reden wil Geurts zoveel mogelijk in eigen hand houden. ‘Bij Heineken hebben we de trend gehad richting outsourcing, uitbesteden, servicedesk weg, ontwikkeling allemaal weg. Dat kan, maar dan moet je er weer een laag ertussen zetten voor de coördinatie. En dan schakel je minder snel. Dat kan bij onze handel gewoonweg niet. Tijd is kritisch.’ De dertig ontwikkelaars – plus functionele schil – werken vooral op het VTTI-hoofdkantoor in Rotterdam. ‘We bouwen alles zelf en zijn ons bewust van wat Daniel Gebler, cto van Picnic, zegt: ‘De eerste regel code die je zelf schrijft, is al legacy’. Dat is de reden dat je goede mensen moet hebben. En we zorgen altijd voor goede kwaliteitsbewaking. We laten dat extern auditen. Ai helpt bij het coderen. Je ziet dat ontwikkelaars die net beginnen al veel meer gebruik maken van tooling om veel meer versnelling in die productiviteit te hebben. Maar je ziet nog steeds de mensen die heel erg ervaren zijn, daar kan de tooling nog niet aan tippen. Nog niet, wij voorzien wel dat hier een grote verandering op komst is.’ Ontsluiten Ai is niet alleen behulpzaam bij het programmeren, ook bij het ontsluiten van bedrijfsregels helpt zij tijdwinst te halen. ‘Stel dat er een nieuwe operator is die wil weten welke veiligheidsregels bij een bepaalde handeling horen. Dan kun je hem een vuistdik boek laten doorbladeren, maar je kunt het ook aan een bot vragen die in seconden de juiste informatie voorspiegelt. We staan nog maar aan het begin van de volgende technologische revolutie waarbij de inzet van ai alleen succesvol kan zijn door de combinatie van technologie en de talenten van onze mensen bij VTTI optimaal te benutten. De menselijke factor blijft in de digitale transitie van ons bedrijf de belangrijkste.’ Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #7.

BLOG – Bedrijven en overheden wereldwijd omarmen ai in razend tempo. Ondanks de vele voordelen is het belangrijk dat elke organisatie ai met de nodige voorzichtigheid benadert. Kijk naar wat er gebeurde bij de opmars van de cloud. Toen de vraag naar cloudoplossingen explodeerde, groeiden ook de grote cloudspelers – Amazon Web Services (AWS), Microsoft Azure en Google Cloud Platform (GCP) – met ongekende snelheid. Vandaag de dag draaien de meeste clouddiensten wereldwijd op hun platformen. Het gevolg? Europese organisaties die van deze hyperscalers afhankelijk zijn, hebben geen digitale soevereiniteit of zekerheid. Hoe streng en goedbedoeld de Europese – of zelfs Amerikaanse – regels ook zijn, het zijn de Amerikaanse autoriteiten die aan de touwtjes trekken. Zij hebben uiteindelijk de controle over de data. Val We staan nu op het punt om in dezelfde val te trappen met ai. Bedrijven omarmen enthousiast allerlei ai-oplossingen. Maar als enthousiasme het wint van gezond verstand, dan staan we zelden stil bij wat we eigenlijk verliezen aan kennis wanneer we blind vertrouwen op de snelle, makkelijke antwoorden die ai ons aanreikt. Wat gebeurt er met een bedrijf dat ai gebruikt om zijn softwarecode te schrijven, zonder dat het eigen ontwikkelingsteam weet hoe die code tot stand komt? Als er een fout optreedt die moet worden hersteld, wie kan die dan nog oplossen als niemand weet hoe het is gebouwd – en ai zelf het probleem niet aankan? Gemak heeft een prijs De les van de afgelopen jaren is duidelijk: gemak heeft een prijs. Door te kiezen voor snelle, eenvoudige oplossingen zijn we afhankelijk geworden van een klein aantal technologieën en tools die op de lange termijn schade kunnen aanrichten. Hoewel er soevereine Europese cloudaanbieders opkomen – waaronder Exoscale en OVHcloud – is er nog geen Europees alternatief dat dezelfde schaal en mogelijkheden biedt als de Amerikaanse hyperscalers. Maar omdat ai zich in een relatief vroeg stadium bevindt, kunnen we nu nog voorkomen dat we afhankelijk worden van niet-Europese, niet-soevereine ai-platforms, zoals eerder gebeurde met de cloud. Misleidend Wij zijn zelf aan zet. Zo zijn er tal van organisaties waar programmeurs worden vervangen door ai-tools. Alleen al het idee van ‘programmeurs vervangen’ is misleidend, omdat er grote verschillen zijn tussen wat programmeurs doen en welke vaardigheden daarbij horen – van het schrijven van eenvoudige html-code tot het ontwerpen van complexe platformen en schaalbare omgevingen. Die simplificatie laat precies zien hoe Europa zijn grootste concurrentievoordeel – kennis – dreigt te verliezen. Zonder de specialistische kennis en de leercurves die nodig zijn om beginnende programmeurs te laten uitgroeien tot voorlopers in hun vak, verliezen we op talloze manieren onze voorsprong. Laten we niet zo naïef zijn om opnieuw onze kracht uit handen te geven. Tij Eerdere misstappen hebben Europa in een lastige positie gebracht, maar het tij is nog te keren. Er zijn volop Europese middelen en data-soevereine alternatieven beschikbaar – en hun aantal groeit gestaag. De huidige inspanningen van de EU zijn vooral gericht op het stimuleren van de ontwikkeling van alternatieven voor de grote hyperscalers. Maar dat is een vergissing. De aandacht zou juist moeten uitgaan naar het mkb – de bedrijven die goed zijn voor tachtig procent van de werkgelegenheid van vandaag én morgen – in plaats van naar de twintig procent die tachtig procent van de Europese middelen opslokt. Het wordt tijd dat Europa de publieke sector verplicht om gebruik te maken van soevereine clouddiensten, Europese technologiebedrijven actief ondersteunt en middelen beschikbaar stelt om vooral het mkb te helpen bij de overstap naar Europese technologie. Daarmee krijgen Europese technologische oplossingen een eerlijkere kans om breed omarmd te worden – en houden we onze kennis, data en technologie in eigen hand. We hebben een nieuwe, meer op Europa gerichte focus nodig om onze soevereiniteit, kennis en slagkracht te behouden. En het moment om dat te doen, is nu. Kurt Jonckheer, chief executive officer Klarrio

In dit nieuwsoverzicht: Nederlandse webshops missen zichtbaarheid voor ChatGPT, Vertiv neemt PurgeRite over, Seven2 investeert in Zwart Techniek, EIB vergroot steun voor technologische innovatie in Polen en Proximus NXT Nederland krijgt nieuwe managing director. Nederlandse webshops missen zichtbaarheid voor ChatGPT ChatGPT bezoekt vaak geen productpagina’s, maar gebruikt informatie uit rich snippets, toont een experiment van het Goudse bureau Doublesmart aan. Alleen bij zeer gedetailleerde prompts raadpleegt ChatGPT productpagina’s. Voorbeelden zijn een simpele vraag naar fietsverlichting versus een uitgebreide prompt met specificaties en prijsgrens van tachtig euro. Optimalisatie van snippets met product-schema en actuele content vergroot de kans op zichtbaarheid. Betrouwbaarheid van de webshop speelt eveneens een rol: malware, misleidende claims of slechte vindbaarheid verminderen de kans dat ChatGPT de site bezoekt. Overname Zwart Techniek door Seven2 Seven2 neemt via zijn MidMarket X-fonds een meerderheidsbelang in het IJmuidense Zwart Techniek, specialist in energie-resilience oplossingen voor datacenters en vitale infrastructuur. Scheybeeck Investments en Beek Capital behouden een minderheidsbelang in de overname. Zwart, opgericht in 1930, levert noodstroom, primaire stroom en microgrid-oplossingen en is actief in elf landen. Het bedrijf verdubbelde de afgelopen vier jaar zijn omzet tot 130 miljoen euro en breidde zijn klantenbestand in datacenters uit. Met 160 medewerkers en locaties in Houten en Frankfurt geldt Zwart als een Europese speler in energiezekerheid, gedreven door digitalisering en energietransitie. Overname PurgeRite door Vertiv Vertiv betaalt ongeveer 1 miljard dollar voor de overname van het Texaanse PurgeRite, met een mogelijke earn-out van 250 miljoen dollar in 2026. De waardering komt neer op circa tien keer de verwachte ebitda van dat jaar. PurgeRite levert mechanische spoel-, reinigings- en filtratiediensten voor datacenters en bedrijfskritische faciliteiten. De overname versterkt Vertivs portfolio voor vloeistofkoeling, essentieel bij high-density computing en ai-toepassingen. PurgeRite brengt eigen technologie en schaalbaarheid mee en werkt al met hyperscalers en colocatieproviders. De transactie moet in het vierde kwartaal van 2025 worden afgerond, onder voorbehoud van mededingingsgoedkeuring. EIB vergroot steun voor technologische innovatie in Polen Het European Investment Fund beheert een nieuwe Future Tech Poland-fonds van vijfhonderd miljoen zloty, terwijl de European Investment Bank een lening van 25 miljoen euro verstrekt aan het Krakówse Synerise voor ai-onderzoek en internationale uitbreiding. Het fonds zal samen met Bank Gospodarstwa Krajowego uitgroeien tot 1,5 miljard zloty en richt zich op venture capital voor startups. Synerise gebruikt de middelen voor een programma van 54 miljoen euro om gedragsanalyse-technologie te ontwikkelen en zijn big data-infrastructuur uit te breiden. Daarnaast lanceert de EIB via TechEU een digitale Investment Readiness Checker, waarmee inmiddels meer dan achthonderd startups zijn aangesloten. Proximus NXT Nederland krijgt nieuwe managing director Het Utrechtse Proximus NXT Nederland stelt Ronald van Heek aan als nieuwe managing director. Hij volgt Fabrice De Windt op, die de rol tijdelijk vervulde naast zijn ceo-functie. Van Heek werkte sinds 2024 als directeur Go to Market en heeft meer dan vijfentwintig jaar ervaring in it-services. Proximus NXT wil diens positie als ict-partner in de Benelux versterken en de digitale transformatie van Nederlandse organisaties versnellen.

AI verandert cybersecurity in razend tempo. Niet alleen aan de kant van de aanvallers, maar ook bij de verdedigers. In deze 30 minuten durende live sessie ontdek je hoe je als organisatie de regie houdt in een wereld waar AI zowel bedreiging als kans is. Reageer niet alleen op AI, leer er leiding mee te nemen!Belangrijkste gespreksthema’s:AI maakt dreigingen persoonlijk: Van Generative Phishing tot Agentic Phishing; aanvallen worden hypergericht, overtuigend en lokaal relevant.AI als verdedigingsmiddel: Ontdek hoe securityteams AI inzetten om patronen te herkennen, ruis te verminderen en sneller te reageren, zonder te vervallen in blind vertrouwen.De onmisbare menselijke factor: AI vervangt analisten niet, maar verandert hun rol; van uitvoerders naar beheerders van AI.AI-geletterdheid en gedrag: Dagelijks gebruik van AI-tools brengt nieuwe risico’s. Hoe creëer je bewustzijn, beleid en verantwoordelijkheid bij medewerkers?Leiderschap en governance: Hoe kunnen bestuurders AI verantwoord integreren, met behoud van menselijke controle en inzicht?Sluit aan bij Christopher Fielder, Field CTO van Arctic Wolf, en Sander Hulsman, voormalig hoofdredacteur van Computable, voor een inspirerend gesprek over hoe AI de manier waarop we risico’s, security operations en leiderschap benaderen fundamenteel verandert. Meld je aan voor dit online webinar op 27 november 2025 of bekijk het op je eigen moment als on-demand video. Met inzichten uit het Arctic Wolf Security Operations Report 2025 en praktijkvoorbeelden uit Nederland en België, biedt dit webinar een combinatie van internationale visie en lokale relevantie.Bekijk dit webinar

Fraudedetectie in een fractie van de tijd, kredietaanvragen die zichzelf verwerken en klantvragen die worden beantwoord zonder menselijke tussenkomst. Ai-agenten beloven een revolutie in de financiële sector, maar de grootschalige uitrol blijft vooralsnog uit. Slechts één op de tien banken en verzekeraars heeft de technologie al op grote schaal ingezet. Dat blijkt uit het World Cloud Report in Financial Services 2026 van het Capgemini Research Institute. Volgens het onderzoek zetten banken ai-agenten vooral in voor klantenservice (75%), fraudedetectie (64%), kredietverwerking (61%) en klantonboarding (59%). Bij verzekeraars ligt de focus op klantenservice (70%), acceptatie (68%), schadeafhandeling (65%) en onboarding (59%). Forse economische impact verwacht Het Capgemini Research Institute schat dat ai-agenten tegen 2028 tot 450 miljard dollar aan economische waarde kunnen genereren voor de financiële sector. Die belofte vertaalt zich in concrete investeringen: bijna twee op de drie bedrijven reserveert momenteel tot veertig procent van hun generatieve ai-budget voor agenttechnologieën. Een kwart van de organisaties verwacht die uitgaven tegen 2028 met zestig procent te verhogen. Dankzij de combinatie van AI en cloud kunnen banken en verzekeraars hun klanten sneller, accurater en efficiënter bedienen, zegt Ravi Khokhar, global head of cloud for financial services bij Capgemini. Hij waarschuwt echter dat leidinggevenden een langetermijnvisie moeten ontwikkelen. ‘Dat betekent dat ze voorbij de hype en naar de inhoud moeten kijken. Leidinggevenden zullen moeten nadenken over een schaalbare ai-strategie voor de lange termijn.’ Pilots overal, uitrol (bijna) nergens Hoewel de verwachtingen hooggespannen zijn, bevindt tachtig procent van de financiële instellingen zich nog in de idee- of pilootfase. Slechts 10 procent van de ondervraagde bedrijven heeft ai-agenten daadwerkelijk op grote schaal ingevoerd. Een derde van de banken ontwikkelt hun eigen ai-agenten intern, terwijl bijna de helft nieuwe functies creëert om medewerkers ai-agenten te laten begeleiden en monitoren. De verwachte voordelen zijn aanzienlijk. Tweeënnegentig procent van de bedrijven gelooft dat ai-agenten hen zullen helpen uitbreiden naar nieuwe markten zonder zware infrastructuurinvesteringen. Negenenzestig procent ziet kansen om dynamische prijzen en gepersonaliseerde aanbiedingen te implementeren. Regelgeving, kosten en vaardigheden als struikelblok De adoptie stuit echter op hardnekkige obstakels. Vrijwel alle leidinggevenden (92%) wijzen op een dreigend tekort aan vaardigheden bij zowel management als medewerkers. Daarnaast vormt regelgeving en compliance een grote uitdaging (96%), hoewel de sector dit tegelijkertijd als topprioriteit beschouwt. Ook de hoge implementatiekosten vormen een belemmering. Een kwart van de bedrijven overweegt daarom de komende achttien maanden over te stappen naar een service-as-a-software-model, waarbij niet wordt betaald voor licenties maar voor concrete resultaten zoals opgeloste fraudegevallen of verwerkte transacties.

Het ministerie van Economische Zaken (EZ) geeft 105 miljoen euro aan elf veelbelovende Nederlandse onderzoeksprojecten. Organisaties voor toegepast onderzoek en Rijkskennisinstellingen kunnen daarmee de basis leggen voor de ontwikkeling van nieuwe producten, technologieën en diensten. Ruim veertien miljoen euro gaat naar het Intelligente Modelleer Lab (Deltares), een nieuwe digitale infrastructuur waarmee met behulp van machine learning en ai een nieuwe generatie modellen kan worden ontwikkeld. De toepassingen liggen op het gebied van weer, klimaat en water. Naturalis krijgt 19,5 miljoen euro oor een schaalbare infrastructuur voor geautomatiseerde monitoring van biodiversiteit. De bestaande infrastructuur rondom biodiversiteit wordt uitgebreid met sensor-gebaseerde ai en omgevings-DNA-identificatie. Hiermee wordt gewerkt aan een geautomatiseerd (centraal en plug-and-play) platform voor biodiversiteit-monitoring om een brede groep soorten in kaart te brengen. De NLR Drone faciliteit krijgt een uitbreiding om grotere en complexere drones te testen. Hiervoor komt €6 miljoen beschikbaar. Daarnaast is financiering toegekend aan een nieuw onderzoeksvliegtuig, een Maritiem Innovatie Lab (Marin), een centrale monsterbank (RIVM), informatieverzameling voor nieuwe fabricagemethoden voor bioprocessen en analyse van erfgoeddata (RCE). Het geld komt uit de regeling Faciliteiten voor Toegepast Onderzoek (FTO). Vorig jaar werd nog 290 miljoen euro toegekend.

In dit nieuwsoverzicht:  Rijksvastgoedbedrijf (Rvb) live met Planon, overname Libra Technology door Wolters Kluwer, Wibra kiest voor Simac, HPE Cray breidt supercomputing-portfolio uit, overname Flowerbed Engineering door Databalance, en SoftwareOne en KPN/InSpark winnen bij Microsoft. Rijksvastgoedbedrijf live met Planon AMM Het Rijksvastgoedbedrijf heeft alle onderhoudsprocessen samengebracht in Planon Asset & Maintenance Management (AMM), zo meldt de laatste. Ruim achthonderd interne medewerkers en achthonderd externe leveranciers werken nu met het platform. Het project verving zes systemen en laadde 410.000 assets en 300.000 onderhoudsactiviteiten in. De implementatie omvatte zestig trainingssessies en intensieve co-creatie tussen beide partijen. Na een korte hypercarefase neemt Planon Managed Services vanaf januari 2026 het beheer op zich. Overname Libra Technology door Wolters Kluwer Wolters Kluwer Legal & Regulatory heeft de overname van het Berlijnse Libra Technology GmbH bekend gemaakt. Er is maximaal negentig miljoen euro mee gemoeid, waarvan dertig miljoen euro direct wordt betaald, zo meldt het informatiehuis. De leverancier van de Libra AI-Assistant voor legal research en documentanalyse heeft een snelgroeiende klantenbasis in Duitsland en Europa. Het bedrijf werd opgericht in 2023, telt vijftien medewerkers, en verwacht eind dit jaar een jaarlijkse omzet van vijf miljoen euro. De overname moet binnen drie tot vijf jaar een rendement opleveren van minimaal acht procent. Wibra kiest Simac voor netwerkbeheer Wibra meldt dat het het netwerk in alle winkels in Nederland, België en Frankrijk en het distributiecentrum in Apeldoorn laat vernieuwen en dit samen met Simac gaat beheren. Het netwerk vormt de basis voor kassa’s, betalingen, logistiek en klantbeleving. De samenwerking startte met een proef in enkele winkels en wordt begin 2026 uitgerold naar alle vestigingen. Het distributiecentrum wordt deze maand aangesloten. Volgens de winkelketen levert de schaalbare en centraal beheerde oplossing rust in de operatie en ruimte voor innovatie. HPE Cray breidt supercomputing-portfolio uit HPE introduceert drie liquid-cooled compute blades, unified management software en de Slingshot 400 interconnect voor het Cray GX5000-platform. De blades ondersteunen Nvidia Rubin GPUs en AMD Instinct MI430X GPUs, of CPU-only partitions met AMD EPYC-processors. Configuraties variëren van 24 tot 40 blades per rack. Het Daos-gebaseerde K3000 storage-systeem biedt varianten met 8 tot 20 NVMe-drives en tot 2.048 GB DRAM. Beschikbaarheid start in 2026 voor opslag en in 2027 voor blades en software. Overname Flowerbed Engineering door Databalance Databalance uit Nieuwkuijk heeft de overname bekend gemaakt dat het Flowerbed Engineering. Dit in 2001 opgerichte Haarlemse bedrijf levert managed it-oplossingen en werkt met partners als Fortinet en Microsoft. Het beschikt over gecertificeerde kennis van Microsoft Fabric voor data-analyse en ai-inzichten. Met de overname moet binnen de moederorganisatie een ecosysteem ontstaan waarin infrastructuur, cloudmanagement, datamanagement en security samenkomen. SoftwareOne en KPN/InSpark winnen bij Microsoft SoftwareOne is uitgeroepen tot Secure Productivity Partner of the Year Award 2025 van Microsoft. Het bedrijf werd gekozen uit 4.600 nominaties uit meer dan honderd landen en erkend voor veilige samenwerking en ai-readiness op Microsoft 365. Ook KPN Zakelijke Markt en dochter InSpark vielen in de prijzen en zijn uitgeroepen tot Microsoft Country Partner of the Year 2025 voor Nederland. Hun gezamenlijke ecosysteem versnelt digitale innovatie en ai-adoptie bij organisaties in uiteenlopende sectoren, aldus de motivatie.

OpenAI’s financiële positie staat onder druk. Uit gelekte documenten blijkt dat het bedrijf miljarden uitgeeft, terwijl inkomsten achterblijven. Tegelijkertijd kreeg het in Duitsland een tik op de vingers wegens auteursrechtenschending. Toch is er ook positief nieuws. Volgens interne Microsoft-documenten heeft OpenAI in de eerste drie kwartalen van 2025 al 8,7 miljard dollar uitgegeven aan het draaien van zijn modellen op Azure. Dat is meer dan twee keer de 3,7 miljard dollar van 2024. In totaal zou OpenAI sinds 2024 ruim twaalf miljard dollar hebben betaald aan Microsoft – die met 27 procent van de aandelen de grootste aandeelhouder is – voor zogeheten inference, het uitvoeren van modelberekeningen. De cijfers zetten vraagtekens bij de haalbaarheid van het bedrijf, stelt The Register. Waar ceo Sam Altman eerder sprak over meer dan dertien miljard dollar aan jaarlijkse omzet, suggereren de gelekte gegevens dat de werkelijke inkomsten dichter bij 4,3 miljard dollar liggen. Microsoft reageerde dat ‘de getallen niet helemaal kloppen’, maar gaf geen details. Verder hebben de ‘circulaire’ deals van het bedrijf ook wenkbrauwen doen fronsen, zoals de driehonderd miljoen dollar die Oracle stopt in OpenAI-datacenters die voor een vergelijkbaar bedrag dan door de ai-ontwikkelaar gebruikt gaan worden. Toch gelooft ceo Sam Altman dat zijn bedrijf dit jaar zelfs twintig miljard dollar gaat omzetten en dat het bedrag binnen vijf jaar honderden miljarden zal zijn. Duitse rechtbank wijst schadevergoeding toe Daarnaast heeft OpenAI nu ook te maken gekregen met juridische tegenwind. Een rechtbank in München oordeelde dat ChatGPT auteursrecht heeft geschonden door songteksten van Duitse artiesten te gebruiken voor training. Collectieve rechtenorganisatie Gema had de zaak aangespannen en sprak van ‘de eerste baanbrekende uitspraak over ai in Europe’, aldus The Guardian. De rechter verplicht OpenAI om een niet nader genoemd bedrag te betalen aan schadevergoeding. ‘Het internet is geen zelfservicewinkel en menselijke creatieve prestaties zijn geen gratis sjablonen,’ reageerde Gema. OpenAI liet weten het vonnis te willen aanvechten, terwijl het beweerde ‘de rechten van makers te respecteren’. Nieuwe versie is lichtpuntje Al dat geld heeft er wel weer voor gezorgd dat OpenAI de volgende versie kan introduceren, GPT‑5.1. Het komt in twee smaken: Instant, die volgens OpenAI ‘warmer, meer intelligent en beter is in het volgen van instructies’, en Thinking, die complexere taken grondiger aanpakt en eenvoudiger uitlegt dan de vorige versie. Het idee achter de update is dat gebruikers meer controle krijgen over toon en stijl van antwoorden. OpenAI stelt dat GPT‑5.1 ‘smarter and more natural in tone’ is en sneller reageert op eenvoudige vragen, maar meer tijd neemt voor complexe opdrachten. De uitrol start bij betaalde gebruikers en wordt de komende dagen breder beschikbaar.

BLOG – Artificiële intelligentie (ai) verbetert de productiviteit van medewerkers. Tegelijkertijd kan het leiden tot terughoudendheid uit angst dat hun functie wordt vervangen, met als mogelijke uitkomst een bedrijfscultuur waarin de meerderheid van de medewerkers geen ai-gedreven tools wil gebruiken. Uit onderzoek van Lucid blijkt dat 42 procent van de Nederlandse uitvoerend medewerkers ai-gedreven samenwerkingstools gebruikt, tegenover 56 procent van de leidinggevenden. Dit laat zien dat leidinggevenden graag uitvoerende taken minimaliseren en meer tijd besteden aan strategisch werk, maar dat de uitvoerende mensen niet weten waar of hoe ze ai kunnen gebruiken. Naast de terughoudendheid van medewerkers zijn er ook aanzienlijke technische, veiligheids- en privacyuitdagingen. Dit maakt het lastiger voor organisaties om ai-tools te implementeren. Om deze uitdagingen te overwinnen, is het essentieel dat organisaties begrijpen waar de angst van medewerkers vandaan komt en dat ze een uitgebreide strategie ontwikkelen om hun medewerkers vertrouwen en zekerheid te geven. Niet eenvoudig Het staat vast dat ai verandert hoe mensen werken. Toch is het niet eenvoudig om te wennen aan deze nieuwe manier van werken. Uit genoemde studie blijkt dat een derde van de Nederlandse medewerkers twijfelt om ai te gebruiken, simpelweg omdat ze een voorkeur hebben voor traditionele methoden en tools zoals fysieke meetings of e-mail. Een nog grotere uitdaging is dat veel werknemers ook bang zijn wat ai betekent voor hun baan; één op de drie maakt zich hier zorgen over. Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat 33 procent van de uitvoerend medewerkers zich op wekelijkse basis bezighoudt met het opdoen van ai-vaardigheden, tegenover 68 procent van de leidinggevenden. Verder geeft zestig procent van de Nederlandse uitvoerend medewerkers en veertig procent van de leidinggevenden aan geen kennis van de volledige mogelijkheden van ai-functionaliteiten te hebben. Daarom kiezen velen ervoor om ze helemaal niet te gebruiken. Dit leidt ook tot een mismatch binnen organisaties, omdat leidinggevenden blijven experimenteren en gebruikmaken van ai-tools, zonder de medewerkers hierin mee te nemen. Een derde van de organisaties zegt dat weerstand tegen verandering de grootste uitdagingen is wanneer ze ai implementeren. Gerust Om medewerkers mee te krijgen, moeten organisaties empathie tonen in hun communicatie en de zorgen van mensen bespreekbaar maken. Dit begint met medewerkers gerust te stellen dat ai hen niet zal vervangen, maar hun werk zal ondersteunen. De mensen die niet bekend zijn met ai denken misschien dat ze moeten beschikken over geavanceerde technische vaardigheden. Het is de taak van organisaties om dit beeld bij te stellen. De meeste vaardigheden die nodig zijn om ai succesvol te gebruiken, zijn namelijk gerelateerd aan probleemoplossend vermogen en kritisch denken. Dit betekent dat de meeste medewerkers zonder veel training met ai kunnen werken. Medewerkers zijn niet slechts een onderdeel van de ai-transformatie, maar de kern Het klinkt ingewikkeld om de perceptie van ai in een organisatie te veranderen, maar het is zaak om klein te beginnen. Betrek mensen in een vroeg stadium bij pilotprogramma’s en gezamenlijke ontwerpen. Moedig hen aan om hun eigen zorgen over ai te definiëren en te helpen aanpakken. Kijk vervolgens naar hun zorgen op een manier die intuïtiever en mensgerichter is. Als ze bijvoorbeeld bang zijn dat ai onjuiste informatie zal verstrekken, vraag hen dan na te denken over hoe ze de informatie zouden valideren als deze van een mens afkomstig was in plaats van van ai. Binnen dit proces is het cruciaal om interne forums te creëren waar gebruikers positieve en negatieve voorbeelden kunnen delen van hoe ze ai in een veilige omgeving hebben gebruikt. Dit biedt leidinggevenden de mogelijkheid om te luisteren naar de angsten van medewerkers en op een constructieve manier uit te leggen welke maatregelen ze hebben genomen. Bovendien kunnen mensen zo zien hoe anderen ai op nieuwe en innovatieve manieren gebruiken. Workflow Hoewel het misschien vreemd voelt om ai te zien als een collega, helpt deze manier van denken veel mensen om ai succesvol te implementeren in hun workflow. Om te werken met ai zijn, net zoals bij het werken met een collega, sterke samenwerkingsvaardigheden nodig. Denk hierbij aan een open houding, effectieve communicatie en actief luisteren. Naast dat individuen ai kunnen gebruiken, kan het ook worden toegepast op teamsamenwerking. Dit maakt gestroomlijnde besluitvorming en innovatie op grotere schaal mogelijk. Door ai te gebruiken om data te interpreteren en ideeën te combineren, nemen teams beter geïnformeerde beslissingen. Hierdoor hebben medewerkers meer tijd voor de uitvoering.  Tot slot is het essentieel dat leidinggevenden duidelijke en eenvoudige richtlijnen bieden over best practices voor ai, veiligheid en ethiek. Dit geeft medewerkers de kans om te experimenteren zonder zichzelf of de organisatie in gevaar te brengen. Denk aan welke ai-systemen veilig zijn om te gebruiken voor gevoelige data en hoe medewerkers output moeten valideren om ai-hallucinaties te voorkomen.  Intimiderend Hoewel ai in sommige opzichten intimiderend kan lijken, is het belangrijk dat medewerkers begrijpen welke waarde het kan opleveren. Medewerkers zijn niet slechts een onderdeel van de ai-transformatie, maar de kern. Succesvolle inzet van ai vraagt om een andere benadering: niet hoe we medewerkers laten werken mét ai, maar hoe we ai laten werken vóór hen. Daar zit de sleutel tot adoptie. * De resultaten die in dit blog worden besproken, gaan alleen over de Nederlandse respondenten die meededen aan het onderzoek. Dan Lawyer, cpo bij Lucid Software

De diepgaande herstructurering die van UWV een wendbare, mens- en toekomstgerichte uitvoeringsorganisatie moet maken, is nog allerminst in kannen en kruiken. De Ondernemingsraad (OR) houdt haar kritiek op deze mammoet-operatie, kortweg Verandermotor geheten. Binnen deze nieuwe opzet wordt straks in multidisciplinaire agile teams gewerkt om sneller, concreter en meer herkenbaar veranderingen door te voeren voor de cliënten van UWV. De OR heeft nog steeds twijfels over zowel de inhoud als de aanpak van het verandertraject. Ze adviseert dan ook om het plan aan te passen en beter af te stemmen op de praktijk en de mensen binnen de organisatie. Het medezeggenschapsorgaan heeft vooralsnog negatief geadviseerd. Indien aan een aantal randvoorwaarden wordt voldaan, kan ze besluiten alsnog positief te adviseren. De OR heeft ook op basis van achterbanraadplegingen knelpunten naar boven gehaald. Zij stelt in haar advies, dat Computable heeft ingezien, liefst dertig voorwaarden, op basis waarvan zij haar negatieve advies eventueel zou kunnen bijstellen. Onduidelijk is de impact van de Verandermotor op de betrokken drieduizend medewerkers waaronder bijna alle it’ers. Er is te weinig inzicht in wat de veranderingen concreet betekenen voor medewerkers. De OR mist een heldere analyse van de personele gevolgen. Zo weten medewerkers nog niet in welke clusters en teams ze straks terechtkomen. Deze clusters moeten daarnaast zoveel mogelijk ‘end to end’ autonoom worden ingericht. Maar aangezien er twintig clusters worden gevormd, heeft de OR zorgen over hoe de sturing en coördinatie van deze clusters goed geborgd kunnen worden en in hoeverre ze ook daadwerkelijk autonoom kunnen werken. Dat geldt bijvoorbeeld voor functiewijzigingen, werkdruk of benodigde competenties. Als deze legacy blijft voortbestaan, wordt het straks lastig om autonoom te werken in clusters zoals de Verandermotor beoogt Volgens de OR is er ook weinig draagvlak, maar de raad van bestuur ziet dat anders. De OR vreest dat de Verandermotor leidt tot extra lagen van coördinatie en sturing, wat juist kan zorgen voor vertraging en complexiteit in plaats van versnelling; ook die mening wordt niet gedeeld door de raad van bestuur (zie ook reactie in kader onderaan dit artikel). Afgelopen juni schaarde de OR zich schoorvoetend achter het hoofdlijnen-ontwerp van de Verandermotor. Daarbij werd afgesproken dat er in een gefaseerd traject deeladviezen aan de OR zouden worden voorgelegd ter uitwerking van deze hoofdlijnen. In augustus en september zijn de detail-adviesaanvragen voor advies bij de OR ingediend. Op 31 oktober heeft de OR zijn advies hierop uitgebracht. Op basis daarvan is een overall (integraal) advies tot stand gekomen met een hele waslijst aan knelpunten. Over het doel van de Verandermotor, het realiseren van dienstverlening met oog voor de menselijke maat, is de OR het eens. Maar daar is wel een modern IV-landschap voor nodig. In maart had de OR al aangedrongen om in de komende verandertrajecten een expliciete plek op te nemen voor het vervangen van legacy. Maar de OR ziet daar in de (deel)adviesaanvragen nagenoeg niets van terug. Als deze legacy blijft voortbestaan, wordt het straks heel lastig om autonoom te kunnen werken in clusters zoals de Verandermotor beoogt. Potentieel risico’s Volgens de OR bestaat er nog steeds onduidelijkheid over de positionering van de mensen die werken bij de afdeling EDPP (Expertise Diensten Project Professionals), nota bene een afdeling die zich richt op het verbeteren van digitale processen en het ontwikkelen van efficiënte werkmethoden. Hetzelfde geldt voor OPP (Organisatie Project Professionals), een afdeling voor projectmanagement. En dat terwijl juist deze afdelingen in staat zijn om grote verandertrajecten te organiseren. Daarnaast vraagt de OR zich af of deze afdelingen nog voldoende opdrachten zullen krijgen (met kans op verborgen boventalligheid) als deze opdrachten rechtstreeks in de clusters worden neergelegd. De OR voorziet hierin een groot potentieel risico voor het welslagen van de doelstelling. Verder wijst de OR erop dat eerdere organisatiewijzigingen bij UWV niet het gewenste effect hebben gehad. Voorkomen moet worden dat weer dezelfde fouten worden gemaakt bij de Verandermotor. De UWV-top beloofde medio juni daarom een specifieke Root Cause Analyse uit te voeren. Maar daar is het tot nog toe niet van gekomen. SAFe-raamwerk De Verandermotor is gebaseerd op de invoering van SAFe, een raamwerk dat grote organisaties helpt om agile-werkwijzen op schaal toe te passen, met focus op samenwerking, flexibiliteit en klantwaarde. De OR ziet deze methodiek wel zitten, maar niet de wijze waarop UWV deze methode wenst in te voeren. Twynstra Gudde, door de OR om advies gevraagd, noemt de door de UWV-top voorgestane werkwijze ‘vrijblijvend’. Afgeraden wordt een eigen UWV-versie van SAFe te maken, zo bleek al uit een eerder advies van de OR over het hoofdlijnenontwerp. Het model is een evenwichtig samenhangend geheel. Indien het model niet volledig dan wel op onjuiste wijze wordt ingevoerd, kan dit contraproductief werken. Knelpunten In de adviesaanvraag Veranderaanpak is een opsomming gegeven van knelpunten die uit diverse evaluaties binnen UWV naar voren zijn gekomen en maken dat de duurzame verandering bij UWV niet vanzelf slaagt. De OR destilleert uit deze opsomming de volgende knelpunten: • De divisies hanteren hun eigen werkwijze hetgeen leidt tot inefficiëntie en grote verschillen in afstemming; • Veranderen over divisies heen is ingewikkeld, iedere divisie moet apart worden benaderd; • Het gebrek aan prioritering vormt een belangrijk obstakel; • Weinig flexibiliteit en snelheid in het doorvoeren van verbeteringen en innovaties’; • De overlegstructuren ten behoeve van controle zijn complex en stroperig; • De besluitvorming is te traag en daardoor het verandervermogen laag;  • Processen zijn complex en moeilijk te volgen;  • Onduidelijk is op basis waarvan keuzes worden gemaakt. Keuzes worden niet onderbouwd. Er is geen leidraad voor het maken van keuzes;  • Het gebrek aan prioritering zorgt voor hoge druk binnen teams, conflicterende prioriteiten en afhankelijkheden worden niet voldoende geadresseerd. Tijd dringt De OR vindt dat de Raad van Bestuur te weinig inzicht geeft in de gevolgen van de Verandermotor voor de organisatie in zijn geheel. Een jaar na de adviesaanvraag Verandermotor is nog steeds veel onduidelijk. Ook uit diverse enquêtes onder het personeel komt een negatief beeld naar voren. Als er weinig draagvlak is voor de verandering en de wijze van aanpak, is dit volgens de OR een groot risico voor het succes van de operatie. De OR geeft derhalve aan ‘door de onduidelijkheden niet anders te kunnen doen dan negatief te adviseren’. Als de bestuurder de gestelde voorwaarden in wil vullen – die duidelijkheid en zekerheid aan de medewerkers zullen geven -, is de OR bereid zijn advies te heroverwegen. De tijd dringt, want de UWV-top wil in mei 2026 (aanvankelijk januari) beginnen met de eerste ‘wave’ van veranderingen waarbij met 6 van de toekomstige 22 clusters wordt gestart. Voor 1.000 medewerkers betekent dat veranderingen in structuur, organisatie en werkwijze. Reactie UWV‘De raad van bestuur (rvb) en de ondernemingsraad van UWV zijn anderhalf jaar geleden begonnen met de eerste gesprekken over de Verandermotor. Gedurende deze periode hebben de raad van bestuur en de OR hier veel en intensieve gesprekken over gevoerd. De inzet, betrokkenheid en constructief kritische houding van de OR in dat proces wordt door de raad als zeer waardevol beschouwd, ondanks dat we het niet altijd over alles eens zijn.’‘De raad van bestuur begrijpt een groot deel van de zorgen die de OR heeft opgenomen in zijn adviezen en heeft in hun reactie hierop een aantal toezeggingen gedaan, die op korte termijn openbaar gemaakt zullen worden. Met dit aanstaande besluit op de vijf detail-adviesaanvragen zetten we als UWV een volgende stap richting de implementatie van de Verandermotor. Waardoor we straks sneller en merkbaarder veranderingen kunnen doorvoeren voor betere dienstverlening aan cliënten van UWV. Uiteraard worden medewerkers van UWV hier goed in meegenomen.’

Bijna de helft van Nederland is nog onbekend met de nieuwe betaalpas en de mogelijkheden daarmee, maar aanpassingen aan bedrijfssoftware kunnen tot een minimum beperkt blijven. De traditionele pinpas verdwijnt in 2027 volledig uit het betalingsverkeer, maar hoewel Nederland met tachtig procent van alle transacties vooroploopt in digitaal betalen, weet zo’n veertig procent van de mensen niet wat er daardoor gaat veranderen, zo concludeert myPOS, het Zwitserse fintechbedrijf voor mkb-ondernemingen, uit eigen onderzoek. ‘Mastercard en Visa kondigden al enkele jaren geleden aan te stoppen met de traditionele pinpas – Maestro en V PAY. Deze betaalpassen sluiten niet langer aan op het betaalgedrag van vandaag: online shoppen, internationale transacties en het gebruik van digitale wallets,’ aldus het bedrijf. De overstap is al gedaan door onder andere Rabobank, ABN Amro en myPOS. Maar de uitrol vindt niet overal tegelijk plaats en voor een groot deel van de Nederlanders is nog niet duidelijk wat deze overstap betekent. Ook veel bedrijven weten niet wat de nieuwe betaalkaarten concreet tot gevolg hebben. ‘Deze nieuwe generatie betaalkaarten maakt transacties slimmer dankzij de directe koppeling met digitale wallets, zoals Apple Pay en Google Pay, en online kassa’s,’ legt het bedrijf uit. ‘Daarnaast worden de debitkaarten wereldwijd geaccepteerd – zoals we gewend zijn van een creditcard – en zijn transacties veiliger door moderne beveiligingstechnieken.’ Nieuwe betaalpas weinig invloed op bedrijfssoftware ‘De overgang naar Debit Mastercard en Visa Debit heeft nauwelijks impact op boekhoud- of erp-software: daar verandert de datastroom niet, enkel de kaartidentificatie in de achtergrond,’ verduidelijkt myPOS aan Computable. ‘Voor bedrijven blijft de verwerking van betalingen technisch hetzelfde: transacties lopen via dezelfde koppelingen, bestanden en formaten, alleen het kaartmerk verandert.’ Wel adviseert het bedrijf om te controleren of kaartmerkfilters of categorievelden in rapportages, dashboards of reconciliatie-modules niet beperkt zijn tot Maestro/V PAY. ‘De aanpassingen vinden vooral plaats op betaalterminals en acquirers, de verwerkers van kaarttransacties.’ Organisaties dienen wel te controleren of hun acceptatiecontract ook de nieuwe kaartmerken dekt en tegen welk tarief. ‘In sommige gevallen moeten deze contracten worden uitgebreid of vernieuwd om Debit Mastercard en Visa Debit officieel te mogen accepteren. Bij myPOS hoeven nooit contracten voor aanvaardingen van betalingen ondertekend worden, niet voor bestaande en niet voor nieuwe kaarten.’ Ontwikkelaars en leveranciers van kassasystemen of betaalintegraties zullen voor de overstap voornamelijk firmware, testflows en documentatie moeten bijwerken.

Eerst de klant, dan de fabriek Waar bedrijven in de maakindustrie vorig jaar nog aarzelden, is kunstmatige intelligentie nu niet meer weg te denken uit een aantal bedrijfsprocessen. Aansturing van productielijnen is er echter nog niet bij. Adezz is een snelgroeiende producent van tuin- en buitenproducten, gevestigd in Uden en actief in ruim vijftien landen. De snelle uitbouw van de onderneming bracht groeipijnen met zich mee. Sales en klantenservice werkten in losse systemen en bestanden, groepsmailboxen en een zelfgebouwd erp-systeem. Het bedrijf klopte bij it-dienstverlener Fellowmind aan met een duidelijke wens: processen slimmer inrichten, medewerkers beter ondersteunen en efficiënter werken met dezelfde capaciteit. Er werd niet specifiek naar ai gevraagd, maar de technologie bleek een logische stap. Een jaar geleden waren veel industriële bedrijven nog terughoudend als het ging om kunstmatige intelligentie. Inmiddels is de situatie radicaal veranderd. Volgens Oscar Weijman, Business Line Expert bij Fellowmind is het haast onmogelijk geworden een klantproject te realiseren zonder dat ai ter sprake komt. ‘Iedereen wil weten wat het kan brengen en hoe het zo gecontroleerd mogelijk ingezet kan worden.’ Samen met collega Erwin Berends, chief innovation officer, blikt hij terug op de implementatie bij Adezz en schetst hij hoe de maakindustrie steeds meer stappen zet richting een door ai ondersteunde toekomst. Frans en Pools Adezz moet klanten in vijf talen bedienen, terwijl er bij bepaalde talen soms slechts één of twee medewerkers intern beschikbaar zijn. ‘Als deze personen pauze hebben, in gesprek of met vakantie zijn, ontstaat er meteen een knelpunt. Door ai in te zetten voor real-time vertaling kan een medewerker in het Nederlands werken en een Franse of Poolse klant toch in de eigen taal te woord staan.’ Voor deze toepassing werd gebruikgemaakt van standaardcomponenten uit het Microsoft framework, draaiend op Azure AI en gevoed door OpenAI-technologie. Naast vertaling zet Adezz ai ook in voor het automatisch samenvatten van gesprekken. Chats, WhatsApp-berichten en telefoongesprekken worden getranscribeerd, samengevat en als service-aanvraag doorgezet. Zo hebben medewerkers sneller overzicht en kunnen ze efficiënter werken. Adezz wil haar klanten graag persoonlijk te woord blijven staan waarbij ai ondersteunt om dit op de meest persoonlijke en passende wijze te doen. Voor Adezz ligt de volgende uitdaging in de fabriek zelf, om ai dieper in productieprocessen te integreren. Volgens Weijman onderzoekt de tuinmeubelenfabrikant hoe ai ook in het productie- en warehouseproces kan bijdragen aan efficiëntie en groei. ‘De eerste stap was het optimaliseren van klantprocessen, daarna volgt de operatie.’ Berends vult aan dat deze route typerend is voor de sector. Waar de maakindustrie vroeger vooral keek naar productefficiëntie en traceability, komt de nadruk nu steeds vaker te liggen op klantgerichtheid. ‘We zien in de markt dat steeds meer bedrijven die klantzijde omarmen’, aldus Berends. “Bedrijven willen voorspelbaarder zijn in hun leveringen en beschikbaarheid. Dat begint met betere communicatie tussen verkoop, productie en leveranciers. Ai kan hier een verbindende rol spelen” Productielijnen Een bredere inzet van ai in industriële omgevingen kan een volgende stap zijn. Berends schetst dat veel bedrijven nog niet toe zijn aan ai die productielijnen direct aanstuurt. De eerste vragen komen eerder uit domeinen als order intake en supply chain. Bedrijven willen voorspelbaarder zijn in hun leveringen en beschikbaarheid. Dat begint met betere communicatie tussen verkoop, productie en leveranciers. Traditioneel zijn dit gescheiden silo’s, maar ai kan hier een verbindende rol spelen. Hij gebruikt het beeld van agents die zelfstandig beslissingen nemen en met elkaar communiceren. Een binnendienst kan besluiten spoedorders toe te laten, waarna een productie-agent en een leveranciers-agent in actie komen om de gevolgen op te vangen. ‘Op dit moment worden veel beslissingen nog statisch genomen, maar ai maakt het mogelijk om flexibeler te reageren.’ Adoptie Predictive maintenance is een andere bekende toepassing. Door sensordata te analyseren kan onderhoud verspreid en doelgericht worden ingepland. Toch merkt Berends dat dit vaak door technologiepartners wordt gepusht in plaats van dat het vanuit de industrie zelf komt. De échte waarde ziet hij in de combinatie van agents met machine learning, waarbij feedback loops ervoor zorgen dat systemen slimmer worden. De adoptie verloopt echter niet zonder obstakels. Veel ot-systemen draaien nog op oude technologieën zoals Cobol, AS/400 of PLC-besturingen. Integratie is daardoor complex. Berends legt uit dat ai hier uitkomst kan bieden door data op een ongestructureerde manier te bevragen in plaats van via vaste protocollen. ‘We kunnen nu intelligenter vragen stellen aan systemen, zonder dat we alle integraties vooraf hoeven te beschrijven. Dat kan een enorme sprong opleveren.’ Weijman en Berends benadrukken dat ai in deze fase vaak het meest rendeert aan de voorkant van de organisatie. Door klanten sneller en beter te helpen, ontstaat ruimte om de operatie later efficiënter te maken. Dat past ook bij seizoensgebonden bedrijven zoals Adezz, dat in de zomermaanden enorme pieken ervaart. Door processen slim te automatiseren, kan de bestaande capaciteit beter worden benut zonder structureel extra personeel aan te nemen. Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #6.

COLUMN – Meta, het concern achter Instagram en Facebook, haalde vorig jaar een omzet van zestien miljard dollar (meer dan 13,8 miljard euro) uit advertenties die verband houden met fraude en verboden producten. Maar liefst 10 procent van de winst komt van misleidende advertenties. Maar, hoor ik je vragen, kunnen ze dit dan niet tegen houden? Jazeker wel. Als één partij dat kan, dan is het Meta. Ze kunnen namelijk de meest ingewikkelde algoritmes maken. Daar zijn ze groot en heel erg rijk mee geworden. Sterker nog ze hebben de algoritmes zelfs zo goed gemaakt dat de misleidende advertenties precies bij die mensen terecht komen die het meest gevoelig zijn voor deze advertenties. En dit zijn meestal niet de mensen die het geld heel goed kunnen missen. Ze kunnen ook gewoon elke advertentie handmatig controleren Maar het goede nieuws is: ze kunnen er heel eenvoudig iets aan doen. Het hoeft niet eens geautomatiseerd. Ze kunnen ook gewoon elke advertentie handmatig controleren. Kranten doen dat namelijk al hun leven lang.   Tientje van oma Het hele issue is natuurlijk, als Meta deze advertenties gaat tegenhouden dan verdienen ze ook niet die 13,8 miljard. Dan wacht je toch even met de oplossing. Het is alsof je elke week een tientje van je oma krijgt omdat zij denkt dat je weer net jarig bent geweest. Jij gaat haar niet vertellen dat je maar één keer per jaar jarig bent. Jij wilt elke week dat tientje. Maar Jacob, je gaat je arme oma toch niet beroven? Nou, Meta wel. En natuurlijk doet Meta er wel iets aan. Met de nadruk op iets. Zo wordt een kleine adverteerder na acht waarschuwingen geblokkeerd. Betaal je veel meer aan Meta en ben je een grote adverteerder dan word je pas na vijfhonderd waarschuwingen geblokkeerd. Misschien wordt het eens tijd dat wij Meta gaan blokkeren. Ik geef ze nog vijfhonderd waarschuwingen. Jacob Spoelstra is columnist/stand-upcomedian. Kijk voor meer informatie op www.jacobspoelstra.nl.het.