computable

126 nieuwsberichten gevonden
Digitale Denen wijzen de weg
7 uur
De Nordics lopen in Europa voorop als het gaat om innovatie, digitalisering en autonomie, waarbij we vooral van de Denen kunnen leren. Nederland blijft vooral achter op het vlak van private investeringen.   Uit een vergelijking van de diverse ‘Nationale strategische routekaarten voor het digitale decennium’ blijkt dat Denemarken, Zweden en Finland het goed doen op digitaal gebied. Nederland komt daar vlak achteraan. De lidstaten moeten bij de Europese Commissie nationale stappenplannen indienen met een gedetailleerde beschrijving van de acties die zij van plan zijn uit te voeren om gezamenlijk de doelstellingen van het digitale decennium 2030 te verwezenlijken. Microsoft 365 Denemarken is een gidsland op het gebied van digitale autonomie en overheidsdigitalisering. Zo is onlangs het Deense ministerie van Digitale Zaken overgestapt van Microsoft 365 naar open source software (LibreOffice). Niet vanwege prijs. Maar vanwege digitale autonomie, zo blijkt uit een interview met digitaliseringsminister Caroline Stage in het dagblad Politiken van 9 juni 2025. Ook Kopenhagen en Aarhus gaan het open source pad op. Overigens speelt prijs wel een rol. De uitgaven aan Microsoft-software zijn in Kopenhagen gestegen van 41,9 miljoen euro (313 miljoen DKK) in 2018 naar 72,1 miljoen euro (538 miljoen DKK) in 2023—aanzienlijk meer dan verwacht. Dat Denemarken afstapt van Microsoft 365 heeft op LinkedIn wel wat discussie losgemaakt. Velen vinden het een begrijpelijke en moedige stap, maar wijzen erop dat het niet zozeer gaat om Big Tech versus open source. Elke organisatie moet voor zichzelf beoordelen wat bij haar past. Anderen geven aan dat internet altijd al op open source draaide en dat nu de beurt is aan kantoorsoftware. In elk geval is het een transitie die begint bij anders denken over autonomie en dan zoeken welke technologie daarbij past. Overigens hanteert de Nederlandse overheid het principe ‘open, tenzij’ sinds 2020. Er zijn succesvolle voorbeelden (OpenZaak, NLX en Common Ground), maar dan gaat het vooral over infrastructurele werken; niet om productiviteitstools. Wat wij verder kunnen leren van Denemarken: ·     Elke Deen heeft toegang tot MitID, waarmee ze veilig kunnen inloggen op zowel publieke als private diensten. Denk aan belastingaangifte, bankzaken, gezondheidszorg en zelfs het inschrijven van kinderen voor school. In vergelijking met DigiD is MitID breder inzetbaar (ook voor banken en bedrijven) en technisch moderner. DigiD is eenvoudiger in gebruik, maar beperkter in reikwijdte en nog in transitie naar Europese standaarden. ·     Wat Denemarken uniek maakt, is het hoge niveau van vertrouwen tussen burgers en overheid (77%). Dat vertrouwen is cruciaal geweest voor de acceptatie van digitale diensten. ·     Volgens het ‘Denemarken-rapport’ heeft Denemarken met zes miljoen inwoners een ambitieuze digitale roadmap met 67 maatregelen en een budget van meer dan 1 miljard euro (ongeveer 0,25 procent van het BBP). De focus ligt op infrastructuur, digitale vaardigheden, innovatie en het verkleinen van de kloof tussen grote en kleine bedrijven. Overigens investeert de Nederlandse overheid (althans op papier) 0,46 procent van het BBP. ·     Deense digitalisering is niet alleen technologisch gedreven, maar ook mensgericht. Het doel is om inclusieve, democratische en toegankelijke digitale diensten te bieden. Nederland in vogelvlucht In 2025 is het vertrouwen van Nederlandse burgers in de overheid duidelijk onder druk komen te staan. Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) geeft slechts ongeveer de helft van de bevolking de regering of Tweede Kamer nog een voldoende. Vooral onder hoger opgeleiden is het vertrouwen gedaald: van 60 procent in 2024 naar 52 procent begin 2025. Er zijn minder cijfers bekend over het vertrouwen dat het bedrijfsleven heeft, maar vertrouwen hangt samen met voorspelbaar beleid en digitale dienstverlening. Daar zijn verbeterpunten. Zo werkte staatssecretaris voor Koninkrijksrelaties en Digitalisering Zsolt Szabó (PVV) aan de actualisering van de Nederlandse Digitaliseringstrategie , maar door de val van het kabinet is nog onduidelijk wat hiermee gaat gebeuren. Als we kijken naar het landenrapport over Nederland dan valt op dat ons land een aantal positieve punten heeft: ·     Sterke digitale infrastructuur: Nederland heeft uitstekende breedbanddekking en 5G-diensten. De connectiviteit is dus dik in orde. ·     Digitale vaardigheden: Het land scoort bovengemiddeld op digitale vaardigheden. In 2024 had 6,9 procent van de beroepsbevolking een ict-baan, ruim boven het EU-gemiddelde van 4,8 procent. ·     Grote investeringen: De digitale roadmap bestaat uit 59 maatregelen met een totaalbudget van €5,25 miljard, waarvan €5,22 miljard uit publieke middelen komt (ongeveer 0,46 procent van het bbp). De minpunten zijn: ·     Nederlandse bedrijven investeren relatief weinig in onderzoek en ontwikkeling vergeleken met landen als Duitsland of Zuid-Korea. Vooral het mkb blijft achter. ·     Nederland moet meer inzetten op opkomende technologieën zoals quantumtechnologie, fotonica, kunstmatige intelligentie en waterstof. Deze gebieden zijn cruciaal voor toekomstige economische groei. ·     Innovatiedistricten zoals Strijp-S, de Amsterdam Life Sciences District en het Leiden Bio Science Park zijn veelbelovend, maar worstelen soms met focus en samenwerking. Een scherpere profilering en betere verbinding tussen kennisinstellingen en bedrijven zijn nodig. ·     Veel kleine en middelgrote bedrijven hebben moeite om digitale en technologische innovaties te implementeren. Denk aan ai, automatisering of circulaire productieprocessen. ·     Hoewel er publieke steun is, blijft de beschikbaarheid van durfkapitaal voor langdurige innovatieprojecten een knelpunt. Investeringen blijven achter De Nederlandse private investeringen in innovatie blijven achter. Terwijl landen als Duitsland (3,1 procent van het bbp) en België (3,5 procent) fors investeren in R&D, blijft Nederland steken op 2,3 procent. Vooral het mkb ervaart belemmeringen door regeldruk en financieringsproblemen, volgens de Europese Commissie. Op wereldschaal staat Nederland qua R&D-uitgaven (2,23 procent van BBP in 2025) ver achter op landen als Zuid-Korea (4,9 procent) en de VS. Grote Nederlandse bedrijven zoals ASML investeren wel, maar Nederland heeft geen vertegenwoordiging in de wereldwijde top 50 van private R&D-investeerders.
Ondersteuning Windows 10 gestopt; problemen in zicht
7 uur
De ondersteuning voor Windows 10 stopt op 14 oktober 2025. Een studie van Panasonic Toughbook toont aan dat organisaties die traag overstappen naar Windows 11, geconfronteerd worden met groeiende risico’s op het gebied van beveiliging, compatibiliteit, prestaties, kosten en naleving van regelgeving.Het onderzoek van Panasonic vond eerder dit jaar plaats onder tweehonderd it- besluitvormers uit het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Een van de grootste zorgen onder de onderzochte organisaties is de beveiliging: 98 procent overweegt gebruik te maken van Microsofts programma voor Extended Security Updates (ESU) als hun overstap naar Windows 11 niet vóór oktober 2025 is afgerond.Meer dan de helft (58 procent) twijfelt eraan of zij de veiligheid van hun apparaten kunnen waarborgen zonder migratie of ESU. De grootste gevaren die zij zien: ransomware en malware (94 procent), datalekken (93 procent), het ontbreken van updates voor nieuwe bedreigingen (91 procent), complianceproblemen (89 procent) en reputatieschade (88 procent).Hogere kostenOok de financiële gevolgen zijn aanzienlijk, stelt Panasonic. Twee op de drie organisaties verwachten hogere kosten, waarvan 55 procent specifiek op het gebied van cybersecurity. Microsoft schat dat een bedrijf met duizend apparaten tot ongeveer 370.000 euro aan ESU-kosten zal betalen over drie jaar – een reëel en direct effect van uitstel.Daarnaast voorziet 48 procent stijgende supportkosten en verwacht 46 procent negatieve gevolgen voor de bedrijfscontinuïteit. Onderhoud (40 procent) en hardware-upgrades (38 procent) worden eveneens als kostenposten genoemd.ProductiviteitsverliesOok betekent een software-upgrade hardwarevervanging en productiviteitsverlies. Gemiddeld beheren de organisaties vierduizend apparaten. Daarvan moet 62 procent worden vervangen of geüpgraded om Windows 11 te kunnen draaien – in grote organisaties (vijfduizend+ werknemers) loopt dit zelfs op tot 76 procent, aldus het Panasonic-onderzoek.Bijna de helft (45 procent) ziet het verlies van productiviteit tijdens de upgrades als een grote uitdaging. Daarom kiest 75 procent voor een gefaseerde aanpak. Een kwart stelt software-updates uit totdat ook hardware wordt vervangen. Compatibiliteitsproblemen met bedrijfsspecifieke software worden genoemd door 47 procent van de respondenten.De meeste organisaties combineren remote upgrades (46 procent) met on-site installaties (54 procent), en 64 procent verwacht sterk te moeten rekenen op de ondersteuning van hun hardwareleverancier.
Dit is de toekomst van privacy in ai-gedreven wereld
21 uur
BLOG – In een tijdperk waarin de ontwikkelingen in artificiële intelligentie (ai) elkaar in hoog tempo opvolgen en dataprivacy aan urgentie wint, lopen organisaties tegen de grenzen van hun verouderde it-infrastructuur aan. Legacy-systemen en gefragmenteerde data maken het moeilijk om veiligheids- en privacy-eisen effectief na te leven. Terwijl regelgeving strenger wordt, schiet het naleven daarvan tekort zonder een moderne, geïntegreerde aanpak. Datastreaming kan de missende schakel zijn om systemen realtime te verbinden, beveiliging te versterken en innovatie te versnellen.De snelle opkomst van ai-technologie – en de toenemende discussie over de impact op persoonlijke en publieke veiligheid – vergroot de zorgen rondom dataprivacy. Nieuwe beleidsmaatregelen fungeren als vangrails voor ai-ontwikkeling, met strengere regels voor gegevensbescherming, transparantievereisten en ethische ai-richtlijnen.Toch kan regelgeving alleen het probleem niet volledig oplossen. Het opstellen van wetgeving is een proces van jaren, waardoor technologische ontwikkelingen vaak niet zijn bij te benen – met als gevolg dat wetten zich vooral richten op naleving in plaats van het instellen van proactieve beveiligingsmaatregelen. De kern van het probleem: zelfs de strengste regels betekenen weinig als de onderliggende technologie privacy niet standaard waarborgt.LappendekenOm uiteenlopende – en vaak legitieme – redenen vertrouwen bedrijven nog steeds op een lappendeken van systemen en verouderde infrastructuren die, hoewel functioneel, geen consistente databeveiliging garanderen.Een van de grootste uitdagingen is datafragmentatie. Zonder een eenduidige manier van werken slaan verschillende afdelingen dezelfde gevoelige data op in gescheiden silo’s, wat leidt tot duplicatie, inconsistentie en verhoogde risico’s op blootstelling. Wanneer data verspreid is over meerdere systemen, wordt het voor organisaties moeilijk om beveiligingsbeleid af te dwingen, toegang goed te regelen en snel te reageren op dreigingen.De afhankelijkheid van oudere systemen die data in batches verwerken, maakt compliance moeilijkHet risico op beveiligingslekken wordt groter door inconsistente toegangscontrole. Werknemers kunnen toegang hebben tot gegevens die ze niet (meer) nodig hebben, waardoor de kans op onbedoelde datalekken toeneemt: één onbeveiligde spreadsheet kan al leiden tot een ernstig lek. De afhankelijkheid van oudere systemen die data in batches verwerken, maakt compliance moeilijk. Regelgeving zoals GDPR en Hipaa verplicht bedrijven om direct te reageren op datalekken of verzoeken tot dataverwijdering, maar verouderde it-systemen belemmeren snelle audits en reacties.Privacy versterken met data streamingPrivacy mag geen bijzaak zijn, maar moet van begin af aan centraal staan bij de verzameling en verwerking van data en het toegangsbeheer. Systemen moeten naadloos met elkaar communiceren en consistente, veilige toegang tot bedrijfskritische data garanderen, terwijl overbodige opslag op meerdere platformen wordt vermeden.Realtime-datastreaming biedt een privacy-first-fundament door gegevens te verwerken zodra ze binnenkomen, in plaats van enorme datasets langdurig op te slaan. Deze privacy-by-designaanpak verkleint de kans op blootstelling, verhoogt de beveiliging en leidt ertoe dat bedrijven wereldwijd aan regelgeving kunnen voldoen – zonder dat innovatie wordt geremd.Met een Data Streaming Platform kunnen bedrijven nog een stap verder gaan dankzij ingebouwde beveiligingsmogelijkheden. Zo kan end-to-end-encryptie data beschermen tijdens de overdracht, terwijl tokenisatie gevoelige informatie al vóór opslag vervangt door niet-herleidbare id’s. Via differential privacy kan wiskundige ruis aan datasets worden toegevoegd, zodat organisaties inzichten kunnen verkrijgen zonder individuele identiteiten bloot te stellen.Voordelen van een DSP voor gegevensprivacyDatastreaming fungeert als het zenuwstelsel van moderne bedrijven: het houdt systemen gesynchroniseerd en verleent medewerkers altijd toegang tot actuele en betrouwbare data. Zo geeft iets meer dan negentig procent van de technologieleiders aan dat datastreaming de security en het digitale risicobeheer binnen hun organisatie verbetert (2024 Data Streaming Report). Op die manier kunnen organisaties sneller innoveren zonder de veiligheid van klantgegevens in gevaar te brengen.Hoewel de toekomst onzeker is, is één ding zeker: als organisaties mee willen doen aan de ai-race, moeten ze bij elke stap privacy centraal stellen.Rishi Doerga, senior solutions engineer Confluent
Spoor kwetsbaar door digitale zwakke plekken *
21 uur
Het Nederlandse spoorsysteem is onvoldoende beschermd tegen cyberaanvallen en sabotage. Uit een impactanalyse blijkt dat beveiliging, monitoring en herstelprocessen tekortschieten, waardoor vitale infrastructuur kwetsbaar is en maatschappelijke ontwrichting reëel dreigt. Het onderzoek, uitgevoerd door het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving (OFL) en de Weerbaarheidstafel onder leiding van Christophe van der Maat, laat zien dat digitale beveiliging en robuuste it-processen onvoldoende zijn ontwikkeld. De analyse maakt duidelijk dat het spoor jarenlang is ingericht op efficiëntie en stiptheid, maar niet op moedwillige digitale verstoringen. Van der Maat stelt: ‘Het huidige beleid gaat nog uit van incidentele storingen, maar de realiteit van vandaag vraagt om een robuust systeem dat bestand is tegen hybride dreigingen.’ Digitale kwetsbaarheid en noodzakelijke maatregelen De onderzoekers signaleren dat de continuïteit van het spoorsysteem onvoldoende is geborgd. Er zijn te weinig mobiele noodsystemen beschikbaar en draaiboeken voor grootschalige digitale incidenten ontbreken. Ook de detectiecapaciteit is beperkt: bestaande systemen zijn vooral gericht op operationele storingen en niet op gerichte aanvallen. Recente incidenten in Europa tonen bovendien aan dat digitale dreigingen reëel zijn en directe impact kunnen hebben op vitale infrastructuur. Van der Maat adviseert een startpakket van minimaal zeshonderd miljoen euro. Dit bedrag moet worden ingezet om de digitale weerbaarheid van het spoor te vergroten. Belangrijke onderdelen zijn: beter toegangsbeheer en monitoring van digitale systemen; slimme detectiesystemen die afwijkend gedrag vroegtijdig signaleren; mobiele noodsystemen en herstelcapaciteit om snel te kunnen reageren; draaiboeken voor grootschalige digitale incidenten. It als fundament voor weerbaarheid Opdrachtgever van het onderzoek staatssecretaris Thierry Aartsen benadrukt dat een sterk en veilig spoor niet alleen fysieke, maar vooral digitale bescherming vereist: ‘De wereld om ons heen verandert razendsnel, en dat vraagt om actie. Een sterk, goed verbonden en veilig spoor is essentieel voor onze nationale en internationale veiligheid.’ Ook John Voppen, ceo van ProRail, wijst op het strategische belang van digitale weerbaarheid: ‘Het spoor is strategisch ontzettend belangrijk. Daarom moeten we inzetten op het vergroten van de weerbaarheid ervan. Zeker nu er dreiging is en we snel moeten kunnen reageren.’ Uit de impactanalyse blijkt dat zonder structurele it-investeringen de kans op maatschappelijke en economische ontwrichting aanzienlijk toeneemt.
Kort: Nederland moet meer innoveren, ai vooral gebruikt om juniorbanen te snoeien (en meer)
1 dag
In dit nieuwsoverzicht: Nederland moet meer investeren in hightech, edtech-sector groeit, maar loopt vast bij opschaling, Netcompany bouwt registratiesysteem voor reclasseringsorganisaties, Aces Direct wint duurzaamheidsonderscheiding, en ai verdringt startersbanen zonder bewezen rendement. Nederland moet meer investeren in hightech ‘Nederland heeft behoefte aan baanbrekende en internationaal toonaangevende innovaties in het hightech-ecosysteem,’ zei Peter Stolk, bestuursvoorzitter van het Nederlandse programma NXTGEN Hightech, bij het tonen van de eerste resultaten van de projecten van de organisatie. ‘Daarom is het een absolute noodzaak om te blijven investeren in de hightechsector en nieuwe technologische oplossingen te begeleiden naar marktsucces.’ Tot 2030 wordt circa één miljard euro geïnvesteerd door de organisatie, gesteund door 450 miljoen euro uit het Nationaal Groeifonds. Met 330 partners richt het programma zich op zes domeinen: agrifood, biomedische productietechnologie, composieten, energie, laser-satellietcommunicatie en halfgeleiders. Doel is om voor 2040 zes tot negen miljard euro extra economische groei te realiseren en de strategische autonomie van Nederland en Europa te versterken. Edtech-sector groeit, maar loopt vast bij opschaling De Nederlandse edtech-sector groeide in vijf jaar van circa vierhonderd miljoen dollar in 2020 naar 1,59 miljard euro in 2025, met 475 bedrijven en ruim dertienduizend banen, zo concludeert Dutch EdTech uit eigen onderzoek. Toch stuiten innovaties op barrières in beleid, aanbestedingen en cultuur, waardoor opschaling stokt. Vooral formeel onderwijs blijft achter. De in totaal 239 startups groeien nauwelijks door tot scale-up: grote investeringsrondes zijn vrijwel verdwenen. De gemiddelde dealgrootte daalde zelfs, van zes miljoen dollar in 2021 naar één miljoen in 2024. Zo dreigt Nederland de kennisvoorsprong te verliezen. De organisatie pleit dan ook voor lef en leiderschap bij onderwijs, bedrijven en overheid om belemmeringen weg te nemen. Netcompany bouwt registratiesysteem voor reclasseringsorganisaties Netcompany Nederland ontwikkelt een nieuw registratiesysteem voor de drie samenwerkende reclasseringsorganisaties (3RO): Reclassering Nederland, Stichting Verslavingsreclassering GGZ en Stichting Leger des Heils Jeugdbescherming & Reclassering, aldus het bedrijf. Het systeem, gebaseerd op AMPLIO, vervangt IRIS dat ruim drieduizend actieve gebruikers en meer dan driehonderdduizend cliëntdossiers bevat. Naast ontwikkeling en beheer verzorgt het bedrijf de migratie, trainingen en verdere digitalisering. De overeenkomst loopt vijf jaar met een optie tot vijftien jaar verlenging. Het Deense bedrijf ondersteunt hiermee de samenwerking in de strafrechtketen en de uitvoering van reclasseringswerk, waaronder toezicht, begeleiding en advies. Aces Direct wint duurzaamheidsonderscheiding Het Tilburgse ict-bedrijf Aces Direct ontving tijdens het Canalys Forum EMEA 2025 in Barcelona de Sustainability Partner of the Year Award om de rol van het bedrijf te erkennen in circulaire IT en maatschappelijke impact. Het bedrijf richt zich op verduurzaming van de volledige levenscyclus van ict-apparatuur, inclusief veilige dataverwijdering, hergebruik en gecertificeerde recycling. Daarnaast ondersteunt het via stichting Digidromen kinderen zonder toegang tot digitale middelen met refurbished apparatuur. Ai verdringt startersbanen zonder bewezen rendement Vier op de tien managers hebben juniorfuncties geschrapt en vervangen door ai, dat concludeert BSI uit eigen analyse. Van de ondervraagde managers zei 39 procent dit en nog eens 43 procent verwacht dit het komende jaar te doen. De helft zegt expliciet dat ai helpt bij het reduceren van personeel. Tegelijkertijd stellen de analisten dat een onderzoek van MIT laat zien dat 95 procent van ondernemingen nog geen rendement in ai ziet. Bedrijven lijken vooral te investeren uit angst achter te blijven. Het zo schrappen van instapbanen dreigt echter een generatie zonder ervaring te creëren en de talentpijplijn te ondermijnen: in jaarverslagen komt het begrip ‘automatisering’ zeven keer vaker voor dan ‘training’ of ‘upskilling’, wat wijst op onderinvestering in menselijk kapitaal.
Google bundelt zakelijke ai onder Gemini Enterprise
1 dag
Google Cloud heeft zijn zakelijke ai-aanbod samengebracht onder de nieuwe vlag Gemini Enterprise, een platform dat bedrijven moet helpen om generatieve artificiële intelligentie (ai) op een veilige, schaalbare en geïntegreerde manier in hun dagelijkse werking te brengen. Volgens Google wordt Gemini Enterprise de ‘nieuwe voordeur voor ai op de werkplek’ — één ingang die alle bedrijfsdata, workflows en ai-agents met elkaar verbindt. Maar hoe open wordt die voordeur? En hoeveel kost het? Het platform bouwt voort op Google’s Gemini-modellen en biedt functies die zowel de productiviteit van werknemers als de efficiëntie van bedrijfsprocessen moeten verhogen. Zo kan Google Vids presentaties automatisch omzetten in volledige video’s met een ai-gegenereerd script en voice-over, terwijl Google Meet gesprekken voortaan in realtime vertaalt.Daarnaast automatiseert een nieuwe ‘data science agent’ data-analyse en modelontwikkeling, iets waar bedrijven als Vodafone en Morrisons als Google-klant al gebruik van maken. Zes onderdelen Achter de interface van Gemini Enterprise schuilt een platform dat zes kernonderdelen samenbrengt: het draait op Google’s Gemini-modellen, een no-code-agent builder, een set voorgeconfigureerde Google-agents voor specifieke taken zoals data-analyse en research; integratie met bedrijfsdata uit omgevingen als Google Workspace, Microsoft 365, Salesforce en SAP, centraal beheer voor controle en transparantie over alle agents; en tot slot is alles gebaseerd op een ecosysteem.‘Google Cloud bevindt zich in een unieke positie omdat we alle technologische lagen bieden die mensen nodig hebben om ai op grote schaal in ondernemingen te kunnen gebruiken’, zo vatte Thomas Kurian, ceo van Google Cloud, het samen tijdens de persconferentie die het platform aankondigde. Maar het zal toch de integratie met (externe) toepassingen en data zijn die bepalend wordt of Google Gemini zijn beloften kan waarmaken. Hoe open? Op onze vraag tijdens de persconferentie hoe open Gemini Enterprise is, benadrukt Google dat het platform juist is gebouwd op het principe van openheid. ‘Gemini Enterprise werkt samen met de tools die klanten vandaag al gebruiken, waaronder Microsoft 365’, klinkt het bij het bedrijf. ‘Het wordt ondersteund door een ecosysteem van meer dan honderdduizend partners en draagt bij aan de ontwikkeling van open standaarden voor hoe ai-agents met elkaar communiceren en transacties uitvoeren.’ Dat open karakter is volgens Google cruciaal om de belofte van generatieve ai waar te maken: niet langer werken met losse tools of modellen, maar een volledig geïntegreerd platform dat over afdelingen en systemen heen werkt. Gemini Enterprise moet zo, naar eigen zeggen, de silo’s doorbreken waarin de eerste generatie ai-toepassingen met losse tools in vastzat.Toch lijkt het meer dan eens met name de Google-weg te zijn. Expliciete ondersteuning voor andere llm-modellen van derden naast de Gemini / Vertex AI-modellen biedt Gemini Enterprise niet. Hoeveel kost Gemini Enterprise? Voor bedrijven start de prijs op 21 dollar per gebruiker per maand voor de Business-editie, en dertig dollar per gebruiker per maand voor de Enterprise-variant. Daarmee positioneert Google zich in dezelfde prijsvork als andere zakelijke ai-aanbieders. Gemini Enterprise maakt ook deel uit van Google Workspace, waardoor gebruikers rechtstreeks binnen tools zoals Gmail, Docs en Meet AI-functies kunnen inzetten. Google spreekt van een ‘volledige, ai-geoptimaliseerde stack’, van infrastructuur tot applicatie, die ontworpen is om workflows slimmer te maken en menselijke arbeid te ondersteunen in plaats van te vervangen. Nieuwe voordeur voor ai Google Cloud’ ceo Thomas Kurian omschreef Gemini Enterprise als ‘de nieuwe voordeur voor ai op de werkplek’: een centrale ingang waarlangs medewerkers toegang krijgen tot informatie, data en agents die processen automatiseren. ‘Het gaat niet om het makkelijker maken van één taak, maar om hele werkstromen slimmer te maken’, benadrukt Kurian.Het aanbod van Google is evenwel niet het enige in zijn soort. Microsoft verkoopt zijn eigen uitgebreide pakket ai-aangedreven tools waarmee klanten kunnen chatten met de Copilot-bot om bedrijfseigen gegevens te zoeken en te ordenen. De concurrentie ChatGPT van OpenAI heeft zijn eigen bedrijfsplannen waarmee zakelijke gebruikers toegang krijgen tot de bot om bedrijfsgegevens te zoeken, analyseren en ordenen. Anthropic, het bedrijf achter Claude, biedt een vergelijkbare dienst aan.De strijd om consolidatie in ai-diensten – zeg maar de ai-stack of zo u wil de voordeur – is dus volop aan de gang.
EU grijpt nog niet in tegen Microsofts cloudlicenties op Google en AWS
1 dag
Een jaar na zijn officiële klacht bij de Europese Commissie blijft Google hameren op wat het noemt de  ‘oneerlijke’ cloudlicentiepolitiek van Microsoft. Voor een deel van de Europese cloudproviders kwam er intussen wel een afzonderlijke deal met Microsoft, maar voor een groot deel van de markt — en dus ook rivalen als Google en AWS — is er nog steeds geen oplossing. Volgens Google bevoordeelt het licentiemodel van de softwaregigant zijn eigen Azure-cloud en maakt het het duurder om Windows- en SQL-servers te draaien bij concurrenten zoals AWS en Google Cloud. De techreus vindt dat de Europese Commissie te traag ingrijpt, terwijl Microsoft intussen flink verdient aan zijn huidige licentievoorwaarden.Vijf keer duurder De kern van de klacht blijft onveranderd: bedrijven die hun bestaande licenties voor onder meer Windows Server of SQL Server willen gebruiken op Microsoft Azure, kunnen dat zonder extra kosten. Wie dezelfde software op Amazon Web Services (AWS), Google Cloud of andere rivalen draait, moet vaak opnieuw betalen. Volgens Google maakt dat migraties tot vijf keer duurder en ontmoedigt het bedrijven om voor een andere cloud te kiezen. Het is niet de eerste keer dat deze discussie oplaait. Eerder al klaagde Google het verschil in licentiekosten aan dat Microsoft aanrekent bij concurrenten. Onderzoek van de Britse marktautoriteit CMA wees uit dat Microsofts model de concurrentie op cloudgebied kan beperken. Europese deals In Europa heeft de brancheorganisatie Cloud Infrastructure Service Providers in Europe (Cispe), die 27 cloudoperators vertegenwoordigt, in 2022 een formele klacht ingediend bij de Europese Commissie over de licentieverlening door Microsoft. Microsoft wist in te grijpen door een overeenkomst te sluiten met Cispe, waarna de organisatie haar klacht introk. Toch blijven grote internationale spelers als Google en AWS uitgesloten van die gunstigere voorwaarden. Google herhaalt nu in een blogpost dat het beleid ‘de keuzevrijheid van klanten beperkt en de Europese concurrentiekracht schaadt’. Het probleem is echter dat toezichthouders traag te werk gaan..Microsoft stelt in een reactie aan The Register dat het ‘soortgelijke bezwaren van Europese cloudproviders in der minne heeft geregeld, zelfs nadat Google hoopte dat ze zouden blijven procederen. Aangezien Google er niet in geslaagd is Europese bedrijven te overtuigen (om verder te procederen, red), verwachten we dat Google er evenmin in zal slagen de Europese Commissie te overtuigen.’In elk geval neemt de druk op de Europese Commissie verder toe, nu meerdere mededingingsautoriteiten — van het VK tot de VS — onderzoeken voeren naar Microsofts cloudpraktijken. Maar of daar ook in Europa concrete maatregelen uit volgen, blijft voorlopig nog een vraagteken.
Kabinet en rechter grijpen in bij Nexperia
1 dag
Minister Vincent Karremans (Economische Zaken) en de Ondernemingskamer te Amsterdam hebben aan de noodrem getrokken bij de Nijmeegse chipfabrikant Nexperia die Chinees eigendom is. Reden is dat cruciale activa, intellectueel eigendom en belangrijke bedrijfsactiviteiten weglekten naar China. Dat zou de beschikbaarheid van de chips die vooral in de Duitse auto-industrie worden gebruikt, ernstig in gevaar brengen. Karremans wil voorkomen dat de halfgeleiders die Nexperia maakt (eindproducten, halfproducten) niet beschikbaar zouden zijn in een noodsituatie. Het reguliere productieproces van het bedrijf kan wel doorgaan. De Chinese eigenaar Wingtech wordt ervan verdacht allerlei spelletjes te spelen waardoor belangrijke technologische kennis en capaciteiten naar China verdwijnen. Dit zou de continuïteit en waarborging op Nederlandse en Europese bodem van deze vitale knowhow ernstig in gevaar brengen. ‘Het verlies daarvan zou een risico kunnen vormen voor de Nederlandse en Europese economische veiligheid,’ zo meldt Economische Zaken. Conflict Aan de actie van Karremans ging een hooglopend conflict vooraf tussen enerzijds Nederlandse en Duitse bestuurders van Nexperia en anderzijds de van Wingtech afkomstige topman Zhang Xuezheng. Ruben Lichtenberg (hoofd juridische zaken), Stefan Tilger (chief financial officer) en Achim Kempe (chief operational officer) waren het beleid van hun hoogste baas zo zat dat zij naar de Ondernemingskamer stapten, aldus de South China Morning Post. Zhang Xuezheng is op last van de Amsterdamse rechter voorlopig uit zijn functie ontheven. Ook de Chinese aandeelhouder is op afstand gezet. Die mag zich niet meer met het beleid bemoeien. Ook heeft de Amsterdamse rechter bevolen het beheer over nagenoeg alle aandelen die Wingtech in Nexperia heeft, bij een derde partij te stallen. Veel van deze informatie komt van Wingtech zelf. Tot woede van de Chinezen heeft Karremans eind vorige maand bevolen tot een soort bevriezing van de activa, het intellectuele eigendom en de bedrijfsactiviteiten. Ook van het personeelsbeleid moeten de Chinezen afblijven. Volgens dagblad NRC betekent dit dat de dagelijkse operaties grotendeels worden stilgezet. De bevriezing geldt voor een jaar. Ook mag Wingtech geen nieuwe managers meer aanstellen zonder expliciete toestemming van Economische Zaken. Uitzonderlijke situatie In een persbericht trad minister Karremans zondagavond naar buiten. Hij baseert zijn acties op grond van de Wet beschikbaarheid goederen (Wbg); een instrument dat zeer zelden wordt toegepast. De wet is ingezet naar aanleiding van recente en acute signalen van ernstige bestuurlijke tekortkomingen en handelingen bij Nexperia. De maatregelen zijn gericht op het tegengaan van het risico dat de Nederlandse en Europese economische veiligheid in gevaar komen. Zo kunnen op basis van het bevel beslissingen binnen het bedrijf worden tegengehouden of teruggedraaid indien deze (potentieel) schadelijk zijn voor de belangen van het bedrijf, voor de toekomst van het bedrijf als Nederlands en Europees bedrijf dan wel voor het behoud van deze cruciale waardeketen voor Europa. Het ministerie tekent hierbij aan dat sprake van een uitzonderlijke situatie. De Wet beschikbaarheid goederen wordt alleen toegepast als het echt niet anders kan. In China wordt het ingrijpen van de Nederlandse regering zwaar opgevat. Via Wingtech’s officiële WeChat-kanaal wordt Karremans beschuldigd van ‘buitensporig ingrijpen onder het voorwendsel van nationale veiligheid, gedreven door geopolitieke vooringenomenheid.’ Deze kwestie lijkt allerminst met een sisser af te lopen. Wingtech trekt al sinds 2019 aan de touwtjes bij Nexperia. Laatstgenoemde bedrijf is sponsor van de Nijmeegse eredivisie-voetbalclub N.E.C. Recent kwam Nexperia ook al in het nieuws omdat het last heeft van de Amerikaanse exportrestricties.
7 ontwikkelingen op de chipmarkt om in de gaten te houden
3 dagen
Er gebeurt van alles op de internationale chipmarkt. Deze week baarde OpenAI weer opzien door een contract met AMD te sluiten. Het is lastig om goed zich te houden op wat er allemaal speelt. Marktanalist Jean-Paul van Oudheusden van handelsplatform eToro laat daarom op ons verzoek zijn licht schijnen op belangrijke recente ontwikkelingen. 1) OpenAI sluit strategisch partnerschap met AMD De concurrentie in de markt voor ai-chips krijgt een nieuwe dynamiek. OpenAI heeft een meerjarige samenwerking gesloten met AMD voor de levering van gpu’s, boven op de bestaande afspraken met marktleider Nvidia. Met deze stap spreidt OpenAI zijn risico’s en versterkt het zijn positie in een sector waar rekenkracht schaars is en hardwareleveranciers strategisch worden benaderd. De deal markeert een nieuwe fase in de verstrengeling van ai-ontwikkelaars en chipproducenten. 2) TSMC boekt recordomzet en houdt vast aan behoedzame strategie De Taiwanese chipfabrikant TSMC rapporteerde deze week een recordomzet over het derde kwartaal van 2025, die 30 procent hoger lag dan vorig jaar. De resultaten bevestigen de cruciale rol van het bedrijf in de mondiale halfgeleiderketen, vooral door de sterke vraag naar chips voor ai-toepassingen. Tegelijk wacht de markt gespannen op signalen over plannen van TSMC voor verdere opschaling en de inzet van de high-NA EUV-machines van ASML. Met de publicatie van de volledige kwartaalcijfers op 16 oktober, één dag na ASML, zal duidelijk worden of TSMC zijn investeringsplannen voor 2026 aanpast. Voor de Nederlandse it-sector blijft de onderneming de graadmeter voor de richting van de wereldwijde halfgeleiderproductie en voor de vraag wanneer de volgende stap in lithografie echt wordt gezet. 3) Wie wordt de eerste grote klant voor Intel Foundry? Een andere mogelijke katalysator voor ASML kan komen van Intel. De achteropgeraakte chipmaker moet alle zeilen bijzetten om te overleven. Recente investeringen van de Amerikaanse overheid, Softbank en Nvidia zorgen voor zuurstof, maar is dat ook voldoende? Met het nieuwe geld wordt de hoop op een succesvolle uitrol van high-NA EUV-technologie nieuw leven ingeblazen. Intel is al maanden aan de slag met de nieuwe machines, maar heeft nog geen grote, eerste klant voor de foundry (het fabriceren van halfgeleidercomponenten voor derden) weten te strikken. Een aankondiging van een op massaproductie gerichte samenwerking met bijvoorbeeld Apple of Nvidia zal waarschijnlijk worden uitgelegd als een directe validatie van het groeipad van ASML. 4) De deuren lijken zich steeds verder te sluiten voor Nvidia in China De toegang van Nvidia tot de Chinese markt aan lijkt aan beide kanten te worden afgesloten. De Verenigde Staten beperken de export van geavanceerde ai-chips zoals de H20 uit angst dat China technologische voorsprong opbouwt in kunstmatige intelligentie. Tegelijkertijd voert China zelf strengere douanecontroles in en weert juist deze aangepaste H20-chips, officieel om veiligheidsredenen. Het gevolg is dat Nvidia klem komt te zitten tussen twee grootmachten die hun technologische autonomie willen beschermen. Daarmee dreigt ’s werelds belangrijkste ai-chipproducent miljardenomzet te verliezen in een markt die ooit tot zijn snelst groeiende afzetgebieden behoorde. Al doet het af aan het wereldwijde marktleiderschap van Nvidia. Het aandeel bereikte deze week opnieuw een recordhoogte, waardoor het grootste bedrijf ter wereld nu wordt gewaardeerd op 4,7 biljoen dollar. 5) China trekt eigen plan China zet als reactie op het Amerikaanse beleid vol in op een eigen plan met fabrikanten als Huawei, SMIC en het relatief onbekende Cambricon, wiens ster snel rijzende is. Als zij erin slagen om in de behoefte van Chinese afnemers zoals DeepSeek, Alibaba en Tencent te voorzien dan wordt mogelijk de weg voor Nvidia zelfs helemaal afgesloten. Op langere termijn is het risico dat China, bij succes, ook naar andere landen gaat exporteren. 6) ASML: Euforische hoop op nieuwe orders? Na een zwakke zomer is ASML terug van weggeweest. Vanaf het dieptepunt begin september is het aandeel met 38 procent gestegen. Beleggers keerden massaal terug naar hun favoriete groeiaandeel op de Amsterdamse beurs. Op woensdag 15 oktober publiceert ASML zijn cijfers over het derde kwartaal en volgt een update van de vooruitzichten. De grote vraag is of topman Fouquet opnieuw voorzichtig klinkt over 2026 of dat de recente opleving in de halfgeleidersector zich nu ook vertaalt in concrete orders. 7) Comeback van Samsung door Tesla? En dan is daar nog Samsung. De Zuid-Koreanen hebben met TSMC gestreden om het marktleiderschap in rekenchips en verloren. Op het gebied van geheugenchips is er marktaandeel verloren aan SK Hynix. Om toch in ieder geval een deel van de torenhoge investeringen terug te kunnen verdienen sloot Samsung eind juli een contract van 16,5 miljard dollar met Tesla voor de productie van diens AI6-chip. De eerste effecten worden pas in 2026 verwacht, maar de markt rekent erop dat Samsung zijn bestellingen bij ASML in de komende kwartalen langzaam zal opvoeren. Als na Tesla andere klanten significante bestellingen plaatsen, dan kan de vraag naar EUV-systemen snel aantrekken.
200 miljoen voor ai-fabriek in Groningen
3 dagen
Nederland investeert tweehonderd miljoen euro in een nationale ai-fabriek in Groningen. Met Europese steun is het project nu definitief. De faciliteit moet in 2027 operationeel zijn en biedt rekenkracht, data en samenwerking voor verantwoorde ai-ontwikkeling. EuroHPC JU heeft zeventig miljoen euro toekend aan de Nederlandse ai-fabriek. Samen met eerdere bijdragen van het kabinet en het Groningse programma Nij Begun komt de totale investering uit op tweehonderd miljoen euro. Daarmee krijgt Nederland een van de krachtigste publieke ai-ontwikkelomgevingen in Europa. Het project is een initiatief van Stichting Nederlandse AI Fabriek, Surf, TNO, de Nederlandse AI Coalitie (AIC4NL) en Samenwerking Noord, met steun van diverse ministeries en Nij Begun. De ai-fabriek wordt gebouwd in Groningen en bestaat uit een supercomputer, een hoogwaardige data-infrastructuur en een expertisecentrum. Deze combinatie biedt laagdrempelige toegang tot rekenkracht en samenwerking voor startups, scale-ups, onderzoekers, onderwijsinstellingen en publieke organisaties, aldus het initiatief. Het centrum start in 2026, de supercomputer draait naar verwachting in 2027 op volle kracht. Het expertisecentrum komt in de stad, in het Niemeyer-gebouw. De locatie van de fabriek zelf is nog niet bekend. De faciliteit wordt onderdeel van een Europees netwerk van ai-fabrieken en versterkt de positie van Nederland als innovatieland. ‘Door zelf te investeren in ai-infrastructuur, maken we ons minder afhankelijk van buitenlandse platforms en versterken we onze positie als kenniseconomie,’ aldus de stichting. Tegelijkertijd stimuleert de ai-fabriek innovatie in sectoren als zorg, landbouw, mobiliteit en veiligheid, en draagt bij aan het aantrekken van talent en het creëren van nieuwe banen. Verantwoorde ai op Nederlandse bodem Wat deze ai-fabriek onderscheidt, is de expliciete focus op verantwoorde ontwikkeling. De faciliteit is ontworpen om te voldoen aan Europese regelgeving rond privacy, eigendom, beveiliging en transparantie. Gevoelige data blijven binnen Nederland en toepassingen worden ontwikkeld op basis van publieke waarden. Daarmee draagt de fabriek niet alleen bij aan economische groei, maar ook aan maatschappelijke vooruitgang en strategische autonomie. Daarmee sluit het aan op andere initiatieven in Groningen, zoals de soevereine Cloud of the North. Volgens Willem Jonker, bestuursvoorzitter van AIC4NL, is dit een cruciale stap richting digitale soevereiniteit. ‘We bouwen aan AI Fair Tech: een transparant en controleerbaar alternatief voor Big Tech.’ De ai-fabriek biedt een robuuste infrastructuur voor het ontwikkelen, testen en toepassen van ai-modellen, ingebed in een ecosysteem dat samenwerking en kennisdeling centraal stelt. ‘Met deze ai-fabriek bouwen we niet alleen rekenkracht, maar ook vertrouwen, in technologie die werkt voor mensen, niet andersom.’
Kort: Min BuZa in zee met Netcompany, groeit industriële ai te hard? (en meer)
4 dagen
In dit nieuwsoverzicht: Min BuZa in zee met Deense Netcompany, Main Capital verkoopt Apromore aan Salesforce, Zvoove neemt Bossche Plan4Flex over, industriële ai groeit hard, maar nood aan nieuwe vaardigheden is hoog, en Ctnet neemt ViaData over. Ministerie BuZa in zee met Deense Netcompany Het Deense Netcompany is door het ministerie van Buitenlandse Zaken geselecteerd als een van de ict-dienstverleners binnen de nieuwe raamovereenkomst voor applicatiediensten. Het bedrijf is verantwoordelijk voor perceel twee, dat ontwikkeling en beheer van Microsoft-gebaseerde applicaties omvat, waaronder Dynamics, SharePoint en .NET, aldus de twee. De Denen zijn exclusief aangewezen voor de niet-consulaire onderdelen, zoals beleid, cultuur en economie. De overeenkomst heeft een looptijd van vier jaar, met een mogelijke verlenging tot maximaal acht jaar. Het bedrijf deed eerder ervaring op bij de ministeries van Buitenlandse Zaken in Denemarken en Noorwegen en versterkt hiermee zijn positie als leverancier voor overheidsorganisaties. Main Capital verkoopt belang Apromore aan Salesforce Het Haagse Main Capital heeft zijn belang in Apromore verkocht aan Salesforce. Het Australisch bedrijf, gespecialiseerd in ai-gedreven process mining en simulatie, geldt als Gartner-leider in procesintelligentie en heeft klanten in onder meer financiële dienstverlening, productie en overheid. Het platform biedt een no-code-interface en analysemogelijkheden, en wordt gebruikt door organisaties zoals ANZ en NextEra Energy. Main Capital Partners was sinds enkele jaren aandeelhouder en verkocht nu zijn minderheidsbelang. De overname moet Salesforce in staat stellen diens visie op agentic process automation verder uit te bouwen. Zvoove neemt Bossche Plan4Flex over De Duitse softwareleverancier Zvoove heeft Plan4Flex uit Den Bosch overgenomen. Plan4Flex levert it-oplossingen voor personeelsbeheer bij uitzendbureaus, met nadruk op arbeidsmigranten. In Nederland waren in 2023 ruim 912.000 uitzendkrachten actief, waarvan 319.000 arbeidsmigranten. Dat is meer dan 35 procent, weet het bedrijf, dat is opgericht in 2009 en 34 medewerkers telt. Eerder dit jaar nam Zvoove al het Udense Nocore over, dat in dezelfde markt actief is. Met deze acquisities vergroot het nieuwe moederbedrijf zijn positie in Nederland en breidt het zijn portfolio voor de flexbranche verder uit. Industriële ai groeit hard, maar nieuwe vaardigheden broodnodig De adoptie van industriële ai steeg binnen een jaar van 32 procent naar 59 procent. Tegelijkertijd ervaart 52 procent van de leidinggevenden dat hun managementteams ai nog onvoldoende begrijpen. Dat is de conclusie van een onderzoek door erp-softwarebedrijf IFS onder meer dan 1.700 beslissers in industriële ondernemingen. Bijna 99 procent van de werknemers zal nieuwe vaardigheden moeten ontwikkelen. Hoewel 88 procent van de organisaties al winstgroei rapporteert door ai, heeft 53 procent nog geen duidelijke strategie. In Nederland ziet 50 procent risico’s van bias. Industriële ai wordt steeds vaker toegepast in onderhoud, supply chain en productie, en versnelt de overgang naar servicegerichte businessmodellen, aldus het rapport. Ctnet neemt ViaData over Managed serviceprovider Ctnet heeft it-dienstverlener ViaData overgenomen; beide bedrijven komen uit Heerenveen. Daardoor ontstaat er een organisatie van circa vijftig medewerkers, die gezamenlijk klanten bedienen. Ctnet richt zich op cloud- en werkplekbeheer, security en data-governance, terwijl ViaData ervaring heeft in it-beheer, hardware en projectorganisatie. Door de samenvoeging ontstaat een van de grotere it-spelers in Noord-Nederland, claimt Ctnet. Het bedrijf benadrukt dat het kiest voor onafhankelijkheid en lokaal ondernemerschap, in tegenstelling tot veel regionale partijen die door landelijke spelers of investeringsmaatschappijen zijn overgenomen.
It-benchmark-expert Metri Consulting staat weer op eigen benen 
4 dagen
Het in 2021 door IDC overgenomen Metri is terug op de Nederlandse markt als zelfstandig opererende it-benchmark- & sourcing-adviesbureau. Dit nadat het oude moederbedrijf International Data Corporation (IDC) zijn strategie aanpaste en de activiteiten in Europa afschaalde tot alleen nog evenementen en onderzoek. Metri ontwikkelde zich na de oprichting in 2003 al snel tot een vertrouwd merk op het gebied van fact-based it-benchmarking, advisering op het gebied van it-sourcing en it-governance. Dat resulteerde in 2021 in een fraaie transfer naar het Amerikaanse advies- en onderzoeksbureau IDC (onderdeel van IDG dat weer in handen is van investeerder Blackstone). IDC wilde de benchmark- en prijsmodellen en de kennis van de medewerkers van Metri internationaal combineren met de eigen sourcingexpertise teneinde it-inkopers te voorzien van inzichten in de branche om cruciale investeringsbeslissingen te nemen. Na zo’n vier jaar verandert IDC van strategie en stopt het bureau met zijn adviespraktijk in Europa. Een aantal medewerkers van Metri is daarop met het bedrijf zelfstandig doorgegaan. Volgens directeur Sergej Berendsen is er in de markt veel behoefte aan onafhankelijke, betrouwbare advisering. ‘Want’, merkt hij ‘bedrijven en hun leiders staan in een steeds complexer it-speelveld voor ongekende uitdagingen. Kostendruk, risicobeheersing en snel en wendbaar kunnen inspelen op innovatieve technologische ontwikkelingen vergroten de behoefte aan de juiste inzichten.’ Advies zonder verborgen agenda Het advieskantoor ziet it niet als operationele kostenpost, maar als strategisch instrument dat waarde creëert. Berendsen: ‘We helpen organisaties en hun leiders de it-omgeving te meten, te begrijpen en te verbeteren: waar staan ze nu, waar willen ze heen en hoe ondersteunt it die ambities? De juiste prijs voor de juiste waarde is leidend. Soms moet je besparen, soms juist gerichter investeren voor betere processen, hogere productiviteit of groei. We hebben ook veel kennis van it-bedrijven en weten welk bedrijf je voor welk vraagstuk moet inzetten.’   Metri Consulting staat synoniem voor advies zonder verborgen agenda’s, stelt Berendsen. ‘Waar internationale partijen vaak generiek en mondiaal opereren, onderscheiden wij ons door lokale kennis en context. Tegelijk kunnen we onze expertise dankzij jarenlange ervaring en een breed netwerk ook internationaal inzetten. Onze kern ligt in it-benchmarking, it-sourcing en it-governance: drie disciplines die elkaar voeden met data, marktvergelijkingen en besturing.’ Ai als gamechanger Artificiële intelligentie (ai) ontpopt zich daarbij als belangrijke gamechanger. Analyses en rapportages die vroeger weken duurden, kunnen nu sneller worden uitgevoerd, zegt de directeur. Metri zet ai in om benchmarks te verrijken, analyses te verdiepen, scenario’s te modelleren en inzichten voor klanten sneller, accurater – en beter toegankelijk te maken. ‘Klantdata blijven beschermd en worden uitsluitend gebruikt voor het afgesproken doel. Zo combineren we innovatie met de zekerheid dat vertrouwelijkheid en compliance zijn gewaarborgd.’ Belangrijk blijft volgens Berendsen dat ai geen vervanging is, maar een hulpmiddel. ‘De echte waarde ontstaat wanneer cijfers en modellen worden vertaald naar inzichten en pragmatisch, uitvoerbaar advies – en precies daar ligt de kracht van ons bedrijf.’ 
Data en ai maken van accountant digitale adviseur
4 dagen
Nederlandse accountantskantoren staan onder druk van regelgeving, klantverwachtingen en technologische vernieuwing. Automatisering, cloud en artificiële intelligentie (ai) vormen de spil in hun strategie om efficiëntie, compliance en adviesdiensten toekomstbestendig te maken. Dat blijkt uit een rapport van Wolters Kluwer. Nederlandse accountancykantoren onderscheiden zich door hun sterke focus op hybride cloud en workflow-automatisering: 56 procent gebruikt automatisering om deadlines te halen, meer dan in Duitsland maar minder dan in België. Dat is een van de conclusies van het 2025 Future Ready Accountant Report van Wolters Kluwer. Ai-toepassingen zoals boekhoudautomatisering (54 procent) en geautomatiseerde belastingaangiften (47 procent) zijn breed ingevoerd. Deze digitale volwassenheid creëert schaalbaarheid en maakt kantoren wendbaarder in een markt die steeds sneller verandert. Tegelijkertijd blijft regelgeving een zware last. Zo zorgen ViDA (VAT in the Digital Age, een hervormingspakket van de Europese Commissie dat het BTW-stelsel moderniseert en onder andere realtime digitale rapportage en verplichte e‑facturatie omvat) en de Wwft (Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme) voor voortdurende druk, waarbij 74 procent van de Nederlandse kantoren aangeeft dat implementatie en gebruik van nieuwe technologie een uitdaging vormen. ‘Regelgevende complexiteit blijft de grootste barrière voor Europese kantoren, met 77 procent die verwacht dat dit impact heeft op hun bedrijfsvoering,’ aldus het rapport. Naast technologie speelt talent een cruciale rol. Met 49 procent rapporteren Nederlandse kantoren de hoogste urgentie rond welzijn en werkdruk. Medewerkers vragen nadrukkelijk om moderne technologie: 58 procent ziet dit als voorwaarde voor productiviteit en tevredenheid. Zoals een expert in het rapport benadrukt: ‘Mensen, processen, technologie en talent. Technologie moet in dienst staan van het beste talent, ondersteund door meetbare resultaten.’ Accountant steeds meer digitale adviseur De vraag naar adviesdiensten groeit snel: 48 procent van de Nederlandse kantoren ziet een stijging in strategische adviesvragen, hoger dan in Duitsland en vergelijkbaar met België. Vooral advies rond de Wwft, esg en crypto wint terrein. Door data en ai te benutten, verschuift de rol van accountant steeds meer naar die van digitale adviseur. Het rapport stelt: ‘93 procent van de kantoren biedt inmiddels adviesdiensten aan – een duidelijke verschuiving van reactief naar proactief klantcontact.’ In bredere Europese context blijft regelgeving de grootste uitdaging: 77 procent van de kantoren verwacht impact, terwijl 70 procent aangeeft dat klantverwachtingen de bedrijfsvoering beïnvloeden. Nederland onderscheidt zich door de sterke focus op automatisering en cloud, terwijl België voorop loopt in workflow-automatisering en Duitsland de nadruk legt op training en compliance. Deze verschillen laten zien dat de Nederlandse sector relatief ver is in digitale adoptie, maar tegelijk worstelt met de menselijke kant van verandering. De combinatie van technologische volwassenheid en groeiende adviesvraag maakt dat Nederlandse kantoren zich steeds meer positioneren als strategische partners. Waar compliance en efficiëntie de basis vormen, ligt de echte toegevoegde waarde in het leveren van inzichten die klanten helpen bij hun digitale en zakelijke transformatie, aldus de Wolters Kluwer-onderzoekers.
Fraudepreventie in betalingen: van kostenpost naar innovatie
4 dagen
BLOG – Fraudeurs vormen een grote bedreiging voor online-betalingen. In de igaming-sector, waar mensen wedden op sportwedstrijden, gokken in virtuele casino’s en online poker spelen, vormen antifraudemaatregelen en controles de grootste belemmering voor innovatie. Toch zijn de maatregelen noodzakelijk. Tussen 2022 en 2024 nam fraude in de igaming-sector met gemiddeld twee derde per jaar toe. Bij sommige spelplatforms liepen de verliezen op tot tien procent van de totale inkomsten. Dit soort frauduleuze praktijken ondermijnen het vertrouwen van klanten ondermijnen, schrikken investeerders af en belemmeren bedrijven om te innoveren. Om deze obstakels te overwinnen, is een nieuwe aanpak nodig. Veel igaming-bedrijven reageren reactief op fraudedreigingen door meer controles achteraf in te bouwen. Dit klinkt logisch: meer checks betekent meer veiligheid, toch? In de praktijk ontstaat echter vaak het tegenovergestelde effect. Bedrijven raken verwikkeld in complexe controlesystemen die betalingen vertragen en innovatie in de weg staan. Fraudeurs zoeken naar manieren om zich aan te passen en deze controles te omzeilen, terwijl klanten zich in de tussentijd geconfronteerd zien met langere wachttijden en meer bureaucratie. Drie stappen Het toevoegen van meer controles is niet de enige manier om fraude aan te pakken. Een proactieve aanpak op de volgende drie gebieden helpt fraude te verminderen. De juiste samenwerking Stop met geïsoleerd werken. Effectieve fraudebestrijding ontstaat door samenwerking tussen bedrijven, betalingsproviders en toezichthouders. Wanneer gegevens en expertise tussen deze instanties gedeeld worden, zijn patronen eerder te herkend en nieuwe bedreigingen sneller te stoppen. Preventie tijdens onboarding In plaats van achteraf controleren, kun je fraude vanaf het begin voorkomen door een grondigere aanpak bij de klantregistratie. Organisaties kunnen samenwerken met hun betalingsproviders om slimme verificatiesystemen op te zetten die fraudeurs eruit filteren, zonder dat legitieme klanten daar hinder van ondervinden. Technologie slim inzetten Api’s, instantbetalingen en real-ime-monitoring maken het mogelijk om verdachte transacties direct te identificeren en te blokkeren zonder hele accounts stil te leggen. Kunstmatige intelligentie speelt ook een rol: machine learning-algoritmen kunnen patronen herkennen die voor mensen onzichtbaar zijn en verdachte activiteiten realtime identificeren. Voor bedrijven waar snelheid belangrijk is, biedt dit de balans tussen veiligheid en gebruiksgemak. Stablecoins Zoals gezegd, verandert het speelveld voor fraudeurs doorlopend. Zo bieden nieuwe betalingstechnologieën zoals stablecoins voordelen voor snellere internationale transacties, maar brengen ze ook weer nieuwe risico’s met zich mee. Fintechbedrijven en toezichthouders zoals de AFM werken daarom samen aan duidelijke regelgeving om innovatie mogelijk te maken, zonder de veiligheid in gevaar te brengen. Fraude kun je dus op twee manieren benaderen. Je kunt het zien als een probleem dat je reactief moet oplossen met steeds meer controles. Of je kunt het zien als een kans om je organisatie sterker en innovatiever te maken op het gebied van fraudepreventie. De eerste aanpak leidt tot hogere kosten en langzamere processen. De tweede aanpak maakt dat veiligheid, transparantie en innovatie elkaar versterken. Voor organisaties die willen groeien zonder vertrouwen te verliezen, is de keuze duidelijk. Ian Campbell, director of solutions Equals Money
Kort: Drones mogen… boven de Noordzee, SAS’ no-code-tool voor ongestructureerde data (en meer)
5 dagen
In dit nieuwsoverzicht: eerste permanente drone-testgebied boven Noordzee, Nextcloud trekt EU-klacht tegen Microsoft in, SAS no-code tool voor ongestructureerde data, Enschede gaat verder met ai-systeem Maat, en betaalde ai-apps vaak zonder aantoonbare baten. Eerste permanente drone-testgebied boven Noordzee De realisatie van het eerste permanente testgebied voor Bvlos-dronevluchten in Nederland is een stap dichterbij nu in Katwijk een samenwerkingsovereenkomst is ondertekend tussen de provincie Zuid-Holland, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en het ministerie van Defensie. Het luchtruim boven de Noordzee, tussen Katwijk en Rotterdam, wordt hiervoor aangewezen. Unmanned Valley op het voormalige marinevliegkamp Valkenburg fungeert als start- en landingslocatie. Het gebied moet eind 2026 operationeel zijn en biedt ruimte voor toepassingen zoals inspecties van windmolens, transport van onderdelen en militaire operaties. De provincie leidt de luchtruimwijzigingsprocedure, met ondersteuning van onder meer MovingDot, AirHub, To70 en het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum. Nextcloud trekt EU-klacht tegen Microsoft in Het Duitse Nextcloud heeft zijn klacht bij de Europese Commissie tegen Microsoft ingetrokken. De klacht, ingediend in 2021 samen met circa dertig organisaties, richtte zich op de bundeling van OneDrive met Windows. Volgens Nextcloud is er sindsdien weinig voortgang geboekt en zijn de kosten van de procedure te hoog. Het bedrijf benadrukt dat de kern van het probleem – zelfpreferentie door Microsoft – blijft bestaan, maar kiest ervoor zich te richten op innovatie en samenwerking binnen de opensource-gemeenschap. De klacht bij het Duitse Bundeskartellamt loopt wel door. Daar is Microsoft in 2024 aangemerkt als onderneming met bijzondere marktrelevantie. SAS no-code tool voor ongestructureerde data SAS heeft diens Retrieval Agent Manager (RAM) gelanceerd, een no-code-oplossing die ongestructureerde bedrijfsdata omzet in bruikbare antwoorden. Meer dan tachtig procent van bedrijfsinformatie bestaat uit tekst en afbeeldingen, en groeit jaarlijks met vijftig tot zestig procent, zo motiveert het bedrijf de stap. RAM is gebaseerd op het retrieval augmented generation-framework en ondersteunt integratie met llm’s en vectordatabases. De tool kan onder meer fraudeonderzoek versnellen, schadeclaims ondersteunen, wachttijden in contactcenters verkorten en onderhoud in de industrie voorspellen. Via een agentic ai-laag koppelt RAM bedrijfsdata aan llm’s zonder dat data voor training wordt gebruikt. Het bedrijf positioneert de oplossing als schaalbaar en geschikt voor uiteenlopende sectoren. Enschede gaat verder met ai-systeem Maat De gemeente Enschede heeft besloten de samenwerking met het Haarlemse AethiQs, ontwikkelaar van het ai-systeem Maat, te verlengen. Maat wordt gebruikt als aanvulling op het raadsinformatiesysteem iBabs en helpt raadsleden, griffie en inwoners sneller informatie te vinden. Het systeem is sinds begin 2025 in gebruik en wordt inmiddels door ruim tien gemeenten toegepast. De komende periode ligt de focus op integratie van het ai-systeem direct in iBabs, zodat gebruikers de zoekfunctionaliteit vanuit één omgeving kunnen benutten. Ook trainingen voor raadsleden maken deel uit van de samenwerking. De gemeente ziet het systeem als een manier om de informatiepositie van de raad te versterken. Ai-apps vaak zonder aantoonbare baten Softwareleveranciers die ai te gelde willen maken, lopen het risico de kosten voor hun klanten te laten stijgen zonder de beloofde voordelen, zoals een vermindering van het aantal werknemers, waar te maken, zo concludeert consultant McKinsey & Company. Slechts dertig procent van de leveranciers publiceert aantoonbare return on investment. De consultant berekende dat implementatie de ict-kosten met zestig tot tachtig procent kan verhogen, terwijl personeelsreductie vaak uitblijft. Het bedrijf wijst daarnaast op onderinvestering in change management: voor elke dollar modelontwikkeling zou drie dollar nodig zijn voor training en monitoring. Ook ondoorzichtige prijsmodellen vormen een obstakel. Het rapport verwacht dat hybride abonnements- en verbruiksmodellen de norm worden, maar waarschuwt dat snelle technologische veranderingen voortdurende aanpassing vereisen. Zo bracht OpenAI net AgentKit uit, een gratis omgeving om ai-apps in te ontwikkelen.
AgentKit: OpenAI’s katalysator én disruptor voor de ai-markt
5 dagen
Met de lancering van AgentKit zet OpenAI een stap richting geïntegreerde artificiële intelligence (ai)‑ontwikkeling. De toolkit belooft snellere innovatie, maar kan ook bestaande ict‑diensten onder druk zetten en verdienmodellen in de sector fundamenteel veranderen. OpenAI heeft op de eigen DevDay 2025 een reeks nieuwe producten gepresenteerd die de ontwikkelaarsgemeenschap moeten binden aan het OpenAI‑ecosysteem. Naast GPT‑5 Pro, de multimodale generator Sora 2 en een goedkoper voice‑model, stond vooral de lancering van AgentKit centraal. Dit pakket ontwikkelaarstools moet het bouwen, testen en uitrollen van ai‑agents drastisch vereenvoudigen. ‘AgentKit is een complete set bouwstenen om agents van prototype naar productie te brengen, met veel minder frictie,’ aldus ceo Sam Altman. Het pakket bestaat uit drie hoofdcomponenten: Agent Builder: een visuele canvasomgeving waarin ontwikkelaars workflows samenstellen met drag‑and‑drop nodes, inline evaluatie en versiebeheer; Connector Registry: een centrale beheerlaag voor datatoegang en integraties met onder andere Dropbox, Google Drive en Microsoft Teams; ChatKit: een toolkit om chat‑interfaces in apps of websites te integreren, inclusief streaming, thread‑beheer en thematische aanpassingen. Bedrijven als Ramp en LY Corporation claimen dat ze met Agent Builder in enkele uren multi‑agent workflows konden opzetten die voorheen maanden ontwikkeltijd vergden. ‘Dankzij het evaluatieplatform is de ontwikkeltijd van ons multi-agent due diligence-framework met ruim vijftig procent verkort en is de nauwkeurigheid van de agenten met dertig procent toegenomen,’ stelt bijvoorbeeld Carlyle. Breder dev-offensief AgentKit staat niet op zichzelf. OpenAI lanceerde ook de Apps SDK, waarmee externe applicaties direct in ChatGPT geïntegreerd kunnen worden. Daarmee positioneert ChatGPT zich als distributielaag voor software, vergelijkbaar met de rol van appstores. Voor ontwikkelaars betekent dit toegang tot achthonderd miljoen wekelijkse gebruikers, maar ook afhankelijkheid van OpenAI als poortwachter. ‘Als iemand ChatGPT gebruikt, kan je een app vinden door er bij naam naar te vragen,’ legde Altman uit. ‘Je kan bijvoorbeeld een product flow voor ChatGPT schetsen en dan zeggen: ‘Figma, zet de schets om in een werkbaar diagram.’ De Figma-app neemt het over, reageert en voltooit de actie.’ AgentKit’s impact op de markt Analisten waarschuwen dat AgentKit directe druk zet op no‑code automation platforms zoals Zapier, Make en N8n. Ook startups die zich richten op chat‑ui’s of evaluatietools lopen risico, omdat ChatKit en de nieuwe Evals‑mogelijkheden veel van hun waarde inbouwen in het OpenAI‑ecosysteem. Grote cloudspelers als Microsoft en AWS behouden daarentegen een voordeel door hun enterprise‑integraties. Veel ict‑bedrijven zullen de impact direct in de portemonnee gaan voelen. Enerzijds kunnen system integrators, consultancy‑firma’s en softwarehuizen hun ontwikkel- en implementatiekosten aanzienlijk verlagen, doordat prototyping en iteratie sneller verlopen. Anderzijds dreigt commoditisatie: diensten die voorheen hoge facturatie rechtvaardigden, zoals maatwerk‑chatinterfaces of evaluatietools, worden nu standaardfunctionaliteit. ‘Met Agent Builder kunnen productmanagers, legal teams en engineers samenwerken in één interface. Iteratiecycli worden met zeventig procent verkort doordat iedereen direct ziet wat de workflow doet, zonder door regels code te hoeven spitten,’ zegt het Nederlandse Social Media & AI Company (So‑MC). En om maar aan te geven dat de impact verder rijkt dan bedrijfskosten: alleen al die ene melding door Altman van hun app deed het aandeel Figma meteen met zestien procent omhoogschieten. Technische implicaties AgentKitWat zijn de technische en organisatorische implicaties? AgentKit is niet alleen een verzameling handige tools, maar verandert ook de manier waarop ontwikkelteams hun processen structureren, agents beheren en governance inrichten. Het raakt zowel de ontwikkelpraktijk (sneller prototypen, minder code) als de operationele kant (beheer, veiligheid, integratie). De belangrijkste aandachtspunten zijn:Evaluatie en monitoring:AgentKit integreert trace grading, datasets en automatische prompt‑optimalisatie. Dit maakt het mogelijk om agentgedrag systematisch te testen en te verbeteren, inclusief ondersteuning voor third‑party modellen.Governance en security:Ingebouwde guardrails kunnen PII maskeren, jailbreaks detecteren en policies afdwingen. Dit verlaagt de drempel om agents veilig in productie te brengen.Integratie‑architectuur:Via de Connector Registry ontstaat een centrale identity‑ en datalaag. Dit kan botsingsgevaar opleveren met bestaande middleware‑oplossingen, maar biedt ook kansen voor uniform beheer.Deployment‑snelheid:Low‑code visualisatie in Agent Builder maakt iteratiecycli korter, maar roept vragen op over onderhoudbaarheid en versiebeheer in complexe enterprise‑omgevingen.
PQR wint grote server/storage-tender bij UMC’s
5 dagen
WIE GUNT WAT – PQR is door de zeven Universitaire Medische Centra (UMC’s) geselecteerd als strategisch partner voor de levering, implementatie en het beheer van server- en storageoplossingen. Het mantelcontract is voor maximaal zeven jaar en heeft een geraamde waarde van een paar honderd miljoen euro. Het duurde even voordat de vlag definitief uit mocht bij PQR. De Utrechtse it-dienstverlener had de voorlopige gunning op zak, maar omdat SLTN (de latende leverancier samen met Atos) daartegen bewaar maakte middels een kort geding, moest het bedrijf nog even geduld hebben. Nu SLTN de zaak bij de rechter heeft verloren, kon de champagne ontkurkt worden. ‘Eindelijk kan ons ‘dedicated team’ aan de slag. Het is een grote opdracht voor ons. Na eerder gewonnen aanbestedingen bij de politie, Kamer van Koophandel en Road is dit opnieuw een grote order voor ons bij de rijksoverheid’, vertelt algemeen directeur Marco Lesmeister van PQR.     Bij de aanbesteding trad moederbedrijf Bechtle op als onderaannemer. Lesmeister is met name tevreden over dat naast prijs kwaliteit een belangrijk criterium was en dat zijn bedrijf zich op dat vlak heeft onderscheiden. ‘Een server/storage-omgeving inrichten is een complexe zaak, onder meer vanwege de hoge eisen rondom compliance en security binnen de zorg. Ons portfolio sluit hier goed op aan. Daarnaast vormt duurzaamheid een integraal onderdeel van onze samenwerking door circulair in te kopen.’ Op dat vlak is PQR gecertificeerd voor ISO14001, de CO₂-Prestatieladder (niveau 5) en de MVO Prestatieladder (niveau 3), Ook behaalde het bedrijf een Gold-rating in de internationale EcoVadis-duurzaamheidsbenchmark.De totale waarde van de opdracht, volgens de aanbestedingsstukken, bedraagt over de initiële looptijd van vier jaar circa 120 miljoen euro. De geraamde opdrachtwaarde gerekend over de maximale looptijd van zeven jaar (inclusief verlengingsopties) is vastgesteld op ongeveer 252 miljoen euro. Looptijd Naast dat het winnen van de UMC’s-tender een prestigieuze opdracht is (‘werken voor een ziekenhuis spreekt bij iedereen tot de verbeelding’) is de PQR-directeur ook blij vanwege de looptijd van zeven jaar. ‘Veel aanbestedingen hebben een looptijd van vier jaar. Dan is het voor it-bedrijven lastig om er ook geld aan te verdienen, zeker als er in de tender scherp is geprijsd. Met een termijn van zeven jaar ligt dat anders.’Gezien dat de vorige leverancier, SLTN, een IBM-huis is, is het logisch te veronderstellen dat er veel Big Blue-apparatuur in omloop is bij de academische ziekenhuizen. Lesmeister: ‘Ja, dat klopt wel, maar dat is eigenlijk al langere tijd zo. Veel IBM-machines zijn overigens nog steeds top of the bill. Voor ons is het mooi meegenomen dat we recent E-Storage hebben overgenomen, dat is een IBM-specialist.’ Maar, zo tekent hij aan’, eigenlijk kom je alle grote server/storage-merken tegen in de UMC’s. Dat kunnen wij allemaal faciliteren.’ In de aanbesteding voor servers/storage was overigens het adviesgedeelte niet opgenomen; daar liep een andere tender voor maar die is door de UMC’s ingetrokken. De ziekenhuizen onderzoeken nog of ze dit deel intern willen beleggen of toch bij een derde partij willen onderbrengen. Tender UMC’sPQR wordt de komende zeven jaar de belangrijkste leverancier van server- en storageapparatuur en de bijbehorende specifieke (storage)software – inclusief beheer, support & onderhoud – aan ruim tachtigduizend eindgebruikers van de zeven UMC’s: Erasmus MC, het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU), het Maastricht Universitair Medisch Centrum (MUMC+), Stichting Amsterdam UMC en Radboudumc. Wie gunt wat: Veel ict-opdrachten worden verstrekt via een aanbestedingstraject. Computable maakt regelmatig melding van de publiek gemaakte gunningen.
Spoelstra Spreekt: Stem wijzer
5 dagen
COLUMN – Uiteraard heb ik de StemWijzer ingevuld. Toch altijd een beetje spannend. Je wilt bij de partij uitkomen die je het sympathiekst vindt en niet ineens op je scherm hebben: ‘Gefeliciteerd, u mag dit jaar op de fascisten stemmen. Haal de witte puntmuts maar tevoorschijn.’ Overigens wil ik hier niet mee zeggen dat er fascisten meedoen aan deze verkiezing. Maar ze doen nou ook weer niet heel erg hun best doen om er níét op te lijken. Zelf zeg ik altijd eerlijk dat ik niet weet waar het Centraal Station is Ik heb ook Chatgpt even gevraagd wat ik moet gaan stemmen. En in plaats van dat Chat (ja, ik mag Chat zeggen) zegt: ‘Ik weet het niet, zoek het lekker zelf uit’, geeft Chat een aantal suggesties. Dat is natuurlijk typisch Chat: niet alles weten maar wel een antwoord geven. Spelfouten Google geeft nog weleens geen resultaten. Of je leest iets als ‘Je bedoelde…?’, en dan krijg je het zoekwoord zonder spelfouten. Chat geeft altijd antwoord. Chat doet zoals veel mensen ook vaak doen: als iemand ze de weg vraagt naar het Centraal Station, maar ze weten zelf ook niet waar het Centraal Station ligt, dan geven ze nog steeds antwoord. Het antwoord is dan meestal: ‘Ik denk dat het die kant op is.’ We vinden het nu eenmaal moeilijk om géén antwoord te geven. Zelf zeg ik altijd eerlijk dat ik niet weet waar het Centraal Station is. Tenzij het natuurlijk Duitsers zijn, dan gok ik graag de verkeerde kant op. Het is niet erg om af en toe te zeggen: ‘Ik weet het antwoord ook niet. Vraag het eens aan een expert.’ Dat zouden ze in de politiek ook iets vaker moeten doen. Maar ja, dat zou wel een heel saaie StemWijzer opleveren. Jacob Spoelstra is columnist/stand-upcomedian. Kijk hier voor meer informatie.
KPN-inkoopschandaal blootgelegd
5 dagen
Four IT regelde F1-reisjes, massages en ‘strippenkaarten’ Vier ex-werknemers van KPN hebben zich jarenlang laten fêteren door de voormalige directie van Four IT. Op die manier probeerde de it-dienstverlener uit Leiderdorp het it-inkoopproces van KPN te beïnvloeden. Dat blijkt uit een tussenvonnis van de rechtbank Den Haag. Voor KPN is het de pijnlijke aanleiding – die raakt aan transparantie, governance en due diligence in de it-sector – de procurement van de it tegen het licht te houden. Four IT tekende in 2022 met KPN een overkoepelend contract voor de bouw, installatie en het onderhoud van de hardware van het 5G-netwerk voor Nederland. Het bedrijf, opgericht in 2015 door Chris en diens zoon Tim Olivier, werd in dat jaar overgenomen door Dutch IT Services Group uit Huizen. Drijvende kracht daarachter was onderneemster Maaike Duijts. Onder die it-groep hangen nog labels als MCC Automatisering, Scala Solutions, Tech Bakery en D-Two. Begin 2024 kwamen alle ondernemingen onder één paraplu en ging het it-bedrijf verder onder de vlag Vooruit Groep.  Kort na de overname ontdekte het nieuwe bestuur van Four IT, bijgestaan door een raad van advies, onregelmatigheden en verborgen potjes in de boekhouding waaruit gunsten aan vier KPN’ers werden betaald. Vooruit stelt dat als ze hier bij de koop van hadden geweten, de overnamesom lager was uitgevallen. Het kwam vader en zoon Olivier, die de beschuldigingen ontkenden, in 2023 op ontslag te staan. Raarste zaken Rond de affaire hangt een zweem van omkoping, al trekt de Haagse rechter, die zich sinds eind 2023 over deze zaak heeft gebogen, in een tussenvonnis daar geen conclusie over. Wel leidt de rechtbank af dat KPN-medewerkers in samenspraak met Four IT privégoederen, -diensten en vakanties hebben laten betalen, mede uit tegoeden waarvoor KPN zelf had betaald. Bij de facturen die de KPN’ers bij Four IT indienden, duiken de ‘raarste zaken’ op. Behalve televisies, laptops, tablets, telefoons, digitale horloges, kantoormeubilair en fruitmanden werden ook de kosten van massages via de dienstenaanbieder vergoed. Die massage-praktijk werd in een factuur van 4.700 euro omschreven als ‘anti-werkdrukconsulting’. Ook een Green Egg-barbecue kwam uit deze potjes. Volgens de gedaagde KPN’ers had het telecombedrijf behoefte aan genoemde goederen en diensten, hoewel betrokken spullen niet bij KPN lijken te zijn beland, maar op privéadressen van KPN-medewerkers. De meeste ‘afschrijvingen’ betroffen snoepreisjes naar Formule 1-races, vaak businessclass, all-inclusive en inclusief partners. De nieuwsbrief Netkwesties meldt dat KPN aangifte heeft gedaan waarop het OM een strafrechtelijk onderzoek is gestart. Betrokken medewerkers zijn inmiddels ontslagen. In de watten gelegd Ook een onderzoek van accountant Grant Thornton, op verzoek van het ‘nieuwe’ Four IT in mei 2023 gestart, wijst uit dat het ‘oude Four IT’ onder de vorige directie en de eigenaars Olivier gedurende een lange periode KPN-werknemers in de watten heeft gelegd. Details hierover kwamen onlangs naar buiten na publicatie van dat gerechtelijk tussenvonnis. De nieuwe directie van Four IT (nu dus Vooruit) op haar beurt gaat verder en concludeert dat er sprake was van grootscheepse omkoping. Overigens bevat het onderzoeksrapport van Grant Thornton geen definitieve conclusies dan wel constateringen ten aanzien van corruptie, omkoping, fraude, valsheid in geschrifte en machtsmisbruik van de gedaagden. De rechtbank houdt zich op deze punten daarom ook op de vlakte. Verder is de Vooruit Groep van mening dat ze te veel heeft betaald voor Four IT, omdat KPN de beste klant was. Het werk, onder andere voor het verhelpen van 5G-storingen, was lucratief. Als de koper van de onregelmatigheden had geweten, zou die minder hebben betaald, stelt de nieuwe eigenaar. In 2022 kocht de Vooruit Groep voor ruim 13,7 miljoen euro de aandelen van Four IT. Pas daarna ontdekte het nieuwe bestuur de min of meer de verborgen potjes. De tegoeden hadden vrijwel uitsluitend betrekking op de relatie tussen Four IT en zijn klant KPN. Slechts een deel van deze tegoeden werd aangewend voor het officiële doel: het snel oplossen van storingen aan het 5G-netwerk. Naast reguliere strippenkaarten waren er namelijk ook ‘onzakelijke strippenkaarten’, blijkt uit het accountantsrapport. Een handjevol KPN-medewerkers kreeg voordeeltjes ter grootte van vele tonnen. Zo onderzochten de forensische accountants Grant Thornton (zie ook kader) bedragen van bij elkaar zo’n achthonderdduizend euro. Grant ThorntonMalversaties die medewerkers van accountant- en advieskantoor Grant Thornton blootlegden waren:•       Betalen van facturen van derden die mogelijk niet authentiek afkomstig zijn van deze derde partijen;•       Leveren van artikelen voor privégebruik;•       Kunstmatig ophogen van prijzen of aantallen van geoffreerde en gefactureerde artikelen om daarmee op niet-transparante wijze ruimte te creëren voor het vormen van tegoeden waaruit de voordeeltjes van de KPN’ers werden betaald;•       Betalen van consultancy fees aan entiteiten die zijn gelieerd aan medewerkers van KPN;•       Ook een werknemer van het it-bedrijf Axians Nederland zou privé luxe cadeaus en diensten hebben gekregen zonder dat daarvoor een zakelijke grondslag zou zijn. De gemaakte kosten worden ofwel volledig door Four IT gedragen en lijken deels of geheel doorbelast aan KPN. De rechtbank leidt uit het forensisch onderzoek af dat vennootschappen van KPN-medewerkers vervalste facturen hebben gestuurd aan Four IT en dat de dienstverlener deze facturen heeft betaald. Onduidelijk is op basis waarvan deze betalingen zijn gedaan. Eigen BV’s De KPN-medewerkers hebben persoonlijke BV’s gebruikt om facturen te sturen aan Four IT. Die verliepen onder meer via AppData BV, een bedrijf waar naast de familie Olivier ook KPN-medewerkers via eigen BV’s in deelnamen. De nieuwe directie van Four IT stelt dat het ‘potje’ hoogstwaarschijnlijk is gevuld met betalingen die KPN heeft verricht op valse facturen, opgesteld door de heren Olivier, in opdracht van KPN-medewerkers, waarbij soms zelf uitdrukkelijk is vermeld dat de doelstelling van de opboeking is ‘om de pot te vullen’. Grant Thornton trekt ook hieruit de (voorzichtige) conclusie dat de relaties tussen de KPN-medewerkers, de familie Olivier en hun BV’s kunnen duiden op belangenverstrengeling. Zo zijn ook grote vraagtekens te plaatsen achter een factuur van GBB, een onderaannemer van Four IT, voor ‘zestig dagen consultancy’ voor in totaal 71.400 euro. Detail: de persoon die de consultancy-werkzaamheden zou hebben verricht heeft een voltijds dienstverband bij KPN. Volgens de gedaagden was het heel gewoon dat KPN-medewerkers ook buiten hun dienstverband bij KPN werkzaamheden voor Four IT verrichtten. Grant Thornton ziet nog een opmerkelijk feit. Het potje ter financiering van de F1-reisjes en andere gunsten werd opgehoogd omdat Four IT bij KPN twee servers zou hebben gekocht. Offertes, orders en facturen evenwel ontbreken. Niet alleen het potje maar ook twee grootboekrekeningen zouden zijn gevuld met betalingen van KPN op vervalste facturen. Vervolgens vonden afboekingen plaats met de levering van (luxe)goederen en diensten aan KPN-medewerkers (in privé). De onderzoekers constateerden dat uit het potje bijna dertig mille werd voldaan op basis van twee facturen die afkomstig zouden zijn van de reisorganisaties Toerkoop en De Vrij. Volgens deze facturen betrof het een businesstrip KPN voor vier personen. Ook werd uit het potje een deel van de aanschaf van een Porsche Cayenne betaald. Het bedrijf Uitdeuktechniek BV had daarvoor een factuur ingediend. Volgens de nieuwe directie van Four IT wordt de sportwagen hoogstwaarschijnlijk door de vorige eigenaar van de it-dienstverlener gebruikt. Ook Axians komt in de rapportage van Grand Thornton voor. Een medewerker van die it-dienstverlener bestelde bij Four IT een iPhone, twee Apple Watches, een Sonos-geluidsinstallatie en een LG-televisie en liet die op diens privéadres afleveren. Eindrapport Over de commerciële relatie tussen KPN en Four IT wil de rechtbank niet zeggen dat die door corruptie en omkoping tot stand is gekomen, zoals de Vooruit Groep en de nieuwe directie van Four IT wél stellen. Grant Thornton heeft zich in zijn eindrapport niet uitgelaten over de vraag of sprake is geweest van corruptie in de relatie met KPN en de gevolgen die dat zou hebben voor de gesloten contracten. Ook als het om corruptie gaat, betekent dit nog niet dat de contracten onder die invloed tot stand zijn gekomen. De KPN-medewerkers die de gunsten ontvingen, waren evenmin betrokken bij deze overeenkomsten. De rechtbank Den Haag gaat wel mee in het betoog van de Vooruit Groep dat er bij de aankoop sprake was van dwaling. De verkopers hadden hun mededelingsplicht geschonden door informatie over de onregelmatigheden niet te delen. De verkoopovereenkomst is volgens de rechter dan ook gesloten op basis van onjuiste informatie, wat mogelijk juridische consequenties heeft voor de verkopende partij, waaronder vader en zoon Olivier. Schadeafwikkeling Op 8 oktober 2025 beslist de rechtbank hoe de schade kan worden afgewikkeld. De strop wordt voorlopig begroot op zo’n 7,6 miljoen euro, maar de rechtbank vindt dat bedrag nog te weinig onderbouwd. Bij overnames is het overigens gebruikelijk de koopprijs vast te stellen op basis van de winst en een multiplier. Als deze winst kunstmatig wordt opgeschroefd, betaalt de koper te veel. Vader en zoon Olivier weerspreken het relaas van de Vooruit Groep. Ze claimen van de koper nog anderhalf miljoen euro, alsmede achterstallig salaris sinds het ontslag van de zoon als adviseur. Deze managementvergoeding moet alsnog worden uitgekeerd, vindt de rechter, mede omdat het ontslag niet volgens het boekje verliep. Vader en zoon Olivier ontkennen dat het om een fraudezaak draait. Opmerkelijk is wel dat Grant Thornton vader en zoon Olivier ruim twee jaar geleden om een inhoudelijke reactie op de voorlopige bevindingen heeft gevraagd. Die kans lieten beiden onbenut.
Europa’s nieuwste verdedigingswapen heet Verá
5 dagen
Netcompany lanceert Verá, een digital twin-platform ontworpen voor realtime-monitoring, analyse en coördinatie bij hybride dreigingen. Waar het Deense it-bedrijf eerder implementaties realiseerde in sectoren als luchtvaart, logistiek en energie, moet deze technologie nu haar weg te vinden naar het Europees defensie-ecosysteem. Verá combineert ai-gedreven dataverwerking met geavanceerde visualisatietechnieken om situationeel bewustzijn op nationaal niveau te creëren. Het platform maakt daarbij gebruik van schaalbare microservices-architectuur, is te integreren met bestaande systemen (via api-koppelingen en standaardprotocollen) en voldoet aan de Europese eisen voor datasoevereiniteit en cybersecurity. In crisissituaties stelt Verá overheden in staat om realtime beslissingen te nemen, scenario’s te simuleren en gecoördineerd te reageren over sectoren heen — van cyberaanvallen en infrastructuurstoringen tot desinformatiecampagnes. ‘Digitale paraatheid is de nieuwe eerste verdedigingslinie. Verá biedt Europese landen controle, snelheid én technologische autonomie’, licht ceo André Rogaczewski toe. Volgens hem kan het systeem, dat nu beschikbaar is voor uitrol in alle EU-lidstaten, zich meten aan niet-Europese en traditionele defensiesoftwareleveranciers. Mission-critical Netcompany, opgericht in 2000 in Denemarken, is gespecialiseerd in digitale transformaties voor overheden en de private sector. Met meer dan achtduizend it-professionals in Europa ontwikkelt het bedrijf mission-critical-oplossingen gericht op veiligheid, duurzaamheid en efficiëntie.
Kort: Nieuwe ict-branchevoorwaarden, Noord-Korea hackt zich rijk (en meer)
6 dagen
In dit nieuwsoverzicht: NLdigital komt met vernieuwde branchevoorwaarden, TIN Capital investeert in StackGuardian en Nymiz, AMD en OpenAI sluiten miljardendeal, Anago overgenomen door Banyan Software en Noord-Korea hackt miljarden aan crypto bij elkaar. NLdigital vernieuwt branchevoorwaarden NLdigital heeft de NLdigital Voorwaarden 2025 gepubliceerd, de opvolger van de versie uit 2020. De voorwaarden zijn aangepast aan recente Nederlandse en Europese wet- en regelgeving, waaronder regels rond cybersecurity, datadeling, ai en online-platforms. Nieuw zijn aparte hoofdstukken over compliance, datadeling en ai, evenals aangescherpte bepalingen over hosting, consultancy en detachering. De voorwaarden regelen onderwerpen als aansprakelijkheid, intellectueel eigendom en gegevensbescherming en bieden leveranciers een juridisch vangnet. Ze zijn beschikbaar in het Nederlands, Engels en Duits en opgesteld naar Nederlands recht. Leden van NLdigital kunnen de voorwaarden gratis downloaden. De organisatie raadt aan om over te stappen van de oude versie. TIN Capital investeert in StackGuardian en Nymiz Het Haagse investeringsfonds TIN Capital leidt de Series A-financiering van tien miljoen euro in het Belgische StackGuardian. Het bedrijf ontwikkelt een cloud-nativeplatform voor veilige en conforme self-service-infrastructuur. De investering moet de uitbreiding in Europa en de Verenigde Staten versnellen en de ai-functionaliteit verder ontwikkelen. Daarnaast investeert het bedrijf twee miljoen euro in Nymiz. Dit Spaanse bedrijf biedt privacy-as-infrastructure aan, heeft meer dan zeventig grote klanten in sectoren als finance, zorg en overheid, en wil zijn platform internationaal opschalen. Beide investeringen passen in de strategie van de investeerder om Europese cybersecurity- en privacy-techbedrijven te ondersteunen. AMD en OpenAI sluiten miljardendeal Chipfabrikant AMD en OpenAI hebben een meerjarige overeenkomst gesloten voor de levering van in totaal zes gigawatt aan AMD Instinct-gpu’s. De eerste gigawatt wordt in de tweede helft van 2026 uitgerold met de MI450-serie. De samenwerking bouwt voort op eerdere generaties en omvat zowel hard- als software-optimalisatie, aldus de partijen. AMD verstrekt OpenAI warrants voor maximaal 160 miljoen aandelen, gekoppeld aan mijlpalen in de uitrol. Het contract moet de ai-infrastructuur van OpenAI wereldwijd opschalen en levert AMD naar verwachting tientallen miljarden dollar aan omzet op. Anago overgenomen door Banyan Software Het Nederlandse Anago, gespecialiseerd in planningssoftware voor de publieke sector, is overgenomen door het Canadese Banyan Software. Anago ondersteunt met low-code-platform onderwijsinstellingen, zorgorganisaties en overheden. Het bedrijf heeft meer dan 25 jaar ervaring en breidt zijn activiteiten ook internationaal uit, onder andere in het Verenigd Koninkrijk. Door de overname krijgt Anago toegang tot extra middelen en ondersteuning, terwijl het bestaande team en de klantrelaties behouden blijven. Noord-Korea hackt miljarden aan crypto bij elkaar Noord-Korea heeft in 2025 meer dan twee miljard dollar aan cryptoactiva buitgemaakt via hack, volgens analyse van het Britse Elliptic. Dat is het hoogste jaarbedrag ooit, terwijl er nog drie maanden zijn te gaan. Daarmee komt het totaal sinds eerdere jaren boven de drie miljard dollar. De VN en diverse overheden stellen dat deze middelen de nucleaire en raketprogramma’s van het regime financieren. De grootste klap dit jaar was de diefstal van 1,46 miljard dollar bij exchange Bybit in februari. In totaal zijn meer dan dertig hacks aan Noord-Korea toegeschreven. Opvallend is de verschuiving naar social engineering, waarbij individuen steeds vaker doelwit zijn. Launderingmethoden worden complexer, maar blockchain-transparantie blijft onderzoekers aanknopingspunten bieden.
Nederland zet koers naar inzet van staatshackers
6 dagen
Nederland is niet ver meer weg van de inzet van eigen staatshackers. Offensieve cyberoperaties worden expliciet onderdeel van de vernieuwde Defensie Cyber Strategie (DCS 2025). Dit blijkt uit de nieuwe cyberstrategie die minister Ruben Brekelmans en staatssecretaris Gijs Tuinman (beiden Defensie) naar de Tweede Kamer hebben gestuurd. Defensie kan zo nodig binnendringen in systemen van hackersgroepen om te zien waar ze mee bezig zijn, zo valt uit de nota af te leiden. Dat geeft de mogelijkheid een cyberaanval onschadelijk te maken nog voordat die wordt uitgevoerd. Een ander doel is het onbruikbaar maken van digitale wapens bij gewapende conflicten. ‘De cyberdreigingen vanuit met name Rusland en China nemen toe,’ stelt de demissionair defensieminister. ‘Om ons hiertegen te verdedigen is een proactieve en permanente inzet nodig. Ook in de ‘grijze zone’ tussen oorlog en vrede waarin we ons nu bevinden. Dit betekent dat we agressieve cyberactoren sneller moeten kunnen onderkennen. Bij een gewapend conflict moeten we in staat zijn om aanvallen te verstoren en hun instrumenten met cyber onbruikbaar te maken,’ aldus Brekelmans. Nieuwe wetgeving Dit soort acties kan impliceren dat Defensie tegen juridische grenzen aan loopt. Waar nodig wordt daarom gewerkt aan het aanpassen van bestaande en het ontwerpen van nieuwe wetgeving. Het voorstel voor de Wet op de defensiegereedheid (Wodg) is daarvan een voorbeeld. Defensie krijgt daarmee de nodige ruimte om de (nieuwe) taken in het cyberdomein mogelijk te maken. Het Amerikaanse leger heeft eerder toestemming van de regering in Washington gekregen om Russische systemen preventief binnen te dringen, als staatshackers bijvoorbeeld bepaalde verkiezingen willen beïnvloeden. Militair Cyberliaison Netwerk en Cyber Fusion Cell Staatssecretaris Tuinman van Defensie: ‘Waar vroeger staal en kruit bepalend waren, zijn nu data en algoritmes dat. It ís gevechtskracht. Door onze digitale fundamenten te versterken, vergroten we de gevechtskracht van de krijgsmacht in het cyberdomein.’ Cruciaal is dat Defensie voldoende hackers en andere cyberspecialisten kan aantrekken. Als de Nederlandse cybermilitairen niet alleen hoeven te oefenen, maar ook offensief te werk kunnen gaan, worden deze banen aantrekkelijker. Overigens kan Defensie haar ambitieuze plannen niet alleen uitvoeren. Intensiever wordt de samenwerking met bedrijven, kennisinstellingen en andere overheden. Om samenwerking met bondgenoten te versterken komt er een Militair Cyberliaison Netwerk. De militaire geheime dienst MIVD richt een Cyber Fusion Cell in om defensiebreed informatie over cyberdreigingen te verzamelen, analyseren en te delen.
Chinese robotbouwers slaan vleugels uit nu thuismarkt verzadigd raakt
6 dagen
De roboticasector in China is bezig aan een snelle internationalisering. Waar de groei de afgelopen tien jaar werd gedreven door binnenlandse vraag, richten Chinese fabrikanten van mobiele robots zich nu op buitenlandse markten. Dat meldt het vakblad voor de logistiek WarehouseTotaal op basis van een analyse van de Engelse marktonderzoeker Interact Analysis. Door hevige concurrentie en flinterdunne marges in eigen land zoeken Chinese leveranciers van automatisch geleide voertuigen (AGV’s) en autonome mobiele robots (AMR’s) hun heil in Europa, Noord-Amerika en andere regio’s met hogere prijsniveaus. Uit de analyse blijkt dat bedrijven met internationale activiteiten financieel aanzienlijk beter presteren dan spelers die uitsluitend actief zijn op de Chinese markt. De wereldwijde expansie biedt niet alleen kansen, maar ook uitdagingen. Chinese leveranciers kampen met beperkte naamsbekendheid, percepties rond kwaliteit en de noodzaak van lokale serviceorganisaties. Toch weten marktleiders als Geek+ en Hai Robotics via strategische partnerschappen, lokale vestigingen en scherpe prijzen wereldwijd voet aan de grond te krijgen. Volgens WarehouseTotaal zal de opmars van Chinese robotleveranciers de concurrentieverhoudingen in de magazijnautomatisering ingrijpend veranderen. Hun aanwezigheid maakt automatisering toegankelijker, maar zet westerse aanbieders onder toenemende prijsdruk.
GTIA: quantum en cybersecurity bieden kansen voor msp
6 dagen
Event | GTIA Benelux Community Meeting, EindhovenHet onlangs gehouden netwerkevenement van de Global Technology Industry Association bracht honderden it-professionals uit de Benelux samen, met als doel kennisuitwisseling. Hoog op de agenda onderwerpen als quantum computing, cybersecurity, digitale soevereiniteit alsmede de overnames van managed service providers (msp’s) en de voorbereiding daarop. Ook was er aandacht voor het verbeteren en opschalen van het verkoopproces met ai-gedreven tools en verdere automatisering.Een gebied dat msp’s nieuwe commerciële kansen biedt, is quantum computing. Spreker Wes Jensen, quantumexpert bij 21Packets, waarschuwt dat msp’s zich nu moeten voorbereiden op de komst van quantumcomputers die bij klanten grote veiligheidsrisico’s teweeg kunnen brengen. Dit supersnelle rekentuig kan de versleuteling van (kritieke) bestanden doorbreken waardoor bedrijfsspionage niet langer valt tegen te houden. Ook criminelen en statelijke actoren krijgen wat dat betreft vrij spel.Over GTIADe Global Technology Industry Association (GTIA; voorheen CompTIA) is een wereldwijde non-profitorganisatie die bedrijven en professionals in de it-sector ondersteunt en verbindt. Met tienduizenden leden en meer dan tweeduziend aangesloten bedrijven wereldwijd faciliteert GTIA netwerken, kennisdeling en standaarden binnen het it-kanaal.Jensen roept msp’s ook op om tijdig in te spelen op de commerciële kansen die ontstaan. Klassieke computers werken met bits, nulletjes of enen. ‘Vergelijk het met een munt. Als je die gooit, krijg je kruis óf munt. Quantumcomputers kunnen beide tegelijk aannemen. Dat maakt ze in staat op hetzelfde moment meerdere paden te bewandelen waardoor veel mogelijkheden zijn te onderzoeken.’ Of anders: een klassieke computer is als een rechercheur die een verdachte tegelijk kan verhoren. Een quantumcomputer kan alle verdachten tegelijk verhoren, waardoor ongekend snel duidelijk wordt wie de dader kan zijn.Wes Jensen.Over één tot drie jaar komen de eerste proof-of-conceptdemo’s, ‘op quantum geïnspireerde’ algoritmes en pilotprogramma’s met hyperscalers (AWS Braket, Azure Quantum, IBM). Jensen: ‘Over drie tot zeven jaar vallen de eerste toepassingen van quantumtechnologie te verwachten in de chemie, logistiek en financiën. En het duurt zeven tot tien jaar voordat de huidige cryptografie over de brede linie niet meer werkt.’ Maar het zou verkeerd zijn om te wachten totdat dat eenmaal het geval is. Want belagers zijn al druk bezig om aan bepaalde bedrijven en instellingen interessante data te ontfutselen, om meteen toe te slaan als de quantumcomputers voldoende rekenkracht hebben en decryptie een formaliteit is.VoorbarigHoewel commercieel geschikte quantumcomputers nog iets van de verre toekomst lijkt, is een tegenactie dus niet voorbarig. Volgens Jensen moeten betrokken bedrijven en instellingen zich bezinnen over de te nemen stappen in de veiligheidsstrategie – want het is geen kwestie van even wat nieuwe hardware aanschaffen. Data moeten worden beveiligd met zogenoemde post-quantumcryptografie (PQC). Ontwikkeld is een nieuwe klasse van algoritmes die bestand zijn tegen quantum-aanvallen. Nu al is te beginnen met de migratie daar naar toe. En msp’s kunnen daar een rol in spelen. Als eerste denkt Jensen aan adviesdiensten omdat weinig organisaties enig besef hebben van de impact die quantumcomputers kunnen hebben. ‘Wijs klanten op de risico’s van quantum computing en het belang daar tijdig op te reageren’, adviseert Jensen. ‘Het kan ook geen kwaad om de markt wat aan het schrikken te maken.’ Daarnaast liggen er kansen voor nieuwe securitydiensten. ‘Leid migraties naar de genoemde PQC-standaards en help met de compliance.’Zelfs met veel budget kan je het schip ingaanDaarnaast ontwikkelt zich een markt voor integratiediensten. Msp’s kunnen een brug slaan tussen de workloads van klanten en de cloud-quantumplatforms van AWS, Azure, IBM en Google. Een andere kans bieden innovatiediensten. Modellen voor optimalisering en ai kunnen profiteren van quantumversnellingen. Denk aan routering, logistiek en materialen. Voor msp’s die in een sterk concurrerende markt zitten, is het inhalen op quantum ook een mooie manier om zich te onderscheiden. Wie zich vroeg positioneert, kan uitgroeien tot een vertrouwde adviseur en nieuwe inkomstenbronnen aanboren.GevarenDe risico’s van quantum computing mogen groot zijn, ook in de auto-rallysport draait het om de omgang met gevaren. Tweede spreker, Harm van Koppen, senior account executive channels bij Open Text Cybersecurity, trok parallellen tussen beide werelden. Als navigator ziet hij veel overeenkomsten. Net als bij rallyrijden draait het om de voorbereiding, teamwork en flexibiliteit. Het dreigingslandschap bij cybersecurity is nog meer onvoorspelbaar.In beide werelden gaat het ook om budget. ‘Je komt altijd tekort’, aldus Van Koppen. En dan nog, zelfs met veel budget kan je het schip ingaan. Een moment van onoplettendheid bij een medewerker en je hebt een ransomware-aanval.Loop ook niet te hard van stapel. Voldoe eerst aan NIS2, ISO 27001 komt later aan de orde, want het voldoen aan die norm zegt nog niet hoe safe je organisatie is. Pas als je klant daar om vraagt, verdient die ISO-norm prioriteit. Belangrijk ook is de juiste technologie te kiezen. Je hebt dure securityoplossingen. Maar als je slechts twintig procent van zo’n pakket gebruikt, moet je je afvragen of er geen goedkoper pakket is dat wellicht ook nog beter bij je past. Kijk ook welke technologie je aan kan. En kies beleid en procedures die iedereen kan gebruiken en toepassen. Maak altijd overal backups van.DialoogBoeiend was ook de dialoog tussen Tycho Löke, channel pre-sales solution engineer bij Avepoint, en Martijn van der Schaaf, investeerder bij Riverdams buy-and-buildplatform Smizer. Als voormalig oprichter van een msp kent Van der Schaaf beide werelden die overigens snel veranderen. Voorheen namen veel msp’s andere msp’s over. Maar de afgelopen jaren verschuift het accent naar private equity investeerders die een msp financieel ondersteunen en daar een overname-machine en platform van maken. Behalve Swizer zijn ook Onited, Interstellar, YourCloud en Futureproof group op dit gebied actief. Van der Schaaf legde uit hoe je je als msp kunt voorbereiden op zo’n overname. Het gaat niet alleen om omzet en winst, maar ook om de vraag hoe strategisch en duurzaam een bedrijf opereert. Het maakt een goede indruk als je meteen helder inzicht kunt geven in de cijfers. Je moet kunnen aangeven hoe structureel de resultaten zijn. Investeerders zien graag dat je direct uit de verlies- en winstrekening de resultaten met een meer bestendig karakter kunt halen. Eenmalige resultaten worden lager gewaardeerd. Als een groot deel van de inkomsten uit abonnementen of meerjarige contracten komen, is het risico lager. Bij een percentage van 70 of hoger krijgen investeerders een goed gevoel. Dat leidt tot een hogere ‘multiple’. Ook technologie kan belangrijk zijn. Een msp die zich als platform-organisatie heeft ontwikkeld, zal nieuwe overnames beter inpassen. Maar investeerders plegen niet te kijken naar de tools die een msp inzet. Financiële ratio’s spelen een grote rol. Ook de kasstroom krijgt veel aandacht. Voor goed geïntegreerde organisaties wordt meer betaald.Over het algemeen zal een msp niet snel in de verkoop gaan als de groei hoog is. Eigenaren denken eerder aan aansluiting bij een financieel krachtiger groep als het plafond van de groei in zicht is. Dan is het eten of gegeten worden. Wanneer de autonome groei eruit is en er geen geld voor overnames is, zie je dat soort bedrijven in de armen van een private-equitypartij vallen. Van der Schaaf: ‘Een van de eerste dingen die we vaak doen, is de verkooporganisatie beter op poten zetten. De operaties blijven meestal in tact. Want het ontmantelen van bepaalde delen houdt een risico voor de koper in. Op het niveau van de holding wordt soms een financiële directeur aangesteld. Maar verder blijven rigoureuze ingrepen uit.’IntelligentHannah Lloyd, medeoprichter van Enhanced.io, legt de toehoorders uit hoe ‘intelligent automation sales’ werkt. Haar bedrijf helpt msp’s met de verkoop van securitydiensten. Ai en automatisering geven welhaast eindeloze mogelijkheden de verkoop op te schalen en de commerciële boodschap per doelgroep te verfijnen. Ze gaf tips hoe je meerdere persona’s maakt voor ieder lid van de groep die in een organisatie invloed heeft op de aankoopbeslissing. Want iedereen werkt vanuit een verschillend perspectief. Eén koperprofiel is niet genoeg. Maak een ‘kaart’ van die groep met de pijnpunten die iemand ervaart en de doelen die deze persoon nastreeft. Erik Remmerzwaal en Ralph Derksen (beiden Attic Security) lieten zien hoe msps kunnen transformeren naar managed security service providers (mssp’s).Tot slot kwam in discussiegroepen het thema digitale soevereiniteit en ketencontrole aan de orde. Op bijna alle markten domineren de Verenigde Staten. Cybersecurity is een van de weinige gebieden waar Europese bedrijven kunnen meekomen. De EU heeft uiteraard ook eigen datacenters. Maar bij de publieke cloud missen de Europese aanbieders schaal. Ook qua innovatie liggen de Amerikaanse hyperscalers ver voor. Een alternatief kan een cloud zijn met een gedecentraliseerde, op Web3-gebaseerde architectuur. Voorbeeld is Impossible Cloud dat gebruik maakt van een wereldwijd netwerk van datacenters die ‘enterprise grade’-security bieden.
Pax8 opent voor msp’s een agent store
6 dagen
Pax8, de Amerikaanse cloudcommerce-marktplaats voor managed service providers (msp’s), kondigt de komst van een agent store aan. Via deze online-winkel kunnen msp’s hun klanten uit het midden- en kleinbedrijf ondersteunen met agentic-artificiële-intelligence (ai)-oplossingen. Om zo ook nieuwe inkomstenstromen aan te boren en verder te groeien. Pax8 deed de aankondiging tijdens zijn EMEA-partnerevenement Beyond25 in de RAI in Amsterdam. De Pax8 Agent Store komt eind dit jaar beschikbaar voor een select aantal partners; de wereldwijde uitrol volgt in het eerste kwartaal van 2026. In de ‘agent-ai-winkel’ kunnen msp’s kant-en-klare agentic-ai-oplossingen aanbieden voor zowel selfservice-klanten als volledig beheerde klanten. Ze kunnen deze producten direct integreren met hun eigen online-omgeving (storefront) en workflows, en alle licenties eenvoudig beheren via de Pax8 Marketplace. De cloudcommerce-marktplaats biedt daarnaast gebundelde agentic-ai-oplossingen voor verticale markten aan, zoals de financiële en juridische dienstverlening, gezondheidszorg en detailhandel. Msp’s hebben daarbij de vrijheid om hun eigen add-ons te ontwikkelen die zij voor verschillende klanten uit een branche kunnen repliceren om zo meer omzet te genereren.  Samenwerking Voor de invulling van Pax8 Agent Store is het bedrijf een samenwerking aangegaan met een eerste groep ai-bedrijven (zie kader). Dit assortiment aan agentic-ai-oplossingen zal in de loop van 2026 en de daaropvolgende jaren verder worden uitgebreid. Ook kan Pax8 als een van de eerste partners de agentic-ai-oplossingen aanbieden via de nieuwe Microsoft Marketplace. ‘De Pax8 Agent Store voorziet onze partners van de tools die zij nodig hebben voor het integreren van ai-oplossingen met de bedrijfsprocessen van hun klanten en het beheer daarvan’, zegt Libby McIlhany, chief product officer bij Pax8. ‘Het aantal bedrijven dat ai inzet, blijft groeien. Klanten worden technisch steeds beter onderlegd en verwachten toegevoegde waarde van hun partners. Onze Agent Store biedt msp’s toegang tot een waaier aan ai-ondersteunde oplossingen. Hiermee kunnen zij hun klanten helpen het tempo van ontwikkelingen rond ai-agents bij te benen en agentic ai toe te passen.’ Pax8 Agent Store-partnersTot de eerste deelnemende partners behoren naast Microsoft, AWS en 1Password Acronis, Checkout, Coda, Contraforce, ConnectWise, Crowdstrike, Cyft, DefensX Nexi, Egnyte, Grammarly, Hatz AI, Help Ghost, Ironscales, Pia, Revscale, Rewst, Robashadow, SentinelOne, Signals, Shopify, Superhuman, SuperOps, Synthreo, Wasabi, ZofiQ, Zoominfo en Zoom.
Kort: Nederlandse startup voor ai-ondertiteling, houten muis en printplaat via TNO (en meer)
1 week
In die nieuwsoverzicht: Nederlandse startup lanceert realtime-ai-vertaling en -ondertiteling, biologisch afbreekbare printplaten, muis en rfid-kaart, ‘bitcoin-schat’ Ambts haalt dertig miljoen op, Nederlandse Gen-Z en Boomers vertrouwen overheid met data, en Oracle-noodpatch voor E-Business Suite. Nederlandse startup lanceert realtime-ai-vertaling en -ondertiteling Het Rotterdamse Speaksee heeft dochteronderneming Soundshape opgericht en introduceert een ai‑gestuurd systeem dat gesproken woord in realtime omzet naar tekst en vertaling. Het systeem werkt met minder dan één seconde vertraging en een nauwkeurigheid van meer dan 95 procent. Bezoekers kunnen via een qr‑code meelezen in meer dan honderd talen, terwijl organisatoren de ondertiteling ook op projectieschermen kunnen tonen. De plug‑and‑play‑oplossing integreert eenvoudig met bestaande av‑installaties en voldoet aan ISO 27001 en GDPR‑eisen. In Nederland wordt de technologie al gebruikt door Luxor Theater Rotterdam, het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid, KPN en de Technische Universiteit Twente. Biologisch afbreekbare printplaten, muis en rfid-kaart Onderzoekers van het Zwitserse Empa hebben een biologisch afbreekbare printplaat ontwikkeld, als onderdeel van het EU‑project HyPELignum. Het materiaal bestaat uit cellulose en lignine, restproducten uit hout die door TNO worden gewonnen. Via een proces van malen, persen en drogen ontstaat een stevig substraat dat bijna dezelfde eigenschappen heeft als conventionele epoxy‑platen, maar composteerbaar is. In samenwerking met de Oostenrijkse partner Profactor zijn al werkende prototypes gebouwd, waaronder een computermuis en een rfid‑kaart. Na gebruik kan het dragermateriaal vergaan, waarna metalen en componenten uit de compost zijn terug te winnen. Bitcoin treasury AMBTS haalt 30 miljoen op Het Amsterdamse Amdax, een Nederlandse crypto‑assetdienstverlener, heeft via dochter Ambts de eerste financieringsronde afgerond. De ronde werd gesloten op het maximum van dertig miljoen euro, na eerdere toezeggingen van twintig miljoen euro. Het bedrijf wil zich ontwikkelen tot een onafhankelijke bitcoin treasury en bereidt een beursnotering op Euronext Amsterdam voor. De opbrengst wordt gebruikt om een bitcoin‑accumulatieprogramma te starten en de positie op de kapitaalmarkten uit te bouwen. De moeder is al meer dan vijf jaar actief als gereguleerde aanbieder van digitale activa. De langetermijn-ambitie is om uiteindelijk minimaal een procent van alle bitcoin in bezit te hebben. Nederlandse Gen Z en boomers vertrouwen overheid met data In Nederland is het vertrouwen in hoe de overheid met persoonlijke data omgaat opvallend hoog: 58 procent van Generatie Z (geboren tussen ongeveer 1997 en 2012) en 82 procent van de boomers (geboren tussen ruwweg 1946 en 1964), concludeert UserCentrics uit onderzoek. Het gemiddelde vertrouwen van Europese Gen Z is veertig en van boomers 66 procent. Verder staat 22 procent van de Nederlandse Gen Z open voor gebruik van hun data voor ai‑training, ruim twee keer zoveel als boomers. Transparantie, beveiliging en duidelijke uitleg blijven voor alle generaties de belangrijkste voorwaarden voor digitaal vertrouwen. Oracle komt met noodpatch voor E-Business Suite Oracle heeft een noodpatch uitgebracht voor een ernstige kwetsbaarheid in E-Business Suite (CVE‑2025‑61882), met een CVSS-score van 9.8. De bug maakt het mogelijk dat een ongeauthenticeerde aanvaller via gemanipuleerde http‑verzoeken op afstand code uitvoert, met risico’s voor vertrouwelijkheid, integriteit en beschikbaarheid. Beveiligingsonderzoekers hebben proof‑of‑concept‑code gepubliceerd, waardoor op korte termijn massaal misbruik wordt verwacht. Organisaties die Oracle E-Business Suite gebruiken wordt geadviseerd de update onmiddellijk te installeren en systemen te controleren met de door Oracle vrijgegeven indicators of compromise. Bedrijven die niet zeker weten of zij de software draaien, wordt aangeraden dit te verifiëren bij hun it‑dienstverlener.
SureSync en Logius genomineerd voor Computable Award 2025: Digitale innovatie voor de overheid
1 week
SureSync is dit jaar trots op drie nominaties bij de Computable Awards 2025. Eén van de meest opvallende nominaties is die in de categorie Overheidsproject, samen met Logius. De erkenning geldt voor hun gezamenlijke werk aan het project XBRL-Taxonomieën, dat de digitale rapportageketen in Nederland moderniseert.Wat zijn XBRL-taxonomieën?Binnen het Nederlandse Standard Business Reporting (SBR) gebruiken overheidsinstanties en bedrijven XBRL-taxonomieën om data gestructureerd en digitaal uit te wisselen. Dit vervangt ouderwetse PDF-rapportages door een gestandaardiseerd formaat waarin financiële en andere gegevens exact zijn gedefinieerd. De taxonomieën vormen de technische vertaling van wettelijke regels en leggen vast welke data aangeleverd moet worden en hoe deze gegevens met elkaar verbonden zijn. Zo kunnen ondernemingen hun jaarrekeningen digitaal en betrouwbaar indienen bij de Kamer van Koophandel. En kunnen woningcorporaties hun rapportages indienen bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de Autoriteit woningcorporaties. Waarom deze nominatie belangrijk isDe nominatie onderstreept de waarde van het project in het moderniseren van de Nederlandse digitale rapportageketen. Het laat zien dat dit initiatief niet alleen technisch innovatief is, maar ook bijdraagt aan efficiëntere en betrouwbaardere overheidsprocessen. Voor Sander ‘t Hoen, Board Member van Stichting XBRL Nederland en Lead Taxonomy Development bij SureSync, is deze erkenning een belangrijke mijlpaal: “Deze nominatie is voor mij een bevestiging dat onze inspanningen om de digitale rapportageketen transparanter en toekomstbestendig te maken daadwerkelijk impact hebben. Samenwerking tussen overheid en markt is essentieel om technische standaarden te ontwikkelen die breed toepasbaar zijn en vertrouwen creëren in digitale processen.” Impact op de publieke sectorBezoekers van het Computable Awards-event kunnen dit project zien als een concreet voorbeeld van hoe digitale innovatie de overheid ondersteunt bij het verbeteren van transparantie en efficiëntie. Het laat zien dat samenwerking tussen publieke en private partijen kan leiden tot duurzame oplossingen die direct effect hebben op het dagelijks functioneren van bedrijven en overheden. Een erkenning voor samenwerking en innovatieDe nominatie van SureSync en Logius benadrukt daarmee het belang van technologische vernieuwing in de publieke sector. Voor het team is het een erkenning dat hun gezamenlijke inspanningen niet alleen theoretisch waardevol zijn, maar ook praktisch impact hebben op de manier waarop data in Nederland wordt gedeeld en verwerkt. Deze erkenning laat zien dat innovatie en samenwerking hand in hand gaan. Voor SureSync en Logius is het een bevestiging dat hun werk een bijdrage levert aan een toekomstbestendige, betrouwbare en transparante digitale overheid, waar publieke en private partijen samen het verschil maken.
BZK doneert laptops aan mensen met een laag inkomen
1 week
Laptops van ministeries krijgen een tweede leven. De apparaten worden aangekocht door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), opgeknapt en daarna gedoneerd aan mensen die ze goed kunnen gebruiken. Zo krijgen meer mensen de kans om mee te doen in de digitale samenleving. Staatssecretaris Digitalisering Eddie van Marum overhandigde recent de eerste laptop tijdens een bijeenkomst in Leiden en stelt: ‘Niet iedereen kan meekomen in onze steeds verder digitaliserende samenleving. Mensen met een lager inkomen kunnen soms geen pc of laptop betalen. Als we daar niks aan doen, groeit de ongelijkheid in de samenleving.’ In de komende jaren worden tienduizenden apparaten opgeknapt en weggegeven door het ministerie. De uitvoering van het project ligt bij stichting Allemaal Digitaal. Apparaten die BZK niet meer gebruikt, worden eerst grondig schoongemaakt en opgeknapt. Daarna geef de stichting de apparaten door aan verschillende maatschappelijke organisaties, zoals bibliotheken en welzijnsorganisaties. Via deze organisaties komen de apparaten uiteindelijk terecht bij mensen die zelf geen pc of laptop kunnen betalen. Digitale basisvaardigheden Het project duurt in ieder geval tot 2030. De bedoeling is dat ook andere ministeries hun gebruikte apparaten beschikbaar stellen. BZK kan die apparatuur vervolgens afkopen om vervolgens te doneren. De actie hoort bij het beleid van de overheid om de digitale basisvaardigheden onder Nederlanders te verbeteren. Zo kunnen inwoners terecht bij de Informatiepunten Digitale Overheid (IDO). Dat zijn gratis hulppunten, vaak in bibliotheken. Daar kan iedereen hulp krijgen bij digitale overheidszaken. Ook kunnen mensen de Digihulplijn (gratis nummer 0800 – 1508) bellen met vragen over hun computer, e-reader, mobiele telefoon of internet.
Kapitaalinjecties voor OpusFlow, Dashmote, Saga en Support Sqad
1 week
Vier jonge Nederlandse bedrijven wisten recent groeikapitaal binnen te halen om (internationaal) door te ontwikkelen. Het betreft OpusFlow, Dashmote, Saga en Support Sqad. OpusFlow haalt 3,8 miljoen op voor automatiseringsplatform installatiebedrijven   OpusFlow, het alles-in-één platform voor duurzame installatiebedrijven, heeft 3,8 miljoen euro groeigeld opgehaald. De investering is afkomstig van hoofdinvesteerder Move Energy, Rise PropTech en bestaande investeerder Peak. De overtekende financieringsronde volgt ruim een jaar na de eerdere Investering van 1,7 miljoen euro afkomstig van Peak in juli 2024. Met de kapitaalinjectie breidt OpusFlow zijn inspanningen in de bestaande markten Nederland, België, Duitsland, Spanje en Groot-Brittannië uit en zet het in op verdere internationale expansie. OpusFlow werd eind 2022 opgericht door Diego Smits en Joey Teunissen en groeide in korte tijd uit tot een team van bijna veertig medewerkers. Het modulaire platform integreert alle kernprocessen voor installatiebedrijven van zonnepanelen, warmtepompen, laadpalen, zonneboilers en aanverwante installaties: van offertes en planning van installatieteams tot voorraadbeheer, verkoop en facturatie. Het bedrijf uit Deventer claimt hiermee de administratieve doorlooptijd van projecten bij installateurs fors te verkleinen.   Dashmote steekt 6 miljoen in ai-agent voor buitendienst Dashmote kondigt een nieuwe investering van zes miljoen dollar aan. De investeringsronde, geleid door Rabobank en de Amerikaanse investeerder Blossom Street Ventures, onderstreept het internationale vertrouwen in de Amsterdamse scale-up. Het bedrijf, in 2015 opgericht door de broers Dennis en Stefan Tan, steekt het geld in de zogeheten ‘DashSalesAI’: een nieuwe, generatieve artificiële intelligence (ai)-agent die fungeert als een ‘slimme bijrijder’ voor verkoopteams (met name de buitendienst). De tool automatiseert administratieve taken, zodat accountmanagers meer tijd overhouden voor het onderhouden van relaties. A-merken als Coca-Cola, Nestlé en AB InBev gebruiken de sales-ai-agent al.   Met de recente investering bereikt Dashmote, dat ook kantoren heeft in New York en Shanghai, een totale financiering van veertien miljoen dollar. Het bedrijf is gespecialiseerd in tools voor het omzetten van ongestructureerde data in bruikbare inzichten voor verkoop, strategie en marketing. Het platform werd oorspronkelijk ontwikkeld voor de voedsel- en drankenindustrie en verzamelt data van maaltijdbezorgplatforms en kaartdiensten. Succesvolle seed-ronde voor Saga Saga, het artificiële intelligence (ai)-platform dat is gebouwd voor juridische professionals, heeft 1,5 miljoen euro opgehaald in een zogeheten seed-ronde. Met het vroegkapitaal wil de Nederlands-Noorse startup zijn groeiplannen in Europa en Latijns-Amerika versnellen. Het kapitaal komt van investeerders uit Nederland en Noorwegen. Saga is in 2024 opgericht door een Noors-Nederlands team van leidinggevenden met ervaring op het gebied van advocatenkantoren en legal tech. De Amsterdamse startup wil begin 2026 een Serie A-investeringsronde afronden om nog meer kapitaal binnen te halen voor de internationale expansie. Financiering voor slimme klantenservice van Support Squad Met een combinatie van mensen en artificiële intelligence (ai) verzorgt Support Squad de klantenservice voor detailhandel- en e-commerce bedrijven. Met de ai-technologie claimt het bedrijf aan de achterkant processen veel efficiënter te maken, zodat een klantenservice medewerker mensen snel en goed kan helpen De startup uit Leeuwarden haalde tweehonderdduizend euro aan financiering op om het platform en de ai-toepassingen verder door te ontwikkelen en de naamsbekendheid te vergroten. Deze financieringsronde werd geleid door FOM (Friese Ontwikkelingsmaatschappij) en de NOM (Investerings- en ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland). Support Squad werd in 2023 opgericht en werkt samen met merken als Hertog Jan, Marcel’s Green Soap en Khaizen.
Nationaal 6G Testbed van start
1 week
Vandaag, 7 oktober, is het Nationaal 6G Testbed officieel gelanceerd. Dit initiatief biedt het Nederlandse mkb en startups de kans om 6G-toepassingen te ontwikkelen, testen en valideren in realistische omstandigheden. Deze bedrijven kunnen alvast aan de slag, ruim vóór de commerciële uitrol van 6G in 2030. Het testbed is een netwerk van vijf regionale 6G Fieldlabs (Delft, Den Haag, Eindhoven, Groningen, Amersfoort). Deze geavanceerde infrastructuur is bedoeld voor technologie die verder gaat dan 5G en vormt de basis voor vroege 6G-innovaties. Het testbed vormt onderdeel van het Future Network Services (FNS) programma, geleid door TNO. 6G belooft snellere, stabielere netwerken met capaciteit voor aanzienlijk meer apparaten. Daarbij is de vertraging minimaal. Nieuwe functies, zoals ‘sensing’, maken het netwerk zelf detecterend. 6G verstuurt niet alleen data, maar ziet ook bewegingen, objecten en zelfs vitale functies. De toepassingen zijn legio. Denk aan precisielandbouw, zelfrijdend vervoer, slimme steden, digitale zorg en circulaire productie. Expertgebieden De Fieldlabs kennen ieder hun eigen specialisatie. Zo richt Delft zich op draadloze innovaties en het internet of things (iot) in glastuinbouw en energie. In Den Haag valt de nadruk op netwerk-innovaties, digitale zorg en immersive experiences. Eindhoven concentreert zich op industriële automatisering en slimme productie. Groningen wordt het centrum voor agritech, ai en sensortechnologie (bijvoorbeeld drones). En in Amersfoort komt het accent te liggen op digitale infrastructuur, veiligheid en maatschappelijke impact. Bouwstenen Het initiatief biedt ondernemers toegang tot testinfrastructuur vóór marktintroductie. Ze krijgen hands-on ondersteuning, workshops en toegang tot expertise. TNO spreekt van realistische testomstandigheden voor prototypes. Meer dan honderd bedrijven hebben al interesse getoond. Ondernemers worden uitgenodigd om hun ‘use cases’ in te brengen en samen met experts te bouwen aan de toekomst van 6G. Ze kunnen zich aanmelden bij FNS. Volgens Lenneke de Voogd, program lead 6G ecosystem bij FNS, is het beslist niet voorbarig om nu al de volgende stap te zetten. De bouwstenen van 6G zijn namelijk al aanwezig.  

Pagina's

Abonneren op computable