computable

PQR koopt E-Storage, Banque de Luxembourg breidt fysieke Genetec-software uit, xerox-en op de Navo-top waarvoor Fox-IT de it-beveiliging regelde en SoftwareOne en Eye-Able sluiten EEA-pact en investeringen in Sygno en Vultr. Dat zijn de onderwerpen in dit nieuwsoverzicht van vandaag. PQR neemt data availability- en cyber recovery-specialist E-Storage over PQR kondigt de overname aan van E-Storage – experts in databeschikbaarheid, backup en herstel. Met de overname versterkt PQR de datacenter- en clouddienstverlening met geavanceerde oplossingen die klantdata veilig en toegankelijk houden in een tijd waarin cyberdreigingen geavanceerder, grootschaliger en frequenter worden. E-Storage is in 1999 opgericht, heeft 38 medewerkers en draait een jaaromzet van zo’n 23 miljoen euro. Het bedrijf uit Utrecht is gespecialiseerd in oplossingen van IBM, NetApp, Dell, Commvault, Rubrik en Veeam. Met de integratie van E-Storage groeit PQR naar ruim 330 werknemers. Genetec beveiligt Banque de Luxembourg nog meer Banque de Luxembourg gebruikt voor zijn fysieke beveiliging software van het Canadese Genetec, uitgebreid met nieuwe functies. Naast videobewaking en toegangscontrole heeft de Luxemburgse bank nu ook gekozen om de Genetec-oplossingen voor inbraakdetectie, het beheer van beveiligde sleutelkasten en automatische nummerplaatherkenning te integreren. Binnen een bankwereld die steeds complexer wordt, is het belangrijk om de weerbaarheid te versterken (en te voldoen aan regelgeving) tegen digitale én fysieke dreigingen, aldus Banque de Luxembourg.   Xerox richtte printomgeving Navo-top in Tijdens de NAVO-top 2025, die deze week plaatsvond in het World Forum in Den Haag, heeft Xerox de complete printomgeving verzorgd voor ruim 8.500 aanwezigen, waaronder 45 staatshoofden, 45 ministers van Buitenlandse Zaken, 45 ministers van Defensie, circa zesduizend gedelegeerden en tweeduizend journalisten. Xerox stelde machines uit bestaande overheidscontracten beschikbaar die tijdelijk in opslag stonden, waardoor er geen extra kosten voor hardware ontstonden. In samenwerking met logistiek partner Yusen werden ongeveer veertig multifunctionele printers en kopieerapparaten (C8055 en C8070) verspreid over het conferentiecentrum. De printoplossingen waren verdeeld over verschillende configuraties: cloudprinters voor gasten, algemene kopieermachines en beveiligde systemen voor NAVO-medewerkers. Fox-IT regelde it-beveiliging bij Navo-top Fox-IT (NCC Group), trad op als it-beveiligingspartner van de NAVO-top in Den Haag. Een unieke en complexe uitdaging, aldus het bedrijf uit Delft. De dreigingsomgeving werd gekenmerkt door zowel de geavanceerde methoden als de vastberadenheid van potentiële aanvallers. Van cloudinfrastructuur tot fysieke toegangscontrole, gebouwbeheersystemen en mediadistributiesystemen — alles kon een doelwit zijn voor kwaadwillenden. Fox-IT richtte dan ook een multidisciplinair team in met monitoring vanuit een security operations center (soc) op locatie, een snel inzetbaar computer emergency response team (cert) ter plaatse, en continue red teaming om de verdediging te testen. Fox-IT ontwierp hiervoor een specifiek strategisch beveiligingsmodel voor de NAVO-top. SoftwareOne sluit EAA-samenwerking met Eye-Able   Eind juni treedt de European Accessibility Act (EAA) in werking, daarmee wordt digitale toegankelijkheid niet langer optioneel, maar essentieel. De EAA legt nieuwe, bindende eisen op aan de toegankelijkheid van websites, mobiele apps en digitale diensten. In dit kader gaat de Zwitserse it-leverancier SoftwareOne een samenwerking aan met Eye-Able, een Duitse specialist in toegankelijkheidstechnologie. Met de tools van Eye-Able kunnen gebruikers hun interactie met digitale content personaliseren, bijvoorbeeld met schermlezers, contrastinstellingen, toetsenbordnavigatie en meer.   Sygno krijgt vervolgfinanciering van Tin Capital en ROM Utrecht Region Sygno ontwikkelt artificiële intelligence-modellen die financiële instellingen helpen in de strijd tegen fraude en witwassen. Het bedrijf uit Leusden heeft vervolgfinanciering ontvangen vanuit het Dutch Security Techfund van Tin Capital met ook een bijdrage van ROM Utrecht Region. Met deze financiering kan Sygno zijn product doorontwikkelen, waardoor financiële instellingen het opsporen van verdachte transacties sneller en betrouwbaarder kunnen uitvoeren. Investeringsmaatschappij Tin Capital richt zich op het ondersteunen van cybersecuritybedrijven; ROM Utrecht Region is een regionale kapitaalverstrekker. Vultr haalt ruim driehonderd miljoen dollar op Het particuliere cloudcomputingplatform Vultr heeft een financieringsronde van 329 miljoen dollar afgerond. De ronde werd geleid door J.P. Morgan, Bank of America en Wells Fargo, met aanvullende deelname van Citi, Goldman Sachs en KeyBank. Met deze financiering wil het bedrijf uit het Amerikaanse Florida zijn wereldwijde infrastructuur voor kunstmatige intelligentie en cloud computing uitbreiden. Vultr beschikt momenteel over 32 clouddatacenterregio’s op zes continenten. Tot nu toe had het in 2014 door David Aninowsky opgerichte Vultr zich zelfstandig gefinancierd.

Het aantal bedrijven dat ransom inlost, daalt licht. Iets minder dan de helft van de organisaties betaalde losgeld om hun data terug te krijgen. Minder dan vorig jaar, maar het percentage blijft hoog in vergelijking met de jaren ervoor. Steeds meer bedrijven onderhandelen dan weer over het losgeld, aldus onderzoek van Sophos.De cijfers komen uit het State of Ransomware-rapport van Sophos. Een onderzoek dat intussen aan de zesde editie toe is, onder it- en cybersecurity-managers in zeventien landen dat de impact van ransomware-aanvallen op organisaties bestudeert.Uit het rapport van dit jaar bleek dat 49 procent van de organisaties losgeld betaalde om hun data terug te krijgen – het op één na hoogste percentage losgeldbetalingen voor losgeldeisen in zes jaar. Vorig jaar was het 56 procent dat had betaald. Het percentage van 40 à 60 procent dat betaalt ligt overigens in lijn met flink wat andere studies rond dit thema. Ondanks het nog altijd vrij hoge percentage organisaties die het losgeld betaalden, legde volgens het Sophos-onderzoek meer dan de helft – 53 procent – minder geld op tafel dan de oorspronkelijke eis. In de meeste gevallen waarin de organisaties minder betaalden, deden ze dit door te onderhandelen – zelf of met hulp van een derde partij. Impact kleiner Ook op andere vlakken blijkt dat cybercriminelen het toch wat moeilijker krijgen. Zo daalde de gemiddelde losgeldeis tussen 2024 en 2025 met een derde, de gemiddelde losgeldbetaling daalde zelfs met 50 procent. De gemiddelde losgeldbetaling bedroeg een miljoen dollar, hoewel de oorspronkelijke eis aanzienlijk varieerde afhankelijk van de omvang en omzet van de organisatie. Dit alles laat zien dat organisaties succesvoller worden in het minimaliseren van de impact van ransomware, klinkt het bij Sophos. ‘Het bewustzijn is toegenomen. Veel bedrijven bewapenen zich met middelen om de schade te beperken. Dat is het goede nieuws’, stelt Chester Wisniewski, director, field ciso, Sophos.Voor het derde jaar op rij waren uitgebuite kwetsbaarheden de belangrijkste technische oorzaak van aanvallen. Volgens 40 procent van de ransomware-slachtoffers profiteerden aanvallers van een beveiligingslek waar de organisatie niet vanaf wist. 

Grote veranderingen voor Defensie Nederland raakt voor de modernisering van zijn defensie steeds meer afhankelijk van softwareleveranciers en andere techbedrijven, ook uit eigen land. Er moet een nieuw ecosysteem ontstaan. Defensie staat voor grote veranderingen. De dreiging groeit en de budgetten nemen toe. De vraag naar en het aanbod van materieel en diensten verandert bovendien sterk. Zo hebben drones oorlogsvoering ingrijpend veranderd. De huidige radarsystemen zijn oorspronkelijk ingesteld op het vinden van grote objecten in de lucht. Vliegtuigen bewegen zich in een bepaalde richting. De data science in een radar hoeft alleen antwoord te geven op de vraag of er een vliegtuig aankomt en welke kant dit opgaat. Tijdens de oorlog in Oekraïne zie je aanvallen met wel honderden drones die hele andere vliegpatronen vertonen, die dan een snelle en adequate reactie vergen. Slagveld Zo veranderen de tactieken op het slagveld bijna dagelijks. Vroeger kwam het aan op een effectieve commandovoering. Nu is alles heel operationeel geworden, ook bij kleinere systemen. Informatie moet snel worden verwerkt. Kunstmatige intelligentie gaat daar steeds belangrijker bij worden. Het wordt een oorlog van sensoren en ai-systemen die aan wapens vertellen wat ze moeten doen. Ook in cyberspace gaat het zo. Tussen actie en reactie zit steeds minder tijd.  De groei van het defensiebudget biedt kansen voor nieuwe techbedrijven. ‘Niet alleen het ‘wat’ maar ook het ‘hoe’ maakt een dynamische ontwikkeling door’, stelt Joep Gommers, oprichter van het softwarebedrijf EclecticIQ, naar aanleiding van de nieuwe defensieplannen die minister Brekelmans van Defensie in de nota ‘Defensie Strategie voor Industrie en Innovatie’ neerlegde. We spraken Gommers samen met Maurits Korthals Altes, directeur van Avalor AI, een startup die militaire onbemande systemen verbetert door middel van geavanceerde software. Rusland bereidt zich voor op een hybride oorlog Joep Gommers (EclecticIQ) EclecticIQ ontwikkelt platformen waarmee actuele dreigingen vliegensvlug in kaart zijn te brengen. Dat wil zeggen: snel veranderende dreigingen voorblijven en potentiële aanvallers te slim af zijn. De focus ligt primair op cyberspace. Gommers: ‘Rusland bereidt zich voor op een hybride oorlog waarbij het stroomnet, de overheid, het financiële en economische systeem worden verstoord. De aanvallen richten zich op de digitale aansturing door computers. De Russen proberen allerlei manieren uit. Ze kijken vervolgens hoe het Westen hierop reageert. Door zaken uit te testen weten ze wat bij grote conflicten het meest effectief werkt.’ Experimenten Startups zoals die van Korthals Altes hopen dat Defensie inzet op experimenten. De rol van Avalor ligt in het verbinden van bestaande onbemande systemen waaronder verschillende drones en de aansturing ervan. Ze moeten weerbaar zijn tegen verstoring via ‘jamming’. Korthals Altes: ‘Vooral de vereenvoudiging van het gebruik kan deze systemen effectiever maken. Sommige civiele drones zijn niet heel gebruiksvriendelijk. Maar aan het front waar militairen meerdere taken hebben, moet de besturing simpel zijn. Als grote aantallen soldaten ermee moeten werken, dienen de trainingstijden kort te zijn. Want Defensie kampt sowieso met een tekort aan instructeurs. Los van het personeelsgebrek is opschaling bij dit soort nieuwe technologie altijd al een probleem. Avalor AI werkt met één interface waardoor systemen met elkaar zijn te verbinden en militairen de onbemande systemen snel onder de knie krijgen. Nieuwe gebruikers willen zo min mogelijk knoppen.’ Dronepiloten Een Deltaquad drone waar Avalor AI de software voor levert. Groot zijn ook de verschillen in informatiebehoefte. Zeer ervaren gebruikers zoals de gespecialiseerde teams in Oekraïne die dag in dag uit met drones in de weer zijn, stellen andere vragen dan bijvoorbeeld beginnende Nederlandse gebruikers. Dronepiloten uit Oekraïne willen vaak zeer gedetailleerde informatie zoals de status van de drone. Ze willen soms ook realtime kunnen tunen. Maar de drones moeten ook te besturen zijn door oud-militairen die weer in het leger zijn gekomen alsmede juristen en andere niet-technisch opgeleide militairen. Avalor AI past simulaties toe om al deze groepen te bedienen. Een oefenterrein van Defensie is als een eigen game-omgeving nagebouwd; een digital twin waar iemand aan de hand van videobeelden leert met de drone rond te vliegen in een virtuele replica van de echte wereld. Innovatiecyclus Jarenlang moest Defensie afbouwen. In die periode van weinig geld en slinkende begrotingen waren de inkoopmethodes een kwestie van routine waarbij oude relaties de boventoon voerden. Nu de budgetten (flink) omhooggaan, komen nieuwe bedrijven in beeld. Beide kanten moeten even aan elkaar wennen en leren samenwerken. Belangrijk is dat Defensie begrijpt hoe ondernemingen werken en andersom ook. Nieuwe vaardigheden, technologieën of functies moeten worden toegevoegd aan bestaande systemen en processen. Gommers: ‘Ook organisatorisch is een betere afstemming nodig zodat alles beter werkt en nieuwe uitdagingen kunnen worden opgepakt.’ Verder is het zaak snel te schakelen. De cyclus van innovatie en implementatie wordt korter. Terwijl bij marineschepen jaren zitten tussen het moment van aanschaf en oplevering, moet de software in drones permanent worden aangepast. Volgens Gommers valt qua defensie veel van Oekraïne te leren. ‘Vergeet ook niet dat hun leger meer modern is dan dat van Nederland. Bovendien hebben ze ervaring opgedaan met het kosteneffectief inzetten van materieel, uitgaande van het aantal beschikbare raketten, drones en straaljagers. Ze kennen het spel.’ Korthals Altes: ‘Oekraïne is sterk gedigitaliseerd. Bij elk ministerie, waaronder ook Defensie, is een staatssecretaris van Digitalisering. Vanuit een overkoepelend ministerie van Digitale Zaken vindt de coördinatie plaats tussen die staatssecretarissen. Hierdoor komen digitalisering en modernisering van de it snel op gang.’ Hierdoor komen digitalisering en modernisering van de it snel op gang Maurits Korthals Altes (Avalor AI) In de nota ‘Defensie Strategie voor Industrie en Innovatie’ etaleert Nederland grote ambities. Het ministerie van Defensie kiest voor een werkwijze waarbij het gebruik van data science en ai-oplossingen voor operationele effecten centraal staat. Generatieve artificiële intelligentie en intelligent imaging zijn belangrijke focusgebieden. Ook hier geldt Oekraïne als een voorbeeldland. Het land is al ver gevorderd met het verwerken van informatie afkomstig van drones in de digitale besluitvorming voor de commandovoering. Besturen van de drone met Avalor AI. De ambities van Defensie zijn niet alleen technologisch maar ook organisatorisch uitdagend. Jonge techbedrijven met 30 à 35 medewerkers moeten hun weg vinden in de Defensie-organisatie waar 35.000 mensen werken. Goede samenwerking betekent ook dat de juiste mensen elkaar vinden, de toegang tot de financiering in orde is en de regelgeving testen mogelijk maakt. Bovendien is export belangrijk voor schaalvergroting en lagere productiekosten. Het zal enige tijd kosten om een goed ecosysteem van jonge Europese en Nederlandse tech- leveranciers en Defensie op te bouwen. Het kost kleinere softwareleveranciers nu nog veel moeite om bij Defensie binnen te komen. De gevestigde orde is in het voordeel. Soms is het in de grote Defensieorganisatie lastig om tussen de bomen het bos te zien. Maar de veranderingen in het leger gaan snel. Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #3.

De Europese deftech-sector moet een betere toegang krijgen tot de meest hoogwaardige, vitale technologie. EC-voorzitter Ursula von der Leyen wil er in dit verband voor zorgen dat de (komende) ai-gigafabrieken ook voor ‘dual use’ (civiele en militaire toepassingen) kunnen worden gebruikt. Mark Rutte begroet Volodymyr Zelensky op de Nato Summit. [Foto: Navo] De voorzitter van de Europese Commissie (EC) zei dit dinsdag tijdens het Nato Summit Defence Industry Forum in Den Haag. Ze wil af van de beperking dat deze fabrieken voor de verwerking van artificiële-workloads alleen openstaan voor civiele toepassingen. De Europese Unie (EU) wil als belangrijke partner van de Navo ook de fragmentatie terugdringen bij de militaire productielijnen. Von der Leyen riep de 23 EU-lidstaten die lid zijn van de Navo, zich volledig aan de Navo-standaarden te houden. Mark Rutte, secretaris-generaal van de Navo, riep op tot meer samenwerking om de innovatie voort te stuwen en de industriële productie verder aan te zwengelen. Oekraïne kan daarbij een belangrijke rol spelen. Ook Volodymyr Zelensky, de president van dat land, sprak in Den Haag het Navo-forum toe. ‘Van groot belang is dat we voorblijven in de drone race, zowel bij aanval-drones als bij systemen die vijandelijke drones onschadelijk maken,’ zei hij. Von der Leyen voegde daaraan toe dat technologie het verschil maakt tussen het winnen of verliezen van gevechten. Ook modernisering van legacy-systemen is hard nodig. Onbenut potentieel President Zelensky zei dat Rusland ook op de lange termijn een bedreiging vormt, bijgestaan door Iran, Zuid-Korea en ook Chinese bedrijven. De banden tussen Rusland en zijn partners moeten worden doorgesneden. Volgens Zelensky is dat de beste manier om deze grote dreiging tegen te gaan. De president van Oekraïne zei dat de defensie-industrie van zijn land een potentieel van 35 miljard dollar per jaar heeft. ‘We kunnen duizend typen producten maken, uiteenlopend van artillerie tot geavanceerde drones en raketten. Echter, 40 procent van dit potentieel blijft onbenut door gebrek aan financiering.’ Oekraïne staat open voor verschillende manieren van technologische samenwerking. Onder de indruk EC-voorzitter Von der Leyen zei dat veel van Oekraïne valt te leren. Dat land laat zien hoe belangrijk het is om de kloof tussen tech-start-ups en grote klassieke defensie-leveranciers te overbruggen. Om uit die ervaring te putten, zet de EU een Defensie Innovatiebureau in Kiev op. De voorzitter van de Europese Commissie zei diep onder de indruk te zijn van de snelheid waarmee Oekraïne een eigen def-tech-industrie uit de grond heeft gestampt. In 3,5 jaar is grote vooruitgang geboekt, aldus Von der Leyen. Ze noemde deze sector buitengewoon innovatief. Hun drones behoren nu tot de meest geavanceerde ter wereld. Ook van de wijze waarop Oekraïne de militaire productie heeft opgeschaald, kunnen we volgens haar veel leren. Leenprogramma Von der Leyen maakt zich ook sterk voor de gezamenlijke inkoop van militaire uitrusting door EU-lidstaten. Ook langetermijncontracten die bedrijven de zekerheid geven van afname, leiden tot opschaling van de productie. De Europese Commissie heeft het initiatief genomen tot een leenprogramma ter grootte van 150 miljard euro (tot 2030). Met dit Safe-programma (Security Action for Europe) moet de industriële basis van de Europese defensie-industrie worden versterkt. De EU kent technisch zeer interessante startups. Sinds het uitbreken van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne is hun aantal met 500 procent gestegen. Maar deze jonge techbedrijven moeten makkelijker kunnen groeien. Het is zaak om potentiële unicorns (waarde van meer dan één miljard dollar) veel eerder te identificeren en hen aan voldoende financiering te helpen. De Safe-leningen zijn speciaal bedoeld voor de financiering van grootschalige defensie-projecten zoals geavanceerde technologie. Snelle uitbreiding van de productiecapaciteit staat daarbij voorop. Het is de bedoeling dat groeiende bedrijven en scale-ups met een uniform juridisch kader te maken krijgen, ongeacht de EU-lidstaat van vestiging. Projecten kunnen nationaal of multinationaal zijn, terwijl ook partnerships worden aangemoedigd. Wij moeten deze nieuwe productieoorlog winnen – Mark Rutte Von der Leyen riep op tot praktisch denken. Perfectie is de vijand van het goede, zei ze. Dat remt de vooruitgang. Goede oplossingen blijven dan liggen. In plaats van de meest innovatieve oplossingen gaan middelen dan naar technische achterblijvers, wat niet mag gebeuren. Zij zei ook dat bedrijven uit landen die nog niet lid zijn van de EU maar wel op de nominatie staan, kunnen profiteren van leningen uit het eerder genoemde Safe-programma. Ze noemde daarbij de mogelijkheid van leningen aan de defensie-industrie van Oekraïne. Zelinsky klonk dat als muziek in de oren. Mark Rutte: ‘Het is eenvoudigweg ondenkbaar dat Rusland met een economie die vijfentwintig keer kleiner is dan die van de Navo, ons qua omvang van de wapenproductie de baas kan zijn. ‘We moeten meer uitgeven om oorlog te voorkomen. Wij moeten deze nieuwe productieoorlog winnen.’ Fotobijschrift: Mark Rutte, secretaris-generaal van de Navo, president Volodymyr Zelensky van Oekraïne en Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie bij het Nato Summit Defence Industry Forum in Den Haag, geïnterviewd door journalisten in spe. [Foto: Navo]

De Navo versnelt in hoog tempo de innovatie op het slagveld. De ervaringen in Oekraïne zijn daarbij maatgevend. Volgens Mark Rutte, secretaris-generaal van de Navo, is de leercyclus die de technologische ontwikkeling aandrijft, verkort tot twee à drie weken. De tijd die het kost om lessen uit de oorlog te leren en qua software daarop in te spelen, wordt steeds korter. Secretaris-generaal Rutte sprak vanochtend tijdens het Nato Public Forum in Den Haag. Een centraal knooppunt in het innovatie-ecosysteem van de Navo is Jatec (Joint Analysis, Training and Education Centre) in Polen, aldus Rutte. Officieren vanuit Oekraïne met actuele gevechtservaring zijn daar rechtstreeks bij betrokken. Dat komt de innovatie van de Navo zeer ten goede. Polen speelt behalve de rol van gastheer ook een coördinerende rol bij Jatec. Vooral bij de ontwikkeling van drones en anti-drone-systemen is sprake van snelle terugkoppeling van ervaringen op het slagveld. Eerder maakte de Navo bekend dat de subsonische interceptor drones van het Duitse Tytan Technologies op deze wijze worden verbeterd. Alta Ares Een ander voorbeeld is Alta Ares, een in Frankrijk ontwikkeld ai-systeem dat realtime situationeel bewustzijn verbetert door de vliegroutes van inkomende bedreigingen te voorspellen. Alta Ares maakt gebruik van door edge-computing ondersteunde artificiële intelligence (ai) om drone-beelden te analyseren en de trajecten van snel bewegende objecten zoals glijbommen te voorspellen. De dataverwerking is realtime. Er is geen cloudverbinding nodig. Alles wordt lokaal uitgevoerd, wat cruciaal is in oorlogsgebieden. Alta Ares helpt verdedigingssystemen te anticiperen op de richting waarin een bedreiging zich zal begeven, waardoor de nauwkeurigheid van onderscheppingen wordt verbeterd en de reactietijd wordt verkort. Turkse defensie-industrie Volgens Mark Rutte is behalve Jatec ook de Turkse defensie-industrie een belangrijke steunpilaar voor de Navo. Maar naast innovatie is ook de beschikbaarheid van voldoende munitie een speerpunt. Tsjechië gaat op dit gebied grote investeringen doen. Het onderwerp cyberaanvallen en ai kwam aan het slot van de Q&A met Mark Rutte aan de orde. ‘We hebben daarvoor binnen de Navo al de nodige experts. Want dat is cruciaal. De oorlog in Oekraïne geeft ons veel inzichten in hybride- en cyber-oorlogvoering’, zo besloot de secretaris-generaal.  Actieplan voor snellere tech-adoptieDe Navo presenteerde vanochtend een bijgewerkt Defensie-productieactieplan. Dit plan speelt in op de behoefte van bondgenoten om meer en sneller te produceren in een snel veranderende veiligheidsomgeving.Het plan beoogt het vermogen van bondgenoten te verbeteren om de vraag te bundelen, geavanceerde capaciteiten te leveren en de groei van de industriële defensiecapaciteit en -productie te versnellen, onder meer door langetermijnorders en duidelijke vraagsignalen aan de industrie te verstrekken.De eerste Commerciële Ruimtevaartstrategie van de Navo, ontwikkeld in overleg met de industrie, stelt de alliantie in staat commerciële oplossingen flexibeler en sneller te integreren en continue toegang te garanderen in vredestijd, crisis en conflict. De strategie is gericht op het creëren van meer zakelijke kansen en het verminderen van de bureaucratie in de inkoopprocessen van de Navo. Andere doelen zijn het vereenvoudigen van de samenwerking tussen ruimtevaartbedrijven en de alliantie, het vergroten van de commerciële diversiteit en het versterken van partnerschappen binnen de alliantie.Het Rapid Adoption Action Plan van de Navo versnelt de acceptatie en integratie van nieuwe technologische producten voor defensie aanzienlijk, in alle militaire domeinen. De bondgenoten verbinden zich ertoe de acceptatieprocedures, inclusief ‘fast-track procurement’, te versnellen en hiervoor voldoende middelen vrij te maken.Bondgenoten zullen in de vroege ontwikkelingsfasen meer risico’s nemen bij de aanschaf van wapens en zullen de communicatie van vraagsignalen binnen de gehele alliantie verbeteren. Het plan voorziet in nieuwe test- en experimenteermogelijkheden in operationeel realistische, realistische omgevingen door de lancering van de Nato  Innovation Ranges en de opschaling van het Nato Task Force X Model.

Braincreators gaat de mens weer centraal stellen bij de digitale inspectiesystemen waar het Amsterdamse softwareleverancier zich in heeft gespecialiseerd. Jasper Wognum, mede-oprichter en directeur, kondigt deze koerswijziging aan bij zijn negen jaar bestaande ai-bedrijf. Pure techniek is minder onderscheidend geworden. Platforms als ChatGPT en Gemini zijn bijvoorbeeld zo ver ontwikkeld dat het geen zin heeft om zelf zulke modellen en algoritmen te bouwen. ‘Het grondwerk is gedaan’, zegt Wognum die in de jaren 90 kunstmatige intelligentie studeerde en met studievrienden Braincreators opzette. Hun doel was ai-applicaties breed in het bedrijfsleven toe te passen. Aanvankelijk begon de klantvraag vanuit de gedachte om medewerkers overbodig te maken. Automatisering waar geen mens meer aan te pas komt, leek de toekomst. Maar Wognum is teruggekomen van de gedachte dat je alle eindverantwoordelijkheid het beste aan machines kunt overdragen. Menselijke inmenging levert nog altijd superieure resultaten en zal dat ook in de toekomst blijven doen, denkt hij. In plaats van menselijke taken helemaal te vervangen moeten ai-gedreven assistenten inspectie-processen eenvoudiger, slimmer en menselijker maken. Dat geldt met name voor complexe processen waarbij beeldherkenning en data afkomstig van sensoren een rol spelen. Bij kwaliteitscontroles ziet het systeem wel snel welke producten niet aan de norm voldoen, maar de mens heeft eerder een idee waar het in het productieproces is misgegaan. Context, inschatting en verantwoordelijkheid Jasper Wognum Toepassing van ai helpt met name bij problemen die nog niet eerder dan wel met weinig efficiëntie waren op te lossen. Met een productieproces zoals bij Tata Steel in IJmuiden dat de hele tijd doorgaat en waarbij verschillende mensen op verschillende momenten werken, én met meerdere productielijnen tegelijk, is het lastig om fouten op te sporen en te begrijpen waar ze precies vandaan komen. Wognum: ‘Braincreators verlegt het accent van technische innovatie naar applicaties die menselijke experts echte superkrachten geven.’ Want inspectie van ruimten, objecten en oppervlakten draait niet alleen om herkenning, maar ook om context, inschatting en verantwoordelijkheid. We analyseren met ai videobeelden van wegen waardoor snel duidelijk wordt waar het wegdek reparatie en onderhoud behoeft. Dit geeft een betere controle. Inzicht in onderhoudsplanning draagt er ook toe bij dat wegbeheerders binnen de budgetten kunnen blijven.’ Ai kan bijvoorbeeld een scheur in het asfalt signaleren of afwijkend vaargedrag detecteren, maar het is de menselijke expert die beoordeelt wat er écht toe doet. Op basis van ervaring en inzicht wordt vervolgens bepaald of actie nodig is, wat leidt tot processen die niet alleen sneller en efficiënter zijn, maar ook zorgvuldiger en meer verantwoord. Onder meer de havens van Rotterdam en Scheveningen, maar ook bouwbedrijf Strukton behoren tot de klantenkring. Evolutie van ai Sinds de oprichting in 2016 heeft Braincreators de evolutie van ai van dichtbij meegemaakt, van vroege deep learning-experimenten (met neurale netwerken) tot volwassen toepassingen in complexe omgevingen. Deze ervaring resulteerde in producten zoals Inspech (geautomatiseerde weginspectie) en Seagull Surveillance (digitaal toezicht op het water), die professionals in staat stellen om meer te zien en sneller te beslissen. Braincreators verzelfstandigde onlangs de bedrijfsonderdelen rond beide laatste softwareproducten. De afsplitsing komt voort uit de groei van beide softwareproducten, die ieder een eigen markt hebben veroverd en nu klaar zijn om als volwaardige handelsmerken te groeien. Wij zijn pioniers in praktische ai-oplossingen die mensen in staat stellen om het onzichtbare te zien Het Amsterdamse softwarebedrijf positioneert zich als de kraamkamer van software-as-a-service-producten gebaseerd op door ai gedreven beeldherkenning voor nichemarkten met een grote groeipotentie. Volgens Wognum is de nieuwe koers niet zomaar een rebranding of een stap die vooral marketing als oogmerk heeft, maar draait het om echte samenwerking en impact in de echte wereld. ‘We veranderen niet alleen van kleur, we veranderen het gesprek,’ zegt hij. ‘Het is een verklaring van wie we zijn geworden: pioniers in praktische ai-oplossingen die mensen in staat stellen om het onzichtbare te zien.’

Surf bouwt samen met het Arnhemse it-bedrijf Avisi een nieuw, gestandaardiseerd versiebeheersysteem, dat specifiek is afgestemd op de behoeften van Nederlandse onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Het doel is om een veilige, betrouwbare en gebruiksvriendelijke oplossing te bieden voor het beheren van onderzoeksdata, softwarecode en andere digitale projectbestanden. Onderzoekers en ontwikkelaars kunnen eenvoudiger samenwerken, zonder dat ze zich zorgen hoeven te maken over versie-conflicten of dataverlies. Het nieuwe platform wordt ontworpen met oog op interoperabiliteit en brede toepasbaarheid binnen de academische wereld. Veel Surf-leden maken nu gebruik van afzonderlijke omgevingen voor dataopslag en -beheer. De ict-coöperatie Surf brengt de kennis van de onderwijs- en onderzoekssector in. GitLab levert de software voor het versiebeheersysteem. Avisi host de oplossing en draagt zorg voor compliance en configuratie. De onderzoeksdata worden CO2-neutraal ondergebracht bij de Amsterdamse provider Leafcloud. Belangrijk was de wensen en eisen van de eindgebruikers zo goed mogelijk mee te nemen in de inrichting van het platform. Voor eindgebruikers zijn richtlijnen opgesteld om het platform optimaal te gebruiken. Wageningen University & Research is als eerste universiteit aangesloten op het platform.

BLOG – Afgelopen jaren zijn er voorafgaand en tijdens grote Navo-ontmoetingen regelmatig cyberincidenten geweest. Het is dan ook begrijpelijk dat Nederland paraat staat om de komende Navo-top, dat op 24 en 25 juni in Den Haag plaatsvindt, in goede banen te leiden. Zo gelden er speciale voorschriften voor het vliegverkeer boven de stad, zijn grootschalige evenementen tijdelijk niet toegestaan en zijn we ook op digitaal vlak in extra staat van alertheid. Wat zijn nu precies de dreigingen op het gebied van cybersecurity rondom de top? En hoe bereiden organisaties zich hierop voor. De aanvallers Voordat we in de dreigingen duiken, eerst iets over de aanvallers. Want wie zijn dit nu eigenlijk? De aanvallers die in het kader van de Navo-top opereren, zijn veelal Russische staatshackers (spionnen), groeperingen die ideologisch aan de kant van Rusland staan, staatshackers uit andere landen die niet achter de Navo staan, en andere cybercriminelen. Dat komt doordat defensie-uitgaven centraal staan tijdens de top, en daarmee de veiligheid van Europa. Ook de oorlog in Oekraïne is opnieuw een onderwerp van gesprek. Zo heeft de Oekraïense president Zelensky zijn komst ook al bevestigd. De dreigingen Waar zullen die diverse groepen op inzetten? De grootste cyberdreigingen rondom de top op een rijtje: Phishing Een van de dreigingen is die van phishingmails met als thema de Navo-top. Omdat legitieme mails over de Navo sowieso al meer rond gaan in deze periode, zullen cybercriminelen hier actief op inspelen. Lang werd gedacht dat de mens de zwakste schakel was binnen cybersecurity. Dat is niet zo. Wel moeten medewerkers zich bewust zijn van de risico’s die zij lopen, zeker in aanloop naar een evenement als de top. Dergelijke phishingcampagnes hebben we in het verleden al gezien voorafgaand aan de Navo-top in Litouwen. Om medewerkers hier extra bewust van te maken, is het verstandig om hen tijdig te voorzien van voorlichting. Denk aan een e-mail met praktische tips om op te letten bij het ontvangen van e-mails waaruit een bepaalde urgentie straalt of die op een andere manier de aandacht trekt. Ddos-aanvallen Een andere dreiging wordt gevormd door ddos-aanvallen. Een aantal weken geleden zagen we dit bij een aantal gemeentes en provincies. Met deze aanvallen proberen hackers websites tijdelijk onbereikbaar te maken door de server over te belasten met enorme hoeveelheden verkeer. Vaak zijn deze aanvallen ideologisch van aard en gericht op het uiten van onvrede, bijvoorbeeld door groeperingen die zich verzetten tegen de Navo. Hoewel bij de vorige aanval vooral overheden het doelwit waren, is het lastig te voorspellen wie zich om toekomstige aanvallen druk moet maken. Wanneer jouw organisatie gebruikmaakt van dezelfde hostingpartij als een gemeente, bestaat de kans dat jij ook indirect hinder ondervindt van een (mogelijke) ddos-aanval. Het is daarom verstandig om kritisch te kijken hoe afhankelijk jouw organisatie is van haar online-dienstverlening, zoals de website of een klantenportal. In dat geval wil je wellicht extra maatregelen treffen. Denk aan diensten die al het verkeer naar jouw website checken voordat deze op jouw website terechtkomen. De meeste oplossingen tegen ddos-aanvallen lijken relatief duur, maar als je bedrijfsvoering afhankelijk is van de beschikbaarheid van je website of portal, dan is dat het waard. Desinformatie Ook desinformatie vormt een dreiging voor en tijdens het militaire overleg. Desinformatie is over het algemeen lastig te bestrijden. Wel kun je bewustwording creëren bij collega’s door hen erop te wijzen kritisch om te gaan met externe bronnen. Hanteer hierbij de vuistregel: één bron is geen bron. Door altijd meerdere bronnen te raadplegen, verklein je de kans dat onjuiste informatie binnen de organisatie wordt verspreid. Het domein van staatshackers Naast de bredere dreigingen zijn er ook directe dreigingen, specifiek voor organisaties die rechtstreeks betrokken zijn bij de Navo, de Navo-top of die in Den Haag gevestigd zijn. Denk aan gerichte aanvallen door staatshackers om informatie te vergaren van de Navo, waaronder over de top. Voor organisaties die een rol spelen in het bondgenootschap is dat een constante dreiging. Het vereiste beveiligingsniveau van dergelijke organisaties ligt hoog, niet alleen in de aanloop naar een top: het is business as usual. De (on)zin van verhoogde dijkbewaking Om zich extra goed tegen deze dreigingen te beschermen, zijn bedrijven in dit soort situaties regelmatig op zoek naar tijdelijk ‘verhoogde dijkbewaking’. Met andere woorden: ze willen dat hun systemen in deze periode extra intensief worden gemonitord. Een begrijpelijke vraag, maar zeker op technische vlak is er weinig dat je op korte termijn kunt doen. Wel kun je extra scherp zijn op bijvoorbeeld mails die met de Navo-top te maken hebben en de legitimiteit hiervan bij de afzender checken. Wees dus alert en ben je bewust van alle mogelijke risico’s. Door het lezen van deze blog heb je in feite zelf al een stap gezet richting ‘verhoogde dijkbewaking’ voor jouw organisatie. Erik de Jong, chief research officer Tesorion

De Navo wordt bedolven onder de Europese startups en bedrijven die opereren op het snijvlak van technologie en defensie. Overweldigend groot is de belangstelling voor toelevering aan de krijgsmachten van de 32 lidstaten van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (Navo). Jyoti Hirani-Driver, chief operating officer (coo) van Navo Diana, het programma dat de innovatie binnen de verdragsorganisatie moet versnellen, is positief verrast over de reactie vanuit het Europese bedrijfsleven. Naast de gevestigde orde van grote defensie-leveranciers zijn ook tech-starters en mkb-bedrijven bijzonder actief geworden. De Navo speelt daar op in met Diana, een initiatief van de Navo ter ondersteuning van ‘dual-use technologie’, geschikt voor civiele en militaire doeleinden. We spreken Jyoti tijdens The Next Web conferentie, onlangs gehouden op de voormalige NDSM-werf in Amsterdam. De voormalige stafchef defensie-innovatie van de Britse regering nam daar deel aan het forum ‘Where is Iron Man: Why Tech Needs to be in Defense’. Direct na afloop werd deze coo van Nato Diana aangeschoten door tal van tech-bedrijven die met de Navo zaken willen gaan doen. Groeimarkt Begrijpelijk, want ‘deftech’ is een enorme groeimarkt. Leveranciers van software, artificiële intelligence (ai), drones en andere hightech zien nieuwe afzetmogelijkheden. De verhoging van de Navo-norm voor defensie-uitgaven van 2 procent naar 3,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp) biedt kansen. En de Navo-top in Den Haag zal de interesse verder aanwakkeren. Niet alleen wereldleiders uit Navo-landen verzamelen zich deze week in Den Haag; ook de top van de internationale defensie-industrie is daarbij nadrukkelijk aanwezig. En de hamvraag wordt hoe deze sector, waarin geavanceerde software, ai, sensoren en drones een steeds grotere rol spelen, gelijke tred kan houden met de ambities van de Navo-lidstaten. Door de geschiedenis heen is het verloop van oorlogen sterk bepaald door technologie. Met snelle innovatie probeert de Navo tegenstanders voor te zijn. En jonge, kleinere techbedrijven moeten daarbij een veel belangrijkere rol spelen. Accelerator Program Om het mkb te stimuleren begon de Navo twee jaar geleden het Accelerator Program dat onder de verantwoordelijkheid van Hirani-Driver valt. Zij is zeer te spreken over het aantal Europese bedrijven dat hieraan deelneemt en de kwaliteit van de inzendingen. ‘Er komen excellente ideeën en voorstellen binnen.’ Ze noemt als voorbeeld de wijze waarop het Delftse Lobster Robotics de zeebodem in kaart brengt. Eveneens zeer interessant zijn de autonome hydrogene luchtballonnen die het Finse Kelluu ontwikkelt voor luchtkartering. Het verloop van de oorlogen tussen Rusland en Oekraïne en die in het Midden Oosten leert dat nieuwe problemen om urgente technische oplossingen vragen. Neem nu de grote moeite die het kost om zich te verdedigen tegen de grootschalige inzet van speelgoed-drones. De kern en belangrijke onderdelen zijn momenteel online vrijelijk verkrijgbaar. Met een paar simpele ingrepen worden ze verbouwd tot gevaarlijke gevechtsmachines. Cybersec Europe Tijdens Cybersec Europe zei Mario Beccia, verantwoordelijk voor de cybersecurity bij de Navo, al dat de sterke asymmetrie tussen verdediger en aanvaller een steeds groter probleem wordt. Dit is al sterk zichtbaar in cyberspace. ‘De investering die een verdediger moet doen, en het risico dat hij loopt, is in verhouding veel groter dan de investering die de aanvaller nodig heeft om zijn aanval uit te voeren en het risico dat hij loopt’, verklaarde Beccia onlangs in Brussel. Deze wanverhouding creëert volgens hem complexe uitdagingen op het gebied van vaardigheden, technologie en risicomanagement. Hirani-Driver hoopt dat ook op dit punt startups de Navo de helpende hand kunnen bieden. Voorstellen tot 11 juli Het versnellingsprogramma Navo Diana heeft tien uitdagingen geformuleerd waarvoor tot 11 juli aanstaande voorstellen ter (financiële) ondersteuning kunnen worden ingediend. Deze uitdagingen omvatten een grote variëteit aan technologie op gebieden als datagedreven besluitvorming, autonome en onbemande systemen en geavanceerde communicatie. Volgens Hirani-Driver is met het programma Diana Challenges scherp gesteld waar de Navo behoefte aan heeft. Ook hoopt ze te bevorderen dat techbedrijven met civiele toepassingen meer oog krijgen voor potentieel interessante militaire toepassingen. Ze is zich ook bewust van de behoefte dat met name starters snel willen weten waar ze aan toe zijn. Kasstroom nodig Jyoti Hirani-Driver, chief operating officer (coo) van Navo Diana. [Foto: Navo] Alexander Ribbink (Keen Venture Partners, investeerder in onder meer defence-techbedrijven), zei onlangs dat ondernemers en hun geldschieters graag met enig tempo een kasstroom op gang zien komen. Daarom wacht de deelnemers, die de eerste ronde van Diana Challenges doorkomen, alvast één ton. En wie de tweede ronde van dit Accelerator-programma doorkomt, krijgt nog eens maximaal drie ton overgemaakt. Belangrijker nog is dat startups dan weten dat ze op de goede weg zitten. Volgens Hirani-Driver heeft de Navo van Oekraïne geleerd hoe belangrijk iteratieve productontwikkeling is. Innovaties voldoen zelden meteen aan het gestelde doel. Het heeft zin om snel een prototype te bouwen, dat in de praktijk uit te proberen, verdere testen te doen en aan te passen. Om een vorm van adoptie veilig te stellen kan het tot een intentiebrief komen; een soort keurmerk. Navo Diana werkt hard aan het wegnemen van drempels voor jonge deftech-bedrijven. Zo probeert coo Hirani-Driver het testen en valideren voor startups gemakkelijker te maken. Daarom heeft de organisatie voor geselecteerde deelnemers honderdtachtig gespecialiseerde testcentra in meerdere lidstaten opengesteld. Nato Diana Behalve technisch probeert de Navo ook organisatorisch beter benaderbaar te zijn voor de defensie-industrie en dan met name de vele startups op dit gebied. Vaak is het niet gemakkelijk om er achter te komen wie je het beste bij deze grote organisatie en de ministeries van de lidstaten kan benaderen. Het aangaan van de juiste contacten is vooral voor bedrijven uit het midden- en kleinbedrijf niet heel gemakkelijk. Daarom helpt Navo Diana hen op weg. Er zijn programma’s die leren hoe je het beste betrekkingen kunt aanknopen, wie je kunt benaderen en in welke rol. Er zijn functionarissen die zijn belast met de inkoop en acquisitie. Anderen gaan weer over het beleid. En – niet onbelangrijk – ook de eindgebruiker hoort daarbij. Een matching-systeem is met dit doel voor ogen opgezet. En Navo Diana werkt ook aan een mentor-systeem voor startups. ‘Een goede samenwerking met de tech-industrie is cruciaal’, zo besluit Hirani-Driver.

HP heeft een missie: het bedrijf wil de wegbereider zijn voor het werk van de toekomst. Daarin draait het niet alleen om technologie maar ook om samenwerking én medewerkerstevredenheid. Het concern brengt daarvoor een nieuw concept naar de markt: het met artificiële intelligentie (ai) verrijkte HP Workforce Experience Platform. Om dit platform goed te landen scherpt het de eigen organisatie aan en haalt het de silo’s weg tussen zijn afdelingen, resulterend in ‘OneHP’. Oscillator van HP Op de recent in Utrecht gehouden ‘HP Future of Work’-mediabriefing vertoonde Koen Van Beneden, directeur HP Benelux, een stukje uit de beroemde animatiefilm Fantasia van Walt Disney uit 1940. De productie geldt als een van de eerste bioscoopfilms waarbij de muziek perfect gesynchroniseerd is met het beeld. Mogelijk gemaakt door het allereerste product van HP: de oscillator (een apparaat dat trillingen produceert). Disney bestelde er acht (de op maat gemaakte HP 200B) voor het gebruik in de audioproductie van Fantasia voor de ‘Fantasound’, een toentertijd baanbrekend surround-sound-systeem van Disney. Het vormde tevens het begin van een langdurige samenwerking tussen het animatieconcern en Hewlett-Packard. Van Beneden: ‘Ik gebruik dit voorbeeld omdat we als HP erg trots zijn op deze historische mijlpaal, maar ook omdat het aangeeft dat je eigenlijk niet weet wat je gemist hebt, totdat je het hebt meegemaakt. Voor die bioscoopbezoekers toen speelde er ineens niet meer een derderangs orkestje dat de filmbeelden probeerde te volgen maar was er een prachtig geluid hoorbaar, dat synchroon liep met de beelden. Dat moet voor hen een aha-erlebnis zijn geweest.’ Niet senang op de werkvloer Voor HP is technologie bij dit soort innovaties nooit het doel (‘de driver’) maar altijd het middel (‘de enabler’) geweest, vervolgt hij. ‘Ons uiteindelijke doel, in de inmiddels 86-jarige geschiedenis, is altijd om de wereld van het werken te verbeteren. Dat is ook wat we vandaag de dag zien: er is die gigantische golf van ai die op ons afkomt, maar in onze ogen is dat een enabler voor hoe we op de werkvloer beter kunnen werken.’ Alleen, plaatst de Benelux-directeur op de bijeenkomst in Utrecht als kanttekening, veel werknemers voelen zich vandaag de dag niet altijd senang op de werkvloer. Internationaal onderzoek (de HP Work Relationship Index 2025) wijst uit dat slechts 28 procent een goede relatie heeft met werk. Dat heeft óók te maken met technologie, merkt Van Beneden. ‘Die is nu vaak te complex en te weinig vernieuwend en vereist ook manuele interventies. Je ziet tevens dat it-afdelingen veel tijd spenderen aan het ‘licht aanhouden’ en daardoor te weinig aandacht hebben voor nieuwe technologie en de toekomstbouw van hun ict. Daarom vinden wij als bedrijf dat er een nieuwe manier van werken nodig is.’ Van Beneden voelt zich hierin gesterkt door een ander, lokaal HP-onderzoek (samen met Markteffect) dat een omarming van ai onder Nederlandse kantoormedewerkers uitwijst. Zij zijn gemiddeld 15,5 uur per week kwijt aan administratieve taken en zien in ai een kans om deze tijdrovende werkzaamheden efficiënter aan te pakken, met name jongere werknemers onder de 35 jaar. Het onderzoek toont daarnaast aan dat ai vooral wordt gezien als een oplossing om repetitieve taken te verlichten zoals administratie en analyses. Managed-service-platform Het automatiseringsbedrijf speelt hier op in door een nieuw concept op de markt te brengen, de HP Workforce Experience Platform. Het is HP’s eerste ‘ai-enabled digital employee experience platform’, of met andere woorden een nieuw managed-service-aanbod voor (ai-)pc’s, printing en aanverwante oplossingen. ‘We zitten midden in een verschuiving in de manier waarop mensen werken’, zegt Irene Quah, category manager HP Solutions Benelux. ‘Gelukkige, gemotiveerde en productieve werknemers zorgen voor betere bedrijfsresultaten, maar het creëren van werkomgevingen die een verspreid personeelsbestand mogelijk maken en inspireren, wordt steeds moeilijker. Er is veel gaande rondom de manier van samenwerken. Moeten collega’s allemaal naar kantoor, of juist niet, hoe zit het met de ‘work-life-balance’ en welke effecten heeft de opkomst van ai? Technologie speelt een belangrijke rol in ons dagelijks leven en werk.’ Het Workforce Experience Platform van HP biedt managers en cio’s inzichten en data waarmee ook directies en personeelszaken beter geïnformeerd kunnen worden over de rol van technologie binnen de factor medewerkerstevredenheid (zie kader onderaan). Of zoals Quah het uitlegt tijdens haar presentatie in Utrecht: ‘Technologie is in staat om groei en voldoening in de werkomgeving te realiseren. Dat is het beginstadium van ‘Future of Work’. Dat betekent dat eenieder in een organisatie kan doen waar die goed in is, zonder dat technologie een stoorzender is. Samenwerken is daarbij cruciaal. Het WXP-platform biedt daarvoor veel gezamenlijke informatie en inzichten.’ Operatie ‘OneHP’ is opgezet om de silo’s tussen de print-, compute- en collaboratie-afdelingen te slopen ‘Er is geen enkel ander bedrijf dat zoveel touchpoints heeft, zichtbaar in de werkwereld’, claimt Van Beneden. ‘Denk aan pc’s, printers, meetingrooms, camera’s, audio, accessoires, veel van wat je op een kantoor tegenkomt, is van HP. Dat geeft ons een sterke positie om, met partners, een ecosysteem op te zetten voor de toekomst van het werk.’ Maar dit betekende voor HP zelf ook een omslag omdat er intern te weinig met elkaar werd samengewerkt. Operatie ‘OneHP’ is opgezet om de silo’s tussen de print-, compute- en collaboratie-afdelingen te slopen. ‘HP is van oudsher heel goed in het maken van de best mogelijke producten. Maar we waren geen ‘OneHP’. Het kwam zelfs tot een punt dat het makkelijker was om een printer te gebruiken op een niet-HP-device dan op een HP-device. Het wordt dus hoog tijd dat al die apparaten met elkaar kunnen communiceren. We bouwen daarvoor een besturingssysteem voor de interconnectie tussen alle toestellen. We zijn bijvoorbeeld in dit kader ook bezig met het concept ‘meetingroom-as-a-service’ waar we klanten volledig ontzorgen, van apparaat tot connectie’, aldus de Benelux-directeur. Van Beneden heeft, zij het op regionaal niveau, al eerder met een soortgelijk bijltje gehakt. Sinds begin 2023 leidt hij HP Benelux en moest hij de organisaties van het bedrijf in België, Nederland en Luxemburg integreren en met elkaar nauwer laten samenwerken. Dat is gelukt; de volgende stap is om meer focus te leggen op wat voor klanten op de werkplek echt meerwaarde biedt. ‘Er werken bij ons veel mensen die sinds jaar en dag pc’s en printers ‘per kilo’ hebben verkocht. Maar tegenwoordig gaan de gesprekken met gebruikers vooral over behoeften in plaats van producten. Dat is een behoorlijke verandering maar iedereen in de organisatie is ermee aan de slag gegaan. Medewerkers hebben die sprong gemaakt en zien dat het goed is.’ Wat is het HP Workforce Experience Platform? Uniform platform: één intuïtieve gebruikersinterface waarin meerdere services samenkomen; Persona-gebaseerde ai-aanbevelingen: gepersonaliseerde technologie-adviezen op basis van gebruikerspatronen en -behoeften; Optimalisatie van hardwaregebruik: verbetering van prestaties, monitoring van gebruik en verlaging van de total cost of ownership (tco); Naadloze integratie: ondersteuning voor meerdere besturingssystemen en apparaten van verschillende merken (o.a. computers, printers, videoconferentiesystemen, voor onder meer endpoint-beveiliging); Natuurlijke taalbediening: it-beheerders kunnen middels een ‘large language model’ vragen stellen in gewone taal (zoals over opslag of batterijstatus) en krijgen directe, bruikbare antwoorden; Ai-gedreven levenscyclus-planning: voorspelt wanneer apparaten vervangen moeten worden, afgestemd op werkelijke gebruiksdata; Monitoring van werknemerstevredenheid: korte enquêtes en analyses van gebruikerssentiment helpen bij het verbeteren van de digitale werkervaring; Sentiment gekoppeld aan data: combineert gebruikersfeedback met technische gegevens voor inzicht en aanbevelingen ter verbetering van tevredenheid en productiviteit; Kostenreductie en beveiliging: automatisering van supporttaken verlaagt it-kosten; beveiliging wordt versterkt met HP Wolf Security; Verkoopkanaal: platform wordt aangeboden via HP zelf én via kanaalpartners. Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #3.

WIE GUNT WAT – De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft namens een groep overheidsinstanties een raamovereenkomst voor het inhuren van data-specialisten aan acht partijen gegund. Het gaat om Cimsolutions, Improven, Linkit, PW Consulting, Quest4, Sogeti, Star Apple en Talent&Pro Nederland. Het contract heeft een looptijd van maximaal 4 jaar en een geraamde waarde van zestig miljoen euro. De raamovereenkomst omvat de dienstverlening aan een brede groep deelnemers, namelijk naast de RVO Mijnbouwschade Groningen, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), de Autoriteit Consument en Markt (ACM), de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI), het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM), het Centraal Planbureau (CPB), IMG, het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (kerndepartement LVVN) en het ministerie van Economische Zaken (kerndepartement EZ). De deelnemers nemen via mini-competities data-diensten af op het gebied van techniek, architectuur, analytics en data & governance. De partijen die gewonnen hebben, werken vaak samen met partners. Zo werkt Cimsolutions samen met SLTN en opereert Linkit in een samenwerkingsverband met Always be Learning, KVL en VisionBI. ‘Het winnen van deze aanbesteding is een bevestiging van het vertrouwen in onze aanpak en expertise. Het werkveld data is al jarenlang één van onze interne specialismen’, reageert Niels de Bruin, hoofd commercie bij Linkit. Wie gunt wat: Veel ict-opdrachten worden verstrekt via een aanbestedingstraject. Computable maakt regelmatig melding van de publiek gemaakte gunningen.

WIE GUNT WAT – Defensie krijgt een extra veilige cloud voor militaire data. KPN gaat samen met het Franse def tech-bedrijf Thales een soevereine cloud bouwen waarin de krijgsmacht gevoelige informatie kan opslaan. Staatssecretaris Gijs Tuinman (Defensie) heeft hiertoe een overeenkomst gesloten tijdens een grote luchtvaartbeurs in Parijs. Hij noemde het een belangrijke stap voor de veiligheid van Defensie. Defensie krijgt een extra veilige cloud voor militaire data. KPN gaat samen met het Franse def tech-bedrijf Thales een soevereine cloud bouwen waarin de krijgsmacht gevoelige informatie kan opslaan. Staatssecretaris Gijs Tuinman (Defensie) heeft hiertoe een overeenkomst gesloten tijdens een grote luchtvaartbeurs in Parijs. Hij noemde het een belangrijke stap voor de veiligheid van Defensie. Details over het contract zijn niet bekend gemaakt. Tuinman benadrukte dat digitale technologie steeds belangrijker wordt en dat Defensie daarvoor hulp nodig heeft van bedrijven. ‘Een schaalbare krijgsmacht kan alleen gerealiseerd worden door samenwerking met het bedrijfsleven. Want jullie hebben de kennis en het innovatief vermogen die wij nodig hebben voor onze gereedheid,’ zo zei hij tijdens de Paris Air Show. Daarnaast tekende hij een aparte overeenkomst met de Verenigde Staten. Dat gaat over samenwerken op het gebied van wapens, technologie en testen van nieuw militair materieel. Beide landen willen personeel uitwisselen en samen aan nieuwe oplossingen werken, zodat hun systemen goed op elkaar aansluiten. De overeenkomst geldt voor zowel het lucht- land- als maritieme domein. Prototypes In de afgelopen jaren werden tal van projectvoorstellen gedaan door Defensie en kennisinstituten. De in Parijs getekende overeenkomst maakt het mogelijk die voorstellen nu ook in praktijk te brengen. Het gaat onder meer om het gezamenlijk testen en evalueren van prototypes. Dit alles met als doel om samen tot nieuwe, uitwisselbare en interoperabele oplossingen te komen. Momenteel is er al wel samenwerking op het gebied van onderzoek en ontwikkeling. Zo werken experts aan zogenoemde Data Exchange Agreements (DEA’s). Daarmee is op een bepaald onderwerp data en informatie uit te wisselen. Begin deze week maakte de Belgische telecomoperator Proximus bekend samen met Thales de it-infrastructuur te moderniseren van de Navo. Proximus spreekt van een omvangrijk bedrag zonder financiële details te geven. Aanbesteding it-securityKPN sleepte afgelopen eind februari ook al een ict-beveiligingsopdracht bij Defensie binnen ter waarde van 22 miljoen euro. Het telecombedrijf kwam als beste uit de bus dankzij zijn inzet op kennisontwikkeling en duurzaamheid. Andere inschrijvers op de niet-openbare aanbesteding waren onder meer NTT Netherlands en Netlink (Axians). Die visten achter het net.De raamovereenkomst kent een looptijd van twee jaar, die tweemaal met een jaar kan worden verlengd. Het betrof de levering en het onderhoud van hard- en software, licenties en aanvullende diensten ter bescherming van de digitale infrastructuur van Defensie. Wie gunt wat: Veel ict-opdrachten worden verstrekt via een aanbestedingstraject. Computable maakt regelmatig melding van de publiek gemaakte gunningen.

BLOG – Digitale soevereiniteit is de laatste tijd uitgegroeid van abstract beleidsbegrip tot een relatief tastbaar selectiecriterium bij it-investeringen. Waar het eerst ging over cloud, connectiviteit en compliance, komt nu de onderliggende hardware in beeld. Organisaties, met name in de publieke en gereguleerde sectoren, zoeken bewust naar storage-oplossingen die volledig binnen Europa zijn ontwikkeld en geproduceerd. Wat verklaart deze verschuiving? Wat is Europese storage eigenlijk? Met Europese storage bedoelen we oplossingen waarbij zowel het ontwerp, de productie als de dienstverlening binnen Europa plaatsvinden. Geen assemblage in het Verre Oosten, geen firmware vanuit de VS, geen sla’s met voetnoten, maar een keten die binnen Europese grenzen opereert. Dit is relevant voor organisaties die (juridische) controle, leveringszekerheid en dataverantwoordelijkheid willen garanderen. Een voorbeeld van zo’n Europese fabrikant is het Duitse Fast LTA, dat storage-hardware ontwikkelt en produceert binnen de EU en zich richt op backup, archivering en ai. Onzekerheden De afhankelijkheid van niet-Europese leveranciers wordt in toenemende mate gezien als strategisch risico. Niet alleen vanwege supplychain-onzekerheden, maar ook door wetgeving zoals de Amerikaanse Cloud Act, die buitenlandse overheden onder voorwaarden toegang kan geven tot data. Daarnaast is er het voorbeeld van Microsoft, dat in mei 2025 op verzoek van de Amerikaanse overheid tijdelijk de mailbox van een Europese aanklager blokkeerde. Deze actie heeft het bewustzijn in Europa verder aangewakkerd – want wat vandaag software betreft, kan morgen ook hardware raken. Wat als Amerikaanse leveranciers op verzoek van de overheid geen onderdelen meer leveren of de service stopzetten? De manier waarop we opslag organiseren, zegt steeds meer over hoe serieus we digitale autonomie nemen Wetgeving zoals NIS2, GDPR en Dora schrijft in toenemende mate niet alleen voor wát je moet beveiligen, maar ook hóé. Aantoonbare controle over je dataopslag en herstelcapaciteit wordt een vereiste en dat stelt eisen aan de infrastructuur. Europese storage-oplossingen die onder EU-wetgeving vallen, worden hierdoor een logische keuze voor organisaties die grip willen houden op dataverwerking, logging, archivering en herstelbaarheid. Vooral de beweging van Amerikaanse publieke naar private cloud en vaak zelfs on-premise storage wordt in Nederland zichtbaar. Sourcing Naast compliance en risico’s speelt ook de praktische kant mee. Lokale productie en assemblage leiden tot snellere levering, voorspelbaarheid in onderhoud en ondersteuning in eigen taal en tijdzone. Daar waar internationale leveranciers soms maanden nodig hebben voor vervangingsonderdelen of on-siteservice, biedt Europese sourcing meer continuïteit. Cruciaal in sectoren zoals zorg, overheid en industrie. Bovendien speelt een korte levertijd van Europese storage steeds vaker een doorslaggevende factor in de keuze. Grip De groeiende vraag naar Europese storage is dus niet alleen een juridische of politieke kwestie. Het is onderdeel van een bredere verschuiving waarin organisaties opnieuw grip willen krijgen op hun it. Vertrouwen, continuïteit en onafhankelijkheid worden opnieuw gedefinieerd, van applicatie laag tot fysieke opslag. Of het nu gaat om backup, archivering of dataherstel, de manier waarop we opslag organiseren, zegt steeds meer over hoe serieus we digitale autonomie nemen. Europese storage is niet langer een niche, maar een noodzakelijke pijler in een toekomstbestendige infrastructuur. Axel Bootink, ceo Comex

De algemene ledenvergadering (ALV) van de VNG heeft met ruim 99 procent ingestemd met de resolutie ‘Als één sterke bestuurslaag regie op de Digitale Samenleving’. Hiermee willen de leden (= gemeenten) de gemeentelijke digitalisering collectiviseren.   Door gezamenlijk regie te voeren over de inkoop, de ontwikkeling en het beheer van ict-systemen ontstaan schaalvoordelen, is er meer slagkracht om ict succesvol toe te passen en wordt de weerbaarheid vergroot (en dus een kleinere kans op geslaagde cyberaanvallen), is de gedachte achter de collectivisering. Op de gisteren gehouden jaarlijkse ALV stemden de gemeenteleden in voor een gezamenlijke aanpak waarbij meer dan 80 procent van de gemeentelijke digitalisering gezamenlijk zou moeten worden uitgevoerd. ‘Met de resolutie ligt er een stevig fundament voor de verdere uitwerking van concrete collectiviseringsvoorstellen, bijvoorbeeld op het gebied van digitale veiligheid, inkoop en cloudbeleid. In de voorstellen worden per thema ook de governance, organisatie, financiering en uitvoering uitgewerkt. Deze aspecten dienen te voldoen aan de uitgangspunten zoals geformuleerd in de resolutie’, schrijft de VNG.    Common Ground De spil in de collectivisering is het gemeenschappelijke programma Common Ground dat al een aantal jaren poogt een gemeentebrede ict-laag in te voeren. Tijden de ALV is ook ingestemd met het eerste collectiviseringsvoorstel Realisatiekoers van Common Ground. Dit voorstel richt zich op het gezamenlijk ontwikkelen van een platform voor gemeentelijke dienstverlening en ‘Mijn Services’, in nauwe samenwerking met marktpartijen. Het doel is om de digitale infrastructuur van gemeenten te standaardiseren en te moderniseren, zodat inwoners en bedrijven kunnen rekenen op betrouwbare en efficiënte digitale diensten.    Volgende stappen   Met de aangenomen resolutie kiezen gemeenten voor een gezamenlijke koers met een stapsgewijze implementatie. De VNG roept gemeenten op om actief bij te dragen aan deze volgende stappen, de ontwikkeling van voorstellen en samen te werken aan een toekomstbestendige digitale samenleving.