computable

138 nieuwsberichten gevonden
Kort: Hallucineren, BAM in Droneview (en meer)
1 week
In dit nieuwsoverzicht: Hallucineren als Woord van het Jaar, BAM stapt in Droneview, Axis in FF, investeerder ECFG in NBCL en Orangerock in Artific. SoftwareOne wil groei in channel. KnowBe4 geeft deepfake-training. Hallucineren Hallucineren is uitgeroepen tot het Van Dale Woord van het Jaar 2025. Omdat taal laat zien wat ons bezighoudt en we in één woord vaak de tijdgeest kunnen vangen, heeft de redactie van het taalinstituut hiervoor gekozen. Eerder viel de keus op polarisatie (2024), graaiflatie (2023), klimaatklever (2022), prikspijt (2021), anderhalvemetersamenleving (2020) en boomer (2019).  Hallucineren wordt soms gezegd van generatieve taalmodellen die informatie verstrekken die niet op (betrouwbare) data gebaseerd is en daarom onnauwkeurig of volstrekt onjuist is. Hallucineren is geen nieuw woord, maar kreeg recentelijk een nieuwe dimensie. Die betekenis werd bovendien dit jaar gangbaar dankzij de brede inburgering van ai-toepassingen, zoals ChatGPT en Gemini, die vertrouwen op generatieve taalmodellen.  Dit woord weerspiegelt een ontwikkeling in de samenleving én in de taal. Immers, ai-toepassingen gebruiken ook zelf taal om gebruikersvragen te beantwoorden, ‘zeggen’ soms dingen die onjuist zijn en beïnvloeden zo onze woordenschat. (Meer uitleg over het Van Dale Woord van het Jaar staat op hier.) BAM neemt belang in Droneview Bouwbedrijf BAM neemt een minderheidsbelang van strategische aard in Droneview, een Nederlandse aanbieder van droneservices voor de gebouwde omgeving. Beide bedrijven werken al jaren samen aan projecten ter verduurzaming van woningen. Daarbij worden drones ingezet om woningcomplexen sneller, veiliger en nauwkeuriger in kaart te brengen. De stap sluit aan bij BAM’s ambitie om digitalisering verder te versnellen. Drone-technologie verhoogt de arbeidsproductiviteit en draagt bij aan het oplossen van het tekort aan technisch geschoolde medewerkers. Naar verwachting worden in ons land tot 2030 ongeveer 2,5 miljoen woningen gerenoveerd en verduurzaamd. Daarbij duiken steeds vaker drones op, wat leidt tot een stijging in de vraag naar deze dienstverlening en schaarste. De samenwerking met Droneview stelt BAM in staat om sneller op te schalen. Droneview levert ondersteuning over de volledige keten, van dronevluchten en inspecties tot dataverwerking, 3d-modellering en digitale oplevering via een geavanceerd online-klantportaal. Het bedrijf voert drone-inspecties uit aan woningen, bedrijfsmatige gebouwen, bruggen en andere objecten en levert nauwkeurige driedimensionale modellen voor ontwerp en uitvoering.  Axis lijft FF Group in Het Zweedse Axis Communications (videobewaking) neemt de FF Group over, gespecialiseerd in edge ai en data-analyse. Het Tsjechische bedrijf ontwikkelt intelligente software die kentekenherkenning, intelligente gegevensverwerking en camera-naar-camera-communicatietechnologieën combineert. De overname biedt Axis een breder portfolio om zich verder te ontwikkelen in de groeiende markt voor verkeersoplossingen. ECFG ondersteunt NBCL Investeerder ECFG gaat het Nijmeegse medtechbedrijf NBCL financieel en strategisch helpen om toegang te krijgen tot de veelbelovende Amerikaanse markt. Ook stelt het nieuwe groeigeld NBCL in staat om de internationale opschaling van haar chirurgische point-of-care-diagnostiek te versnellen. NBCL biedt een oplossing waarmee chirurgen tijdens een operatie binnen enkele minuten cruciale diagnostische informatie krijgen. De technologie wordt ingezet bij bijschildklier-operaties waarbij snel inzicht nodig is om te bepalen of een ingreep volledig is geslaagd. Inmiddels gebruiken meer dan honderd ziekenhuizen in Europa het platform. Orangerock in AI Ready Orangerock steekt geld in AI Ready, het Enschedese bedrijf achter het ai-platform Artific. De investeringsmaatschappij treedt naast Wadinko toe als medeaandeelhouder van AI Ready. Artific helpt organisaties hun bedrijfsprocessen te verbeteren met behulp van kunstmatige intelligentie. Samengewerkt wordt met diverse partners, elk specialist in hun eigen vakgebied, om de technologie succesvol te implementeren binnen uiteenlopende sectoren. Artific claimt ongeveer honderd klanten te hebben zoals Basic-Fit, Hanos, Marktplaats, Veiligheidsregio Twente en Vechtstede Notarissen. SoftwareOne lonkt naar channel SoftwareOne wil in 2026 meer channel-activiteiten ontplooien. Deze leverancier van software en cloud-oplossingen ziet in de Benelux meer mogelijkheden. Doelgroep zijn managed service providers (msp’s) die het mkb bedienen. Volgens SoftwareOne missen die dienstverleners vaak bepaalde it-kennis waarmee ze zijn te helpen. Benny van der Poel, channel salesmanager Benelux, is van mening dat msp’s vaak geen budget hebben om een expert aan te nemen. ‘Daar kunnen ze dan onze assistentie bij inroepen.’ KnowBe4 in deepfake-training KnowBe4 (riskmanagement) lanceert een nieuwe, op maat gemaakte deepfake-training. Doel is organisaties te beschermen tegen frauduleuze videogesprekken, door ai gegenereerde phishing-aanvallen en andere cyberdreigingen waarbij deepfakes worden ingezet. Volgens het Entrust 2026 Identity Fraud Report spelen deepfakes een rol in één op de vijf pogingen tot biometrische fraude. 
Ai-toepassingen krijgen vaart in 2026 
1 week
Bestuurders van Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen zijn optimistischer dan vorig jaar over hun eigen bedrijf. Ziet 92 procent 2026 zonnig in, vorig jaar geleden was dat 85 procent.  Dit blijkt uit het jaarlijkse onderzoek van ING naar de strategische prioriteiten van het grootbedrijf. Maar er zijn ook bedenkingen. Boven aan de lijst van zorgen staat het toenemende gebruik van artificiële intelligentie (ai), gevolgd door personeelstekorten en voldoende kunnen investeren in digitalisering. Om talent te behouden, wordt ingezet op carrièremogelijkheden, aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden en ondersteuning bij werk-privébalans. Tempo Nederlandse topbestuurders zetten in 2026 vol in op versnelling van ai-toepassingen, naast innovatie op cybersecurity en technologische doorontwikkeling van producten en diensten. Negentig procent van de ondervraagden voert het tempo op. De opkomst van ai heeft een grote impact op het bedrijfsleven. Het leidt tot meer investeringen en het aantrekken van talent voor nieuw ontstane functies, terwijl andere functies vervallen. Een krappe tweede derde van de bestuurders ziet nu al sterke invloed op de bedrijfsprocessen. Ruim tachtig procent verwacht bovendien grote invloed op het verdienmodel van de onderneming. Investeringen in ai hebben dan ook een hoge prioriteit: in it-infrastructuur, zoals cloud en datacenters maar ook in operationele efficiëntie en data-analyse. Bijna driekwart van de managers denkt deze investeringen binnen twee jaar terug te verdienen. Komend jaar ligt de strategische focus op drie punten: het financieren van ai-initiatieven (56%), het aantrekken van personeel voor nieuwe functies (48%) en het doen van overnames om technologische capaciteiten te versterken (39%). In toenemend aantal topbestuurders verwacht dat ai functies gaat vervangen. Een kwart verwacht dat dit ‘zeker’ zal gebeuren, waar dat de afgelopen twee jaren negentien en zes procent was. De gemiddelde verwachting is dat een kwart van de functies in huidige vorm verandert. Alle ai-typen hebben impact, met ‘machine learning’ (voorspellende modellen) als belangrijkste, gevolgd door ai voor data-analyse en business intelligence, daarna robotic process automation (intelligente automatisering) en generatieve ai (tekst, beeld, content). De grootste verandering wordt binnen de it-afdeling verwacht, gevolgd door r&d en sales. ING heeft dit onderzoek afgelopen november onder 261 bestuurders op C-niveau laten uitvoeren door onafhankelijk onderzoeksbureau Toluna (voorheen MetrixLab).
Haven van de toekomst: digitaal en klimaatneutraal
1 week
De haven van Rotterdam verwerkt vele miljoenen tonnen goederen per jaar. Ai ondersteunt daarbij steeds vaker: van weersvoorspellingen en vaarwegplanning tot containerlogistiek en energiebeheer. Elk jaar verwerkt de haven van Rotterdam vierhonderd miljoen ton goederen. Invoer, uitvoer en transshipment. Bulk en containers. Vrachtwagens, trein, binnenvaart en zeevaart. Containerschepen van honderden meters lang, gas carriers en binnenvaart. Het moet allemaal op elkaar aansluiten, op tijd en zo snel mogelijk. Met behulp van ai ontwikkelt de haven zich tot een realtime, digitaal en klimaatneutraal ecosysteem, vertelt Saskia Mureau, director customer digital bij Port of Rotterdam. Hoe gebruiken jullie momenteel ai in de supply chain? Saskia Mureau, director customer digital bij Port of Rotterdam ‘Het succes van de Rotterdamse haven is niet af te meten aan de tonnen die er worden overgeslagen, maar aan de impact die er wordt gecreëerd,’ zet Mureau voor. ‘De haven van de toekomst is een haven die in staat is zich het beste aan te passen aan de veranderende wereld: een haven die digitaal en klimaatneutraal is. Waar energie komt van windparken op zee, waar operaties voorspelbaar zijn door het gebruik van real time data en schepen zonder wachttijden door de haven kunnen varen. En waar geld en tijd wordt bespaard door optimaal gebruik te maken van ai. Havenbedrijf Rotterdam zet ai nu in voor data en analyse om de performance van de haven te verbeteren, zoals voor de lokale weersvoorspelling en de impact daarvan op de vaarwegplanning. In de logistiek richting het achterland zit ai in digitale applicaties als Routescanner, waarmee verladers en retailers kunnen bepalen hoe ze hun containers vervoeren van deur tot deur, met een geringe footprint.’ Wat zijn jullie ai-plannen voor de komende vijf jaar? ‘We identificeren op dit moment hoe ai strategisch verschil kan gaan maken in de haven. We willen graag een real time haven worden waar planningen gedeeld worden voor efficiënte logistiek. In het industriële havencomplex gaat ai bedrijven helpen energiekosten te verlagen en inzichten te geven. We gebruiken ai bijvoorbeeld om een virtueel energiesysteem met data en inzichten te ontwikkelen voor windenergie, zonnepanelen, walstroom en batterij-opslag.’ Wat zijn de valkuilen bij implementatie van ai in de supply chain? ‘Goede datakwaliteit is heel belangrijk. We kunnen als logistiek epicentrum alleen succesvol zijn als we op een veilige manier data kunnen delen. We merken ook dat het belangrijk is om te zien hoe voordelen gedeeld kunnen worden. Als iets beter is voor het systeem, levert dat niet altijd evenveel op voor een individueel bedrijf. Duidelijk kijken naar belangen en dáár inventieve oplossingen voor vinden, samen met de markt, dat is onderdeel van onze projecten.’ Hoe bereid je de menselijke workforce voor op ai? ‘We zien vooral hoe de ‘mens en ai’ samen succesvol kunnen zijn en zetten in op het ontwikkelen van skills op ai-gebied voor de werkvloer. Daarnaast werken we samen in initiatieven zoals PortCall.Zero. Dit is een project van de Rotterdam School of Management, Erasmus University (RSM) en de TU Delft Campus, dat ai gebruikt om de efficiëntie van havenoproepen te verbeteren en zo scheepvaartemissies te verminderen. Het project is gericht op het besparen van aanzienlijke hoeveelheden emissies en is een vijfjarig initiatief dat financiering heeft ontvangen van NWO.’ Ai linkt zee met rivierEen mooie use case is de integrale planning voor de afhandeling van de containerbinnenvaart in de haven, Nextlogic. Dit jaar zal de containeroverslag in Rotterdam doorgroeien tot boven 14 miljoen teu (‘twenty foot equivalent unit’, de standaardmaat voor containers). De binnenvaart heeft momenteel een aandeel van 34 procent in het containervervoer tussen de Maasvlakte en het achterland. Om al die groei te faciliteren streeft de haven naar een optimale containerbinnenvaartketen. Centraal daarin staat Nextlogic, dat na een lange, zorgvuldige pilot in 2023 werd ingevoerd. Met het systeem worden binnenvaartschepen sneller afgehandeld en kunnen terminals hun kades optimaal benutten. Binnenvaartoperators geven vooraf voor elk binnenvaartschip de bezoek-, rotatie- en ladinginformatie door aan het systeem. Terminals doen hetzelfde voor de beschikbare kadecapaciteit. ‘Nextlogic vergelijkt deze informatie met elkaar en creëert voor iedere partij een zo goed mogelijk schema. De planning wordt 24/7 automatisch geoptimaliseerd’, aldus Mureau. De deelnemende binnenvaartschepen zijn gemiddeld twintig procent sneller klaar in de haven. ‘Hoe meer binnenvaartoperators en terminals deelnemen, des te groter de voordelen. Vroeger moesten binnenvaartschepen vaak onnodig lang wachten tot ze aan de beurt waren bij een terminal. Hun portcall is afhankelijk van de binnenkomst van de grote containerschepen. Nu ontvangen ze hun planning via Nextlogic en wordt de wachttijd beperkt door het slim plannen. Dat scheelt ook uitstoot. Het betekent dat de operators meer calls kunnen doen en dus meer opdrachten kunnen afhandelen.’ Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #7.
Microsoft voert valutacorrectie uit
1 week
Microsoft doet zowaar ook aan prijsverlagingen. Voordat per 1 juli 2026 de prijzen van de meeste Microsoft 365-abonnementen wereldwijd stijgen, soms tot wel 33 procent, komt er een valuta-aanpassing die voor Europese enterprise-cloud klanten gunstig kan uitpakken.  Afgelopen donderdag kondigde Microsoft een correctie aan van een verhoging uit 2024 die destijds was doorgevoerd vanwege een daling van de euro ten opzichte van de dollar. Nu de euro is gestegen, kan de facturatie in die valuta per 1 februari aanstaande met 7,4 procent omlaag voor een deel van de Microsoft Commercial Cloud-diensten. Hieronder vallen ‘enterprise grade’ cloud-contracten zoals M365.  Volgens Microsoft maakt deze aanpassing deel uit van een bredere valuta-harmonisatie, bedoeld om prijsverschillen tussen regio’s te verkleinen. De tarieven voor on-premises software vallen hier buiten, evenals Azure-diensten in het kader van de Microsoft Customer Agreement (MCA). Maar in dollars gerekend gaat Microsoft volgend jaar onverdroten verder met het verhogen van de prijzen van zijn Microsoft 365-abonnementen. De afgelopen jaren heeft de leverancier al regelmatig de prijzen van de M365-abonnementen verhoogd, vaak onder het mom van ‘vereenvoudiging’ of uitbreidingen in de suites.  Volgens licentie-adviesbureau BeSharp Experts zijn zakelijke klanten de laatste drie jaar structureel meer gaan betalen. Managing partner Kevin Pastor ziet over deze periode in dollars gemeten een cumulatieve stijging (totaal van alle stijgingen samen) van 15 tot 25 procent. M365 E3, een veel gebruikt cloudproduct werd 23 procent duurder. 
Gemeenten missen helder stelsel voor digitale veiligheid
1 week
Gemeenten hebben nog geen helder stelsel van bevoegdheden en verantwoordelijkheden rond digitale veiligheid. Ze zijn onvoldoende digitaal weerbaar. Structurele afspraken en middelen zijn nodig om hun cyberveiligheid te versterken. Dit blijkt uit het onderzoeksrapport ‘Cyberweerbaarheid binnen gemeentegrenzen. In dit rapport wordt het bestuurlijk convenant digitale veiligheid uitgewerkt dat eerder tussen de gemeenten en het Rijk is gesloten. Nodig zijn concrete maatregelen, zoals betere informatie-uitwisseling, duidelijke verantwoordelijkheden en structurele financiering. Staatssecretaris Eddie van Marum (Digitalisering) heeft deze rapportage naar de Tweede Kamer gestuurd. Er is een tekort aan actuele informatie over dreigingen, kwetsbaarheden en incidenten. Structurele financiering ontbreekt, waardoor investeringen in cyberweerbaarheid vaak ad hoc zijn. Aanbevelingen Het rapport komt tot de volgende aanbevelingen: Versterken van informatiepositie: Gemeenten moeten sneller en beter toegang krijgen tot dreigingsinformatie; Heldere rolverdeling: Lokale bestuurders moeten weten welke bevoegdheden zij hebben bij digitale incidenten; Structurele middelen: Er wordt gepleit voor vaste financiering om digitale veiligheid duurzaam te verbeteren. In de praktijk betekent dit dat gemeenten meer steun krijgen van het Rijk, maar ze moeten ook zelf hun organisatie en bestuur beter voorbereiden op digitale dreigingen. Nodig is een overgang van losse initiatieven naar een meer systematische aanpak van cyberweerbaarheid binnen gemeentegrenzen. Complex Het rapport legt de basis voor een structureel stelsel van digitale veiligheid op lokaal niveau, vergelijkbaar met hoe fysieke veiligheid al is georganiseerd. De uitdagingen die gemeenten hebben rond digitale veiligheid, worden complex genoemd. Het lokale landschap kent vier aandachtsgebieden:  Interne digitale veiligheid; Ontwrichting binnen gemeentegrenzen als gevolg van een cyberincident; Cybercrime en gedigitaliseerde criminaliteit; Online aangejaagde openbare-ordeverstoringen. NDS Resultaat van dit onderzoek is een overzicht van het lokale landschap op het gebied van beleid, uitvoering en toezicht voor deze vier aandachtsgebieden. Een belangrijke vervolgstap is om mogelijke overlap of hiaten in de verantwoordelijkheidsverdeling en lopende activiteiten te identificeren. Waar nodig, vindt bijsturing plaats.  Het convenant maakt deel uit van de Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS). De bevindingen uit het onderzoeksrapport en de opvolging van de daarin gedane aanbevelingen zullen tevens worden betrokken bij de verdere uitwerking van de Investeringsagenda voor de NDS. Deze agenda vormt een belangrijk instrument om gericht te investeren in de structurele versterking van de digitale weerbaarheid van het lokaal bestuur.
Kabinet zet mes in 500 regels: eerste 218 al geselecteerd 
1 week
Liefst vijfhonderd onnodig ingewikkelde regels worden vereenvoudigd. In de drie maanden dat de verschillende ministeries hiermee bezig zijn, is van 218 bestaande regels al zeker dat het kabinet daarmee aan de slag gaat.  Minister Vincent Karremans (Economische Zaken) heeft goede hoop dat voor de zomer van 2026 kan worden begonnen met het schrappen of verminderen van de druk van vijfhonderd regels. Zo blijkt uit een Kamerbrief.  Verschillende manieren dienen zich aan voor het reduceren van de regeldruk. (Gedeeltelijk) schrappen, stroomlijnen, standaardiseren en vereenvoudigen leveren het meeste resultaat op. Soms kunnen ook data- en software-oplossingen helpen om de regeldruk te verlagen, bijvoorbeeld door betere koppeling met boekhoudsoftware.  Ook het meewerken aan uitvragen van het CBS gaat minder tijd kosten. Minister Karremans noemt als voorbeeld het aanleveren van gegevens voor het statistisch onderzoek ‘Internationale Handel in Goederen’ (export). Bekeken wordt hoe de gegevens uit de ViDA richtlijn (VAT in the Digital Age) kunnen aansluiten op de statistiek-behoeften. De uitvraag kan dan drastisch worden verminderd of wellicht zelfs worden gestopt. Daarnaast verkort en vereenvoudigt het CBS de aanlevering van gegevens voor statistisch onderzoek naar ict-gebruik bij bedrijven. Dit kan door inzet van nieuwe bronnen en het efficiënter opzetten vragenlijst. WBSO Verder wordt gewerkt aan vermindering van administratieve lasten rond de WBSO (Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk). Bij een aanvraag voor een WBSO-ontwikkelingsproject moet de gebruiker onderbouwen dat er sprake is van de ontwikkeling van een technisch nieuw product, proces of programmatuur. Zeker bij software kan dat lastig zijn. Economische Zaken gaat aan de slag met de aanbevelingen uit het evaluatierapport WBSO rond doelgroepbereik, administratieve lasten (urenadministratie), en aansluiting op r&d‑praktijk. Bedrijven ervaren vooral de verplichtingen rond urenregistratie en kostenadministratie als zwaar. Aanbestedingen en de EU AI Act Eenvoudiger ook worden de procedures bij aanbestedingen. De inschrijvers kunnen straks makkelijker administratieve fouten herstellen. Daarnaast komt er een nieuwe aanbestedingsprocedure bij wezenlijke wijziging van een overheidsopdracht, zonder dat dit tot veel extra regeldruk leidt.  Ook wordt het gemakkelijker om aan de EU AI Act te voldoen. Aanbieders van hoog-risico ai-systemen krijgen flexibiliteit om een monitoringssysteem op te zetten dat past bij de context van hun bedrijfsvoering.  Andere plannen In plaats van het versoberen van de expatregeling al naargelang iemand in Nederland werkt is gekozen voor het aanpassen van het tarief naar 27 procent. Hierdoor is voorkomen dat de administratieve lasten voor bedrijven die gebruik maken van de expatregeling is gestegen.  Justitie & Veiligheid bekijkt voor bv’s en verenigingen de mogelijkheid van een digitale vergadering, als de statuten dat toelaten. Dat levert een vereenvoudiging en meer flexibiliteit op omdat deze rechtspersonen in het vervolg zelf kunnen bepalen of zij fysiek of digitaal willen vergaderen.  Het ministerie bereidt ook een wetsvoorstel voor waarin staat dat de bevoegdheid van digitale deelname aan een algemene vergadering van aandeelhouders niet meer in de statuten geregeld hoeft te worden. En Economische Zaken werkt aan één loket voor de aanlanding van onderzeese datakabels.
Kort: Nieuwe KPN-cao mét reservistenregeling, Philips koopt Spectrawave (en meer)
1 week
In dit nieuwsoverzicht: KPN’s nieuwe cao, Philips eerste grote ai-overname, Cegeka stapt over naar een klimaatneutrale cloud, CBS-cijfers over stijgend stroomverbruik bij datacenters, theatervoorstelling over statushouders en it en Beyonder als merk. Nieuwe cao met reservisten-regeling bij KPN Bij KPN gaan de lonen voor 9.600 werknemers in anderhalf jaar omhoog met 5 procent. CNV-onderhandelaar Marten Jukema is positief over het cao-resultaat. Naast de loonsverhoging is de cao verder gemoderniseerd met afspraken over onder meer zorgverlof, een reservisten-regeling en de mogelijkheid om arbeidsvoorwaarden flexibel in te zetten afhankelijk van iemands levensfase. Het sociaal plan van KPN is verlengd en geldt tot 1 januari 2028.KPN-werknemers die zich naast hun baan part-time als reservist bij het leger willen inzetten, krijgen hiervoor een aantal uren doorbetaald verlof. In eerste instantie gaat het om twee keer de wekelijkse arbeidsduur. Als de opleiding of operationele inzet langer duurt, kan het doorbetaald verlof worden uitgebreid naar vier keer de wekelijkse arbeidsduur. Bij een nog langere inzet worden met de werknemers individuele afspraken gemaakt over onbetaald verlof en een terugkeergarantie. Reservisten vormen de flexibele schil van de krijgsmacht en worden ingezet wanneer extra personeel nodig is, bijvoorbeeld bij rampenbestrijding, beveiliging of specialistische ondersteuning, zoals ict-expertise. Philips lijft Spectrawave in Philips zet vol in op ai ter ondersteuning van hartpatiënten. Maandag werd de overname van het Amerikaanse Spectrawave aangekondigd, specialist op gebied van ai-ondersteunde beeldvorming en ai-gestuurde fysiologie. Het bedrijf uit Boston, opgericht in 2017, heeft grote stappen gemaakt bij kunstmatige intelligentie voor coronaire intravasculaire beeldvorming en fysiologische beoordeling van de kransslagaders. Die technologie past goed bij Philips’ Azurion-platform voor beeldgestuurde therapie Philips en Spectrawave denken dat de convergentie van intravasculaire beeldvorming, coronaire fysiologie en ai de behandeling van elke patiënt met coronaire hartziekte fundamenteel kan verbeteren. Coronaire hartziekte is de meest voorkomende vorm van hartziekte, die wereldwijd meer dan 300 miljoen mensen treft Het concern noemt de acquisitie een belangrijke stap in de uitbreiding van haar portfolio met baanbrekende, ai-gestuurde technologieën. Die kunnen clinici helpen bij het nemen van beslissingen, het begeleiden, behandelen en bevestigen van behandelingen in één setting. Het betekent een uitbreiding van de keuzemogelijkheden voor clinici en integratie van ai in het gehele coronaire portfolio. Philips heeft geen financiële details bekendgemaakt.  Cegeka op weg naar klimaatneutrale clouddiensten Ict-dienstverlener Cegeka wil tegen 2030 volledig klimaatneutrale clouddiensten aanbieden vanuit zijn datacenters in Nederland en België. De bouw van een eigen windturbine en de afname van energie uit een nieuw zonnepanelenpark in België moeten daar aan bijdragen. Samen zullen ze vanaf 2026 voldoende groene stroom opwekken om het equivalente stroomverbruik van Cegeka’s datacenters, kantoren en elektrische auto’s te dekken in beide landen. De windturbine en het zonnepark worden gebouwd op twee locaties in België. Het zonnepark zal eind 2025 operationeel zijn; de windturbine volgt begin 2026 De investering past in een breder stappenplan waarin Cegeka zijn gehele cloud-infrastructuur duurzamer maakt. ‘Voor een ict-bedrijf als het onze zijn datacenters grote energieverbruikers. Door die volledig op groene stroom te laten draaien, zetten we een enorme stap richting klimaatneutraliteit,’ aldus Luc Greefs, manager Global Operations bij Cegeka.  Grote datacenters verbruiken steeds meer stroom Het CBS heeft uitgerekend dat datacenters vorig jaar 5.100 GWh stroom verbruikten, 4,6 procent van het totaal in Nederland. Dat is evenveel als bijna twee miljoen woningen. Hiermee zet de toename van het verbruik van datacenters door, zij het minder sterk. De stroomleveranties aan deze datacenters stegen vergeleken met 2021 met 37 procent. Deze toename is minder dan tussen 2018 en 2021, toen de levering met 58 procent steeg.  De stijging concentreert zich op de groep van ongeveer 45 grote datacenters die boven de 10 GWh zitten. Deze groep is ongeveer gelijk in aantal gebleven, maar slokken wel steeds meer stroom op. Nederland telt ongeveer tweehonderd datacenters. Niet meegeteld zijn eigen faciliteiten die sommige bedrijven en instellingen hebben voor grootschalige dataopslag en -verwerking. Statushouders in de it Maandag 15 december start een theaterprogramma dat werkgevers leert over de inzet van statushouders in de it. Daarbij worden oplossingen voor arbeidstekorten aangereikt, met praktijkvoorbeelden uit deze sector. Hoewel nieuwkomers een belangrijke rol kunnen spelen om de arbeidstekorten in ons land te verkleinen, overwegen werkgevers amper om hen in dienst te nemen. Organisatoren zijn NewBees Inc, de culturele stichting Wat we doen en partner Goldschmeding Foundation. Beyonder Little Rocket (Nederland) en Ambient Digital (Duitsland) gaan verder als Beyonder. Beide organisaties maakten al deel uit van de Beyonder Group, maar vonden het tijd worden voor een ‘rebranding’. Ze gaan voortaan als één merk naar buiten treden. Beyonder richt zich op het moderniseren van legacy-systemen, het inzetten van ai-toepassingen en het automatiseren van complexe processen. Met ruim 250 digitale professionals wordt vooral het middensegment bediend.
Generatieve ai voorbij de hype: wat echt werkt voor it-leiders
1 week
BLOG – Generatieve ai (gen-ai) is bezig de toekomst van it – en mogelijk zelfs de wereld – ingrijpend te veranderen. Volgens Forrester (2024) verwacht 67 procent van de ai-beslissers het komende jaar meer te investeren in gen-ai. Blijft de vraag: welke toepassingen zijn waardevol en welke niet meer dan een tijdelijke trend? Tijd om de meest voorkomende mythes aan te wijzen om zo te analyseren waar gen-ai daadwerkelijk innovatie kan stimuleren en waar sprake is van een hype. Mythe 1: Gen-ai zal werknemers vervangen Je kunt het nauwelijks over gen-ai hebben zonder dat het gesprek uitkomt op het vervangen van banen. De kracht van gen-ai ligt juist in het versterken van teams, niet in het overnemen ervan. Een ai-assistent biedt waarde door inzichten te delen, repetitieve taken te automatiseren en responstijden te verbeteren, maar menselijke intuïtie en probleemoplossend vermogen blijven cruciaal. It-analisten, beveiligingsteams en klantenservice medewerkers begrijpen de specifieke systemen, het dreigingslandschap en de strategische doelen van een organisatie op een manier waar ai simpelweg niet tegenop kan wegen. ai-assistenten kunnen zich richten op repetitieve taken, zodat medewerkers zich kunnen concentreren op complexere en meer impactvolle projecten. Mythe 2: Gen-ai is onbetrouwbaar omdat het gebruikmaakt van openbare gegevens Gen-ai maakt vaak gebruik van publieke informatie afkomstig van het internet. Maar in een zakelijke context is het mogelijk om deze modellen te verrijken met interne, gecontroleerde data via retrieval augmented generation (rag) om op maat gemaakte antwoorden en een breed scala aan use-cases te bieden. Zo kan een ai-systeem antwoorden genereren op basis van je eigen informatie, volledig afgestemd op je organisatie, processen en behoeften. Deze aanpak verkleint de kans op zogeheten hallucinaties en leidt tot antwoorden die inhoudelijk kloppen, bruikbaar en up-to-date zijn. Bovendien onthoudt de assistent context uit eerdere zoekopdrachten en interacties. Hierdoor kunnen ze zich voortdurend verbeteren en nauwkeurigere inzichten bieden. Mythe 3: Gen-ai brengt onbeheersbare veiligheids- en privacyrisico’s met zich mee De zorgen rond veiligheid en privacy zijn terecht, maar niet onoverkomelijk. Gen-ai-systemen moeten en kunnen worden ontworpen met robuuste beveiligingsmaatregelen, zoals encryptie, toegangsbeheer en naleving van privacywetgeving. Door gebruik te maken van technieken zoals rag, halen organisaties op een veilige en controleerbare manier informatie uit hun eigen gegevens. Zo blijft de output betrouwbaar, contextspecifiek en afgestemd op rollen binnen de organisatie. It-leiders kunnen ook kiezen om private ai-modellen te implementeren binnen de eigen infrastructuur, waarin gevoelige persoonlijk identificeerbare informatie standaard worden versluierd en veiligheidsrisico’s worden geminimaliseerd. Mythe 4: Je moet wachten tot gen-ai volwassener is voordat je ermee aan de slag gaat Veel organisaties denken dat ze beter kunnen wachten, maar in werkelijkheid is gen-ai vandaag al veilig en effectief te implementeren. Uit een recent onderzoek blijkt dat 93 procent van de C-level executives gen-ai al heeft geïmplementeerd of van plan is hierin te investeren. Zij verwachten onder andere omzetgroei door het realtime verwerken van gegevens, het inzetten van data-analyse bij besluitvorming en het gebruik van ai voor data gedreven inzichten. Hype zal aanhouden Gen-ai is niet meer weg te denken. Hoewel de huidige hype op termijn mogelijk af zal nemen, blijft de impact groot. Daarom is het belangrijk dat organisaties nu al investeren in een sterke datastructuur als basis voor verantwoord ai-gebruik. Voor it- en bedrijfsleiders is het cruciaal om feit en fictie van elkaar te scheiden en gen-ai op een verantwoorde manier te integreren. Gen-ai is een krachtig hulpmiddel dat, mits zorgvuldig geïmplementeerd, de productiviteit kan verhogen, de besluitvorming kan verbeteren en innovatie kan stimuleren, zonder concessies te doen aan beveiliging of compliance. Langetermijnstrategieën die gericht zijn op schaalbaarheid, gegevensprivacy en ethisch gebruik vormen de basis voor een duurzame inzet. Door proactief te blijven en mee te bewegen met ontwikkelingen binnen het technologische en regelgevende landschap, kunnen organisaties gen-ai met vertrouwen omarmen. Gen-ai is geen tijdelijke trend, maar een transformatieve kracht met blijvende waarde voor wie bereid is om er bewust en strategisch mee aan de slag te gaan. Arno van de Velde, principal solutions architect, Elastic
Nederlands zaaigeld voor Antwerps XFA
1 week
Het Nederlandse Curiosity Ventures doet mee aan een seedronde waarme het Antwerpse cybersecuritybedrijf XFA 1,5 miljoen euro heeft opgehaald. Met het kapitaal wil de startup zijn oplossing voor een prangende it-uitdaging verder uitrollen: het beveiligen van de geschatte 60 procent aan werkapparaten die buiten het bereik van het traditionele mobile device management vallen.Overal hetzelfde probleemXFA’s technologie wil deze kloof sluiten met een pragmatische en privacy-first benadering die elk toestel dat voor werk wordt gebruikt detecteert en de beveiliging ervan onmiddellijk verifieert op het moment van inloggen. ‘Gedurende onze carrières zagen we overal hetzelfde probleem: it-teams investeren zwaar in het afdwingen van controle over toestellen, maar het merendeel van de apparaten blijft onbeheerd en kwetsbaar’, aldus ceo en medeoprichter Lars Veelaert. Cto en medeoprichter Gijs Van Laer vult aan: ‘Onze technologie ontdekt elk toestel, begeleidt gebruikers om vereiste beveiligingsupdates uit te voeren en verifieert de beveiliging zonder beheer of voorafgaande kennis van het toestel te vereisen.’De oplossing van XFA kan met een eenmalige setup van vijftien minuten voor een volledige organisatie worden ingezet, waardoor bedrijven in slechts enkele weken volledige devicebeveiliging kunnen bereiken. Vandaag beveiligt XFA al duizenden toestellen wereldwijd, met klanten verspreid over Europa, Noord-Amerika en Azië.Fundamentele veranderingHet bedrijf werkt samen met geautomatiseerde compliance-platformen zoals Vanta om device-beveiligingsbewijs te stroomlijnen voor certificeringen zoals ISO 27001, SOC 2 en NIS2. Onlangs kondigde XFA ook een samenwerking aan met PwC om ondernemingen te helpen veilig hybride werken vanaf elk toestel mogelijk te maken.De seedronde werd geleid door ScaleFund uit België en Curiosity uit Nederland. Lisa Brouwer, principal bij Curiosity, benadrukt de verschuiving in de sector: ‘Beveiliging ondergaat een fundamentele verandering. Met werken op afstand, de opkomst van bring-your-own devices en flexibel talent als nieuwe norm, kunnen bedrijven niet langer vertrouwen op traditionele manieren om toestellen veilig te houden’, stelt ze. De investering van 1,5 miljoen euro stelt XFA in staat om uit te breiden voorbij het huidige platform, gebruikmakend van de nieuwste ontwikkelingen in zowel cryptografie als ai,ScaleFund en Curiosity worden in deze investeringsronde vergezeld door XFA’s eerdere investeerders PMV, Seeder Fund en Investee.
Commerciële quantumcomputer komt dichterbij
1 week
Vooral geschoold talent blijkt momenteel de grootste hinderpaal bij de verdere exploitatie van quantum computing. In elk geval komt de commerciële uitrol van quantum computing in het vizier. IBM haalt zelf 2030 aan als het jaar van de commerciële quantum-lancering.Uit de Quantum Computing Readiness Study, die IBM deze week presenteerde, blijkt dat organisaties wereldwijd fors meer investeren in quantumcomputing: gemiddeld gaat elf procent van het r&d-budget naar de technologie, tegenover zeven procent vorig jaar. Toch blijft de voorbereidingsgraad laag met een gemiddelde Quantum Readiness Index van 28 op honderd (weliswaar een stijging van zes punten tegenover 2023).Vooral het tekort aan gekwalificeerd talent remt de vooruitgang af. Van alle ondervraagde bedrijven wijst 61 procent een gebrek aan gekwalificeerd talent als het grootste obstakel aan. Dat probleem speelt zelfs nog sterker in Europa. De andere belangrijke belemmeringen waarmee alle organisaties worden geconfronteerd bij de overstap naar quantumcomputing zijn onvolwassen technologie (56%), onduidelijke tijdschema’s voor use cases (46%) en dure hardware (41%).IBM waarschuwt dat bedrijven die nu een quantumstrategie ontwikkelen een aanzienlijk hogere roi kunnen verwachten. Ofwel, Europa — en België in het bijzonder — moet versneld investeren in talent, ecosystemen en praktische implementaties om competitief te blijven. Commercieel beschikbaar Tijdens het recente Put AI to Work-event van IBM in Brussel, waar ook een ronde tafel over quantum aan werd gekoppeld, gaf Petra Florizoone, director of global partnerships & business development voor IBM Quantum, de timing aan om tegen 2029 een fouttolerante quantum-computer te hebben. Dat is een cruciale stap, aangezien quantumcomputers nog best fragiel kunnen zijn in hun werking.Eerder op de mainstage haalde Bart Windal, general manager IBM in België en Luxemburg, aan dat 2030 het jaar zou zijn waarin de eerste quantumcomputer commercieel beschikbaar zou komen.
Digitale sector steunt Wennink: knelpunten dringend oplossen
1 week
Vanuit de digitale sector is positief gereageerd op het advies van oud-ASML-topman Peter Wennink om de Nederlandse economie van nieuwe impulsen te voorzien. Veel voorstellen zijn niet op korte termijn te realiseren. Maar de belemmeringen die economische groei en innovatie afremmen, kunnen en moeten wel snel worden weggenomen. Wennink onderstreepte tijdens zijn toelichting op het rapport ‘De route naar toekomstige welvaart’ de urgentie waarmee dit moet gebeuren. Nederland heeft alles in huis om de ambities waar te maken, maar wel zijn politieke moed, leiderschap en vertrouwen nodig om het samen te doen. Zo luidt zijn boodschap aan premier Dick Schoof en demissionair minister Vincent Karremans (Economische Zaken) die tot het rapport opdracht hadden gegeven. Wennink: ‘Vertrouwen win je niet met woorden, maar met daden: een woning die er wél komt, een vergunning die wél wordt verleend, een energienet dat wél werkt. Zeer dringend is volgens de brancheverenigingen NLdigital, DINL (Digitale Infrastructuur Nederland) en Dutch Data Center Association (DDA) het oplossen van knelpunten in de infrastructuur. Vooral de netcongestie moet echt heel snel worden aangepakt, willen veel investeringen komen tot realisatie. Op korte termijn kan de bestaande netcapaciteit beter worden benut, via meer flexibiliteit en prioriteit-allocatie. NLdigital Volgens Jochem de Groot, hoofd public affairs en beleid bij NLdigital, is meer digitalisering van infrastructuurprocessen nodig. Zo ontstaat meer inzicht in de vraag wanneer tekorten zijn te verwachten en flexibilisering van de vraag gewenst is. In het rapport van Wennink wordt aanbevolen om de vergunningverlening te versnellen en de  regels te versnellen, maant Wennink. Verder roept hij op voor het talent te kiezen dat de toekomst nodig heeft. De Groot wijst op de krimpende beroepsbevolking waardoor we meer met minder mensen moeten doen. Dat vereist volgens hem het omarmen van artificial intelligence (ai). En daarvoor is weer nodig dat we de randvoorwaarden creëren die ai mogelijk maken. In dat kader moeten investeringen worden gedaan in ai-infrastructuur. De Groot hoopt dat de politiek de oproep van Wennink om meer te investeren in infrastructuur en innovatie als een sterk signaal oppakt. Wat dat betreft is er onder het demissionaire kabinet nogal wat misgegaan. Vooral het stopzetten van het Nationaal Groeifonds betekende een doorkruising van het beleid. Een andere belangrijke randvoorwaarde is het aanpakken van het gebrek aan ruimte voor datacenters. Het stroomlijnen van ruimtelijke procedures zou veel helpen. DINL Marijn van Vliet, directeur DINL, is blij dat het rapport pleit voor een stevige digitale ruggengraat van de economie. Telecomnetwerken, zeekabels, datacenters, hosting, internet exchanges en cloudtoegang zijn allemaal onmisbare schakels van dit ecosysteem. Maar in Nederland dreigt deze keten te verkruimelen, aldus Wennink. Van de negen zeekabels die nu naar Nederland lopen, is de helft aan het einde van zijn technische levensduur, en nieuwe aanlandingen vinden vooral in andere Europese landen plaats. Dat bedreigt de controle over het dataverkeer via Nederland en onze potentie als knooppunt: om alleen al aan de verwachte datavraag tussen Nederland en de VS te voldoen, zijn twee nieuwe intercontinentale zeekabels nodig. DDA Volgens de DDA laat het rapport Wennink overtuigend zien dat Nederland zijn positie als digitale koploper dreigt te verliezen als er niet snel wordt geïnvesteerd in de fundamenten van onze economie. Zonder voldoende datacenter-capaciteit, energievoorziening en ruimte voor groei komt onze positie in fintech, cloud en ai onder zware druk te staan, aldus de DDA. Wennink schetst in zijn rapport hoe de Nederlandse opslag- en bewerkingscapaciteit van data tegen beperkingen aanloopt. In Nederland mogen in slechts 2 van de 342 gemeenten hyperscale datacenters worden gebouwd. Ook de reguliere datacenter-capaciteit groeit langzaam in vergelijking met andere Europese landen. Dat uit zich in toenemende krapte, waarschuwt Wennink. Amsterdam heeft tot 2035 een bouwstop ingesteld. Hierdoor wijken bedrijven en onderzoeksinstellingen nu al uit naar andere digitale hubs in het buitenland. Koppositie verliezen Wennink wees vrijdagochtend  op de urgentie van harde infrastructuur voor ai: ‘Eén ding is absoluut zeker: als we steunen op ai, gaan we meer data gebruiken. Dus waar zijn die datacenters? Amsterdam verliest nu zijn koppositie aan Parijs en Frankfurt, omdat het tot 2035 geen nieuwe datacenters toelaat. We hebben harde infrastructuur nodig, anders kunnen kenniscentra niet groeien.’ Organiseer en financier publiek-private samenwerkingen om op korte termijn te investeren in intercontinentale en intra-Europese zeekabels, is zijn voorstel. En geef voorrang aan ruimte en energievoorziening voor (co-locatie) datacenters. Werk samen met gemeenten om ruimte en netcapaciteit slim te gebruiken, maar voer centrale regie op de benodigde capaciteit, aldus Wennink. Het rapport Wennink is de vertaling van het Europese Draghi-rapport naar de Nederlandse situatie. Volgens Tjark Tjin-A-Tsoi, ceo van TNO, is veel over Draghi gesproken, maar er is nog veel te weinig mee gedaan. ‘Met dit advies van Peter Wennink aan Nederland is het tijd voor actie. Het is tijd om woorden om te zetten in daden.’
Nederland voorzitter Europees digitaal consortium Edic
1 week
Nederland is voorzitter en gangmaker van het nieuwe gezamenlijke Europees consortium Edic, om digitale gemeenschapsgoederen te ontwikkelen. Het initiatief moet bijdragen aan digitale soevereiniteit en versterking van de Europese infrastructuur voor ai, cloud, cybersecurity en sociale netwerken. Na goedkeuring door de Europese Commissie, is het Edic (European Digital Infrastructure Consortium) Digitale Gemeenschapsgoederen officieel in Den Haag gelanceerd. Nederland is samen met ‘co-founders’ Duitsland, Frankrijk en Italië gangmaker om de digitale infrastructuur binnen Europa te versterken. Het consortium richt zich op het ontwikkelen van digitale gemeenschapsgoederen: open en transparante alternatieven voor diensten zoals ai, cloud computing, cybersecurity en sociale netwerken. Deze worden gezamenlijk ontwikkeld en beheerd door publieke en private partijen, waaronder kennisinstellingen en bedrijven uit Europa. Sterker digitaal ecosysteem Volgens staatssecretaris Eddie van Marum (Digitalisering) is de afhankelijkheid van technologie uit andere werelddelen te groot: ‘Tachtig procent van onze digitale technologie en infrastructuur komt nog uit niet-Europese landen. Dat kan en moet anders.’ Hij noemt het consortium een belangrijke stap richting digitale soevereiniteit. Het Edic Digitale Gemeenschapsgoederen zal bestaande Europese initiatieven ondersteunen via technische en juridische bijstand, en hulp bieden bij fondsenwerving. Daarnaast komt er een centrale plek, zowel fysiek als online, waar projecten terecht kunnen voor ondersteuning. ‘Burgers en bedrijven moeten erop kunnen vertrouwen dat de digitale overheid altijd blijft functioneren, ook in tijden van digitale dreiging of internationale spanningen,’ aldus de staatssecretaris. De doelstellingen van het consortium zijn onder meer het versterken van het digitale ecosysteem in Europa, het ontwikkelen van een duurzaam financieringsmodel en het stimuleren van het gebruik van digitale gemeenschapsgoederen door overheden, bedrijven en burgers. Art de Blaauw, directeur CIO Rijk en voorzitter van dit Edic, benadrukt het belang van schaalvergroting: ‘Met de [sic] EDIC Digitale Gemeenschapsgoederen bundelen we onze krachten en schalen we gezamenlijke Europese oplossingen op.’ Digitale samenwerking in EDIC Het Edic staat onder voorzitterschap van Nederland. Inmiddels zijn naast de vier oprichtende landen nog vijf landen aangesloten. Meerdere andere EU-lidstaten hebben interesse getoond om zich aan te sluiten. Het Edic is een juridisch instrument waarmee EU-lidstaten gezamenlijk digitale infrastructuurprojecten kunnen opzetten en uitvoeren. Edics worden opgericht op aanvraag van minimaal drie lidstaten, met goedkeuring van de Europese Commissie. Ze faciliteren samenwerking tussen publieke en private partijen en kunnen nieuwe infrastructuur bouwen of bestaande uitbreiden. Voorbeelden zijn ALT-Edic (taalmodellen), CitiVerse (digitale tweelingen van steden), DC-Edic (digitale commons) en Europeum-Edic (blockchain voor publieke diensten). Lidstaten bepalen zelf de governance en blijven open voor nieuwe deelnemers. Edics kunnen bij erkenning als internationale organisatie vrijstelling krijgen van btw en accijnzen.
Het nieuwe ransomwarehandboek: ai-gestuurde afpersing en data-first-aanvallen
1 week
BLOG – Ransomware ondergaat een enorme transformatie. Tussen april 2024 en april 2025 blokkeerde de cloudinfrastructuur van Zscaler bijna elf miljoen ransomwarepogingen. Dit komt neer op een stijging van circa 146 procent ten opzichte van het voorgaande jaar en is de grootste hoeveelheid sinds we dit bijhouden. Deze transformatie draait echter niet alleen om hoeveelheid, het gaat vooral om personalisatie.Wat begon als opportunistische aanvallen die gebruikmaakten van brute kracht om systemen te infiltreren en te versleutelen, zijn nu gerichte campagnes met data-afpersing en psychologische druk. Hierbij gaan cybercriminelen verder dan alleen encryptie; ze gebruiken de gestolen data als wapen en maken gebruik van generatieve ai om aanvallen met ongekende snelheid en precisie op te schalen.Exfiltreren In plaats van slachtoffers de toegang tot hun systemen te verhinderen, richten cybercriminelen zich nu vooral op het exfiltreren van gevoelige informatie en dreigen ze om het publiekelijk naar buiten te brengen. Deze tactiek speelt in op de angst voor ernstige reputatieschade, non-compliance en het verlies van intellectueel eigendom. Dit zet veel organisaties ertoe aan om toch losgeld te betalen, ongeacht de toegankelijkheid van hun systemen.Een sector die vaak wordt geplaagd, is de olie- en gassectorDeze verandering wordt vooral gedreven door de opkomst van generatieve ai. Verkenning, phishing en de ontwikkeling van malware is met deze technologie efficiënt te automatiseren. De huidige ransomwarecampagnes zijn dan ook zeer gepersonaliseerd, maken vaak gebruik van imitatie en richten zich op gebruikers met bevoorrechte toegang om de impact te maximaliseren. Breed, opportunistisch spammen heeft plaatsgemaakt voor gepersonaliseerde, op maat gemaakte inbraken waardoor grote laterale bewegingen binnen het netwerk van het slachtoffer mogelijk zijn. Om dit soort aanvallen tegen te gaan moeten it-teams ai-gestuurde verdedigingsstrategieën gebruiken en ai met ai bestrijden.DoelwittenNaast de verandering in ransomwaretactieken, is er ook een verandering in doelwitten. Het afgelopen jaar is het aantal ransomware-aanvallen sterk toegenomen in sectoren waar verstoring, datagevoeligheid en regelgeving een grote rol spelen. Met name de gezondheidszorg is een aantrekkelijk doelwit vanwege de enorme hoeveelheid protected health information (PHI). Deze sector heeft het afgelopen jaar maar liefst 725 inbreuken gezien en 275 miljoen blootgestelde dossiers. Ook technologie en productie waren erg vaak het aanvalsobject, vooral vanwege hun datarijke omgevingen en onderlinge operationele afhankelijkheid.Een andere sector die vaak wordt geplaagd, is de olie- en gassector. In deze sector is een toename zichtbaar van 935 procent in ransomware-anvallen. Dit komt vooral door de toegenomen automatisering en kwetsbare industriële controlesystemen, waardoor zelfs eenvoudige aanvallen zeer effectief zijn. Ook het aantal aanvallen op de landbouwsector neemt toe (+677%). De oorzaak hiervan is de snelle ontwikkeling van gedigitaliseerde landbouw, van slimme tractoren tot iot-sensoren. Deze digitalisering gaat sneller dan de cybersecurity-paraatheid van landbouworganisaties.Verouderde beveiligingHet probleem in deze gevallen is niet per se de digitale transformatie zelf, maar de verouderde beveiligingsarchitectuur. Ondanks de toenemende verfijning van ransomware, vertrouwen veel sectoren nog steeds op verouderde beveiligingsarchitecturen zoals vpn’s, firewalls en point solutions zoals anti-malware. Deze oplossingen zijn niet ontworpen om moderne dreigingen tegen te gaan. Daarnaast creëren gefragmenteerde systemen blinde vlekken in versleuteld verkeer, een beperkt zicht op dreigingen en inconsistente beleidshandhaving. Erger nog, ze verlenen vaak te veel toegang, waardoor aanvallers zich lateraal door netwerken kunnen bewegen zodra ze binnen zijn.Om deze en andere uitdagingen aan te pakken, pleiten experts voor het gebruik van cloud-native, ai-gestuurde zero-trust-architecturen. Deze platforms combineren de beveiliging voor gebruikers, apparaten en applicaties, ongeacht de locatie, terwijl ze de risico’s minimaliseren en de bescherming vereenvoudigen.AanvalsoppervlakOm moderne ransomware-dreigingen effectief het hoofd te bieden, moeten organisaties allereerst hun aanvalsoppervlak minimaliseren. Dit doen ze door gebruikers, applicaties en apparaten te verbergen achter een veilige cloudproxy. Deze aanpak elimineert openbare ip-adressen en directe netwerktoegang, waardoor het voor aanvallers aanzienlijk moeilijker wordt om kwetsbaarheden te vinden en te misbruiken.Een robuuste verdediging vereist ook proactieve maatregelen om initiële inbraken te voorkomen. Het uitvoeren van een transport layer security (tls)/secure socket layer (ssl)-inspectie, de implementatie van inline sandboxing en het isoleren van verdachte bestanden stoppen dreigingen voordat ze het netwerk bereiken.Het voorkomen van laterale bewegingen binnen het netwerk is even essentieel. Door directe verbindingen tussen gebruikers en applicaties tot stand te brengen, kunnen aanvallers zich niet langer vrij bewegen zodra ze binnen zijn. Ai-gestuurde segmentatie past de toegang verder aan op basis van gebruikersgedrag en context, terwijl misleidende technologieën potentiële aanvallers strategisch in gecontroleerde vallen lokken.Tot slot is het blokkeren van data-exfiltratie cruciaal om de impact van ransomware te beperken. Inline data loss prevention (dlp), cloud access security broker (casb)-technologieën en uitgebreide verkeersinspectie kunnen ongeautoriseerde gegevensoverdracht naar schaduw-it en command-and-control-infrastructuur voorkomen. Met deze geïntegreerde, door ai verbeterde strategieën blijven organisaties de nieuwste ransomwaretactieken voor en beschermen ze hun bedrijfsmiddelen beter.PrecisiewapenIn dit nieuwe tijdperk van ai-gestuurde data-afpersing heeft ransomware zich ontwikkeld tot een precisiewapen dat zowel technologische kwetsbaarheden als de menselijke psychologie uitbuit. Door de verschuiving van encryptie naar exfiltratie, versterkt door generatieve ai en gepersonaliseerde targeting, zijn aanvallen sneller en hebben ze een grotere impact. Naarmate cybercriminelen zich verder aanpassen, moeten organisaties met dezelfde flexibiliteit en snelheid reageren: ze moeten verouderde verdedigingsmechanismen vervangen door intelligente, geïntegreerde beveiligingsframeworks die dreigingen anticiperen, isoleren en neutraliseren voordat ze escaleren.En dat moet dringend gebeuren; de inzet is niet langer alleen operationeel, maar ook existentieel.Deepen Desai, evp, chief security officer, Zscaler
Kort: Consument vertrouwt ai minder maar gebruikt het meer, glasvezelexamens van FttX Certificering (en meer)
1 week
In dit nieuwsoverzicht: Consumentenvertrouwen in ai daalt, maar gebruik neemt toe, Lemontree krijgt nieuw directieteam, FttX Certificering geeft examens voor glasvezeltechnici-examens, Vilans kiest Info Support voor digitale zorgplatforms, en Conclusion legt digitaal fundament voor ecologisch windpark. Consumentenvertrouwen in ai daalt, maar gebruik neemt toe Bijna drie op de vijf consumenten gebruiken generatieve ai in plaats van traditionele zoekmachines voor productaanbevelingen, zo concludeert Capgemini uit eigen onderzoek. Het vertrouwen in ai daalde wereldwijd van 73 procent naar 58 procent, en in Nederland naar 52 procent. Vooral jongere generaties tonen vertrouwen: 38 procent van Gen Z en Millennials tegenover acht procent van Gen X en tien procent van babyboomers. Meer dan de helft van de consumenten is bereid extra te betalen voor ai-diensten die cyber security en databescherming garanderen, aldus de onderzoekers. Daarnaast wil 74 procent in Nederland dat ai-bedrijven wettelijk aansprakelijk zijn bij schade. Lemontree krijgt nieuw directieteam It-dienstverlener Lemontree, die zich richt zich op bedrijfskritische it-omgevingen in sectoren zoals zorg, logistiek en zakelijke dienstverlening, krijgt per 1 januari 2026 een nieuw directieteam, zo meldt het bedrijf. Oprichter Tony Johnson draagt de dagelijkse leiding van bedrijf in Alphen aan den Rijn over aan ceo Sjoerd Eckhardt, coo Nick Remmers en cto Chris Ketting. Johnson blijft betrokken als non-executive en chief culture. Met de nieuwe structuur legt het bedrijf meer autonomie en verantwoordelijkheid in de teams en schenkt het extra aandacht aan cultuur en klantgerichtheid. FttX Certificering geeft examens voor glasvezeltechnici-examens De stichting FttX Certificering heeft examens geopend voor alle elf certificaten voor glasvezeltechnici. Nieuw zijn certificaten voor glasvezellassen in distributiepunten en hoofdnet, storingsmonteurs bovengronds en ondergronds, storingen in het hoofdnet en glasvezel blazen. Eerder waren al zes certificaten beschikbaar, waaronder voor patchmonteurs en meettechnici. De certificaten zijn branchebreed erkend en vaak vereist door opdrachtgevers. Ontwikkeling en onderhoud van de examens gebeurt door een college van deskundigen met vertegenwoordigers van onder andere BAM Telecom, Circet Nederland, Delta Fiber, Eurofiber, KPN en VodafoneZiggo. Oude diploma’s van partijen zoals BAM en KPN Glashelder worden tijdelijk gelijkgesteld. Opleidingen worden verzorgd door aannemers en gespecialiseerde opleiders. Vilans kiest Info Support voor digitale zorgplatforms Vilans, de landelijke kennisorganisatie voor langdurige zorg, heeft het Veenendaalse Info Support geselecteerd als nieuwe it-partner voor beheer en doorontwikkeling van haar digitale platforms en de Mijn Vilans protocollen. De keuze volgde op een Europese aanbesteding. De nieuwe it-partner, gespecialiseerd in softwareontwikkeling, ai en cloudarchitectuur, gaat het platform moderniseren en migreert alle data naar een toekomstbestendige architectuur, zodat zorgprotocollen veilig en toegankelijk blijven. Vilans blijft verantwoordelijk voor de inhoud, terwijl Info Support de technische stabiliteit en innovatie waarborgt. Het doel is zorgprofessionals sneller toegang te geven tot actuele en toepasbare kennis. Digitaal fundament voor ecologisch windpark Hollandse Kust West Conclusion Mission Critical en Ecowende hebben aangekondigd te gaan samenwerken aan het digitale fundament voor het offshore windpark Hollandse Kust West. De eerste levert een it4ot-omgeving die turbines, operationele systemen en sensoren verbindt en continu beschikbaar houdt. Conclusion AMIS voegt hier een centraal dataplatform aan toe dat technische en ecologische data, zoals onderwaterleven en vogelmigratie, ontsluit voor analyse. De samenwerking moet zowel operationele veiligheid als ecologische monitoring ondersteunen. Het project gaat energieopwekking combineren met ecologische verantwoordelijkheid en vereist maximale betrouwbaarheid van systemen.
Rapport Wennink pleit voor veel ai, fotonica en halfgeleiders
1 week
Als klein land met beperkte middelen en diverse schaarstes kan Nederland niet alles tegelijk. De route naar toekomstige welvaart vraagt om scherpe keuzes. Peter Wennink, oud-topman ASML, adviseert in zijn vandaag verschenen advies aan minister-president Schoof de nadruk op vier domeinen te leggen. Zijn rapport, een vertaling van het rapport Draghi naar de Nederlandse context, legt de nadruk op digitalisering & ai, life sciences & biotechnologie, veiligheid & weerbaarheid en energie- & klimaattechnologie. Deze vier domeinen zijn onderling nauw verweven. Ai, fotonica en halfgeleiders versnellen innovaties in vrijwel alle sectoren, terwijl geavanceerde materialen en nieuwe biotechnologische productietechnieken directe toepassingen vinden in energie, gezondheid en veiligheid. In een eerste brede inventarisatie in deze domeinen, in opdracht van Schoof en het ministerie van EZ, heeft Wennink 51 concrete proposities opgehaald. Ruim duizend experts uit bedrijfsleven, wetenschap en overheid hebben deze proposities uitgewerkt met een totaal investeringspotentieel van 126 miljard euro, waarvan het merendeel privaat wordt ingebracht. Volgens de oud-topman moet, na zijn onderzoek, Nederland tot 2035 minstens 151–187 miljard euro extra aan productiviteitsverhogende investeringen mobiliseren om structurele economische groei van minimaal 1,5 procent per jaar te realiseren. Belemmering In het rapport staat ook dat het ontbreken van de juiste randvoorwaarden momenteel de grootste belemmering vormt voor de noodzakelijke groei. Vergunningverlening gaat veel te traag en complex, het tekort aan goed geschoold talent loopt op, energieprijzen liggen hoger dan in omliggende landen, stikstof en netcongestie zetten te veel economische ontwikkelingen op slot, en zowel fysieke als digitale infrastructuur kent achterstallig onderhoud.  Het rapport stelt verder dat een slagvaardiger bestuur noodzakelijk is om deze strategische opgaven te realiseren. Opvallende punten Veel projecten bewegen zich op gebied van digitalisering en ai:  Wennink pleit voor de realisatie van volwaardige hoog-volume productiecapaciteit voor fotonische chips. Daarin wordt ten volle benut de synergie tussen de sterke platformen binnen Nederland, oftewel siliciumnitride en indiumfosfide, inclusief metrologie en heterogene integratie. Met deze unieke faciliteit wordt het leidende Nederlandse ecosysteem verder versterkt om ook in de toekomst een wereldspeler van belang te zijn; Verder vraagt hij aandacht voor neuromorphic computing, een nieuwe manier om chips te ontwerpen en te gebruiken, geïnspireerd op de werking van hersenen. Het kan ai-processen tot 1.000x energiezuiniger maken, berekeningen onvertraagd bij een sensor uitvoeren en complexe problemen met grote hoeveelheden data beteroplossen ondanks ruis; DeltaAI is een voorstel voor een ai-lab dat generatieve ai-systemen bouwt en implementeert voor bedrijven en overheden, én eigen producten ontwikkelt via een interne venture studio (Delta Labs). Het richt zich op complexe, sectorspecifieke vraagstukken waarvoor op maat gemaakte ai-modellen nodig zijn; Het Nederlandse Ellis Instituut wordt een nationaal ai-onderzoekscentrum dat wetenschappelijk excellentie koppelt aan ondernemerschap en valorisatie. Dit versterkt de kennisbasis, innovatiekracht en strategische autonomie in Nederland. Met dit nieuwe vlaggenschip-project binnen het Europese Ellis-netwerk van ai-onderzoekscentra wordt. Voorts moet Nederland het Europese zwaartepunt voor fundamentele, grensverleggende en verantwoorde ai-ontwikkeling worden, met als voorstellen: Het Foundational Robotics Lab wordt een nationaal centrum voor toegepaste robotica en fysieke ai. Het brengt topingenieurs, onderzoekers en ondernemers samen in kleine, multidisciplinaire teams die in korte cycli werken aan doorbraken in fysieke intelligentie. Het lab is geen traditioneel onderzoeksinstituut, maar een ondernemende organisatie waar toegepast onderzoek hand in hand gaat met bouwen, testen en opschalen; Een Nederlandse Biofoundry is een nog op te richten biofoundry die het biotechnologisch onderzoek revolutioneert door zich structureel te richten op het verzamelen, standaardiseren en beschikbaar stellen van datasets voor de biotechnologie. Daarmee maakt het, met behulp van ai, de volgende generatie autonoom onderzoek mogelijk; Nederland heeft een van de meest dynamische quantum-ecosystemen ter wereld, stelt Wennink. Het QuantumValley-project schaalt deze unieke combinatie van wetenschap, talent en start-ups op tot een volwaardige industrie. Voorgesteld wordt via vier strategische investeringslijnen de industriële productie, infrastructuur en toepassingen van quantumtechnologie te versterken. Dat leidt tot economische groei, hoogwaardige banen en strategische autonomie voor Nederland en Europa; Verder is geld nodig voor het ChipNL-project, een geïntegreerd Nederlands innovatieprogramma dat het concurrentievermogen van de halfgeleidersector versterkt door unieke systeemintegratie en samenwerking. Het bundelt r&d op edge-ai-chipdesign (hardware-software en fotonische integratie), advanced chip packaging Osat (open ecosysteem voor ontwikkeling en productie) en equipment voor chiplet-technologie (nieuwe machines voor precisieassemblage) en metrologie binnen More-than-Moore-roadmaps; Prioriteit is ook gewenst voor IAMM, een nieuw r&d-instituut in Almere dat ai, materialenwetenschap en metrologie samenbrengt in één geïntegreerde omgeving. Het instituut richt zich op het versnellen van materiaalontwikkeling en karakterisering voor de halfgeleiderindustrie met spill-over effecten naar andere maatschappelijke domeinen. Door unieke infrastructuur en co-locatie van expertise maakt IAMM snelle iteratie en technologische doorbraken mogelijk; Het project Robotica Center of Excellence realiseert een kennis- en applicatiecentrum voor geavanceerde robotica binnen de hightech-maakindustrie in Nederland. Het initiatief beoogt om productieprocessen te optimaliseren en de arbeidsproductiviteit te verhogen door verdergaande automatisering en innovaties op het gebied van onder andere sensoren, actuatoren, ai en edge computing. Adoptie wordt versneld door ontwikkeling en applicatie bij elkaar te brengen binnen de gedeelde faciliteiten (fysiek en digitaal); Ontwikkeling van een grootschalige Europese ai-gigafabriek in Europoort Rotterdam (>100.000 GPU’s, 250–750 MW it-capaciteit). De fabriek produceert en levert ai-rekenkracht via een open-cloudomgeving voor bedrijven, overheid en kennisinstellingen. CO2-neutraal ontwerp, passend in het energiesysteem, met gebruik van wind-op-zee-stroom en restwarmte-uitkoppeling, geplaatst nabij de aanlanding van wind-op-zee-stroom zodat het geen negatief effect heeft op netcongestie; Het project Dutch Data & Energy Clusters heeft tot doel infrastructuur te realiseren in de vorm van een cluster van datacenters als opmaat naar een toekomstbestendig ecosysteem waar Nederland zijn digitale economie en samenleving op kan bouwen. Het project voorziet in de vestiging van datacenters die slim en strategisch worden aangesloten op het energienet en goed ingepast in de ruimte, nu en in de toekomst.
Ondernemingskamer: Gerard Sanderink voerde jarenlang wanbeleid bij Centric
1 week
De Ondernemingskamer heeft woensdag 11 december uitspraak gedaan in de zaken Centric en Oranjewoud, twee ondernemingen waar de veel besproken Twentse zakenman Gerard Sanderink jarenlang aan de touwtjes trok. Bij beide ondernemingen is sprake geweest van wanbeleid, concludeert de Ondernemingskamer. Bij Centric ging het in de periode 1 januari 2018 tot 3 november 2022 behoorlijk mis. In die bijna vijf jaar is het (gezonde) voortbestaan van de Centric-ondernemingen onder grote druk komen te staan, schrijven de rechters. Voor dat wanbeleid is in de eerste plaats de voormalig bestuurder en grootaandeelhouder Gerard Sanderink verantwoordelijk, stelt de Ondernemingskamer. Hij bleek moeilijk andere kapiteins aan dek te dulden. In een tijdsbestek van krap vijf jaar hebben zes uitvoerend bestuurders het veld moeten ruimen. Dit was buitengewoon impactvol voor de organisatie. De Ondernemingskamer houdt ook Rian van Rijbroek, die formeel geen bevoegdheden had maar als penvoerder van Sanderink welbewust in het bestuur van Centric en namens het bedrijf is opgetreden, voor het wanbeleid verantwoordelijk. Bij Centric zijn ook andere bestuurders voor het wanbeleid verantwoordelijk gehouden, omdat zij niet of niet tijdig ingrepen waar dat wel had gemoeten. Bij Oranjewoud is niet verzocht om ook andere bestuurders verantwoordelijk te houden. Wanbeleid De Ondernemingskamer heeft eerder een onderzoek bevolen naar de gang van zaken bij Centric en bij Oranjewoud. Uit de onderzoeksrapporten blijkt nu dat bij die ondernemingen sprake is geweest van wanbeleid. Medio 2018 kreeg Sanderink kennis aan Rian van Rijbroek, die enige bekendheid genoot onder meer door een televisieoptreden bij het programma Nieuwsuur. Als zelfverklaard cybersecurity-specialist was zij naar eigen zeggen werkzaam geweest voor de Amerikaanse veiligheidsdiensten. Hoewel Van Rijbroek geen functie vervulde bij Centric Holding bemoeide ze zich wel herhaaldelijk met de gang van zaken daar. Dat zorgde voor onrust in het management van Centric. Tot overmaat van ramp betrok Sanderink Centric en Oranjewoud in een steeds verder escalerend conflict met zijn ex-partner Brigitte van Egten. Sanderink ging zich daarbij in toenemende mate irrationeel gedragen. Dit leidde tot een reeks van rechtszaken waar Centric en Oranjewoud ook zelf indirect bij betrokken raakten en een stroom van aanhoudende negatieve media aandacht. Hierdoor verloren zowel klanten als zakelijk dienstverleners het vertrouwen in de ondernemingen en dit had ernstige nadelige gevolgen voor Centric en voor Oranjewoud. Te weinig weerstand In diezelfde periode functioneerde het bestuur van Centric onvoldoende. De opeenvolgende bestuurders slaagden er telkens niet in om voldoende weerstand te bieden aan het steeds irrationeler wordende gedrag van de grootaandeelhouder. Van collegiaal bestuur was bij Centric geen sprake: inspraak, tegenspraak en medezeggenschap werden monddood gemaakt, omzeild of genegeerd. Dit alles is volgens de Ondernemingskamer strijdig met elementaire beginselen van verantwoord ondernemerschap. Scherpe neus De onderzoeker van de Ondernemingskamer noemt Sanderink een ondernemer met een scherpe neus voor business-kansen. Op het vlak van governance houdt hij er in toenemende mate afwijkende, particuliere meningen op na hoe hij, in hoedanigheid van bestuurder, aandeelhouder of beiden, zich binnen maar ook buiten Centric kan manifesteren. Van zijn repertoire maakt deel uit de uitspraken: ‘ik ben eigenaar en ik kan met de onderneming doen wat ik wil’, ‘ik bepaal wie er hier werkt’. ‘je moet er nu uit’ etc. Het feit dat hij ‘eigenaar’ is, maakt dat hij bepaalt. Dat rijmt niet met de geldende normen voor goed bestuur en verantwoord ondernemerschap, aldus het onderzoek. Begin 2023 had de Ondernemingskamer een onderzoek bevolen naar het beleid en de gang van zaken van Centric. Overigens verkeert de it-dienstverlener uit Gouda momenteel in rustig vaarwater. 
Event | AWS re:Invent 2025
1 week
Op hun gebruikersconferentie re:Invent toonde AWS opnieuw hoe het zijn cloudgecentreerde machine richting een volwaardige ai-industrie duwt. Matt Garman, ceo van AWS, blijft trouw aan de uitvoerige keynotes van zijn voorgangers. Maar achter de vele slides schuilt een duidelijke boodschap: (agentic) ai is niet langer een extra bouwsteen, maar meer dan ooit de nieuwe runtime waar de rest van het AWS-ecosysteem omheen wordt georganiseerd. ‘Agenten zijn een van de grootste opportuniteiten voor organisaties.’Agentic ai stond helemaal centraal op re:Invent. ‘Ik geloof dat er in de toekomst miljarden agenten zullen zijn binnen elk bedrijf en op elk denkbaar gebied, voorspelt Matt Garman, sinds vorig jaar ceo van AWS. ‘Agenten zijn spannend omdat ze actie kunnen ondernemen en dingen voor elkaar kunnen krijgen’, zo voegde hij eraan toe.Waar de re:Invent-editie van vorig jaar vooral draaide om de introductie van eigen modellen (Nova) en het eerste aanbod voor dergelijke agentic systemen, legt AWS dit jaar de nadruk op schaalbaar, langdurig en controleerbaar ai-werk. Hiermee legt de techgigant zijn toekomst duidelijk in handen van een wereld die draait om ai en ai-agents.Dat blijkt allemaal uit vier opvallende pijlers en aankondigingen: de introductie van AI Factories, het nieuwe ontwikkelaarshulpmiddel Kiro, de verdere uitbouw van Bedrock AgentCore en de opmerkelijke open-trainingsaanpak Nova Forge. 1. Ai komt naar je toe Een grote verschuiving komt er met AI Factories, een aanbod dat ai-infrastructuur als kant-en-klaar industrieel bouwblok naar de datacenters van klanten brengt. Veel organisaties botsen op de financiële, logistieke en regelgevende complexiteit van het opzetten van ai-infrastructuur. AWS speelt daarop in met grootschalige omgevingen waarin NVIDIA- en hun eigen Trainium-hardware, Bedrock en SageMaker geïntegreerd worden geleverd.Het idee doet denken aan een private region, maar dan volledig geoptimaliseerd voor ai. Het lijkt een logische evolutie voor klanten die datasoevereiniteit eisen en zich willen wapenen tegen lange GPU-wachtlijsten, al blijft de impact op lock-in natuurlijk nog een vraagstuk. 2. Agents als tieners Vorig jaar introduceerde AWS het begrip frontier agents al voorzichtig, als concept. Dit jaar worden ze concreet met drie uitvoeringen die lange tijd autonoom kunnen werken: een Kiro-ontwikkelaarsagent, een security agent en een DevOps agent. AWS belooft productiewaardige betrouwbaarheid en schaalbaarheid, al blijft het onduidelijk hoe vaak in de praktijk menselijke tussenkomst alsnog nodig is om afwijkend gedrag bij te sturen. Bedrock AgentCore, dat vorig jaar nog in zijn kinderschoenen stond, wordt nu gepositioneerd als het industriële fundament voor zulke agents. Met nieuwe mogelijkheden zoals rond policy (grenzen stellen in natuurlijke taal) en evaluaties wil AWS vooral voorspelbaarheid afdwingen in een domein dat net door zijn onvoorspelbare karakter zo moeilijk te operationaliseren is. Ceo Matt Garman vergeleek die opvolging in zijn keynote met de opvoeding van zijn eigen tienerkinderen, die net hun rijbewijs hadden behaald. ‘Trust, but verify. Net zoals teenagers.’ 3. De volgende generatie supermodellen Bij het aanbod rond modellen kiest AWS voor een open strategie, zoals eerder al bleek met de aanvulling van hun eigen de Nova-modelreeks, die werd aangevuld. De nieuwe modellen moeten een bredere waaier aan taken ondersteunen, al blijft performance in de praktijk sterk use case-afhankelijk. Daarnaast biedt AWS eigenlijk de meest vooraanstaande modellen in de markt aan, van OpenAI tot Anthropic, van Deepseek tot Mistral. ‘Keuze voor de klant staat hierbij voorop’, aldus Garman.Nova Forge introduceert ‘open training’: klanten krijgen toegang tot pre-trained checkpoints én tot de samengestelde datasets van Amazon, zodat ze zelf blends kunnen maken met eigen data. 4. Modernisering van uw oude meuk Transform, de modernization-dienst die vorig jaar voor het eerst aandacht kreeg, schakelt een versnelling hoger met agentic ai-capaciteiten voor legacy-omgevingen. Van klassieke mainframes tot VMware en Windows die aan vernieuwing toe is.AWS claimt modernisatiewinsten van vijfvoudige snelheid en drastische kostenreducties. De cases, bij onder meer Air Canada, klinken indrukwekkend, maar sommige organisaties zullen nog altijd botsen op organisatorische en procesmatige complexiteit om de overgang ook echt door te voeren. 5. Bouwstenen blijven belangrijk Naast het ai-geweld blijft AWS investeren in de klassieke fundamenten. De eigen chipset Graviton5 en nieuwe GPU-gedreven EC2-varianten tonen dat AWS ook de compute-ladder verder uitbreidt. De cloud blijft de onderlaag; ai stapelt zich erbovenop.Maar de meeste aandacht gaat duidelijk naar ai, en agentic ai in het bijzonder. Het ging op de gebruikersconferentie wel af en toe over soevereiniteit. Maar minder over cloudmigraties en ook minder, laat staan over de outage waar het bedrijf enkele weken geleden mee te maken had. Als we één ding onthouden van re:Invent 2025 is dat AWS bevestigt dat het ai beschouwt als een industrieel proces: reproduceerbaar, schaalbaar en centraal gemanaged. De aankondigingen zijn omvangrijk en ambitieus, maar het blijft zoeken naar de balans tussen automatisering en controle.Voor organisaties die ai willen operationaliseren is AWS’ aanbod intussen best indrukwekkend. Nu is het natuurlijk de kwestie dat die klanten volgen. En met hen de 1 miljard aangekondigde agents. AWS-ceo Matt Garman tijdens zijn keynote.
Molly koopt GoCardless voor 1,1 miljard euro
1 week
De Amsterdamse financiële dienstverlener Mollie gaat de Britse concurrent GoCardless inlijven. Met de overname, de grootste uit de geschiedenis van de Nederlandse fintech, is een bedrag van 1,1 miljard euro gemoeid. GoCardless is gespecialiseerd in bankbetalingen. Het nieuwe platform combineert die met kaartbetalingen en lokale betaalmethoden.Met de deal verdubbelt het aantal klanten van Molly naar ruim 350.000 bedrijven. De overeenkomst maakt hun betaalinfrastructuur minder versnipperd. Vooral bedrijven met terugkerende verdienmodellen zoals abonnementen kunnen hiervan profiteren, aldus het fintech-bedrijf. Saas- en software-platformen die Mollie Connect gebruiken, kunnen het netwerk voor bankbetalingen van GoCardless direct in hun eigen product integreren. Volgens Mollie kunnen ze ook soepel internationaal opschalen. De transactie wordt naar verwachting medio volgend jaar afgerond.
Aardobservatie als motor voor verantwoorde supply chains
1 week
Van pixels tot beleid Aardobservatie speelt een steeds grotere rol binnen modern supply chain management. Data afkomstig van satellieten helpen bij het verbeteren van het inzicht in leveringsketens en risicobeheersing. De innovatie in de monitoring versnelt, niet in de laatste plaats door Nederlandse bedrijven en instellingen die actief zijn op dit gebied. Computable sprak met Thijs Perenboom, directeur bij 52impact, en dr. Edo Loenen, business-unit-manager Environment & Sustainability bij S[&]T. Aardobservatie zorgt stilletjes aan voor een revolutie in supply chain management (scm). De hoeveelheden data die satellieten naar de aarde sturen, zijn veel groter dan bij traditionele trackingsystemen. Per pixel is een resolutie van 30 cm mogelijk. Aardobservatie is vaak ook goedkoper dan het plaatsen van sensoren over uitgestrekte gebieden. Slimme analysemethoden maken het mogelijk de enorme hoeveelheden data te doorploegen. Ook ai en machine learning dragen veel bij tot het beter analyseren van geo-data voor ketenoptimalisatie. Loenen: ‘Met de hand analyseren van al die data is veel werk. Als je de modellen goed traint, wordt alles ineens behapbaar.’ Bij de interpretatie van beelden wordt grote vooruitgang geboekt. Zo heeft het een strategische impact. Perenboom (52impact): ‘Het sturen van satellietdata naar de aarde is duur. Daarom zitten in de nieuwste generatie satellieten chips die ter plekke bijvoorbeeld wolken op foto’s wegknippen of onbruikbare opnames weggooien.’ Bedrijven als S[&]T zijn gespecialiseerd in het aanpassen van bestaande software voor het verwerken van satellietbeelden. Beeldherkenningssoftware waarmee je bijvoorbeeld honden of katten kunt onderscheiden, werkt standaard niet goed voor satellietbeelden. Loenen (S[&]T): ‘Maar we kunnen wel dezelfde technologieën gebruiken.’ Vooral de landbouw is een belangrijk toepassingsgebied van remote sensing. Daar wordt aardobservatie veel gebruikt voor het monitoren van de staat van de begroeiing ten behoeve van opbrengstprognoses. Volgens Loenen kan de hele keten die daaraan vast zit, hiervan profiteren. Dat geldt zeker als ruwe grondstoffen de basis vormen. Regelgeving Aardobservatie speelt ook een rol in governance. Deze techniek maakt het gemakkelijk om aan bepaalde regelgeving te voldoen. Denk aan de nieuwe Europese wet EUDR die de wereldwijde ontbossing als gevolg van het verbruik van belangrijke grondstoffen moet tegengaan. Deze regels treden eind 2026 in werking. Bedrijven die bepaalde producten op de Europese markt willen verkopen, moeten aantonen dat die grondstoffen niet van ontboste percelen komen of bossen aantasten. Voorbeelden van afgeleide producten zijn leer, rundvlees, chocolade, koffie, soja, hout, rubber en palmolie. Verantwoorde inkoop wordt mogelijk door bestudering van satellietfoto’s. Perenboom: ‘Zelfs het leer van riemen moet duurzaam zijn. Aardobservatie leert waar de velden met koeien liggen. Door deze opnamen van locaties te vergelijken met oudere beelden zie je of daar eerder bos was. Ook zie je waar de slachthuizen liggen. Ook bijvoorbeeld velden met mango- en sinaasappelbomen worden op hun oorsprong onderzocht.’ Ontbossing Edo Loenen: ‘Aardobservatie helpt eveneens in de strijd tegen ontbossing. Satellietfoto’s met hun hoge resolutie geven snel een goed beeld van de toestand waarin bossen verkeren. Analyses zijn steeds beter te automatiseren. Bij de beeldherkenning is de vooruitgang groot. Deze input is geschikt voor tijdreeksanalyses. Hierdoor wordt het mogelijk om veranderingen in grote gebieden gemakkelijk in kaart te brengen.’ De Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA) let erop dat de winning van grondstoffen voor levensmiddelen niet leidt tot ontbossing. Loenen: ‘Als importeur ben je verantwoordelijk voor de hele keten. En de rapportages zijn ingewikkeld gelet op de vele tussenhandelaren en halffabrikaten.’ Aardobservatie maakt het mogelijk vooraf inzicht te krijgen in alle risico’s die projecten met zich meebrengen Behalve voor het tegengaan van ontbossing wordt ‘remote sensing’ veel ingezet voor het beperken van waterstress. Monitoring is nodig van de mate waarin waterreservoirs zijn gevuld en de kwaliteit van het water.  Als de vraag naar water groter is dan het aanbod ontstaat een vorm van druk op het watersysteem die zowel kwantitatief als kwalitatief kan zijn. ‘Onder meer klimaatverandering, overmatige irrigatie en landbouwgebruik en slecht waterbeheer kunnen waterstress veroorzaken,’ aldus Perenboom. Dynamische routering ‘Actueel is de vraag in hoeverre grote datacenters die een enorme behoefte aan water hebben, problemen veroorzaken voor de boeren in de omgeving. Vooral in Spanje zijn daar klachten over. Daarom is het raadzaam de vraag naar water mee te nemen bij de planning van nieuwe datacenters. Ook de wijze van irrigatie kan verschil uitmaken. Met effectief watergebruik is soms dezelfde opbrengst te bereiken.’ Aardobservatie maakt het mogelijk vooraf inzicht te krijgen in alle risico’s die dergelijke projecten met zich meebrengen. Hetzelfde geldt voor de logistiek. Je kunt in kaart brengen welke routes over land of zee uit oogpunt van milieu de voorkeur hebben. Realtime satellietbeelden maken dynamische routering mogelijk, bijvoorbeeld bij politieke onrust of natuurrampen. Smokkelboten Ook voor de monitoring van scheepsbewegingen op zee en het mitigeren van risico’s is aardobservatie geschikt. Zeker als op die schepen de transponders worden uitgeschakeld, is het belangrijk ‘dark ships’ zoals smokkelboten te identificeren. En met aardobservatie is ook de drukte in havens te voorspellen. Bij rampen, slecht weer en schade aan de infrastructuur kan je met satellietbeelden bottlenecks ontdekken. S[&]T ziet daarnaast mogelijkheden om met aardobservatie het toezicht op milieucriminaliteit te verbeteren. Dit gebeurt in samenwerking met bijvoorbeeld de Omgevingsdiensten. Belangrijk is het herkennen van bepaalde objecten in het landschap, die kunnen duiden op illegale acties. De (ai-)modellen hiervoor worden volop getraind. Verschillende provincies tonen belangstelling en vragen om voorbeelden. Een voorbeeld is het in kaart brengen van de locaties van mestsilo’s. Als die dichtbij oppervlaktewater liggen, kan sprake zijn van een hoog risico. Perenboom noemt ook de mijnbouw (open pit mining) en de veiligheid van (stuw)dammen belangrijke toepassingsgebieden. Europa streeft ernaar minder afhankelijk te worden van Amerikaanse satellietsystemen en cloudinfrastructuur. Daarom wordt binnen Europa een verticaal geïntegreerde kolom voor aardobservatie opgebouwd. Die loopt van de satellietgegevens tot de ondersteuning van de besluitvorming. Weerbaarheid tegen klimaatveranderingen en risico’s in de supply chain staan daarbij voorop. Onder meer TNO en de in Noordwijk gevestigde Europese ruimtevaartorganisatie ESA zijn zeer actief op dit gebied. Ook Nederlandse bedrijven zoals S[&]T en 52impact zien hun rol toenemen. Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #7.
Kort: IBM signaleert groei quantumcomputing, Microsoft forceert doorbraak in kankerstudies (en meer)
1 week
In dit nieuwsoverzicht: IBM stelt dat organisaties wereldwijd fors meer investeren in quantumcomputing, ai-tool van Microsoft goed nieuws voor kankeronderzoek, wetenschappelijke positie van Nederland bladdert volgens NWO en Surf af, nieuw directieteam voor Seven Stars, en Main zet geld op Duitse logistieke softwarespecialist Eikona. IBM ‘waarschuwt’ Europa dat investeringen in quantumcomputing stijgen Uit onderzoek van IBM blijkt dat organisaties wereldwijd fors meer investeren in quantumcomputing: gemiddeld gaat elf procent van het r&d-budget naar de technologie, tegenover zeven procent vorig jaar. Toch blijft de voorbereidingsgraad laag met een gemiddelde Quantum Readiness Index van 28 op honderd (weliswaar een stijging van zes punten tegenover 2023). Vooral het tekort aan gekwalificeerd talent remt vooruitgang, gevolgd door de onvolwassenheid van de technologie, onduidelijke tijdslijnen voor use-cases en dure hardware. IBM waarschuwt dat bedrijven die nu een quantumstrategie ontwikkelen een aanzienlijk hogere roi kunnen verwachten. Ofwel, Europa — en België in het bijzonder — moet versneld investeren in talent, ecosystemen en praktische implementaties om competitief te blijven. Microsoft presenteert ai-doorbraak in kankeronderzoek Microsoft Research heeft met GigaTime een ai-tool ontwikkeld die volgens een in het wetenschappelijk tijdschrift Cell gepubliceerd artikel een belangrijke stap betekent voor kankeronderzoek. De technologie zet standaard microscopiebeelden om in virtuele kaarten die laten zien hoe tumor- en immuuncellen samenwerken of elkaar tegenwerken. Dit biedt nieuwe kansen om immunotherapie gerichter in te zetten. GigaTime werd getest op gegevens van meer dan 14.000 patiënten en leverde ruim 1.200 nieuwe biologische inzichten op. De tool bouwt voort op eerdere ai-innovaties van Microsoft en is volledig opensource beschikbaar gesteld om wereldwijd onderzoek te versnellen. NWO en Surf: digitale onderzoeksinfrastructuur in Nederland kraakt Nederland dreigt zijn wetenschappelijke positie te verliezen door achterblijvende investeringen in digitale onderzoeksinfrastructuur, waarschuwen de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en ict-onderwijscoöperatie Surf in een rapport. Door de snel groeiende behoefte aan supercomputers, data-opslag, ai-voorzieningen en netwerkcapaciteit ontstaat een structureel tekort. Sinds 2019 zijn budgetten nauwelijks geïndexeerd, waardoor Nederland op de Europese lijst is weggezakt van plek zeven naar twintig. Zonder ingrepen dreigen cruciale faciliteiten uit ons land te verdwijnen. De organisaties adviseren het kabinet jaarlijks 165 miljoen euro extra te investeren in rekenkracht, data-infrastructuur, security en internationale aansluitingen om het wetenschappelijke vestigingsklimaat veilig te stellen. Seven Stars versterkt directieteam Seven Stars, onderdeel van Circle8Group, krijgt een nieuw directieteam. Corianna Geersing, sinds 2021 chief people officer, krijgt de stoel van managing director. Suheyla Kaygin, eerder business unit manager Oost-Nederland, neemt de rol van director operations op zich. Met de benoemingen wil de it-bemiddelaar zijn groei en professionalisering versnellen. Geersing richt zich op de commerciële strategie en klantrelaties, terwijl Kaygin de operatie verder gaat structureren voor schaalbaarheid. Volgens Circle8Group behoudt Seven Stars hiermee zijn ‘menselijke cultuur’, gecombineerd met duidelijke strategische koers. Het bedrijf bemiddelt jaarlijks ruim zeshonderd it-professionals en vierde dit jaar zijn twintigjarig bestaan. Main Capital neemt meerderheidsbelang in logistieke softwarespecialist Eikona Main Capital Partners heeft een meerderheidsbelang verworven in het Duitse Eikona AG, leverancier van modulaire logistieke software. De overname maakt deel uit van een strategische heroriëntatie, waarbij oprichter Manuel Drescher en het management aan boord blijven voor continuïteit. Eikona, goed voor zo’n honderd medewerkers, ondersteunt meer dan 350 Europese klanten en verwerkt jaarlijks ruim vijftig miljoen logistieke zendingen via zijn enterprise-platform. Dat platform fungeert als centrale data-laag voor logistieke netwerken en vergroot interoperabiliteit in een gefragmenteerde markt. Main zegt kansen te zien om Eikona uit te bouwen tot een pan-Europese speler in netwerkgerichte logistieke software.
NorthC Datacenters in Franse handen
1 week
Antin Infrastructure Partners uit Frankrijk neemt het Nederlandse NorthC Datacenters over. Het colocatiedatacenterbedrijf, met hoofdkantoor in Oude Meer, exploiteert vijfentwintig colocatiedatacenters in grote stedelijke gebieden in Nederland, Duitsland en Zwitserland. NorthC was in handen van de Duitse infrastructuurbeheerder DWS. NorthC is in juli 2019 ontstaan uit de fusie tussen de datacenterbedrijven The Datacenter Group (TDCG) en NLDC (het oude co-locatiebedrijf van KPN). Beide bedrijven werden eerder dat jaar opgekocht door de Duitse vermogensbeheerder DWS. Met het kapitaal van deze investeerder kocht (en bouwde) NorthC de afgelopen jaren diverse andere datacenters in Nederland, Duitsland en Zwitserland. DWS Die kiest nu, ruim zes jaar later, voor een exit. Hoe hoog de verkoopsom is niet bekendgemaakt. Antin Infrastructure Partners, de nieuwe eigenaar, is een Franse, aan de Euronext Parijs genoteerd private-equitybedrijf, gericht op allerhande infrastructuur, waaronder een aantal digitale platforms, zoals het Engelse Pulsant en – sinds 2009 – Eurofiber uit Maarssen. Deze glasvezelexploitant heeft ook diverse datacenters in zijn portefeuille. NorthC stelt ruim 1600 klanten te bedienen uit onder andere de sectoren ict, overheid, financiën, vervoer, industrie, logistiek, zorg en farmacie. Het bedrijf zegt goed gepositioneerd te zijn om te blijven groeien, dankzij een sterke, langdurige marktvraag naar colocatieoplossingen. Met de nieuwe geldschieter aan boord wil NorthC verder uitbreiden in Europa. De overname, die nog moet worden goedgekeurd door de marktautoriteiten, wordt naar verwachting in de eerste helft van 2026 afgerond.
Oud-Nexperia-topman waarschuwde al 6 jaar geleden voor China
1 week
Al sinds eind 2019 toen Wingtech een meerderheidsbelang in chipmaker Nexperia verwierf, probeerde het Chinese bedrijf octrooien van Nexperia naar China door te sluizen. De toenmalige Nexperia-ceo Frans Scheper zegt in The New York Times het ministerie van Economische Zaken toen al te hebben gewaarschuwd voor de lekkage van cruciale kennis. Het was Scheper meteen duidelijk wat de intenties waren van de nieuwe eigenaar Zhang Xuezheng. Wingtech’s controlerende aandeelhouder deed direct pogingen om onderzoek en intellectueel eigendom van Europa naar China over te hevelen. Scheper zei eerder tegen RTL Z dat Zhang van Nexperia een Chinees bedrijf wilde maken. De top van Nexperia was destijds tegen de overname. Zhang verving een groot deel van het management in Europa. Scheper werd met vervroegd pensioen gestuurd. Al die tijd bleef het ministerie met Zhang in gesprek. Volgens Scheper wisten de ambtenaren dat Zhang in China een strafblad had wegens het stelen van bedrijfsgeheimen. Ontmanteld? Afgelopen zomer nam de angst toe dat de Europese fabrieken van Nexperia zouden worden ontmanteld. In september jongstleden was Economische Zaken op de hoogte gesteld van ‘vergevorderde plannen om de Europese productie- en onderzoekslocaties’ van Nexperia te sluiten of aanzienlijk te verkleinen. In oktober besloot minister Vincent Karremans (Economische Zaken) Zhang de pas af te snijden. Als de Chinees zijn plannen zou uitvoeren om Nexperia Europa leeg te trekken dan moest het ministerie wel ingrijpen. Bijna tegelijk onthief de Ondernemingskamer Zhang tijdelijk uit zijn functie als ceo van Nexperia BV. Volgens The New York Times speelde ook mee dat de Europese bedrijven van Nexperia, als onderdeel van een Chinese onderneming die op de zwarte lijst staat, geen toegang meer zouden krijgen tot Amerikaanse software en apparatuur. De regering in Washington beschuldigt Wingtech ervan kritieke chiptechnologie van Amerikaanse bondgenoten te kapen. Niet accuut De Tweede Kamer vroeg zich vorige week donderdag tijdens een Kamerdebat af waarom het ministerie niet eerder heeft ingegrepen. Karremans zegt dat de situatie eind 2019 niet zo acuut was als nu. Zhang’s plannen waren toen minder vergevorderd. Er waren wel zorgen, vooral bij klanten, maar minder concreet. Eind 2023 ging het ministerie met Zhang in gesprek om de risico’s te beperken. Inzet was de harde kanten van zijn plannen weg te halen. De Chinees deed alsof hij inschikkelijk was. Volgens Karremans handelde hij echter anders. ‘Achter onze rug om’, voegde de minister eraan toe. Op vragen van het PVV-kamerlid Alexander Kops zei Karremans dat hij de verkoop van de strategisch belangrijke chipmaker met hoofdkantoor in Nijmegen in 2019 nog niet had kunnen tegenhouden. Want de Wet vifo waarmee het kabinet een veto kan uitspreken tegen overnames die de nationale veiligheid in gevaar brengen, was toen nog niet van kracht. Philips verkocht Nexperia in 2017 aan Chinese investeerders die het bedrijf in 2019 doorverkochten aan Zhang’s Wingtech.
Capgemini en Nviso winnen EU-cybersecuritycontract
1 week
WIE GUNT WAT – De Europese Commissie heeft een consortium bestaande uit Capgemini, Nviso, Airbus Protect en PwC geselecteerd voor het MC17 FREIA Cyber Framework Contract. Het vierjarige raamcontract heeft een waarde van meerdere miljoenen euro’s en is gericht op de bescherming van digitale infrastructuur binnen de Europese Unie. Het consortium, waaronder dus ook de Belgische cybersecurityspecialist Nviso, werd geselecteerd voor alle drie de onderdelen van de aanbesteding. De dienstverlening omvat cyberoperaties en incidentrespons, governance en risicobeheer, en opleidingen en technische ondersteuning. Het consortium zal cybersecuritydiensten leveren aan 71 Europese instellingen, agentschappen en organisaties. De opdracht wordt toegekend door het Directoraat-Generaal Digital Services van de Europese Commissie. Het doel is de cyberweerbaarheid van Europese publieke instanties te vergroten en de digitale veiligheid op duurzaam niveau te brengen. Het consortium zal Europese instellingen helpen om zich te wapenen tegen evoluerende cyberdreigingen en tegelijk bij te dragen aan digitale transformatie op lang termijn. Aansluiting bij EU-wetgeving Deze dienstverlening sluit aan bij belangrijke Europese regelgeving op het gebied van cybersecurity, waaronder de NIS2-richtlijn, de Digital Operational Resilience Act (Dora), de EU Cybersecurity Act en de Cyber Resilience Act. Deze kaders beogen de digitale afhankelijkheid te verminderen, cyberdreigingen structureel aan te pakken en de autonomie van de Europese digitale ruimte te versterken. Marc Reinhardt, global public sector leader bij Capgemini, benadrukte het belang van de opdracht: ‘Door strategische visie te combineren met operationele wendbaarheid, helpen we Europese instellingen om zowel de huidige dreigingen aan te pakken als zich voor te bereiden op toekomstige uitdagingen.’ Wie gunt wat: Veel ict-opdrachten worden verstrekt via een aanbestedingstraject. Computable maakt regelmatig melding van de publiek gemaakte gunningen.
Hoe ai de keten van Royal FloraHolland verbetert
1 week
Tussen kweker en koper Kunstmatige intelligentie speelt een belangrijke en groeiende rol in de logistiek van Royal FloraHolland. Met voorspellende modellen, slimme transportplanning en geautomatiseerde verdeling verandert het bloemenveilingconcern zijn supply chain, verlaagt het bedrijf de kosten en versnelt het de route van miljoenen bloemen naar internationale kopers. Nauwkeurige voorspellingen van aanvoervolumes, slimme planning van transport, optimalisatie van orderpickprocessen: Royal FloraHolland realiseert al aanzienlijke efficiëntiewinsten met ai. Met 2500 medewerkers, 4500 kwekers, 2300 kopers, 23.500 bloemen- en plantensoorten, honderdduizend transacties en twintig miljoen bloemen per dag, én vijf miljard euro omzet per jaar lijkt de organisatie de ideale supply chain om ai te gebruiken. Wat doet Royal FloraHolland nog meer met kunstmatige intelligentie? Computable vroeg het aan manager Data Services Remco Wilting. Hoe gebruiken jullie momenteel ai in de supply chain? Remco Wilting: ‘Binnen Royal FloraHolland zetten we ai in om ervoor te zorgen dat de aangevoerde bloemen en planten van de kweker zo snel en efficiënt mogelijk bij de juiste koper terechtkomen. Dat doen we op verschillende manieren binnen de supply chain. Zo gebruiken we voorspellende modellen die het aanvoervolume per locatie inschatten en algoritmes die de voorraden van logistieke middelen, zoals karren en bloemenfusten, monitoren. Ook plannen we met behulp van ai het transport van producten en logistieke middelen tussen onze verschillende vestigingen, zoals Aalsmeer, Naaldwijk en Rijnsburg.’ “Ai wordt vaak gezien als een heilige graal, met torenhoge verwachtingen over wat het kan betekenen” – Remco Wilting, manager Data Services Royal FloraHolland ‘Daarnaast passen we ai toe om het verdeelproces en het orderpick-proces te optimaliseren. In dit verdeelproces worden grote partijen bloemen en planten die binnenkomen in de verdeelhal toegewezen aan de juiste kopers, zodat elk product op de correcte kar komt. Ai helpt om dit proces te versnellen en te stroomlijnen, zodat miljoenen producten in zeer korte tijd hun weg vinden naar de klanten. Verder ondersteunen ai-modellen onze kwaliteitsmedewerkers door die aanvoerstromen te signaleren waar de kans op kwaliteitsissues het grootst is. Tot slot onderzoeken we hoe we agentic ai kunnen inzetten om de supply chain verder te verbeteren en processen slimmer en flexibeler te maken.’ Hoe beïnvloedt ai-gebruik jullie bottom line? ‘Ai wordt binnen de supply chain van Royal FloraHolland vooral ingezet om processen efficiënter te maken en kosten te verlagen. Door betere voorspelling van aanvoervolumes, optimalisatie van het intervestigingstransport, – het transport tussen onze vestigingen Aalsmeer, Naaldwijk, Rijnsburg, Eelde -, en het stroomlijnen van het verdeelproces hebben we significante besparingen gerealiseerd in onze logistieke operatie. Daarnaast helpt ai ons verspilling in het proces te verminderen, medewerkers efficiënter in te zetten en producten sneller bij de juiste koper te krijgen, wat ook bijdraagt aan hogere omzet en klanttevredenheid.’ Wat zijn jullie (algemene) ai-plannen voor de komende vijf jaar? ‘Binnen Royal FloraHolland zijn we continu bezig met digitalisering en innovatie. Zo optimaliseren we onze bedrijfsvoering. Om het gebruik van ai binnen het bedrijf te versnellen, hebben we een ai-lab opgericht, dat het toepassen van ai in het dagelijkse werk stimuleert en diverse bedrijfsprocessen ondersteunt met agentic ai. Daarnaast zien we grote kansen voor robotica om ons logistieke proces verder te verbeteren en efficiënter te maken.’ Wat zijn de valkuilen bij implementatie van ai in de supply chain? ‘Het optimaliseren van processen heeft niet alleen invloed op de efficiëntie, maar kan ook het gevoel en de beleving van medewerkers raken. Het is dus altijd belangrijk rekening te houden met de mensen die werken binnen de supply chain. Uiteindelijk moeten zij deze processen accepteren en vertrouwen.Daarnaast werken we actief aan zaken als veiligheid op de vloer. Bijvoorbeeld door het verminderen van het aantal keren dat medewerkers elkaar moeten kruisen.’ Ai komt niet off-the-shelf, hoe train en beveilig je het allemaal? ‘We trainen en supervisen onze ai in huis. In sommige gevallen wordt gebruik gemaakt van pre-trained modellen, die door ons zelf worden gefinetuned op de use-case.De modellen die we binnen Royal FloraHolland ontwikkelen worden uitgebreid getest op kwaliteit en we houden altijd rekening met onzekerheid. Modellen zijn nooit feilloos. Beslissingen die impact hebben worden niet autonoom gemaakt. Daarnaast trainen we medewerkers in het gebruik van ai, waarbij we tevens aandacht besteden aan de betrouwbaarheid van de antwoorden.’ Hoe soeverein zijn jullie ai en data? ‘Onze ai-toepassingen worden geautomatiseerd getraind, met duidelijke controles om de kwaliteit en betrouwbaarheid van de modellen te waarborgen. We monitoren de systemen continu en zetten alerts in wanneer er afwijkingen of risico’s optreden. Bij de toepassing van de modellen kiezen we bewust voor ondersteuning van de medewerker: de ai adviseert en optimaliseert, maar de uiteindelijke beslissingen blijven altijd in handen van de medewerker.’ Hoe bereid je de menselijke workforce voor op ai? ‘We hebben hier twee aanpakken voor: bottom-up en top-down. Bij bottom-up gaat het om het stimuleren van het gebruik van ai-tools door medewerkers en hen in staat stellen om zelf te experimenteren. Top-down is in de vorm van trainingen. Zowel op het gebied van wat kunstmatige intelligentie is en wat het wel en niet kan, als het gebruik in de praktijk.Voor de projecten waar we ai-toepassingen implementeren is er altijd een nauwe samenwerking met de gebruikers zelf. De acceptatie en optimaal gebruik zijn belangrijke aandachtspunten.’ Welke rollen en taken zijn er bijgekomen door ai? ‘Er zijn geen nieuwe rollen, maar er is wel sprake van een verbreding van de rollen die te maken hebben met ai. Niet alleen de medewerkers vanuit data science, zoals data scientists, data engineers, ml-engineers en ai-engineers, hebben een rol, ook zie je verantwoordelijkheden vanuit compliance en security. Denk aan ciso’s, auditors en compliance officers.’ Welke uitdagingen brengt ai nog meer? Remco Wilting ‘Ai wordt vaak gezien als een heilige graal, met torenhoge verwachtingen over wat het kan betekenen. Het is daarom belangrijk om realistisch te blijven en goed te kijken naar de daadwerkelijke toegevoegde waarde van ai, gecombineerd met zorgvuldig verwachtingsmanagement. Uiteindelijk verandert het werk en kunnen veel taken door ai worden overgenomen, maar dit gaat niet vanzelf en vereist duidelijke begeleiding en betrokkenheid van medewerkers.’ De manager Data Services van Royal FloraHolland waarschuwt ten slotte: ‘Draagvlak en acceptatie zijn cruciaal, omdat ai alleen effectief is wanneer mensen erop vertrouwen en weten hoe ze het op de juiste manier kunnen gebruiken. Tegelijkertijd is ai geen oplossing voor alles: het is een hulpmiddel dat processen ondersteunt, maar geen vervanging van kritisch menselijk inzicht.’ Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #7.
Stop niet bij taalmodel (maar breng je enterprise-ai naar volgende fase)
1 week
BLOG – Generatieve ai (gen-ai) trekt de aandacht van bedrijfsleiders in heel EMEA, ook in Nederland. Volgens BDO groeit de Nederlandse data- en ai-markt snel en bereikt deze binnen drie jaar naar verwachting de tien miljard. Wat begon als pilots, is nu een kernonderdeel van bedrijfsvoering, klantbediening en besluitvorming. De echte waarde ligt niet in het simpelweg toevoegen van een large language model (llm), maar in het behalen van concrete return of investment.Voor dit alles is een andere aanpak nodig, namelijk retrieval-augmented generation (rag). Deze techniek koppelt ai aan de unieke data van een organisatie, waardoor output intelligenter, relevanter en beter onderbouwd is. Llm’s zijn krachtig in tekstgeneratie, maar beperkt door statische trainingsdata, wat kan leiden tot verouderde of onnauwkeurige informatie. Dit is met name een risico in sterk gereguleerde sectoren. Rag daarentegen vergroot de efficiëntie en schaalbaarheid zonder hertraining en maakt gebruik van externe databronnen voor nieuwe toepassingen. Het resultaat zijn slimme, actuele en verifieerbare antwoorden. Niet voor niet wordt verwacht dat de rag-markt groeit van iets meer dan een miljard euro in 2024 naar meer dan 57 miljard in 2034, met een jaarlijkse groei van bijna vijftig procent, aldus Precedence Research.De evolutie gaat verder. Dankzij agentic-rag kunnen systemen niet alleen antwoorden genereren, maar ook taken plannen, beslissingen nemen en acties uitvoeren om doelen te bereiken. Van agenda’s en supply chains tot klantenservice en operationele processen zijn deze systemen proactief, collaboratief en steeds menselijker. Ze bieden meer wendbaarheid, realtime-besluitvorming en efficiency, maar roepen ook ethische en culturele vragen op. Solide Om rag en agentic-rag optimaal te benutten, is het essentieel dat chief experience officers een aantal strategische stappen doorlopen. Allereerst begint het met het bouwen van een solide data- en infrastructuurbasis. Rag-systemen zijn immers slechts zo krachtig als de data die ze voeden. Organisaties doen er goed aan te investeren in cloud-native data-architecturen, realtime-datastromen en gestandaardiseerde governance-protocollen. Door privacybewuste ai-training en synthetische data toe te passen, kunnen bedrijven schaal vergroten en tegelijkertijd voldoen aan wet- en regelgeving zoals de GDPR. De toekomst van werk is niet alleen mens of machine, maar samenwerking tussen beide Daarnaast is het cruciaal om vroeg te beginnen met ai-governance. Agentic-rag-systemen opereren met een hoger niveau van autonomie, wat vragen oproept over verantwoordelijkheid en controle. Een robuust governance-kader, inclusief ethische richtlijnen, menselijke toezichtmechanismen, audit-trails en scenario-gebaseerde tests, leidt tot transparantie en compliance, en helpt bedrijven veilig te opereren binnen de kaders van de EU AI Act.Een derde aandachtspunt is de voorbereiding van de workforce. De toekomst van werk is niet alleen mens of machine, maar samenwerking tussen beide. Teams moeten worden toegerust met de juiste training, tools en vertrouwen om effectief samen te werken met ai. Rolpatronen zoals ai-translators en prompt engineers nemen in belang toe. Maar bovenal gaat het om mensen die kansen zien en hier actief op inspelen. Pilots Het is ook belangrijk om met gerichte pilots te beginnen. Niet elke toepassing van agentic-rag hoeft meteen grootschalig te worden uitgerold. Met een ‘test-en-leer-aanpak’ en duidelijke kpi’s kunnen organisaties snel leren en succesvolle toepassingen opschalen, bijvoorbeeld bij klantenvragen, onboarding of interne beleidsdocumenten. Tot slot moet ai gekoppeld zijn aan concrete businesswaarde. Technologie is effectief wanneer het echte bedrijfsproblemen oplost, zoals snellere besluitvorming, betere klantbeleving of efficiëntere teams. Praktijkvoorbeelden, zoals een Duitse retailer die rag gebruikt voor realtime-voorraadchecks en gepersonaliseerde adviezen, laten zien dat echte waarde het verschil maakt. Volgende fase Kortom, stop niet bij llm’s. Leid je organisatie naar de volgende fase van enterprise-ai, een fase waarin intelligentie niet alleen wordt gegenereerd, maar ook doelgericht, betrouwbaar en afgestemd op de bedrijfsstrategie. Het gaat niet alleen om betere modellen, maar om betere resultaten: slimmere automatisering, snellere besluitvorming en diepere inzichten. Bouw een organisatie die niet alleen efficiënter is, maar ook slimmer, wendbaarder en klaar voor de toekomst. Jean Jacques Kroesbergen, regional business lead, Dell Technologies Netherlands
Ai-investeringen missen doel supply chain
1 week
Supply chain executives zetten hun geld vooral op werkkapitaaloptimalisatie, maar gebruiken artificiële intelligentie (ai) vaak verkeerd. Slechts vier op de tien zet ai in voor risicobeheersing, terwijl drie op de tien werkkapitaal als belangrijkste investeringsdoel noemt. Logistieke bedrijven gebruiken ai vooral voor vraagvoorspelling en voorraadbeheer, maar vermijden automatisering die disrupties voorkomt. Dat concludeert FourKites, aanbieder van een supply-chain-netwerk, uit eigen onderzoek onder zo’n vijfhonderd leidinggevenden. ‘Managers willen werkkapitaalverbeteringen, maar ze analyseren problemen in plaats van ze te voorkomen,’ aldus de ontwikkelaar van ai-agents voor supply chain platforms. Volgens het onderzoek leidt werkkapitaaloptimalisatie met 27,6 procent de investeringsprioriteiten, bijna dubbel zoveel als concurrentievoordeel (14,9 procent) en driemaal duurzaamheid (8,4 procent). Toch zet slechts 37 procent ai in voor risicobeheersing, de plek waar cashverlies door vertragingen en noodtransport kan worden voorkomen. West-Europese bedrijven lopen achter op Amerikaanse. Zo gebruiken slechts 33 procent van de Duitse bedrijven ai voor risicobeheersing tegenover 48 procent in de VS. Ook plannen slechts 20 procent van hen ai voor autonome uitvoering, vergeleken met 31 procent in de VS. Bedrijven richten zich liever op voorraadbeheer, met 31 procent respectievelijk 55 procent, terwijl juist automatisering van disruptiemanagement directe besparingen oplevert, aldus het bedrijf. Supply chain al goedkoper door ai-agents Het onderzoek laat verder zien dat integratieproblemen vaker worden genoemd dan datakwaliteit: 46 procent ziet legacy-integratie en toolfit als grootste obstakel. Organisaties die sterk inzetten op autonome besluitvorming zeggen dat werkkapitaaloptimalisatie pas lukt door disrupties te voorkomen. Deze groep gebruikt ai-agenten al om detentiekosten en noodtransport te vermijden, terwijl concurrenten blijven debatteren over de rol van ai buiten forecasting. Het rapport benadrukt dat interoperabiliteit en vertrouwen in autonome systemen cruciaal zijn om de kloof tussen strategie en uitvoering te dichten. ‘De echte verschuiving naar agentische workflows zal plaatsvinden binnen bedrijven, waar gesloten omgevingen en strikt toezicht bedrijven in staat stellen de uitvoering veilig te automatiseren,’ aldus Sriram Nagaswamy, manager technologie FourKites tegen Computable. Hij denkt dan ook dat consumenten-ai in 2026 waarschijnlijk eerder een geavanceerd onderzoeksinstrument blijft dan een echte agent. ‘De veiligheidsrisico’s die gepaard gaan met het verlenen van autonome toegang tot financiële rekeningen of open webnavigatie aan software zijn simpelweg te groot, waardoor de uiteindelijke ‘actie’ bij mensen blijft.’
Spoelstra Spreekt: Het beste lijstje van 2025
1 week
COLUMN – Het jaar is nog niet ten einde maar dat let de media niet om nu al allerlei lijstjes de wereld in te sturen. Eind december doet er blijkbaar niet toe. Zo zien we lijstjes met de meest gebruikte woorden, meest gelezen boeken, beste films en wat waren onze favoriete artiesten in 2025.   Wie jouw eigen favoriete artiesten waren, kom je altijd via Spotify wrapped te weten. En dat vind ik altijd heel confronterend. Het lijkt ook op een soort interventie. Je komt ineens de kamer binnen en daar zitten ineens je familie en vrienden. Ga maar even zitten, je moeder gaat zo een brief voorlezen over wat ze van de situatie vindt maar eerst gaan we even kijken en luisteren waar je dit jaar 23.000 uur naar hebt zitten luisteren. Serieus maar liefst tweehonderd keer geluisterd naar Tino Martin? Zo hebben we je niet opgevoed. Ga naar je kamer. We willen je niet terugzien voordat je het complete oeuvre van Led Zeppelin uit je hoofd kent. Google Maar mijn favoriete eindejaarslijstje is welke vragen er het meest werden gesteld aan Google. Het laat zo mooi zien waar wij als Nederland mee zitten. De top twee vragen was namelijk. ‘Tot hoe laat kunnen we stemmen?’ en de tweede vraag was: ‘Hoe oud is Rob Jetten?’. En dat klinkt als: ‘Mag hij nog zo laat opblijven?’ Maar de mooiste vraag in deze top 10 vond ik de vraag: ‘Wat wil D66 nou eigenlijk?’ Ja, dat willen we zo langzamerhand allemaal wel weten. Ik gok dat deze vraag ook in 2026 weer in de top 10 zal staan. Net als de vraag: ‘Waarom is het kabinet gevallen?’ ‘Waarom stemmen mensen nog steeds op Geert Wilders?’ En uiteraard: ‘Tot hoe laat kunnen we stemmen?’ Jacob Spoelstra is columnist/stand-upcomedian. Kijk voor meer informatie op www.jacobspoelstra.nl.
Kort: Ondanks risico’s toch meer apotheken bij Mitz, Frontria tegen fake news door ai (en meer)
1 week
In dit nieuwsoverzicht: Apothekenketen Benu doet toch mee met Mitz, Frontria-consortium tegen fake news door ai, DDD onderzoekt geïntegreerd luchtruimbeeld, KickstartAI benoemt nieuwe ceo, en overname Pay-Check door VCSW. Apothekenketen Benu doet toch mee met Mitz Apothekenketen Benu, met ruim driehonderd vestigingen, sluit zich aan op Mitz, de landelijke online-toestemmingsvoorziening voor medische gegevens, ontwikkeld door zorgaanbieders en beheerd door VZVZ, zo meldt de laatste. Het platform legt via DigiD vast of patiënten toestemming geven voor gegevensuitwisseling, wat volgens VZVZ een uniforme en veilige manier is om toestemming te controleren, cruciaal bij medicatie-uitwisseling in spoedsituaties. Het platform kwam recent echter in het nieuws, omdat is gebleken dat die toestemming automatisch geldt voor álle apotheken en dus misbruik – zoals inzien van privacy-gevoelige gegevens van patiënten elders – vrij eenvoudig is. VZVZ erkent die problemen. Frontria-consortium tegen fake news door ai Fujitsu heeft Frontria opgericht, een internationaal consortium met meer dan vijftig organisaties met als doel desinformatie en misinformatie door ai tegen te gaan en de betrouwbaarheid van systemen te vergroten, zo meldt het bedrijf. De afgelopen jaren veroorzaakte desinformatie tientallen miljarden euro economisch verlies per jaar. Frontria wil via kennisdeling, sectorinzichten en gezamenlijke ontwikkeling van intellectueel eigendom concrete toepassingen realiseren. Deelnemers komen uit Japan, Europa, Noord-Amerika, India en Australië, en uit sectoren zoals financiën, media en juridische dienstverlening. Tegen het einde van het fiscale jaar 2026 moet het consortium meer dan honderd organisaties omvatten en meerdere toepassingen ontwikkelen. DDD onderzoekt geïntegreerd luchtruimbeeld De stichting Dutch Drone Delta (DDD) start samen met Port of Rotterdam, AirHub, NLR, ROC van Amsterdam en bedrijven uit het havengebied een verkenning naar één geïntegreerd luchtruimbeeld. Het project richt zich op het combineren van radar-, rf-, camera- en akoestische sensoren om drone-activiteit realtime inzichtelijk te maken. Het gaat nadrukkelijk niet om neutralisatie, maar om informatiepositie en veiligheid. Het model moet opschaalbaar zijn naar andere havens en luchthavens zoals Schiphol. Het project kent vier fasen: governance, technische integratie, scenario-oefeningen en opschaling. De stichting wil hiermee marktpartijen, overheid en kennisinstellingen verbinden rond veilige en toekomstbestendige luchtvaartintegratie. KickstartAI benoemt nieuwe ceo KickstartAI heeft Erick Webbe benoemd tot ceo. Het voormalig hoofd data science bij Bol volgt Sander Stomph op. Hij was al bestuurslid namens Ahold Delhaize en start op 1 januari 2026. Webbe benadrukt dat Nederland te voorzichtig is met ai-adoptie, terwijl twee derde van de ondernemers kampt met personeelstekorten. KickstartAI, een initiatief van ING, KLM, NS en Ahold Delhaize, wil de toepassing van ai versnellen via concrete projecten. Voorbeelden zijn bagageherkenning bij NS, volumevoorspelling bij Bol, een digitale financiële gids bij ING en maaltijdplanning bij KLM. De organisatie ziet zich als neutrale kennisleider om versnippering te verminderen. Overname Pay-Check door VCSW VCSW uit Gouda heeft de overname bekend gemaakt van Pay-Check, een dienstverlener in salarisadministratie en hr-processen. Het is de vierde overname van VCSW dit jaar, na Unifortis, HR Navigator en Kijk op Verzuim. Het bedrijf ziet de integratie van salarisadministratie, data, compliance en regelgeving als essentieel voor werkgevers. Klanten van heet Houtense Pay-Check krijgen door de overname toegang tot het platform van de nieuwe moeder.
SandGrain krijgt 13,5 miljoen voor iot-beveiliging met hardware
2 weken
Deeptech-onderneming SandGrain haalt 13,5 miljoen euro op om zijn methode voor hardware-gebaseerde iot-beveiliging wereldwijd op te schalen. Het bedrijf uit Eindhoven beschermt elektronica tegen aanvallers door in de chip een uniek nummer te graveren.  Dit authenticatiesysteem verifieert de identiteit van apparaten die met internet zijn verbonden. Elk apparaat waarin de techniek wordt toegepast, heeft een onveranderlijke en wereldwijd unieke ID.  Deze hardwaretoken is gekoppeld aan een enclave die de bijbehorende geheime cryptografische sleutels bevat. Een veilig cloudplatform verzorgt real-time beheer van identiteit en authenticatie van apparaten. Dure certificaten zijn niet meer nodig. Ook is SandGrains CyberRock-oplossing klaar voor het post-quantum-tijdperk. Volgens Joeri Voets, algemeen directeur van SandGrain, is deze methode goedkoper en minder complex. Knelpunten in de internet-of-things (iot)-beveiliging worden daarmee opgelost, zegt hij.  Innovation Industries leidde de Serie A-financieringsronde met deelname van de ontwikkelingsmaatschappij BOM, Invest-NL en bestaande investeerders. Verwacht wordt dat vooral uit de industrie, kritieke infrastructuur, luchtvaart en defensie voor deze techniek belangstelling komt.
Nxtgen: Nederlandse hightech moet strategische posities innemen
2 weken
Nu de geopolitieke spanningen oplopen, is het van groot belang dat Nederland op gebied van high tech zogenoemde control points in handen krijgt; unieke en moeilijk vervangbare strategische posities in wereldwijde waardeketens. Peter Stolk, bestuursvoorzitter van Nxtgen Hightech, pleitte daarvoor. Stolk deelde zijn standpunt tijdens een toelichting op de mid-term evaluatie van Nxtgen. Na twee jaar uitvoering presenteerde dit Nederlandse tech-programma de belangrijkste resultaten van de eerste fase.  Nxtgen investeert tot 2030 ruim één miljard euro in de ontwikkeling van nieuwe generaties hightech apparatuur. Het programma telt zestig projecten met 330 partners in zes domeinen: laser-satellietcommunicatie (veiligere en snellere uitwisseling van data via licht en laser), composieten (geautomatiseerde productie van zeer sterke materialen), semicon (snelle en energiezuinige chips), agrifood, biomed en energie. Stolk: ‘Het streven is om in elk focusgebied zo’n control point te bezitten. Het is niet nodig de gehele waardeketen te beheersen.’ Vooral de maakindustrie en in het bijzonder de machinebouw rond halfgeleidertechnologie zijn en blijven een belangrijk speerpunt, aldus Stolk. Artificial intelligence speelt in het programma meer op de achtergrond. ‘We zijn vooral een hardware-programma,’ aldus de bestuursvoorzitter.  Complete project-consortia nodig De tussentijdse evaluatie van Nxtgen Hightech kwam kort voordat oud-ASML-topman Peter Wennink aanstaandee vrijdag zijn rapport uitbrengt. Het vorige kabinet had hem gevraagd te onderzoeken hoe de Nederlandse economie verder kan worden aangezwengeld.  Vooruitlopend op de conclusies van Wennink zei Stolk dat complete project-consortia nodig zijn: van het laboratorium tot partijen die de markt snappen. Een andere les uit de afgelopen periode is de noodzaak een consequente focus te hebben op de business en toepassingen. Verder heeft men geleerd dat een langdurige publiek-private investering nodig is: van idee tot en met productieomgeving. Tenslotte is ook doorselecteren gewenst van de meest kansrijke projecten. In 2027 volgt weer zo’n moment om het kaf van het koren te scheiden. Doel van Nxtgen is in 2040 voor zes tot negen miljard euro bij te dragen aan de economie alsmede in te spelen op maatschappelijke uitdagingen rond bijvoorbeeld de zorg, veiligheid en strategische autonomie.

Pagina's

Abonneren op computable