computable

Event | Nextcloud Summit 2025, München Data are the new oil, zeggen we allemaal. Tegelijkertijd weten we hoeveel problemen olie de wereld gegeven heeft – vervuiling, oorlogen over olievelden en corruptie.’ Met deze metafoor opende Frank Karlitschek, medeoprichter en ceo van Nextcloud, de Nextcloud Summit 2025 in München. Opvallend tijdens het event was de oproep van velen aan ‘Europa’ om op te houden met onderzoeken doen en rapporten schrijven. We weten wat het probleem is, laten we gewoon aan de slag gaan en het probleem oplossen, was de boodschap die te horen viel. De summit, waar zo’n zeshonderd gebruikers en partners uit zowel de publieke als private sector aan deelnamen, stond in het teken van technologische autonomie, samenwerking en Europese innovatiekracht. De sfeer was constructief: er werd niet alleen gepraat over de uitdagingen, maar vooral over concrete oplossingen. Amerikaanse cloudplatforms Tijdens het evenement presenteerden diverse organisaties praktijkvoorbeelden van succesvolle migraties weg van Amerikaanse cloudplatforms, zoals Microsoft Office 365 en Azure. Zo deelde het Nederlandse bedrijf Sendent zijn ervaringen met het begeleiden van het Oostenrijkse ministerie van Economische Zaken, Energie en Toerisme bij de overstap naar Nextcloud, inclusief de vervanging van Microsoft Teams door Nextcloud Talk. De migratie was in negen maanden gerealiseerd. En dat was inclusief de zomervakantie, werd erbij verteld. De Franse Nextcloud-partner Leviia toonde hoe het een digitale leeromgeving heeft ontwikkeld voor ruim een half miljoen leerlingen in de regio Île-de-France. Iedere leerling beschikt over 10 gigabyte opslagruimte waar huiswerk en opdrachten zijn op te slaan en delen met medeleerlingen en leerkrachten. Docenten hebben toegang tot een online-leerlingvolgsysteem en leerlingen worden digitaal gekoppeld aan docenten. Dergelijke projecten illustreren hoe schaalbaar en veelzijdig het platform is, in onderwijs- en overheidsomgevingen, maar ook bij een groeiend aantal enterprise-organisaties. Frank Karlitschek gaf tijdens zijn keynote aan dat het aantal enterprise-aanvragen – dus voor de betaalde, ondersteunde versie van Nextcloud – de afgelopen maanden is verdrievoudigd. Ook Nederlandse partners bevestigden de groeiende vraag naar soevereine alternatieven. Nextcloud Talk Munich Tijdens de summit werd de nieuwe versie van Nextcloud Talk getoond: Nextcloud Talk Munich. Deze versie biedt verbeterde videoconferencingfunctionaliteit, hogere stabiliteit en betere integratie binnen het platform. Nextcloud positioneert Talk als het open source-alternatief voor Microsoft Teams voor videobellen en samenwerking. De nadruk in de nieuwe versie ligt niet enkel op bekende open source-waarden als privacy en databeheer, maar juist ook op integratie in bestaande werkprocessen. Het Nextcloud-platform zelf is modulair opgebouwd en stelt organisaties in staat om samenwerking veilig, transparant en schaalbaar in te richten. Het platform biedt een groot aantal standaard features voor het opslaan en delen van bestanden en andere informatie. Dat gebeurt door middel van self-hosting – in een eigen datacenter of bij een vertrouwde partner. In Nederland zijn dat onder andere The Good Cloud en ProcoliX. Op dit platform zijn apps te draaien. Een aantal van deze apps ontwikkelt Nextcloud zelf, zoals Talk, groupware en bijvoorbeeld de op ai-taken gerichte Nextcloud Assistant. Daarnaast is een app-marktplaats beschikbaar waarop door gebruikers en partners ontwikkelde apps. Het gaat inmiddels om honderden apps. Wie zelf eigen apps en workflows wil ontwikkelen, kan gebruik maken van Nextcloud Flow, een ontwikkeltool die scripting- en low-code-achtige kenmerken bezit. Een ander interessant onderdeel is de toepassing van ai binnen het platform. Niet alleen ontwikkelt Nextcloud zelf ai-functies, zoals de genoemde Nextcloud Assistant, ook gebruikers en externe app-ontwikkelaars passen ai binnen het platform toe. Omdat transparantie voor een opensourcebedrijf als Nextcloud belangrijk is, introduceerde het bedrijf vorig jaar een ai-rating-systeem dat via kleurcodering (rood, oranje, groen) gebruikers informeert over de transparantie, trainingsdata en controleerbaarheid van de gebruikte ai-modellen. Office-oplossing Een aardige aankondiging tijdens het event betrof de uitbreiding van de samenwerking tussen Nextcloud en Ionos, gericht op de ontwikkeling van een door Ionos gehoste Nextcloud-workspace. Deze volledig Europese office-oplossing is gebaseerd op open source en wordt gehost in de Duitse Ionos Cloud. Het gaat dus om een volledig soevereine werkplekomgeving. Het product komt nog dit jaar beschikbaar. Ionos kondigde daarnaast samen met het eveneens Duitse Bechtle een initiatief aan dat een volledig soevereine cloudomgeving aanbiedt aan Europese onderzoeksinstellingen en universiteiten. Dit gebeurt onder de vlag van het Ocre-framework. Dat ook Surf hierbij betrokken is, toont het groeiende belang van Europese samenwerking op het gebied van soevereine cloudinfrastructuur. Miljardenomzetten Toch is er binnen Europa nog veel werk aan de winkel, zo bleek in Munchen. Een Nederlandse deelnemer merkt bijvoorbeeld op nog nooit van Ionos of Bechtle te hebben gehoord, hoewel deze bedrijven miljardenomzetten draaien in de Dach-regio. Het illustreert de beperkte zichtbaarheid van Europese aanbieders buiten hun thuismarkt en wijst op het gemis van weldoordachte marketing en positionering. De roep om Europese alternatieven is niet nieuw, maar de urgentie is toegenomen. Karlitschek waarschuwt tijdens zijn keynote voor de risico’s van afhankelijkheid. ‘Vandaag de dag kan niemand uitsluiten dat toegang tot digitale platforms als politiek drukmiddel wordt ingezet.’ Hij benadrukt dat Nextcloud organisaties in staat stelt hun eigen data en infrastructuur volledig in eigen hand te houden, een kernvoorwaarde voor compliance, privacy en risicobeheersing. De Nextcloud Summit was daarmee niet slechts een evenement vol aankondigingen, paneldiscussies, productdemo’s en technische sessies, maar ook een wake-upcall aan de Europese it-sector. Zowel overheden als bedrijven hebben jarenlang gemakzuchtig gekozen voor de diensten van Amerikaanse hyperscalers. Of zoals een vertegenwoordiger van EuroStack het tijdens het event verwoordt: ‘Europese overheden en bedrijven moeten niet alleen Europese it-producten kopen, Europese it-aanbieders moeten ook echt Europese producten ontwikkelen en die vervolgens daadwerkelijk gaan verkopen aan Europese overheden en bedrijven, en daarbuiten. De gretigheid om dat te doen, lijkt in Europa te ontbreken.’ Kantelpunt Ook dat zou een signaal voor Europa moeten zijn. Zodat als we over enkele jaren terugkijken we kunnen vaststellen dat 2025 het jaar was waarin de Europese it-sector en de Europese it-gebruikers wakker werden geschud. Niet langer genoegen nemen met afhankelijkheid, maar inzetten op it-in-eigen-beheer, Europese samenwerking, innovatie en zichtbaarheid. De kwaliteit is er, zo onderstreept een Australische Nextcloud-partner: ‘De Europese it- en clouddiensten zijn van verbazingwekkend hoog niveau. Wat me echter nog meer verbaast, is dat Europese organisaties – overheden én bedrijven – desondanks vaak voor gemak en dus Amerikaanse hyperscalers kiezen. Als je er over nadenkt, is dat op z’n minst merkwaardig te noemen, en dan druk ik mij zacht uit.’

Rechter stelt OR Asus in het gelijk om thuiswerken, EU maakt 145,5 miljoen vrij voor cyberbeveiliging, TNO geeft startsein bouw fabriek fotonische chips, Rabobank investeert in Area of People en NBIP levert NaWas aan ERA-IX. Dat zijn de onderwerpen in dit nieuwsoverzicht.  Asus vangt bot bij rechter om thuiswerken Computerbedrijf Asus wil dat bij de Amsterdamse vestiging (93 medewerkers) er maximaal nog maar twee dagen thuis wordt gewerkt. Dit, terwijl er sinds begin 2022, nadat het kantoor na de coronaperiode weer open ging, een regeling lag waarbij het personeel minimaal twee dagen per week op het werk werd verwacht. De ondernemingsraad (OR) blokkeerde in augustus 2024 het nieuwe voorstel van de directie, gebruikmakend van haar instemmingsrecht. De Asus-directie vond dit een onredelijk zware beslissing en stapte naar de rechter. Die oordeelt dat de OR in haar recht staat, gezien de belangen van het personeel. De huidige situatie, met twee dagen op kantoor, blijft dus in stand. EU trekt 145,5 miljoen euro uit voor cyberbeveiliging De Europese Commissie stelt 145,5 miljoen euro ter beschikking om kleine en middelgrote ondernemingen en overheidsdiensten te helpen met hun cyberbeveiliging. Een deel ervan maakt deel uit van het programma The Digital Europe, met een budget van 55 miljoen euro. Daarvan is dertig miljoen euro beschikbaar voor ziekenhuizen en zorgverleners. Het andere deel, in het kader van het Horizon Europa-programma, heeft een budget van ongeveer 90,5 miljoen euro en is bedoeld voor geavanceerd security-onderzoek. De eerste subsidieronde sluit op 7 oktober; voor de tweede is de deadline 12 november.    Eind 2025 start TNO bouw fabriek fotonische chips Eind dit jaar begint TNO op de High Tech Campus in Eindhoven met de bouw van een proeffabriek voor de productie van fotonische chips op industriële schaal. TNO werkt hiervoor in het zogeheten Photonic Integration Technology Centre (PITC) samen met de Technische Universiteit Eindhoven en de Universiteit Twente. De fabriek wordt gefinancierd via de EU Chips Act, PhotonDelta, de ministeries van Economische Zaken en Defensie en TNO, en maakt deel uit van het Europese initiatief PIXEurope. De totale investering bedraagt 153 miljoen euro. Daarnaast investeert de High Tech Campus Eindhoven in het gebouw en de cleanroom. Rabobank stapt in bij woonplatform Area of People Rabo Investments heeft een strategisch minderheidsbelang genomen in Area of People. Dit is een met artificiële intelligence (ai)-verrijkt community-platform waarmee vastgoedontwikkelaars, beleggers en woningcorporaties actief kunnen samenwerken en bijdragen aan sociale cohesie. Het digitale platform meet (realtime) de sociale impact van woonomgevingen en genereert automatisch gericht advies om woongeluk te versterken. De investering van Rabo Investments wordt aangewend voor productontwikkeling en de commerciële uitrol van Area of People. Het in 2018 opgerichte Utrechtse bedrijf bedient inmiddels zo’n zeventig klanten. In 2021 nam Lenos Equity al een minderheidsbelang. NBIP voor NaWas in zee met ERA-IX  Stichting NBIP en connectiviteitsaanbieder ERA-IX uit Doetinchem zijn een samenwerking aangegaan voor de ddos-beschermingsdienst NaWas. Hierdoor is de NaWas beschikbaar in Nederland en Duitsland (Frankfurt) op het ERA-IX platform. NBIP biedt gezamenlijke faciliteiten voor aanbieders van digitale infrastructuur en diensten zodat zij hun digitale weerbaarheid en naleving van wet- en regelgeving op orde hebben. Het bekendste voorbeeld hiervan is de NaWas, een not-for-profit ddos-mitigatiedienst waar inmiddels circa 130 organisaties in tien Europese landen gebruik van maken.

Cisco lanceert een nieuwe architectuur voor de campus-, branche- en industriële netwerken van de toekomst. De leverancier claimt voordelen als vereenvoudigde netwerk-operaties, meer veiligheid en sterk verbeterde prestaties met apparatuur van een nieuwe generatie. Vernieuwing was nodig met het oog op de ondersteuning van artificiële intelligence (ai)-workloads en dan met name ai-agenten. Betrokken apparaten zijn geoptimaliseerd voor ai. Hardware die de implementatie van ai-adoptie kan versnellen, stond begin deze week centraal tijdens Cisco Live 2025 in San Diego. Deze upgrades omvatten vernieuwde netwerkcomponenten, een uniform netwerkbeheer-platform en het domeinspecifieke, grootschalige taalmodel Deep Network Model om een ai-assistent aan te sturen. ‘Naarmate het ai-werk verder transformeert, groeit het dataverkeer explosief op eerder genoemde typen netwerken. It-teams worden overweldigd door complexiteit en nieuwe beveiligingsrisico’s in een tijd waarin downtime nog nooit zo kostbaar is geweest,’ stelde Jeetu Patel, president en chief product officer bij Cisco. Niet zijn uitgerust ‘De belofte van ai is enorm, maar de realiteit is dat bestaande bedrijfsnetwerken simpelweg niet zijn uitgerust om te voldoen aan de schaal-, beveiligings- en betrouwbaarheidseisen die ai stelt,’ stelt Matt Eastwood van adviesbureau IDC. Volgens de Cisco IT Networking Leader Survey is 97 procent van de bedrijven van mening dat ze hun netwerken moeten upgraden om ai- en iot-initiatieven succesvol te maken, en de inzet is hoog: één ernstige storing kan wereldwijd bijna 160 miljard dollar aan verliezen veroorzaken. Cisco kondigde vereenvoudiging van bedrijfsvoering aan met de producten Unified Management en AgenticOps, Cisco’s ai-gestuurde aanpak voor het uitvoeren van moderne it-activiteiten. Veel aandacht was er ook voor beveiliging. Cisco zegt die naadloos te hebben geïntegreerd in het netwerk. De leverancier introduceert nieuwe bescherming op drie kritieke lagen: de netwerkinfrastructuur, beveiliging van data tijdens de overdracht en bescherming van gebruikers, en endpoints en applicaties. Datacenters Verder komt Cisco met een reeks innovaties die datacenters eenvoudiger, veiliger en toekomstbestendig moeten maken. ‘De wereld evolueert van chatbots die onze vragen intelligent beantwoorden naar ai-agents die volledig autonoom taken uitvoeren. Dat is het tijdperk van agent-based ai,’ aldus Jeetu Patel. ‘Nu miljarden ai-agents namens ons aan de slag gaan, zal de vraag naar netwerken met hoge bandbreedte, lage latency en energie-efficiëntie voor datacenters enorm toenemen. Cisco reageert hierop met geavanceerde en veilige netwerktechnologieën die de basis vormen voor de ai-ready datacenters van de toekomst.’

BLOG – Of je nu actief bent in de zorg, mobiliteit, energie of financiële dienstverlening, je bedrijfsvoering leunt zwaar op digitale systemen. Applicaties zijn niet langer ondersteunend, maar vormen de ruggengraat van kritieke processen. Een kleine hapering kan grote gevolgen hebben, voor klanten, voor je reputatie en voor je bedrijfscontinuïteit. Toch zijn veel it-omgevingen gebaseerd op een versnipperde, verouderde werkwijze die die druk nauwelijks nog aankan. Een platform- en devops-benadering brengt stabiliteit en daadkracht die nodig zijn om toekomstbestendig te blijven. De meeste applicaties moeten altijd beschikbaar zijn; gebruikers dulden geen downtime en verwachten continu verbeteringen, in lijn met technologische ontwikkelingen. Deze combinatie van stabiliteit en wendbaarheid is makkelijker gezegd dan gedaan. Zeker in sectoren waar continuïteit bedrijfskritisch is, groeit de behoefte aan grip op snelheid, veiligheid en kwaliteit. Stroomlijnen Je zou denken dat standaardsoftware dit probleem grotendeels oplost. Een leverancier is toegewijd aan het stroomlijnen van een specifieke taak of proces en staat tot je dienst onder de juiste voorwaarden. Toch kiezen veel organisaties er bewust voor om de benodigde software voor hun kritieke processen zelf te bouwen. Waarom? Omdat hun processen uniek zijn en generieke oplossingen simpelweg tekortschieten. Een paar voorbeelden: In de financiële sector ontwikkelen banken en verzekeraars bijvoorbeeld zelf platformen voor risicobeheer en rapportage, met strenge compliance-eisen.  In vitale sectoren zoals energie, telecom en mobiliteit draait alles om maximale beschikbaarheid, controle en veiligheid. Standaardsoftware past niet altijd in de complexe it-omgeving.  Publieke organisaties zoals luchthavens en spoorwegbeheerders hebben vaak zulke specifieke processen, dat samenwerking met gespecialiseerde ontwikkelpartners noodzakelijk is. Compliant in complex landschap Veel organisaties zijn dus in hoge mate afhankelijk van hun kernapplicaties. Deze afhankelijkheid van software – in combinatie met de geschetste, toegenomen complexiteit – zorgt voor stevige uitdagingen. We zetten de belangrijkste op een rij: Continuïteit garanderen: Applicaties mogen niet uitvallen, maar moeten wél snel kunnen worden aangepast. Automatisering en monitoring zijn cruciaal om die balans te houden. Versnellen zonder in te leveren op kwaliteit: De druk op de time-to-market groeit, maar tegelijk mag de betrouwbaarheid niet omlaag. Korte feedbackloops, testautomatisering en een strakke release-aanpak zijn essentieel. Compliant blijven in een complex landschap: Nieuwe wetgeving, zoals de Cyberbeveiligingswet (NIS2) en Dora, stelt hogere eisen aan digitale weerbaarheid. Handmatig toezicht is niet langer houdbaar; compliance moet ‘by design’ worden ingebouwd. Platform en devops Deze uitdagingen vragen om een fundamenteel andere aanpak. Niet nóg een tool, maar een nieuwe manier van werken: devops en platform-engineering. Gestandaardiseerde platformen en een devops-werkwijze (tools, processen en cultuur) vormen samen het antwoord. Standaardisatie, automatisering en samenwerking brengen snelheid én betrouwbaarheid. Weet wel dat de combinatie tussen development (dev) en operations (ops) niet automatisch een gelukkig huwelijk is. Ontwikkelteams hebben de focus op snelheid, terwijl beheerteams zich richten op stabiliteit. Zonder goede samenwerking ontstaan vertragingen, fouten en frustratie. Investeer in een goede samenwerking tussen deze teams. Dan zie je dat devops deze kloof overbrugt met gedeelde doelen en een geïntegreerde werkwijze. De eisen die aan de it-omgeving gesteld worden, nemen de komende jaren alleen maar toe. Denk alleen maar aan security. Door nu te investeren in een toekomstbestendige werkwijze leg je de basis voor continuïteit, compliance én innovatie. Jochem van Lierop, cto Conclusion Mission Critical

Netcompany verhuist naar ’s Gravenhage, Besi verwacht meer omzet, RAM-IT neemt Interoperability Group over, grote Brusselse deal Econocom, nieuwe naam MyBit Group (= Dawn Technology) en supercomputer Fugaku blijft de snelste. Dat zijn de onderwerpen in dit nieuwsoverzicht. Netcompany verhuist naar Haagse Poort Netcompany verhuist in het eerste kwartaal van 2026 van de huidige locatie in Delft naar een nieuw kantoor in de Haagse Poort. Deze verhuizing naar Den Haag weerspiegelt volgens het bedrijf ‘de groeiambities die het als Europese it-leverancier voor ogen heeft en draagt bij aan de wens om digitale innovatie binnen de publieke en private sector verder te versnellen.’ De Haagse Poort is een imposant kantoorgebouw in het Haagse Beatrixkwartier, het belangrijkste zakencentrum van de Hofstad. Het nieuwe kantoor van Netcompany wordt gerealiseerd in samenwerking met vastgoedbedrijf CBRE. Besi voorspelt meer omzet door ai BE Semiconductor Industries (Besi), fabrikant van assemblageapparatuur voor de halfgeleiderindustrie, ziet de afzet de komende jaren veel sterker stijgen dan een jaar geleden werd voorzien. Eerder werd uitgegaan van een lange termijn omzet van één miljard euro. Tijdens de Investor Day vandaag voorspelt Besi een omzet van € 1,5 – € 1,9 miljard. De markttrends voorzien in een uitgebreide inzet van ai-technologieën in datacenters, edge computing en consumententoepassingen tot 2030. Ook werd de versnelde adoptie van 2.5d- en 3d-chipletgebaseerde assemblagestructuren op waferniveau in de belangrijkste eindgebruikersmarkten benadrukt, aangezien de datavolumes aanzienlijk toenemen terwijl de Wet van Moore vertraagt. RAM-IT lijft Interoperability Group in RAM Infotechnology (RAM-IT), een Utrechtse aanbieder van it-diensten voor de zorgsector, neemt Interoperability Group over, eveneens uit de Domstad. Deze in 2001 opgericht specialist in digitale zorgoplossingen (zeventig man) bestaat uit de onderdelen MedicalPhit, Interoplab en Lodamind. Naast it-advies, ai-expertise en consultancy heeft de Interoperability Group een eigen software-oplossing ontwikkeld waarmee klanten de integratie en interoperabiliteit van hun zorginformatiesystemen kunnen testen. De acquisitie wordt financieel mogelijk gemaakt door de Franse investeerder Keensight Capital die in april 2021 instapte bij RAM-IT. Econocom wint Brusselse raamovereenkomst van 125 miljoen euro   Econocom gaat na een aanbesteding het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voorzien van computers, laptops en schermen, iPads en MacBooks van Apple en grootformaatprinters. De totale waarde van deze raamovereenkomst bedraagt zo’n 125 miljoen euro over vier jaar. Naast de levering gaat het om de installatie en het onderhoud van de apparatuur. Econocom gaat voor de niet-Apple-apparatuur en accessoires in zee met HP.   MyBit Group heet voortaan Dawn Technology De MyBit Group gaat verder onder de naam Dawn Technology. Onder de in 2007 opgerichte groep hangt een aantal maatwerkbedrijven: DSE Software (Beverwijk), Dockbite (Rotterdam), Gate51 (Amersfoort), Egeniq (Hilversum), Poort80 (Amsterdam). Ibuildings (Vlissingen), TSA Group (Delft), Peercode (Geldermalsen) en MyBit (Hilversum) en het Poolse filiaal van MyBit. Deze aparte labels zullen niet meer blijven bestaan: alles gaat Dawn Technology heten. Onder die naam heeft de groep (ruim driehonderd medewerkers) de ambitie om tot de top vijf van maatwerksoftware-ontwikkelaars in Nederland te behoren. De strategie wordt gefaciliteerd door techinvesteerder Vortex Capital Partners. Supercomputer Fugaku behoudt eerste plaats in Graph500 Fugaku, de supercomputer ontwikkeld door Riken en Fujitsu, heeft voor de elfde keer op rij de toppositie behouden in Graph500 BFS (Breadth-First Search), een belangrijke high-performance-computing-rangschikking. De toprangschikking op Graph500, aangekondigd op ISC High Performance 2025 in Hamburg, is het resultaat van een samenwerking met Riken, Institute of Science Tokyo, Fixstars Corporation, Nippon Telegraph & Telephone Corporation en Fujitsu. De supercomputer behaalde een score van 204.068 TeraTeps met Fugaku’s 152.064 nodes.) De hpc-grootmacht draait met Fujitsi-Monaka, een processor gebaseerd op de Arm-instructiesetarchitectuur. De supercomputer wordt bij wetenschappelijk onderzoek, bijvoorbeeld dat naar het realtime voorspellen van tornado’s veroorzaakt door tyfoons.

De gemeente Emmen zet als tiende gemeente een artificiële intelligence (ai)-systeem in om de informatievoorziening voor raadsleden te verbeteren. Maat, zoals de oplossing heet, geldt als aanvulling op IBabs, het bestaande informatiesysteem voor het besluitvormingsproces. Maat moet raadsleden, griffiers maar ook journalisten en inwoners helpen om snel en efficiënt relevante informatie uit raadsstukken en vergaderingen op te duikelen. Uit onderzoek (begin 2024) van het actualiteitenprogramma Nieuwsuur blijkt dat dergelijke informatie in bijna de helft van de Nederlandse gemeenteraden moeilijk vindbaar of onvolledig is. Met de inzet van kunstmatige intelligentie wil Emmen hier verandering in brengen. Zo kan het systeem grote hoeveelheden documenten razendsnel doorzoeken, verbanden leggen en samenvattingen genereren – zonder dat gebruikers exacte zoektermen hoeven te kennen. Ook is de oplossing robuust tegen spelfouten en beantwoordt ze zelfs technische vragen op basis van de inhoud van raadsstukken.  ‘Maat gaat ons helpen in een zee aan documenten’, blikt griffier Sander Engelen (Emmen) vooruit. ‘Voor raadsleden, griffiers en bewoners betekent dat minder zoeken en meer inzicht. Gefaseerde uitrol De gemeente kiest voor een gefaseerde uitrol van het systeem. In eerste instantie werkt alleen de griffier met Maat om het systeem goed in te richten. Na de zomer volgen de raadsleden. Achter Maat gaat het Haarlemse consultancybedrijf AethiQs schuil. Mark Verschuren, partner van het bedrijf, bevestigt dat het hier een commercieel product betreft en niet een systeem dat binnen de gemeenten is gebouwd. ‘Dat klopt. Maar wij bieden Maat wel aan tegen tarieven die passen bij gemeenten en betaalbaar zijn en passend bij bijvoorbeeld de omvang van de gemeente. Ook besteden wij veel tijd, energie en geld aan het samen met de gemeenten en onze klanten door ontwikkelen van het systeem.’ Gevraagd of gemeenten hiervoor bijvoorbeeld een aanbesteding moeten uitschrijven, reageert Verschuren dan weer ontkennend. ‘Gezien de tarieven die wij gebruiken, hebben alle gemeenten tot nu toe geen aparte aanbesteding hiervoor hoeven uitschrijven. Wij hebben ook een mooie variant die goed past bij kleine tot middelgrote gemeenten.’ Behalve Emmen maken ook gemeenten als Zoetermeer, Maastricht en Enschede gebruik van het ai-systeem.

BLOG – Cyberincidenten zijn geen zeldzaamheid. Organisaties zijn steeds meer doordrongen van de realiteit dat de impact van ransomware, datalekken of een verstoorde it-dienst groot is. Zij hebben tools geïmplementeerd en procedures opgesteld om risico’s te beperken, zoals het hoort. Maar hoe reageer je echt als je getroffen wordt door een cyberaanval? Om gestelde vraag te beantwoorden, een blik op de procesmatige kant van incident- en crisismanagement. Die is immers cruciaal om schade te beperken wanneer elke seconde telt. De eerste momenten: wie doet wat? Crisismanagement draait om het snel en effectief reageren op onverwachte digitale verstoringen. Een crisismanagementplan is erop gericht om de impact van zo’n verstoring te beperken en de normale dienstverlening snel te herstellen. Hierbij moet iedere betrokkene binnen de crisisorganisatie zijn rol kennen in het geval van een crisis. Eén van de basismaatregelen binnen een crisismanagementplan is dan ook het incidentresponseplan. Hiermee is een incident intern tijdig naar een crisis te escaleren, mocht dat nodig zijn. Het succes van crisismanagement begint vóór de crisis. Immers, zodra er een serieus cyberprobleem aan het licht komt, moet er snel  duidelijkheid zijn: Wie neemt het voortouw? Wie beslist? Wie wordt geïnformeerd? Een crisisteam – bestaande uit medewerkers van bijvoorbeeld it, security, communicatie, hr, juridische zaken en directie – is onmisbaar. Zet dit team niet alleen op papier, maar laat de leden elkaar kennen en train het team in crisissituaties. Een snelle en gestructureerde start direct na een incident is doorslaggevend voor hoe effectief en beheerst de verdere reactie verloopt. Rollen en mandaten Ook de interpretatie en besluitvorming moeten ingeregeld zijn. Hier wordt vaak het BOB-proces voor gebruikt: beeldvorming (wat zijn de feiten?), oordeelsvorming (wat proberen we te bereiken?) en besluitvorming (wat gaan we doen?). Dit vraagt om ervaren mensen die onder druk de juiste keuzes maken, op basis van incomplete informatie. Wie bepaalt of systemen uit de lucht gaan? Wanneer is het verantwoord om herstel te starten? Dit vereist niet alleen technische expertise, maar ook duidelijke rollen, mandaten en besluitvormingsstructuren. Zonder deze organisatorische component blijft zelfs het beste crisisteam onvoldoende effectief. Communicatie als kritieke succesfactor Een incident roept daarnaast altijd vragen op: bij medewerkers, klanten en media. Zonder heldere communicatie ontstaat snel verwarring of zelfs paniek. Het is essentieel om intern snel duidelijkheid te geven: Wat is er aan de hand? Wat moet je doen, en wat juist niet? Extern draait het om transparantie en juridische verplichtingen. Denk aan meldplichten bij datalekken of rapportage aan toezichthouders. Het is al uitermate vervelend dat het cyberincident heeft plaatsgevonden en dat je imago wellicht een deuk oploopt. Dit effect is te versterken wanneer je het incident verborgen houdt of probeert te bagatelliseren. Het is dan ook noodzakelijk dat je niet alleen op it-gebied bent voorbereid, maar ook in relatie tot crisiscommunicatie. Zorg dat de leden van het crisismanagementteam weten hoe zij tijdens een crisis met elkaar kunnen communiceren, zowel fysiek als remote. Het kan daarbij helpen om richtlijnen voor communicatie klaar te hebben liggen voor verschillende scenario’s. Zo voorkom je dat er in de haast een boodschap gecommuniceerd wordt die afbreuk doet aan het imago van je organisatie. Ook op die manier kun je de reputatieschade tot een minimum beperken. Het is daarom belangrijk dat je alle communicatie buiten het crisisteam beschouwt als externe communicatie. Incident indammen en herstellen Als laatste de technische uitgangspunten; deze zijn bij een incident het begrijpen van de omvang van de aanval, het tegenaan van verdere escalatie, en het zo snel mogelijk herstellen van getroffen systemen. Daarbij is het essentieel om te kunnen vertrouwen op goede monitoring en forensisch onderzoek. Veel organisaties maken gebruik van een managed service voor managed detection & response (mdr). Voor de ondersteuning tijdens een (mogelijk) incident of het uitvoeren van forensisch onderzoek kan de hulp van een computer emergency response team (cert) worden ingeschakeld. Zo’n team ondersteunt niet alleen bij het in kaart brengen van een aanval, maar ook bij het snel en gericht nemen van maatregelen. Leren en bijstellen Een crisis is pas voorbij als het is geëvalueerd. Je wilt immers antwoord op vragen als ‘wat werkte goed?’ en ‘wat kan er beter?’. Door periodiek te oefenen met crisisscenario’s blijf je als organisatie wendbaar. Het is duidelijk dat het hierbij gaat om zowel technische als communicatieve aspecten. Crisismanagement is geen eenmalige actie, maar een continu leerproces. Erik de Jong, chief research officer Tesorion

Voor het eerst hebben België en Luxemburg een beveiligde quantumverbinding tot stand gebracht. Deze primeur komt er via BeQCI, het Belgische quantumcommunicatieproject waarin Belnet, Imec en UGent samenwerken. Het consortium startte in 2023 met een eerste testnetwerk in Gent en breidt nu uit over de landsgrenzen. Daarbij kregen ze hulp van het Nederlandse Q*Bird en het QCI-lab van de Universiteit van Luxemburg. De nieuwe verbinding strekt zich uit over 45 kilometer tussen Aarlen en Luxemburg-stad, gebaseerd op Quantum Key Distribution (QKD). Deze technologie vertrouwt niet op wiskundige formules, maar op de wetten van de quantummechanica om communicatie ‘onkraakbaar’ te maken. Het bijzondere aan quantumcryptografie is dat je bepaalde gebeurtenissen niet kunt observeren en data niet kunt kopiëren zonder dat anderen dit merken. Elke poging tot onderscheppen wordt meteen zichtbaar. Dit maakt het een van de veiligste manieren om gevoelige en confidentiële informatie te beschermen – een belangrijke stap in een tijd waarin quantumcomputers klassieke beveiliging kunnen doorbreken. Of zoals de initiatiefnemers van dit project het stellen: ‘het is vuur met vuur bestrijden’. Vanuit de centrale hub in het Belnet-datacenter in Aarlen vertakt de verbinding zich verder naar vier knooppunten, waarvan er twee actief zijn: de Universiteit van Luxemburg en het European Space Agency (ESA) in Redu. In totaal ontstaat zo een beveiligd netwerk van 132 kilometer, de eerste internationale QKD-link in de Benelux. ‘Zo’n schaalbare opstelling maakt het netwerk klaar voor de toekomst’, aldus Jo Segaert van Belnet. Satelliet De technologie werd ontwikkeld samen met het Nederlandse Q*Bird en het QCI-lab van de Universiteit van Luxemburg. De test bouwt ook voort naar communicatie via satelliet, waar ESA in Redu aan wil bijdragen. Het initiatief is onderdeel van EuroQCI, een grootschalig Europees initiatief dat tegen 2030 een beveiligd quantumnetwerk in heel Europa wil uitrollen. Dit netwerk zal gevoelige informatie beschermen in ziekenhuizen, overheidsinstellingen en energievoorziening.

BLOG – Ai verandert niet alleen de manier waarop we omgaan met data, maar heeft ook invloed op de keuzes die we maken, zowel in het bedrijfsleven als in de maatschappij. In deze blogserie verkennen we drie kernthema’s die de toekomst van ai bepalen: authenticiteit, applied value en agents. In het eerste deel staan vier belangrijke ontwikkelingen binnen het thema ‘authenticiteit’ centraal. Deze ontwikkelingen zijn bepalend voor de betrouwbaarheid en ethiek van ai en vormen de basis voor hoe we de technologie in de toekomst inzetten. Betrouwbare data als valuta Data zijn de ruggengraat van ai, maar steeds vaker verdwijnen waardevolle gegevens achter betaalmuren om hun waarde te beschermen. Dit hindert ontwikkelaars en organisaties bij het ontwikkelen en verfijnen van ai-modellen, wat de toegang tot belangrijke informatie beperkt en innovatie vertraagt. Organisaties zijn daardoor gedwongen om te investeren in hun eigen betrouwbare datasets. Door eigen data te bezitten, kunnen organisaties onafhankelijker opereren, omdat ze minder afhankelijk zijn van externe factoren die de toegankelijkheid van betrouwbare data beïnvloeden. Deze ontwikkeling roept vragen op over privacy en de eigendomsrechten van data. Organisaties moeten strategische data governance frameworks opzetten om zowel de toegankelijkheid als de kwaliteit van hun data te waarborgen. Dit betekent investeren in versleuteling, regelmatige audits en transparante gebruiksvoorwaarden, zodat data veilig en betrouwbaar blijft. Een uniforme taal voor data De introductie van een gestandaardiseerd evaluatiesysteem, zoals een ai-trust-score, helpt de betrouwbaarheid van ai-systemen te beoordelen. Net zoals een kredietscore de financiële betrouwbaarheid van individuen of organisaties meet, kan deze score bepalen hoe accuraat, ethisch en robuust een ai-model is tegen manipulatie of fouten. Binnen de EU AI Act kan een ai-trust-score helpen bij het naleven van regelgeving door objectieve criteria te bieden. Deze act wil een veilige en rechtvaardige digitale omgeving creëren, met eisen voor transparantie en eerlijkheid van ai-systemen. Een ai-trust-score draagt niet alleen bij aan het voldoen aan regelgeving, maar versnelt ook de ontwikkeling van verantwoorde ai-oplossingen. Met een uniforme maatstaf kunnen organisaties en consumenten beter geïnformeerde beslissingen nemen over het gebruik van ai. De verborgen waarde van dark data Veel organisaties verzamelen grote hoeveelheden ongebruikte data, ook wel ‘dark data’ genoemd. Dit kunnen oude projectbestanden, ongebruikte klantgegevens of logbestanden zijn. Deze data stapelen zich, vaak ongeanalyseerd, op in de verborgen hoeken van een organisatie. Dark data beheren leidt tot grote opslagkosten en veiligheidsrisico’s. Onbeheerde gegevens zijn kwetsbaar voor beveiligingslekken en kunnen resulteren in compliance-problemen. Toch schuilt er waarde in dark data. Zo kan het analyseren van logbestanden van machines helpen om onderhoudsbehoeften te voorspellen, waardoor organisaties onverwachte storingen en hoge kosten voorkomen. Met machine learning en geavanceerde analytics kunnen organisaties verborgen inzichten blootleggen en processen optimaliseren. Door slimme data-governance-strategieën toe te passen, zetten ze dark data om in waardevolle en veilige bezittingen. Data-marktplaatsen als centrale hub Data worden inmiddels gezien als een handelsproduct, net zoals goederen en diensten. Dit bewijst dat data niet alleen intern bruikbaar zijn voor analyses en beslissingen, maar ook een winstgevend commercieel goed is. Als gevolg ontstaan data-marktplaatsen, platforms waar organisaties data kopen en verkopen. Gartner voorspelt dat tegen 2028 zo’n veertig procent van alle data via deze kanalen wordt verhandeld. Deze verschuiving creëert een meer gereguleerde data-uitwisseling en biedt nieuwe strategische kansen voor organisaties die hun data slim willen inzetten. Ze kunnen niet alleen financieel profiteren, maar ook nieuwe samenwerkingen aangaan, vooral in data-intensieve sectoren zoals gezondheidszorg en financiële diensten. Ai is meer dan een technologische vooruitgang; het verandert de manier waarop bedrijven en zelfs de samenleving functioneren. In de volgende twee delen van deze serie verkennen we ‘applied value en ‘agents’, en hoe deze thema’s bijdragen aan de verdere evolutie van ai. Daniel Lumkeman, solution architect Qlik

Het Amerikaanse it-kanaal is ronduit verdeeld over de vraag of handelsoorlogen waarvoor president Trump allerminst terugdeinst, de branche schaden of juist goed doen. Een maandelijkse monitor van de leveranciersneutrale Global Technology Industry Association (GTIA) laat een gemengd beeld zien. Amerikaanse it-serviceproviders denken verschillend over de impact van invoerheffingen op hun business, zo blijkt uit de eerste editie van de Channel Economic Tracker die de wereldwijde non-profitvereniging GTIA voortaan maandelijks publiceert.  De tracker weerspiegelt zowel de onvoorspelbare manier waarop tarieven over het algemeen worden toegepast, als de mate waarin een bepaald kanaalbedrijf afhankelijk is van geïmporteerde goederen en toeleveringsketens van buiten de VS. Over de huidige impact is iets meer dan een kwart enigszins negatief, terwijl een magere kwart ietwat positief is. Over de impact in de komende twaalf maanden liggen de verhoudingen andersom: 24 procent verwacht een licht negatieve invloed. Een hoger percentage (27 procent) is enigszins positief. Nederlandse leveranciers Zeventig procent van deze it-serviceproviders doet zaken buiten de VS, dus indirect raakt dit mogelijk ook Europese/Nederlandse leveranciers en partners. De tariefverhogingen werken snel door in de hardwarekosten. Bijna zestig procent wentelt de importheffingen af op klanten, een kwart berekent de heffingen volledig door, een derde gedeeltelijk. Ook nemen bedrijven maatregelen zoals het spreiden van leveranciers en voorraadopbouw – herkenbare thema’s in de Benelux, zeker voor resellers en distributeurs.  Carolyn April, vice-president research & market intelligence bij GTIA, ziet daarnaast dat klanten mogelijk investeringen naar voren halen uit angst voor nieuwe tarieven. ‘Het is iets dat ook in Europa zou kunnen spelen als de politieke retoriek richting protectionisme weer toeneemt. Kortom, channelbedrijven zitten in een complex economisch landschap. Tarieven hebben voor- en nadelen. Verschillend zijn de maatregelen die it-serviceproviders nemen om negatieve effecten te beperken.’ GTIA vroeg driehonderd leidinggevenden van channelbedrijven in de VS om hun inzichten.  MeetingDe resultaten van de monitor komen aan bod tijdens de Europese GTIA Townhall Meeting op maandag 16 juni om 16:00 uur (Nederlandse tijd).Tijdens de interactieve sessie spreekt GTIA-ceo Dan Wensley live over zijn visie op het it-kanaal, de rol van technologie en de bouwstenen van GTIA: mensen, netwerken, community, kennis en innovatie.Aanmelden voor de bijeenkomst kan via GTIA Townhall Europa – Microsoft Teams Event.

IonQ, een Amerikaanse ontwikkelaar van quantumcomputers en -netwerken, neemt voor 1,075 miljoen dollar het Britse Oxford Ionics over. De transactie is een van de grootste op gebied van quantumcomputing. Door samen te gaan verwachten beide spelers sneller doorbraken te kunnen bewerkstelligen. Het fusiebedrijf wil ’s werelds krachtigste quantumcomputers leveren door complementaire technologieën samen te brengen. IonQ ontwikkelt hoogwaardige systemen op basis van gevangen ionentechnologie (‘trapped ion’). Oxford Ionics is momenteel houder van het wereldrecord voor betrouwbaarheid, een maatstaf voor de nauwkeurigheid van quantumbewerkingen. De transactie zal IonQ’s quantumcomputing, -applicatie- en -netwerkstack combineren met Oxford Ionics’ baanbrekende ionen-valtechnologie (‘ion-trap-quantum’), geproduceerd op standaard halfgeleiderchips. De gecombineerde technologieën zullen naar verwachting innovatieve, betrouwbare quantumcomputers opleveren die qua vermogen, schaalbaarheid en probleemoplossend vermogen steeds verder verbeteren. Logische nauwkeurigheid Het gecombineerde bedrijf verwacht tegen 2026 systemen te bouwen met 256 fysieke qubits met een nauwkeurigheid van 99,99 procent en tegen 2027 te groeien naar meer dan tienduizend fysieke qubits met een logische nauwkeurigheid van 99,99999 procent. Het gecombineerde bedrijf verwacht zijn innovatiekracht uit te breiden door tegen 2030 twee miljoen fysieke qubits in zijn quantumcomputers te bereiken, waardoor logische qubit-nauwkeurigheden van meer dan 99,999999999 procent mogelijk worden.

BLOG – Ongemerkt ontstaan zwakke plekken in onze digitale beveiliging. Zo blijven internet of things (iot)-apparaten – ofwel systemen waarbij verbonden apparaten gegevens verzamelen, uitwisselen en analyseren via internet – onder de radar van het cybersecuritybeleid. Dat is een probleem, want van slimme horloges tot medische apparatuur, iot-apparaten zijn overal. Genoemd probleem werd onlangs blootgelegd door Nederlandse ethische hackers. Zij namen laadpalen van Amerikaanse herkomst eenvoudig over via bluetooth. Dit brengt ook strategische risico’s met zich mee, zeker nu bijvoorbeeld de NIS2-richtlijn van kracht is, waarmee de druk om iot-apparaten serieus mee te nemen in je cybersecuritystrategie groeit. Wat zijn de risico’s en waarom kan verschillende wetgeving functioneren als stok achter de deur? Hartimplantaten Iot-systemen brengen risico’s met zich mee als ze niet goed beveiligd zijn. Denk aan hartimplantaten. Maar ook sos-horloges om ouderen gemoedsrust te verschaffen met valdetectie en een noodknop. Wat als een ander het horloge probeert te hacken? Medische gegevens kunnen in de verkeerde handen vallen met inbreuken in privacy tot gevolg. Mede daarom legt de NIS2-richtlijn organisaties strengere beveiligingseisen op. Dit omvat onder meer risicogebaseerd beveiligingsbeheer en incidentdetectie. Iot-apparaten vallen technisch gezien onder de scope van de NIS2-richtlijn, maar worden vaak niet meegenomen in risicobeoordelingen. Bedrijven verkiezen doorgaans gemak boven veiligheid. Een voorbeeld is het gebruiken van een publiek ip-adres voor een iot-apparaat, wat het apparaat direct blootstelt aan internet en een aantrekkelijk doelwit maakt voor cybercriminelen. Daarnaast bestaat EN 18031, een nieuwe Europese norm die eisen stelt aan ontwerp, implementatie en beheer van consumentenelektronica en radioapparatuur die verbonden is met internet (zoals iot-apparaten). Deze norm biedt heldere richtlijnen om bedreigingen voor iot-apparaten proactief aan te pakken. Dit strekt zich uit van netwerkbeveiliging en bescherming van de privacy tot fraudepreventie. Dat dit vergaande implicaties heeft, blijkt uit de maatregel dat vanaf 1 augustus apparaten die niet aan deze norm voldoen, niet meer op de markt mogen worden gebracht. Ondertussen heeft het Verenigd Koninkrijk een vergelijkbare richtlijn: de Cyber Security and Resilience (CS&R) Bill. Dit betekent dat er twee nalevingsroutes zijn als je actief bent in zowel Europa als het Verenigd Koninkrijk. Tips om je veiligheid in eigen handen te nemen De noodzaak om te investeren in veiligere alternatieven neemt daarmee toe. Twee tips om hier concrete stappen in te zetten: Private ip-adressen in combinatie met een vpn-oplossing Houd iot-apparaten op een apart netwerksegment met private ip-adressen en strikte firewallregels. Geef alleen toegang tot essentiële diensten, zoals een beheersysteem, en doe dat idealiter via een vpn. Doe je dat niet, dan stel je je systemen bloot aan aanvallen zoals ddos via botnets als Mirai. Deze aanpak voorkomt dat slecht beveiligde apparaten bedrijfsgevoelige data of kritieke systemen bereiken én ondersteunt directe compliance met de NIS2-richtlijn, die netwerksegmentatie verplicht stelt. Afwijkingen detecteren met ai Een slimme meter verstuurt op vaste tijden gegevens, een beveiligingscamera streamt continu data; de meeste iot-apparaten vertonen voorspelbaar gedrag. En dit voorspelbare karakter biedt een kans. Met ai zijn namelijk afwijkingen in het gedrag van apparaten te detecteren. Zo kun je aanvallen vroegtijdig signaleren én voldoen aan de NIS2-richtlijn, die verplicht tot actieve monitoring. Katalysator Zonder de juiste begeleiding blijft een veilige toekomst abstract. De NIS2-richtlijn, EN 18013 en CS&R-wet functioneren als katalysator om te demonstreren dat beveiliging van iot-apparaten geen luxe, maar noodzaak is. Meer, het is een integraal onderdeel van risicomanagement. Consultants en strategisch adviseurs móéten hiervan op de hoogte zijn om digitale veiligheid te waarborgen. Patrick Akkers, manager operations Wireless Logic Benelux

Landelijk programma ‘AI bij de Rechtspraak’ van start, Navo-top trekt cyberaanvallen aan, Copaco distributeur Artesca van Scality en investeerder General Atlantic stapt in bij Wireless Logic. Dit zijn de onderwerpen van dit nieuwsoverzicht. Rechtspraak start landelijk programma ai Het landelijk programma ‘AI bij de Rechtspraak’ is van start gegaan. De Rechtspraak ziet het belang om mee te gaan in de ontwikkelingen van artificiële intelligentie (ai), maar erkent tegelijkertijd de potentiële bedreigingen die ai kan hebben op haar kernwaarden onafhankelijkheid, onpartijdigheid, deskundigheid en integriteit. Daarvoor heeft de Rechtspraak ook een strategie voor artificiële intelligentie (ai) vastgelegd, in lijn met de Europese AI-verordening. Op dit moment kiest zij ervoor om toepassingen te ontwikkelen die buiten het rechterlijke domein blijven. Eén van de toepassingen is het ontwikkelen van een chatbot om de bezoekers van haar website te helpen bij het zoeken van informatie. Navo-top trekt cyberaanvallen aan De digitale spanningen lopen op in aanloop naar de Navo-top in Den Haag, constateert cybersecuritybedrijf NFIR. Niet alleen overheden zijn doelwit van cybercriminelen, ook bedrijven, leveranciers en ketenpartners lopen risico. Er zijn meer scans op kwetsbare poorten, een hogere frequentie van aanvallen op Microsoft 365-omgevingen en een golf aan phishingcampagnes met politieke thema’s, constateert NFIR. Het securitybedrijf heeft zijn nood-security-operations-center (nood-soc) inmiddels opgeschaald. Copaco distribueert Scality Artesca Copaco voegt Scality Artesca aan zijn portfolio. Deze storageoplossing van het Amerikaans-Franse Scality claimt databeheer en cyberweerbaarheid voor organisaties eenvoudiger te maken. Artesca biedt onder meer onveranderlijke back-ups, snelle herstelmogelijkheden en bescherming tegen cyberdreigingen, zoals automatische firewallregels en multifactorauthenticatie. Door de samenwerking tussen de Eindhovense it-distributeur en Scality is Artesca nu beschikbaar is voor wederverkopers in Nederland. General Atlantic stapt in bij Wireless Logic Wireless Logic, een wereldwijde aanbieder van internet-of-things (iot)-connectiviteitsplatforms, krijgt er een nieuwe investeerder bij. Het Amerikaanse General Atlantic sluit zich aan als minderheidsaandeelhouder. De Duitse private-equityfirma Montagu blijft meerderheidsaandeelhouder en herinvesteert samen met General Atlantic. Het extra kapitaal ondersteunt de strategie die zich richt op organische groei, strategische overnames en verdere diversificatie van markten en diensten van Wireless Logic. Het Britse bedrijf werd in 2000 opgericht in het Verenigd Koninkrijk.

Voor it-professionals is flexibiliteit in de werkplek geen voordeel, maar een vereiste. Dat blijkt uit de nieuwe Randstad Workmonitor 2025, waarin trends zichtbaar worden in hoe it’ers naar werk en carrière kijken. ‘Bedrijven moeten hen ruimte bieden.’ Het onderzoek, onder de naam Randstad Workmonitor 2025, werd uitgevoerd in 35 landen bij meer dan 26.000 werknemers, waaronder zowat 2.500 it-profielen, ook in België en Nederland. Van hen vindt maar liefst 80 procent flexibiliteit essentieel, een percentage dat fors boven het wereldwijde gemiddelde van 67 procent in andere sectoren ligt. Vier op de tien it’ers gaven al eens hun ontslag omdat ze die flexibiliteit niet kregen. De it-sector zit al jaren in een kraptemarkt, en dat maakt dat professionals met digitale vaardigheden hun eisen duidelijk stellen. ‘Voor it-talent is flexibiliteit allang geen extraatje meer. Het is een basisvereiste’, zegt Jerry Hamal, managing director van Randstad Digital Belgium. ‘Vooruitziende bedrijven bieden hybride werkmodellen, gepersonaliseerde voordelen en gerichte leertrajecten.’ Carrièreontwikkeling Naast flexibiliteit blijkt ook carrièreontwikkeling een sleutelelement: 81 procent van de it-professionals hecht veel belang aan doorgroeikansen, tegenover 71 procent in andere sectoren. 43 procent heeft al eens zijn job opgegeven door een gebrek aan promotiekansen. ‘It’ers willen blijven bijleren’, aldus Hamal. ‘Bedrijven die daar ruimte voor bieden, houden hun talent aan boord.’ Volgens het bijhorende Talent Trends-rapport, dat een duizendtal werkgevers bevroeg, spelen steeds meer werkgevers hierop in: 35 procent biedt vandaag flexibele werkregelingen aan, tegenover 26 procent vorig jaar.