computable
143 nieuwsberichten gevonden
De noodzaak van OT-cybersecurity en de kracht van kwaliteitsstandaarden
3 weken
‘Wat je niet weet, kan het meeste zeer doen’De Europese Unie scherpt de cyberwetgeving stevig aan. Met de nieuwe NIS2-richtlijn, de Cyber Resilience Act (CRA) en de vernieuwde Machinerichtlijn worden ook industriële organisaties geconfronteerd met nieuwe verantwoordelijkheden op het gebied van digitale veiligheid. Volgens Christiaan Woldendorp, OT-cybersecurityexpert bij Kiwa-onderdeel Hudson Cybertec, is dat hard nodig. ‘De tijd dat machines, productieomgevingen en installaties cyberveilig waren omdat ze “los” stonden van het internet, is voorgoed voorbij.’De wake-upcall kwam meer dan tien jaar geleden met Stuxnet, volgens experts de “moeder van alle industriële cyberaanvallen”. ‘Die malware werd via een usb-stick een Iraanse kerncentrale binnengesmokkeld en richtte daar fysieke schade aan’, legt Woldendorp uit. ‘Sindsdien raken hackers steeds vaker ook industriële besturingen. Zo zat in mei 2021 door een cyberaanval maar liefst 87% van de tankstations in Washington DC zonder brandstof. Een ander voorbeeld is de aanval op het Nederlandse Hoppenbrouwers. Die kwam tot stand via de beveiligingssoftware van een leverancier. Dat is precies waar de NIS2 onder andere op wijst: niet alleen je eigen beveiliging moet op orde zijn, ook die van je supply chain.’IT en OT groeien naar elkaar toeWaar IT-security traditioneel gericht is op vertrouwelijkheid van informatie, draait OT-security vooral om beschikbaarheid en integriteit. ‘Die werelden lopen steeds meer in elkaar over. Sensoren en machines communiceren via bluetooth of internet, productiecijfers worden doorgestuurd naar ERP-systemen. Je kunt niet langer doen alsof OT losstaat van IT. Daarbij: sommige systemen in de OT draaien al dertig jaar. Ze zijn nooit ontworpen met cybersecurity in het achterhoofd.’ Volgens Woldendorp is (micro)segmentatie een belangrijk hulpmiddel om OT-systemen te beveiligen. ‘Zie het netwerk als een puzzel: elk segment is een puzzelstuk en je wilt kunnen bepalen wie van het ene naar het andere stuk mag springen.’Standaarden als fundamentDe nieuwe cyberwetgeving vraagt om aantoonbare maatregelen. Kwaliteitsstandaarden als ISO 27001 (voor IT) en IEC 62443 (voor industriële automatisering) bieden daarvoor een solide basis. ‘Deze normenkaders helpen bij de implementatie van de wetgeving,’ legt Woldendorp uit. ‘Vergeet niet dat NIS2 het hele bedrijf raakt: met alleen een ISO 27001-certificering voor IT ben je er als industrieel bedrijf niet. Voer daarom IEC 62443 in voor je OT en koppel je bestaande managementsystemen, zodat IT en OT elkaar versterken in plaats van dubbel werk te veroorzaken. Bonus: IEC 62443 sluit inhoudelijk aan op de eisen van de CRA, zodat je hiermee al een groot deel van die vereisten afdekt.’Veiligheid begint met inzichtDe eerste stap richting cyberveiligheid is weten wat je hebt. Woldendorp: ‘Hoe wil je systemen beveiligen als je niet weet wat er draait? Veel industriële organisaties hebben geen volledig overzicht van hun assets en bijbehorende risico’s. Wat je niet weet, kan zomaar het meeste zeer doen.’ Volgens Woldendorp is zo’n inventarisatie de basis voor alles wat volgt: risicoanalyse, segmentatie, etc. ‘Wie pas begint als de wetgeving ingaat, is te laat. De NIS2 wordt medio 2026 van kracht en ook delen van de CRA worden al in 2026 verplicht. Het implementeren van maatregelen hiervoor kost veel tijd. Je hebt mensen, processen en leveranciers nodig. Begin dus nu!’Cyberveiligheid als kwaliteitskenmerkCertificering is niet de heilige graal, maar kan volgens Woldendorp wél helpen om aantoonbaar grip te krijgen op risico’s. ‘Cyberveiligheid hoort net zo goed bij kwaliteit als productveiligheid of milieumanagement. Het laat zien dat je organisatie weerbaar is, op papier én in de praktijk.’ Woldendorps advies is dan ook helder: ‘Zie de nieuwe wet- en regelgeving op het vlak van cybersecurity niet als administratieve last, maar als kans om structureel beter te worden.’
Kort: ChatGPT maakt zich er te gemakkelijk vanaf, grote overname Vertiv (en meer)
3 weken
In dit nieuwsoverzicht: Nederlandse webshops missen zichtbaarheid voor ChatGPT, Vertiv neemt PurgeRite over, Seven2 investeert in Zwart Techniek, EIB vergroot steun voor technologische innovatie in Polen en Proximus NXT Nederland krijgt nieuwe managing director.
Nederlandse webshops missen zichtbaarheid voor ChatGPT
ChatGPT bezoekt vaak geen productpagina’s, maar gebruikt informatie uit rich snippets, toont een experiment van het Goudse bureau Doublesmart aan. Alleen bij zeer gedetailleerde prompts raadpleegt ChatGPT productpagina’s. Voorbeelden zijn een simpele vraag naar fietsverlichting versus een uitgebreide prompt met specificaties en prijsgrens van tachtig euro. Optimalisatie van snippets met product-schema en actuele content vergroot de kans op zichtbaarheid. Betrouwbaarheid van de webshop speelt eveneens een rol: malware, misleidende claims of slechte vindbaarheid verminderen de kans dat ChatGPT de site bezoekt.
Overname Zwart Techniek door Seven2
Seven2 neemt via zijn MidMarket X-fonds een meerderheidsbelang in het IJmuidense Zwart Techniek, specialist in energie-resilience oplossingen voor datacenters en vitale infrastructuur. Scheybeeck Investments en Beek Capital behouden een minderheidsbelang in de overname. Zwart, opgericht in 1930, levert noodstroom, primaire stroom en microgrid-oplossingen en is actief in elf landen. Het bedrijf verdubbelde de afgelopen vier jaar zijn omzet tot 130 miljoen euro en breidde zijn klantenbestand in datacenters uit. Met 160 medewerkers en locaties in Houten en Frankfurt geldt Zwart als een Europese speler in energiezekerheid, gedreven door digitalisering en energietransitie.
Overname PurgeRite door Vertiv
Vertiv betaalt ongeveer 1 miljard dollar voor de overname van het Texaanse PurgeRite, met een mogelijke earn-out van 250 miljoen dollar in 2026. De waardering komt neer op circa tien keer de verwachte ebitda van dat jaar. PurgeRite levert mechanische spoel-, reinigings- en filtratiediensten voor datacenters en bedrijfskritische faciliteiten. De overname versterkt Vertivs portfolio voor vloeistofkoeling, essentieel bij high-density computing en ai-toepassingen. PurgeRite brengt eigen technologie en schaalbaarheid mee en werkt al met hyperscalers en colocatieproviders. De transactie moet in het vierde kwartaal van 2025 worden afgerond, onder voorbehoud van mededingingsgoedkeuring.
EIB vergroot steun voor technologische innovatie in Polen
Het European Investment Fund beheert een nieuwe Future Tech Poland-fonds van vijfhonderd miljoen zloty, terwijl de European Investment Bank een lening van 25 miljoen euro verstrekt aan het Krakówse Synerise voor ai-onderzoek en internationale uitbreiding. Het fonds zal samen met Bank Gospodarstwa Krajowego uitgroeien tot 1,5 miljard zloty en richt zich op venture capital voor startups. Synerise gebruikt de middelen voor een programma van 54 miljoen euro om gedragsanalyse-technologie te ontwikkelen en zijn big data-infrastructuur uit te breiden. Daarnaast lanceert de EIB via TechEU een digitale Investment Readiness Checker, waarmee inmiddels meer dan achthonderd startups zijn aangesloten.
Proximus NXT Nederland krijgt nieuwe managing director
Het Utrechtse Proximus NXT Nederland stelt Ronald van Heek aan als nieuwe managing director. Hij volgt Fabrice De Windt op, die de rol tijdelijk vervulde naast zijn ceo-functie. Van Heek werkte sinds 2024 als directeur Go to Market en heeft meer dan vijfentwintig jaar ervaring in it-services. Proximus NXT wil diens positie als ict-partner in de Benelux versterken en de digitale transformatie van Nederlandse organisaties versnellen.
Beveiligingsrisico’s van OT blijven nog te vaak onder de radar
3 weken
Klassieke tools voor IT-security blinken uit in het detecteren en beveiligen van IT-assets, maar schieten tekort voor de beveiliging van operationele technologie (OT). Nu cybercriminelen zich vaker op OT richten, zorgt dat voor extra risico.
De bescherming van een bedrijfsnetwerk staat of valt met het zicht op alle assets of toestellen die met dat netwerk verbonden zijn. Securitytools spelen hierin een essentiële rol. Klassieke IT-oplossingen zijn ontworpen om IT-assets in kaart te brengen.
Dat vormt een belangrijke eerste stap op het vlak van beveiliging, maar biedt geen waterdichte oplossing voor het luik van de operationele technologie: machines, installaties en robots allerhande die net zo goed op een netwerk zijn aangesloten.
Klassieke IT-tools schieten tekort
“Voor een IT-securityoplossing blijft een groot deel van de OT-assets op het netwerk onzichtbaar”, zegt Nick Wuyts, OT-beveiligingsspecialist bij Proximus NXT. “Hoewel IT en OT vaak met elkaar interageren, blijft operationele technologie nog altijd een wereld op zich. Automatisch aangestuurde machines, denk aan PLC’s en robotarmen, gebruiken heel specifieke, vaak verouderde protocollen, want de machines blijven lang in dienst. Ze communiceren niet altijd actief met het netwerk en zijn simpelweg niet ontworpen met cybersecurity in gedachten.”
Bedrijven komen zo tot de ontnuchterende vaststelling dat hun cyberbeveiliging minder sterk is dan ze denken. “Klassieke IT-securitytools missen tot 30 procent van de operationele technologie. Scherp gesteld: tot 30 procent van de geconnecteerde assets is onzichtbaar voor het beveiligingssysteem, en dus onbeschermd.” Bedrijven zijn zich daar heel vaak niet van bewust.
Een bedrijf denkt dat het 99 procent van zijn assets in kaart heeft, terwijl dat in werkelijkheid maar 70 procent is of minder.”
Weg van de minste weerstand
Dat levert een risicovolle situatie op, want wat u niet ziet, kan u onmogelijk beveiligen. Cybercriminelen die het bedrijf willen binnendringen via het IT-netwerk botsen daar al snel op een muur, waarna ze opteren voor de weg van de minste weerstand. Heel vaak leidt die weg via de minder goed beschermde OT. “Gemiddeld een op de vier OT-assets bevat een kritieke kwetsbaarheid, een op de vijf is zelfs end-of-life. Zonder zicht op die assets– en dus zonder goede bescherming – ben je als bedrijf een gemakkelijke prooi.”
Cruciaal en kwetsbaar
De risico’s voor OT-assets komen niet altijd van buitenaf. “Evengoed gaat het om eigen medewerkers of technici van een onderhoudsfirma die een router inpluggen op een machine of een installatie. Daar kan een firewall niets tegen beginnen, want de connectie gebeurt al binnen het netwerk zelf.”
“Externe connecties, zoals die van onderhoudstechnici, moeten goed beveiligd zijn”, legt Nick Wuyts uit. “Een secure remote access-systeem helpt monitoren welke personen toegang hebben en wat ze doen, waardoor je als bedrijf meer grip krijgt op die risicovolle toegang. Zonder de juiste monitoring verdwijnen die connecties onder de radar en vormen ze een perfecte toegangspoort voor een supply chain-aanval.”
Meer dan asset management
Naast asset management en visibiliteit is het cruciaal om op regelmatige basis risicoanalyses op te zetten en netwerksegmentatie toe te passen. “Het helpt bedrijven kwetsbare toestellen te identificeren, zoals systemen met kritieke kwetsbaarheden of apparaten die end-of-life zijn en geen updates meer ontvangen. Door de assets zo te segmenteren, neemt de mogelijke impact van een aanval af.”
Compleet overzicht
“Echte veiligheid begint met een volledig zicht op alle assets, zowel IT als OT, zowel managed als unmanaged en unknown”, besluit Nick Wuyts. “Want zonder visibiliteit is er geen controle. Strategisch monitoren en de gebruikte tools verder optimaliseren: dat blijft daarbij de boodschap.”
Lees het volledige interview met expert Nick Wuyts.
Op 27 november geeft Nick Wuyts op Think NXT een live demo rond OT-beveiliging. Volg die en ontdek waarom OT-beveiliging cruciaal is voor uw organisatie.
Registreer gratis op Think NXT
Online Webinar: van inzicht naar actie leidinggeven aan cybersecurity in een AI-wereld
3 weken
AI verandert cybersecurity in razend tempo. Niet alleen aan de kant van de aanvallers, maar ook bij de verdedigers. In deze 30 minuten durende live sessie ontdek je hoe je als organisatie de regie houdt in een wereld waar AI zowel bedreiging als kans is. Reageer niet alleen op AI, leer er leiding mee te nemen!Belangrijkste gespreksthema’s:AI maakt dreigingen persoonlijk: Van Generative Phishing tot Agentic Phishing; aanvallen worden hypergericht, overtuigend en lokaal relevant.AI als verdedigingsmiddel: Ontdek hoe securityteams AI inzetten om patronen te herkennen, ruis te verminderen en sneller te reageren, zonder te vervallen in blind vertrouwen.De onmisbare menselijke factor: AI vervangt analisten niet, maar verandert hun rol; van uitvoerders naar beheerders van AI.AI-geletterdheid en gedrag: Dagelijks gebruik van AI-tools brengt nieuwe risico’s. Hoe creëer je bewustzijn, beleid en verantwoordelijkheid bij medewerkers?Leiderschap en governance: Hoe kunnen bestuurders AI verantwoord integreren, met behoud van menselijke controle en inzicht?Sluit aan bij Christopher Fielder, Field CTO van Arctic Wolf, en Sander Hulsman, voormalig hoofdredacteur van Computable, voor een inspirerend gesprek over hoe AI de manier waarop we risico’s, security operations en leiderschap benaderen fundamenteel verandert. Meld je aan voor dit online webinar op 27 november 2025 of bekijk het op je eigen moment als on-demand video. Met inzichten uit het Arctic Wolf Security Operations Report 2025 en praktijkvoorbeelden uit Nederland en België, biedt dit webinar een combinatie van internationale visie en lokale relevantie.Bekijk dit webinar
AcICT vraagt informateurs om minister van Digitale Zaken
3 weken
Nederland kan niet zonder een minister van Digitale Zaken: Het Adviescollege ICT-toetsing (AcICT) waarschuwt voor versnippering en stilstand. Daarom mag zo’n toegewijde bewindsman absoluut niet ontbreken in de toekomstagenda van Nederland, aldus de ict-rijkswaakhond. AcICT dringt hier op aan in een brief aan de informateurs Wijers (inmiddels gestopt) en Van Haersma Buma.
Digitalisering is een krachtig middel om het leven van iedere Nederlander makkelijker, veiliger, eerlijker en welvarender te maken, schrijft het AcICT in een ongevraagd advies. Een bewindspersoon van Digitale Zaken met de juiste slagkracht kan hiervoor zorgen door onze ict-systemen beter te laten functioneren, ons weerbaar te maken tegen digitale dreigingen en minder afhankelijk van leveranciers die risicovol worden geacht. ‘Zonder deze minister blijft digitalisering te versnipperd en stokt onze vooruitgang,’ waarschuwt het onafhankelijke adviescollege.
Takenpakket
Belangrijke taken voor een minister van Digitale Zaken zijn:
• Het versterken van de digitale autonomie en digitale veiligheid;
• Het realiseren van een toegankelijke en betrouwbare overheid voor burgers en bedrijven. Dit omvat onder meer het aanjagen van het reduceren van de complexiteit van (nieuwe) wet- en regelgeving;
• Het actief sturen op het benutten van de mogelijkheden van ict door het zorgdragen voor kennis en kunde, innovatie en de juiste voorwaarden. Daarbij hoort het verder ontwikkelen van het cio-stelsel;
• Het voorkomen dat bestaande ict een knelpunt is in het functioneren van de overheid. De afhankelijkheid van legacy is nog groot.
Van wezenlijk belang
Het goed omgaan met digitalisering is een cruciale bouwsteen voor een sterke samenleving en economie, stelt de ict-waakhond. Met onder andere Ons Digitaal Fundament en de Nederlandse Digitaliseringsstrategie zijn visies hierop gepresenteerd.
Maar nu gaat het om de realisatie ervan. En dat vraagt doorzettingsmacht, samenwerking, snelheid en geld. Volgens het adviescollege is een volledig toegewijde minister van Digitale Zaken daarom van wezenlijk belang. Zo’n bewindspersoon kan lange termijn-keuzes maken en realiseren, alsmede bouwen aan het vertrouwen in de overheid.
Banken zetten in op ai-agenten, maar echte doorbraak blijft uit
3 weken
Fraudedetectie in een fractie van de tijd, kredietaanvragen die zichzelf verwerken en klantvragen die worden beantwoord zonder menselijke tussenkomst. Ai-agenten beloven een revolutie in de financiële sector, maar de grootschalige uitrol blijft vooralsnog uit. Slechts één op de tien banken en verzekeraars heeft de technologie al op grote schaal ingezet.
Dat blijkt uit het World Cloud Report in Financial Services 2026 van het Capgemini Research Institute. Volgens het onderzoek zetten banken ai-agenten vooral in voor klantenservice (75%), fraudedetectie (64%), kredietverwerking (61%) en klantonboarding (59%). Bij verzekeraars ligt de focus op klantenservice (70%), acceptatie (68%), schadeafhandeling (65%) en onboarding (59%).
Forse economische impact verwacht
Het Capgemini Research Institute schat dat ai-agenten tegen 2028 tot 450 miljard dollar aan economische waarde kunnen genereren voor de financiële sector. Die belofte vertaalt zich in concrete investeringen: bijna twee op de drie bedrijven reserveert momenteel tot veertig procent van hun generatieve ai-budget voor agenttechnologieën. Een kwart van de organisaties verwacht die uitgaven tegen 2028 met zestig procent te verhogen.
Dankzij de combinatie van AI en cloud kunnen banken en verzekeraars hun klanten sneller, accurater en efficiënter bedienen, zegt Ravi Khokhar, global head of cloud for financial services bij Capgemini. Hij waarschuwt echter dat leidinggevenden een langetermijnvisie moeten ontwikkelen. ‘Dat betekent dat ze voorbij de hype en naar de inhoud moeten kijken. Leidinggevenden zullen moeten nadenken over een schaalbare ai-strategie voor de lange termijn.’
Pilots overal, uitrol (bijna) nergens
Hoewel de verwachtingen hooggespannen zijn, bevindt tachtig procent van de financiële instellingen zich nog in de idee- of pilootfase. Slechts 10 procent van de ondervraagde bedrijven heeft ai-agenten daadwerkelijk op grote schaal ingevoerd. Een derde van de banken ontwikkelt hun eigen ai-agenten intern, terwijl bijna de helft nieuwe functies creëert om medewerkers ai-agenten te laten begeleiden en monitoren.
De verwachte voordelen zijn aanzienlijk. Tweeënnegentig procent van de bedrijven gelooft dat ai-agenten hen zullen helpen uitbreiden naar nieuwe markten zonder zware infrastructuurinvesteringen. Negenenzestig procent ziet kansen om dynamische prijzen en gepersonaliseerde aanbiedingen te implementeren.
Regelgeving, kosten en vaardigheden als struikelblok
De adoptie stuit echter op hardnekkige obstakels. Vrijwel alle leidinggevenden (92%) wijzen op een dreigend tekort aan vaardigheden bij zowel management als medewerkers. Daarnaast vormt regelgeving en compliance een grote uitdaging (96%), hoewel de sector dit tegelijkertijd als topprioriteit beschouwt.
Ook de hoge implementatiekosten vormen een belemmering. Een kwart van de bedrijven overweegt daarom de komende achttien maanden over te stappen naar een service-as-a-software-model, waarbij niet wordt betaald voor licenties maar voor concrete resultaten zoals opgeloste fraudegevallen of verwerkte transacties.
Ai-agent: de nieuwe geheim agent
3 weken
De Chinese cyberaanval waarbij Claude werd gebruikt laat zien hoe ai‑systemen zelfstandig exploits kunnen schrijven, credentials stelen en data exfiltreren. Menselijke hackers hoeven nog slechts toe te kijken terwijl de ai-agenten de operatie uitvoeren.
De ai-aanval in september werd uitgevoerd door een vermoedelijk Chinese staatssponsorgroep die het Claude Code-model manipuleerde. Het framework infiltreerde ongeveer dertig organisaties, waaronder techbedrijven, financiële instellingen en overheidsorganisaties. ‘We denken dat dit de eerste gedocumenteerde grootschalige aanval is zonder substantiële menselijke interventie,’ zegt het onderzoeksteam van Anthropic dat de aanval ontdekte, volgde en tegenhield.
Van menselijke sturing naar autonome aanvallen
De operatie verliep grotendeels autonoom: tachtig tot negentig procent van de taken werd door ai uitgevoerd. Menselijke interventie was slechts nodig bij vier tot zes cruciale beslissingen. Het systeem voerde duizenden verzoeken uit, soms meerdere per seconde, een snelheid die voor menselijke hackers onmogelijk te evenaren is, aldus het team.
De aanval bestond uit meerdere fasen. Eerst werden doelwitten geselecteerd en werd Claude misleid door jailbreaking en social engineering: operators deden zich voor als medewerkers van legitieme cybersecurity‑firma’s. Vervolgens voerde het model een verkenning uit, schreef exploitcode, verzamelde credentials, en exfiltreerde data. In de laatste fase documenteerde Claude de aanval zelf in gestructureerde markdown‑bestanden, waardoor de infrastructuur klaarstond voor vervolgoperaties en overdracht naar andere teams.
Nieuwe dimensie van dreiging
‘Ai-agents zijn waardevol voor productiviteit, maar in verkeerde handen vergroten ze de kans op grootschalige aanvallen,’ waarschuwt de onderzoekers. De aanval illustreert hoe ai-modellen een volledig hackersteam kunnen vervangen.
Hoewel Claude soms fouten maakte, zoals het hallucineren van credentials, blijft de effectiviteit van agentic ai zorgwekkend. De drempel voor geavanceerde aanvallen is aanzienlijk verlaagd, waardoor ook minder ervaren groepen grootschalige operaties kunnen uitvoeren.
Implicaties voor verdediging
De onderzoekers benadrukken dat dezelfde ai-capaciteiten ook cruciaal zijn voor cybersecurity. Claude werd ingezet om enorme hoeveelheden data te analyseren en de aanval te ontmantelen. ‘Ons doel is dat ai professionals helpt toekomstige versies van deze aanvallen te detecteren en te verstoren,’ aldus de onderzoekers.
Zij concluderen dat cybersecurity een fundamentele transformatie ondergaat: investeren in safeguards, threat sharing en detectiemethoden is noodzakelijk om misbruik van agentic ai te beperken.
Details van de aanval met ai-agentDe campagne maakte gebruik van drie recente ai-ontwikkelingen:– Intelligence: modellen volgen complexe instructies en genereren exploitcode.– Agency: agenten opereren autonoom in loops en beslissen met minimale input.– Tools: toegang tot software via model context protocol,.Claude Code voerde bijna de volledige tactische operatie zelfstandig uit: van verkenning en exploitontwikkeling tot credential harvesting, laterale beweging en data‑exfiltratie.Het systeem hield context over meerdere dagen vast, genereerde exploit‑payloads, testte credentials en bouwde complete netwerkmappen. In de dataverzamelingsfase voerde Claude zelfstandig database‑queries uit, haalde wachtwoordhashes op, creëerde backdoor‑accounts en categoriseerde data naar inlichtingenwaarde.De infrastructuur was grotendeels gebaseerd op opensource-penetratietools (scanners, exploit frameworks, password crackers), geïntegreerd via model context protocol servers. Het ging dus niet om nieuwe malware, maar om slimme orkestratie van bestaande middelen.Enkele cijfers:– Ongeveer dertig doelwitten wereldwijd.– 80-90 procent van de aanval uitgevoerd door ai.– Slechts vier tot zes momenten van menselijke interventie per campagne.– Duizenden verzoeken en soms meerdere per seconde tijdens piekbelasting.– Slechts een klein aantal succesvolle infiltraties.– Verdediging analyseerde 410.000 assets en driehonderdduizend activiteiten.Het volledige rapport is hier te bekijken.
EZ ondersteunt 11 onderzoeksprojecten met 105 miljoen euro
3 weken
Het ministerie van Economische Zaken (EZ) geeft 105 miljoen euro aan elf veelbelovende Nederlandse onderzoeksprojecten. Organisaties voor toegepast onderzoek en Rijkskennisinstellingen kunnen daarmee de basis leggen voor de ontwikkeling van nieuwe producten, technologieën en diensten.
Ruim veertien miljoen euro gaat naar het Intelligente Modelleer Lab (Deltares), een nieuwe digitale infrastructuur waarmee met behulp van machine learning en ai een nieuwe generatie modellen kan worden ontwikkeld. De toepassingen liggen op het gebied van weer, klimaat en water.
Naturalis krijgt 19,5 miljoen euro oor een schaalbare infrastructuur voor geautomatiseerde monitoring van biodiversiteit. De bestaande infrastructuur rondom biodiversiteit wordt uitgebreid met sensor-gebaseerde ai en omgevings-DNA-identificatie. Hiermee wordt gewerkt aan een geautomatiseerd (centraal en plug-and-play) platform voor biodiversiteit-monitoring om een brede groep soorten in kaart te brengen.
De NLR Drone faciliteit krijgt een uitbreiding om grotere en complexere drones te testen. Hiervoor komt €6 miljoen beschikbaar.
Daarnaast is financiering toegekend aan een nieuw onderzoeksvliegtuig, een Maritiem Innovatie Lab (Marin), een centrale monsterbank (RIVM), informatieverzameling voor nieuwe fabricagemethoden voor bioprocessen en analyse van erfgoeddata (RCE). Het geld komt uit de regeling Faciliteiten voor Toegepast Onderzoek (FTO). Vorig jaar werd nog 290 miljoen euro toegekend.
Inge Koopmans directeur datacenter Belastingdienst
3 weken
Inge Koopmans is vanaf 1 november 2025 aan de slag gegaan als directeur van de directie Data Center Services (DCS) binnen de Belastingdienst IV-organisatie. Koopmans was sinds maart 2025 waarnemend directeur DCS.
Sinds 2019 is Inge Koopmans lid van het managementteam van DCS als afdelingshoofd End User Services. Zij begon haar loopbaan bij de rijksdienst in 2000 als manager binnen de it-organisatie van het Centraal Justitieel Incasso Bureau. In 2013 maakte Koopmans de overstap als manager naar de Justitiële Informatiedienst. Zij haalde haar master Public Management aan de universiteit Twente.
De nieuwe directeur Data Center Services (DCS) van de Belastingdienst, die een organisatie van ruim duizend mensen leidt, krijgt een cruciale taak: zorgen dat de digitale systemen van de Belastingdienst, Toeslagen, Douane en FIOD blijven draaien. Deze systemen vormen volgens de fiscus het fundament waarop burgers en bedrijven kunnen rekenen — van belastingaangiftes tot toeslagen en douanecontroles.
Vernieuwen
Maar de uitdaging is groot. DCS moet de komende jaren, als onderdeel van de IV-organisatie, vernieuwen en meegroeien met snelle technologische en maatschappelijke veranderingen. Dat betekent meer samenwerken binnen de overheid en met de markt, slimmer gebruikmaken van technologie zoals cloud en kunstmatige intelligentie, en zorgen voor gestandaardiseerde en efficiënte ict-diensten.
Inge Koopmans: ‘Ik ben erg enthousiast over mijn benoeming als directeur van het datacenter van de Belastingdienst, Toeslagen en Douane. De doorontwikkeling en innovatie van het datacenter en zorgdragen voor de continuïteit is een betekenisvolle opdracht die ik graag samen met onze medewerkers én met stakeholders de komende jaren ga vervullen!’
Kort: Rvb en Wibra moderniseren, overname ai-analist door Wolters Kluwer (en meer)
3 weken
In dit nieuwsoverzicht: Rijksvastgoedbedrijf (Rvb) live met Planon, overname Libra Technology door Wolters Kluwer, Wibra kiest voor Simac, HPE Cray breidt supercomputing-portfolio uit, overname Flowerbed Engineering door Databalance, en SoftwareOne en KPN/InSpark winnen bij Microsoft.
Rijksvastgoedbedrijf live met Planon AMM
Het Rijksvastgoedbedrijf heeft alle onderhoudsprocessen samengebracht in Planon Asset & Maintenance Management (AMM), zo meldt de laatste. Ruim achthonderd interne medewerkers en achthonderd externe leveranciers werken nu met het platform. Het project verving zes systemen en laadde 410.000 assets en 300.000 onderhoudsactiviteiten in. De implementatie omvatte zestig trainingssessies en intensieve co-creatie tussen beide partijen. Na een korte hypercarefase neemt Planon Managed Services vanaf januari 2026 het beheer op zich.
Overname Libra Technology door Wolters Kluwer
Wolters Kluwer Legal & Regulatory heeft de overname van het Berlijnse Libra Technology GmbH bekend gemaakt. Er is maximaal negentig miljoen euro mee gemoeid, waarvan dertig miljoen euro direct wordt betaald, zo meldt het informatiehuis. De leverancier van de Libra AI-Assistant voor legal research en documentanalyse heeft een snelgroeiende klantenbasis in Duitsland en Europa. Het bedrijf werd opgericht in 2023, telt vijftien medewerkers, en verwacht eind dit jaar een jaarlijkse omzet van vijf miljoen euro. De overname moet binnen drie tot vijf jaar een rendement opleveren van minimaal acht procent.
Wibra kiest Simac voor netwerkbeheer
Wibra meldt dat het het netwerk in alle winkels in Nederland, België en Frankrijk en het distributiecentrum in Apeldoorn laat vernieuwen en dit samen met Simac gaat beheren. Het netwerk vormt de basis voor kassa’s, betalingen, logistiek en klantbeleving. De samenwerking startte met een proef in enkele winkels en wordt begin 2026 uitgerold naar alle vestigingen. Het distributiecentrum wordt deze maand aangesloten. Volgens de winkelketen levert de schaalbare en centraal beheerde oplossing rust in de operatie en ruimte voor innovatie.
HPE Cray breidt supercomputing-portfolio uit
HPE introduceert drie liquid-cooled compute blades, unified management software en de Slingshot 400 interconnect voor het Cray GX5000-platform. De blades ondersteunen Nvidia Rubin GPUs en AMD Instinct MI430X GPUs, of CPU-only partitions met AMD EPYC-processors. Configuraties variëren van 24 tot 40 blades per rack. Het Daos-gebaseerde K3000 storage-systeem biedt varianten met 8 tot 20 NVMe-drives en tot 2.048 GB DRAM. Beschikbaarheid start in 2026 voor opslag en in 2027 voor blades en software.
Overname Flowerbed Engineering door Databalance
Databalance uit Nieuwkuijk heeft de overname bekend gemaakt dat het Flowerbed Engineering. Dit in 2001 opgerichte Haarlemse bedrijf levert managed it-oplossingen en werkt met partners als Fortinet en Microsoft. Het beschikt over gecertificeerde kennis van Microsoft Fabric voor data-analyse en ai-inzichten. Met de overname moet binnen de moederorganisatie een ecosysteem ontstaan waarin infrastructuur, cloudmanagement, datamanagement en security samenkomen.
SoftwareOne en KPN/InSpark winnen bij Microsoft
SoftwareOne is uitgeroepen tot Secure Productivity Partner of the Year Award 2025 van Microsoft. Het bedrijf werd gekozen uit 4.600 nominaties uit meer dan honderd landen en erkend voor veilige samenwerking en ai-readiness op Microsoft 365. Ook KPN Zakelijke Markt en dochter InSpark vielen in de prijzen en zijn uitgeroepen tot Microsoft Country Partner of the Year 2025 voor Nederland. Hun gezamenlijke ecosysteem versnelt digitale innovatie en ai-adoptie bij organisaties in uiteenlopende sectoren, aldus de motivatie.
Zorgen over dalende interesse in ict-opleidingen op hbo-niveau
4 weken
De instroom in technische en ict-studies op hbo-niveau laat dit studiejaar met -7,5 procent de grootste daling zien van alle sectoren. De daling van het aantal ‘technische’ bachelorstudenten hangt deels samen met het afnemend aantal havo- en vwo-leerlingen, die bovendien steeds minder kiezen voor een technisch profiel.
Dit blijkt uit voorlopige instroomcijfers van de Vereniging Hogescholen. ‘Dat de instroom van technische opleidingen daalt is ronduit zorgelijk,’ zegt verenigingsvoorzitter Maurice Limmen. Hij vervolgt: ‘Nederland staat voor grote bouw-, energie-, defensie- en digitaliseringsopgaven. Deze daling is daarom wat ons betreft een signaal om samen met een brede coalitie van onder meer de overheid, het bedrijfsleven en het onderwijs aan de slag te gaan om de instroom te vergroten.’
Om de daling te compenseren is het des te belangrijker dat hogescholen meer mogelijkheden krijgen om mensen om of bij te scholen. Limmen: ‘Zo kunnen mensen die al werken alsnog een technische richting op.’ Hogescholen willen daarom meer ruimte krijgen om opleidingen modulair aan te bieden en vinden dat om- en bijscholen een wettelijke taak moet worden van hogescholen.
De instroom van nieuwe studenten in het hbo blijft dit studiejaar vrijwel stabiel, zo leren de voorlopige cijfers. Terwijl de Associate degree (+5,3 procent) en hbo-master (+4,3 procent) in trek zijn, daalt het aantal bachelorstudenten licht (-1,8 procent). In de komende periode worden alle inschrijvingen administratief verwerkt, waarna definitieve instroomcijfers beschikbaar komen. Deze kunnen afwijken van de nu gepresenteerde cijfers.
Is OpenAI het gat in Microsofts hand?
4 weken
OpenAI’s financiële positie staat onder druk. Uit gelekte documenten blijkt dat het bedrijf miljarden uitgeeft, terwijl inkomsten achterblijven. Tegelijkertijd kreeg het in Duitsland een tik op de vingers wegens auteursrechtenschending. Toch is er ook positief nieuws.
Volgens interne Microsoft-documenten heeft OpenAI in de eerste drie kwartalen van 2025 al 8,7 miljard dollar uitgegeven aan het draaien van zijn modellen op Azure. Dat is meer dan twee keer de 3,7 miljard dollar van 2024. In totaal zou OpenAI sinds 2024 ruim twaalf miljard dollar hebben betaald aan Microsoft – die met 27 procent van de aandelen de grootste aandeelhouder is – voor zogeheten inference, het uitvoeren van modelberekeningen.
De cijfers zetten vraagtekens bij de haalbaarheid van het bedrijf, stelt The Register. Waar ceo Sam Altman eerder sprak over meer dan dertien miljard dollar aan jaarlijkse omzet, suggereren de gelekte gegevens dat de werkelijke inkomsten dichter bij 4,3 miljard dollar liggen. Microsoft reageerde dat ‘de getallen niet helemaal kloppen’, maar gaf geen details.
Verder hebben de ‘circulaire’ deals van het bedrijf ook wenkbrauwen doen fronsen, zoals de driehonderd miljoen dollar die Oracle stopt in OpenAI-datacenters die voor een vergelijkbaar bedrag dan door de ai-ontwikkelaar gebruikt gaan worden. Toch gelooft ceo Sam Altman dat zijn bedrijf dit jaar zelfs twintig miljard dollar gaat omzetten en dat het bedrag binnen vijf jaar honderden miljarden zal zijn.
Duitse rechtbank wijst schadevergoeding toe
Daarnaast heeft OpenAI nu ook te maken gekregen met juridische tegenwind. Een rechtbank in München oordeelde dat ChatGPT auteursrecht heeft geschonden door songteksten van Duitse artiesten te gebruiken voor training. Collectieve rechtenorganisatie Gema had de zaak aangespannen en sprak van ‘de eerste baanbrekende uitspraak over ai in Europe’, aldus The Guardian.
De rechter verplicht OpenAI om een niet nader genoemd bedrag te betalen aan schadevergoeding. ‘Het internet is geen zelfservicewinkel en menselijke creatieve prestaties zijn geen gratis sjablonen,’ reageerde Gema. OpenAI liet weten het vonnis te willen aanvechten, terwijl het beweerde ‘de rechten van makers te respecteren’.
Nieuwe versie is lichtpuntje
Al dat geld heeft er wel weer voor gezorgd dat OpenAI de volgende versie kan introduceren, GPT‑5.1. Het komt in twee smaken: Instant, die volgens OpenAI ‘warmer, meer intelligent en beter is in het volgen van instructies’, en Thinking, die complexere taken grondiger aanpakt en eenvoudiger uitlegt dan de vorige versie.
Het idee achter de update is dat gebruikers meer controle krijgen over toon en stijl van antwoorden. OpenAI stelt dat GPT‑5.1 ‘smarter and more natural in tone’ is en sneller reageert op eenvoudige vragen, maar meer tijd neemt voor complexe opdrachten. De uitrol start bij betaalde gebruikers en wordt de komende dagen breder beschikbaar.
IFS toont kracht van industriële ai met partnerschappen en praktijkcases
4 weken
Event | IFS Industrial X Unleashed, New York
Softwareleverancier IFS demonstreert tijdens zijn evenement Industrial X Unleashed in New York hoe artificiële intelligentie (ai) de industriële sector fundamenteel verandert. Het bedrijf presenteert er concrete toepassingen van zijn ai-platform IFS.AI en kondigt nieuwe samenwerkingen aan met onder meer Anthropic, 1X Technologies, Boston Dynamics en Siemens.
Terwijl het autoverkeer in de straten buiten luid toeterend en zo nu en dan vergezeld van een oorverdovende sirene om de haverklap tot stilstand komt, vertelt ceo Mark Moffat dat de toekomst van ai niet alleen in kantoorautomatisering ligt, maar juist in de industriële context. ‘De echte waarde ontstaat wanneer ai wordt toegepast op de werkvloer, waar het directe impact heeft op productie, onderhoud en veiligheid,’ aldus Moffat.
Nieuwe golf industriële ai
IFS richt zich met zijn technologie op sectoren als defensie, energie, bouw, productie, telecom en transport. Tijdens het evenement worden meerdere toepassingen getoond waarin ai concrete bedrijfsresultaten oplevert.
Zo introduceert IFS, in samenwerking met Anthropic, Resolve, een ai-oplossing die gebruikmaakt van multimodale data – zoals video, audio en sensormetingen – om storingen sneller te voorspellen en te voorkomen. De Schotse distilleerder William Grant & Sons zet de technologie al in om onderhoudsproblemen te detecteren vóórdat stilstand optreedt.
Samen met Boston Dynamics demonstreert IFS hoe industriële robots ai inzetten voor inspecties en onderhoud in de energiesector. Energiebedrijf Eversource, dat 4,4 miljoen huishoudens in de Amerikaanse staat New England bedient, test de oplossing om operationele efficiëntie te verhogen. Daarnaast is een samenwerking met 1X Technologies aangekondigd, gericht op de inzet van humanoïde robots in industriële omgevingen.
Siemens
En wat te denken van slimme energienetten? Meer precies, Siemens brengt zijn kennis van elektrificatie, gridplanning en slimme infrastructuur in, terwijl IFS zijn ervaring met enterprise asset management (eam), field service (fsm) en ai-gestuurde planning toevoegt. Op die manier hopen de partners een einde te maken aan de traditionele scheiding tussen techniek en bedrijfsvoering. Hun gezamenlijke oplossing moet data uit operationele technologie (ot) en informatietechnologie (it) samenbrengen, zodat organisaties beter kunnen inspelen op storingen, onderhoud en investeringen.Door IFS’ industriële ai-platform te koppelen aan Siemens’ Gridscale X-oplossingen krijgen nutsbedrijven inzicht in de prestaties van hun volledige infrastructuur. Dat moet leiden tot minder uitval, lagere kosten en efficiënter onderhoud. Tegelijkertijd helpt de oplossing bij het integreren van duurzame energiebronnen zoals zon en wind, die het net complexer maken maar essentieel zijn voor de energietransitie.
Leiderschap
Volgens analist R ‘Ray’ Wang van Constellation Research bewijst IFS hiermee leiderschap in de categorie Industrial AI. ‘De toekomst ligt bij systemen die ai direct in operationele workflows integreren, zodat beslissingen autonoom en in realtime zijn te nemen’, aldus Wang.
Met deze aankondigingen verstevigt IFS zijn positie als pionier in industriële ai-toepassingen. Het bedrijf, opgericht in 1983, telt inmiddels ruim zevenduizend medewerkers in tachtig landen en ondersteunt organisaties die de wereld produceren, aandrijven en beschermen.
Van angst naar adoptie: zo krijg je medewerkers mee met ai
4 weken
BLOG – Artificiële intelligentie (ai) verbetert de productiviteit van medewerkers. Tegelijkertijd kan het leiden tot terughoudendheid uit angst dat hun functie wordt vervangen, met als mogelijke uitkomst een bedrijfscultuur waarin de meerderheid van de medewerkers geen ai-gedreven tools wil gebruiken.
Uit onderzoek van Lucid blijkt dat 42 procent van de Nederlandse uitvoerend medewerkers ai-gedreven samenwerkingstools gebruikt, tegenover 56 procent van de leidinggevenden. Dit laat zien dat leidinggevenden graag uitvoerende taken minimaliseren en meer tijd besteden aan strategisch werk, maar dat de uitvoerende mensen niet weten waar of hoe ze ai kunnen gebruiken.
Naast de terughoudendheid van medewerkers zijn er ook aanzienlijke technische, veiligheids- en privacyuitdagingen. Dit maakt het lastiger voor organisaties om ai-tools te implementeren. Om deze uitdagingen te overwinnen, is het essentieel dat organisaties begrijpen waar de angst van medewerkers vandaan komt en dat ze een uitgebreide strategie ontwikkelen om hun medewerkers vertrouwen en zekerheid te geven.
Niet eenvoudig
Het staat vast dat ai verandert hoe mensen werken. Toch is het niet eenvoudig om te wennen aan deze nieuwe manier van werken. Uit genoemde studie blijkt dat een derde van de Nederlandse medewerkers twijfelt om ai te gebruiken, simpelweg omdat ze een voorkeur hebben voor traditionele methoden en tools zoals fysieke meetings of e-mail. Een nog grotere uitdaging is dat veel werknemers ook bang zijn wat ai betekent voor hun baan; één op de drie maakt zich hier zorgen over.
Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat 33 procent van de uitvoerend medewerkers zich op wekelijkse basis bezighoudt met het opdoen van ai-vaardigheden, tegenover 68 procent van de leidinggevenden. Verder geeft zestig procent van de Nederlandse uitvoerend medewerkers en veertig procent van de leidinggevenden aan geen kennis van de volledige mogelijkheden van ai-functionaliteiten te hebben. Daarom kiezen velen ervoor om ze helemaal niet te gebruiken. Dit leidt ook tot een mismatch binnen organisaties, omdat leidinggevenden blijven experimenteren en gebruikmaken van ai-tools, zonder de medewerkers hierin mee te nemen. Een derde van de organisaties zegt dat weerstand tegen verandering de grootste uitdagingen is wanneer ze ai implementeren.
Gerust
Om medewerkers mee te krijgen, moeten organisaties empathie tonen in hun communicatie en de zorgen van mensen bespreekbaar maken. Dit begint met medewerkers gerust te stellen dat ai hen niet zal vervangen, maar hun werk zal ondersteunen. De mensen die niet bekend zijn met ai denken misschien dat ze moeten beschikken over geavanceerde technische vaardigheden. Het is de taak van organisaties om dit beeld bij te stellen. De meeste vaardigheden die nodig zijn om ai succesvol te gebruiken, zijn namelijk gerelateerd aan probleemoplossend vermogen en kritisch denken. Dit betekent dat de meeste medewerkers zonder veel training met ai kunnen werken.
Medewerkers zijn niet slechts een onderdeel van de ai-transformatie, maar de kern
Het klinkt ingewikkeld om de perceptie van ai in een organisatie te veranderen, maar het is zaak om klein te beginnen. Betrek mensen in een vroeg stadium bij pilotprogramma’s en gezamenlijke ontwerpen. Moedig hen aan om hun eigen zorgen over ai te definiëren en te helpen aanpakken. Kijk vervolgens naar hun zorgen op een manier die intuïtiever en mensgerichter is. Als ze bijvoorbeeld bang zijn dat ai onjuiste informatie zal verstrekken, vraag hen dan na te denken over hoe ze de informatie zouden valideren als deze van een mens afkomstig was in plaats van van ai.
Binnen dit proces is het cruciaal om interne forums te creëren waar gebruikers positieve en negatieve voorbeelden kunnen delen van hoe ze ai in een veilige omgeving hebben gebruikt. Dit biedt leidinggevenden de mogelijkheid om te luisteren naar de angsten van medewerkers en op een constructieve manier uit te leggen welke maatregelen ze hebben genomen. Bovendien kunnen mensen zo zien hoe anderen ai op nieuwe en innovatieve manieren gebruiken.
Workflow
Hoewel het misschien vreemd voelt om ai te zien als een collega, helpt deze manier van denken veel mensen om ai succesvol te implementeren in hun workflow. Om te werken met ai zijn, net zoals bij het werken met een collega, sterke samenwerkingsvaardigheden nodig. Denk hierbij aan een open houding, effectieve communicatie en actief luisteren.
Naast dat individuen ai kunnen gebruiken, kan het ook worden toegepast op teamsamenwerking. Dit maakt gestroomlijnde besluitvorming en innovatie op grotere schaal mogelijk. Door ai te gebruiken om data te interpreteren en ideeën te combineren, nemen teams beter geïnformeerde beslissingen. Hierdoor hebben medewerkers meer tijd voor de uitvoering.
Tot slot is het essentieel dat leidinggevenden duidelijke en eenvoudige richtlijnen bieden over best practices voor ai, veiligheid en ethiek. Dit geeft medewerkers de kans om te experimenteren zonder zichzelf of de organisatie in gevaar te brengen. Denk aan welke ai-systemen veilig zijn om te gebruiken voor gevoelige data en hoe medewerkers output moeten valideren om ai-hallucinaties te voorkomen.
Intimiderend
Hoewel ai in sommige opzichten intimiderend kan lijken, is het belangrijk dat medewerkers begrijpen welke waarde het kan opleveren. Medewerkers zijn niet slechts een onderdeel van de ai-transformatie, maar de kern. Succesvolle inzet van ai vraagt om een andere benadering: niet hoe we medewerkers laten werken mét ai, maar hoe we ai laten werken vóór hen. Daar zit de sleutel tot adoptie.
* De resultaten die in dit blog worden besproken, gaan alleen over de Nederlandse respondenten die meededen aan het onderzoek.
Dan Lawyer, cpo bij Lucid Software
Kritieke infra op het juiste spoor
4 weken
In Nederland praten we vaak over openbaar vervoer in termen van kosten: de prijs van een treinkaartje, de investeringen in spoorinfrastructuur, of de economische impact van vertragingen. Maar zelden staan we stil bij wat het OV werkelijk betekent voor onze samenleving, ons milieu en ons dagelijks leven.
Een maatschappelijke koploper
Recent is de maatschappelijke betekenis van NS in kaart gebracht d.m.v. de “Futureproof Index”; een maatstaf ontwikkeld door wetenschappers van o.a. de Erasmus Universiteit en Nyenrode Business Universiteit. Deze index meet niet alleen financiële prestaties van bedrijven, maar zet ook maatschappelijke en ecologische effecten om in economische waarde.Het resultaat voor NS is indrukwekkend: een futureproofing ratio van 11,3. Ter vergelijking: het hoogste gemiddelde in de AEX Futureproof Index (Philips) ligt op 4,3. Dit benadrukt nog eens hoe NS als vervoerder bijdraagt aan sociale inclusie, leefbaarheid én economische vitaliteit. Voor ons als cybersecurityspecialisten is dit vaak onderdeel van de purpose waarom we hier werken.
De dreigingen nemen toe
Tegelijkertijd is er het besef dat het waarborgen van deze maatschappelijke meerwaarde alleen kan als onze kritieke infrastructuur sterk en weerbaar is. Het spoor, als zenuwstelsel van onze mobiliteit en economie, kampt met groeiende risico’s. Hybride dreigingen zijn een werkelijkheid: cyberaanvallen, sabotage en fysieke bedreigingen nemen toe in frequentie en complexiteit. Daarbij zorgen ook menselijke fouten, systeemstoringen én klimaatverandering voor risico’s die het functioneren van het spoor kunnen ontwrichten.
De recente impactanalyse van het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving (OFL) laat zien dat ons spoorsysteem jarenlang vooral is ingericht op efficiëntie en stiptheid, en onvoldoende is voorbereid op deze nieuwe vormen van dreiging. Tegelijkertijd groeit de druk op het spoor door bv nieuwe vraagstukken als de toename van militair transport binnen NAVO-verplichtingen. De conclusie was duidelijk: onze infrastructuur moet robuuster.
Van veerkracht naar anti-fragiliteit
Traditioneel spreken we dan vaak over veerkracht (resilience) als de oplossing voor boven genoemde problemen. Systemen die na een aanval of storing terugveren naar hun oorspronkelijke staat. Maar is dat voldoende?Veerkracht is vaak slechts een terugkeer naar een baseline die eigenlijk kwetsbaar blijft. Eén van de nieuwe strategische visies die we bij NS-cybersecurity verkennen is het concept “anti-fragility”: een concept waarin systemen niet alleen overleven, maar verbeteren door stress en veranderingen.
Cybersecurity is een reis, niet een bestemming
De nominatie voor de Computable Award is een mooie erkenning voor de waarde van onze cybersecurityvisie en -strategie en de belangrijke stappen die al zijn gezet op het gebied van digitale veiligheid in NS. Maar samen met de ketenpartners, NCSC en veiligheidsdiensten blijft NS-cybersecurity verder werken aan een gezamenlijke strategie om de weerbaarheid van het spoor duurzaam te versterken. Dat betekent o.a. investeringen in slimme detectiesystemen, verbeterd toegangsbeheer, en het vergroten van het herstelvermogen bij incidenten. Dat alles is geen theoretisch streven is, maar een dagelijks commitment. Reizigers moeten kunnen rekenen op veilig en betrouwbaar vervoer, ook in moeilijke tijden. Want een sterk, goed verbonden en beveiligd spoorsysteem ondersteunt niet alleen de mobiliteit van miljoenen reizigers, maar heeft dus ook brede maatschappelijke economische waarde. En daar doen we het voor.
OR kritisch op UWV-herstructurering: vooralsnog negatief advies
4 weken
De diepgaande herstructurering die van UWV een wendbare, mens- en toekomstgerichte uitvoeringsorganisatie moet maken, is nog allerminst in kannen en kruiken. De Ondernemingsraad (OR) houdt haar kritiek op deze mammoet-operatie, kortweg Verandermotor geheten. Binnen deze nieuwe opzet wordt straks in multidisciplinaire agile teams gewerkt om sneller, concreter en meer herkenbaar veranderingen door te voeren voor de cliënten van UWV.
De OR heeft nog steeds twijfels over zowel de inhoud als de aanpak van het verandertraject. Ze adviseert dan ook om het plan aan te passen en beter af te stemmen op de praktijk en de mensen binnen de organisatie. Het medezeggenschapsorgaan heeft vooralsnog negatief geadviseerd. Indien aan een aantal randvoorwaarden wordt voldaan, kan ze besluiten alsnog positief te adviseren.
De OR heeft ook op basis van achterbanraadplegingen knelpunten naar boven gehaald. Zij stelt in haar advies, dat Computable heeft ingezien, liefst dertig voorwaarden, op basis waarvan zij haar negatieve advies eventueel zou kunnen bijstellen.
Onduidelijk is de impact van de Verandermotor op de betrokken drieduizend medewerkers waaronder bijna alle it’ers. Er is te weinig inzicht in wat de veranderingen concreet betekenen voor medewerkers. De OR mist een heldere analyse van de personele gevolgen. Zo weten medewerkers nog niet in welke clusters en teams ze straks terechtkomen. Deze clusters moeten daarnaast zoveel mogelijk ‘end to end’ autonoom worden ingericht. Maar aangezien er twintig clusters worden gevormd, heeft de OR zorgen over hoe de sturing en coördinatie van deze clusters goed geborgd kunnen worden en in hoeverre ze ook daadwerkelijk autonoom kunnen werken. Dat geldt bijvoorbeeld voor functiewijzigingen, werkdruk of benodigde competenties.
Als deze legacy blijft voortbestaan, wordt het straks lastig om autonoom te werken in clusters zoals de Verandermotor beoogt
Volgens de OR is er ook weinig draagvlak, maar de raad van bestuur ziet dat anders. De OR vreest dat de Verandermotor leidt tot extra lagen van coördinatie en sturing, wat juist kan zorgen voor vertraging en complexiteit in plaats van versnelling; ook die mening wordt niet gedeeld door de raad van bestuur (zie ook reactie in kader onderaan dit artikel).
Afgelopen juni schaarde de OR zich schoorvoetend achter het hoofdlijnen-ontwerp van de Verandermotor. Daarbij werd afgesproken dat er in een gefaseerd traject deeladviezen aan de OR zouden worden voorgelegd ter uitwerking van deze hoofdlijnen. In augustus en september zijn de detail-adviesaanvragen voor advies bij de OR ingediend. Op 31 oktober heeft de OR zijn advies hierop uitgebracht. Op basis daarvan is een overall (integraal) advies tot stand gekomen met een hele waslijst aan knelpunten.
Over het doel van de Verandermotor, het realiseren van dienstverlening met oog voor de menselijke maat, is de OR het eens. Maar daar is wel een modern IV-landschap voor nodig. In maart had de OR al aangedrongen om in de komende verandertrajecten een expliciete plek op te nemen voor het vervangen van legacy. Maar de OR ziet daar in de (deel)adviesaanvragen nagenoeg niets van terug. Als deze legacy blijft voortbestaan, wordt het straks heel lastig om autonoom te kunnen werken in clusters zoals de Verandermotor beoogt.
Potentieel risico’s
Volgens de OR bestaat er nog steeds onduidelijkheid over de positionering van de mensen die werken bij de afdeling EDPP (Expertise Diensten Project Professionals), nota bene een afdeling die zich richt op het verbeteren van digitale processen en het ontwikkelen van efficiënte werkmethoden. Hetzelfde geldt voor OPP (Organisatie Project Professionals), een afdeling voor projectmanagement.
En dat terwijl juist deze afdelingen in staat zijn om grote verandertrajecten te organiseren. Daarnaast vraagt de OR zich af of deze afdelingen nog voldoende opdrachten zullen krijgen (met kans op verborgen boventalligheid) als deze opdrachten rechtstreeks in de clusters worden neergelegd. De OR voorziet hierin een groot potentieel risico voor het welslagen van de doelstelling.
Verder wijst de OR erop dat eerdere organisatiewijzigingen bij UWV niet het gewenste effect hebben gehad. Voorkomen moet worden dat weer dezelfde fouten worden gemaakt bij de Verandermotor. De UWV-top beloofde medio juni daarom een specifieke Root Cause Analyse uit te voeren. Maar daar is het tot nog toe niet van gekomen.
SAFe-raamwerk
De Verandermotor is gebaseerd op de invoering van SAFe, een raamwerk dat grote organisaties helpt om agile-werkwijzen op schaal toe te passen, met focus op samenwerking, flexibiliteit en klantwaarde. De OR ziet deze methodiek wel zitten, maar niet de wijze waarop UWV deze methode wenst in te voeren. Twynstra Gudde, door de OR om advies gevraagd, noemt de door de UWV-top voorgestane werkwijze ‘vrijblijvend’. Afgeraden wordt een eigen UWV-versie van SAFe te maken, zo bleek al uit een eerder advies van de OR over het hoofdlijnenontwerp. Het model is een evenwichtig samenhangend geheel. Indien het model niet volledig dan wel op onjuiste wijze wordt ingevoerd, kan dit contraproductief werken.
Knelpunten
In de adviesaanvraag Veranderaanpak is een opsomming gegeven van knelpunten die uit diverse evaluaties binnen UWV naar voren zijn gekomen en maken dat de duurzame verandering bij UWV niet vanzelf slaagt. De OR destilleert uit deze opsomming de volgende knelpunten:
• De divisies hanteren hun eigen werkwijze hetgeen leidt tot inefficiëntie en grote verschillen in afstemming;
• Veranderen over divisies heen is ingewikkeld, iedere divisie moet apart worden benaderd;
• Het gebrek aan prioritering vormt een belangrijk obstakel;
• Weinig flexibiliteit en snelheid in het doorvoeren van verbeteringen en innovaties’;
• De overlegstructuren ten behoeve van controle zijn complex en stroperig;
• De besluitvorming is te traag en daardoor het verandervermogen laag;
• Processen zijn complex en moeilijk te volgen;
• Onduidelijk is op basis waarvan keuzes worden gemaakt. Keuzes worden niet onderbouwd. Er is geen leidraad voor het maken van keuzes;
• Het gebrek aan prioritering zorgt voor hoge druk binnen teams, conflicterende prioriteiten en afhankelijkheden worden niet voldoende geadresseerd.
Tijd dringt
De OR vindt dat de Raad van Bestuur te weinig inzicht geeft in de gevolgen van de Verandermotor voor de organisatie in zijn geheel. Een jaar na de adviesaanvraag Verandermotor is nog steeds veel onduidelijk. Ook uit diverse enquêtes onder het personeel komt een negatief beeld naar voren. Als er weinig draagvlak is voor de verandering en de wijze van aanpak, is dit volgens de OR een groot risico voor het succes van de operatie.
De OR geeft derhalve aan ‘door de onduidelijkheden niet anders te kunnen doen dan negatief te adviseren’. Als de bestuurder de gestelde voorwaarden in wil vullen – die duidelijkheid en zekerheid aan de medewerkers zullen geven -, is de OR bereid zijn advies te heroverwegen.
De tijd dringt, want de UWV-top wil in mei 2026 (aanvankelijk januari) beginnen met de eerste ‘wave’ van veranderingen waarbij met 6 van de toekomstige 22 clusters wordt gestart. Voor 1.000 medewerkers betekent dat veranderingen in structuur, organisatie en werkwijze.
Reactie UWV‘De raad van bestuur (rvb) en de ondernemingsraad van UWV zijn anderhalf jaar geleden begonnen met de eerste gesprekken over de Verandermotor. Gedurende deze periode hebben de raad van bestuur en de OR hier veel en intensieve gesprekken over gevoerd. De inzet, betrokkenheid en constructief kritische houding van de OR in dat proces wordt door de raad als zeer waardevol beschouwd, ondanks dat we het niet altijd over alles eens zijn.’‘De raad van bestuur begrijpt een groot deel van de zorgen die de OR heeft opgenomen in zijn adviezen en heeft in hun reactie hierop een aantal toezeggingen gedaan, die op korte termijn openbaar gemaakt zullen worden. Met dit aanstaande besluit op de vijf detail-adviesaanvragen zetten we als UWV een volgende stap richting de implementatie van de Verandermotor. Waardoor we straks sneller en merkbaarder veranderingen kunnen doorvoeren voor betere dienstverlening aan cliënten van UWV. Uiteraard worden medewerkers van UWV hier goed in meegenomen.’
Kort: Nederlandse overnames, veel erkenning door Microsoft (en meer)
4 weken
In dit nieuwsoverzicht: overname Zweedse Level21 door TMC, Partnify haalt investering van 1,8 miljoen euro op, overname Ruim door Aces Direct, Wortell nu Azure Expert MSP, en Cegeka, Sulava, Arrow en Nedscaper zijn Microsoft Partner of the Year.
Overname Zweedse Level21 door TMC
Het Eindhovense TMC heeft een meerderheidsbelang verworven in Level21, een Zweeds adviesbureau. Level21 blijft onder het huidige management opereren en behoudt een minderheidsbelang. Het bureau telt meer dan veertig consultants en verwacht in 2025 een omzet te halen van negentig miljoen SEK (8,2 miljoen euro). TMC heeft drie kantoren in Zweden en ruim 220 medewerkers. De overname versterkt TMC’s portfolio met operationeel managementadvies naast engineering en technologie, aldus het bedrijf. Wereldwijd telt TMC bijna drieduizend medewerkers van 71 nationaliteiten.
Partnify haalt investering van 1,8 miljoen euro op
Partnify heeft 1,8 miljoen euro opgehaald om zijn ai-gedreven projectmanagementplatform voor het mkb verder te ontwikkelen. De ronde werd geleid door het Franse Hi Inov, met deelname van Rabobank, Inovexus, MaasInvest en angel-investeerders. Het Zwolse bedrijf wil zijn team uitbreiden, internationale groei versnellen en een nieuwe ai-laag ontwikkelen die data en communicatie analyseert om processen te automatiseren en risico’s vroegtijdig te signaleren. Sinds begin 2024 groeide het aantal gebruikers van tweehonderd naar ruim 3.200. Eerder haalde Partnify een half miljoen euro op en vrijwel alle investeerders stapten opnieuw in.
Overname Ruim door Aces Direct
Het Tilburgse Aces Direct heeft Ruim overgenomen om zijn audiovisuele (av) dienstverlening en focus op circulaire technologie te versterken. De overname breidt het portfolio uit met advies, ontwerp, implementatie en onderhoud van av-installaties, evenals ondersteuning bij evenementen en tijdelijke projecten. Ruim brengt ervaring mee in het verlengen van levenscycli van av-technologie en hergebruik van apparatuur. Aces Direct koppelt dit aan initiatieven als het IT Retour-programma voor recycling van hardware. Samen bieden de bedrijven geïntegreerde it- en av-oplossingen met duurzaamheid als kernwaarde, inclusief nieuwe proposities zoals av-as-a-Service.
Wortell behaalt Azure Expert MSP-status
Het Nederlandse Wortell heeft de internationale Microsoft Azure Expert Managed Service Provider-status behaald. Deze certificering wordt toegekend aan een selecte groep partners die voldoen aan hoge eisen rond kennis, processen, beveiliging en klanttevredenheid. Wortell doorliep een traject met meer dan vijftig criteria en voerde aantoonbare verbeteringen door in cloudbeheer, waaronder beleid als code, geautomatiseerde resource-uitrol en tweemaandelijkse well-architected reviews, aldus het bedrijf. Jaarlijkse onafhankelijke audits bevestigen de kwaliteit. Het nieuwe Cloud Center of Excellence borgt best practices en adviseert proactief over optimalisaties.
Cegeka, Sulava, Arrow en Nedscaper zijn Microsoft Partner of the Year
Microsoft heeft bij de Partner of the Year Awards 2025 nog vier andere bedrijven onderscheiden voor hun cloud- en ai-innovatie. Het Belgische Cegeka won de Dynamics 365 Supply Chain Award voor industriespecifieke oplossingen die logistiek en productie optimaliseren met Copilot en ai. Het Finse Sulava, onderdeel van The Digital Neighborhood uit Amsterdam, kreeg de Global Copilot and AI Agent Award voor impactvolle ai-workflows en besluitvorming. Arrow uit de VS werd Distributor Partner of the Year voor zijn ArrowSphere AI-platform dat channelpartners ondersteunt met inzichtgedreven verkoop en duurzame groei. Het Amsterdamse Nedscaper won de Security Excellence Award dankzij zijn 24/7 soc- en MXDR-diensten en het ‘Powered by Nedscaper’-model dat E5-adoptie en Azure-consumptie stimuleert.
Nieuwe betaalpas in 2027 nog vrij onbekend, maar heeft weinig erp-aanpassing nodig
4 weken
Bijna de helft van Nederland is nog onbekend met de nieuwe betaalpas en de mogelijkheden daarmee, maar aanpassingen aan bedrijfssoftware kunnen tot een minimum beperkt blijven.
De traditionele pinpas verdwijnt in 2027 volledig uit het betalingsverkeer, maar hoewel Nederland met tachtig procent van alle transacties vooroploopt in digitaal betalen, weet zo’n veertig procent van de mensen niet wat er daardoor gaat veranderen, zo concludeert myPOS, het Zwitserse fintechbedrijf voor mkb-ondernemingen, uit eigen onderzoek.
‘Mastercard en Visa kondigden al enkele jaren geleden aan te stoppen met de traditionele pinpas – Maestro en V PAY. Deze betaalpassen sluiten niet langer aan op het betaalgedrag van vandaag: online shoppen, internationale transacties en het gebruik van digitale wallets,’ aldus het bedrijf. De overstap is al gedaan door onder andere Rabobank, ABN Amro en myPOS. Maar de uitrol vindt niet overal tegelijk plaats en voor een groot deel van de Nederlanders is nog niet duidelijk wat deze overstap betekent.
Ook veel bedrijven weten niet wat de nieuwe betaalkaarten concreet tot gevolg hebben. ‘Deze nieuwe generatie betaalkaarten maakt transacties slimmer dankzij de directe koppeling met digitale wallets, zoals Apple Pay en Google Pay, en online kassa’s,’ legt het bedrijf uit. ‘Daarnaast worden de debitkaarten wereldwijd geaccepteerd – zoals we gewend zijn van een creditcard – en zijn transacties veiliger door moderne beveiligingstechnieken.’
Nieuwe betaalpas weinig invloed op bedrijfssoftware
‘De overgang naar Debit Mastercard en Visa Debit heeft nauwelijks impact op boekhoud- of erp-software: daar verandert de datastroom niet, enkel de kaartidentificatie in de achtergrond,’ verduidelijkt myPOS aan Computable. ‘Voor bedrijven blijft de verwerking van betalingen technisch hetzelfde: transacties lopen via dezelfde koppelingen, bestanden en formaten, alleen het kaartmerk verandert.’
Wel adviseert het bedrijf om te controleren of kaartmerkfilters of categorievelden in rapportages, dashboards of reconciliatie-modules niet beperkt zijn tot Maestro/V PAY. ‘De aanpassingen vinden vooral plaats op betaalterminals en acquirers, de verwerkers van kaarttransacties.’
Organisaties dienen wel te controleren of hun acceptatiecontract ook de nieuwe kaartmerken dekt en tegen welk tarief. ‘In sommige gevallen moeten deze contracten worden uitgebreid of vernieuwd om Debit Mastercard en Visa Debit officieel te mogen accepteren. Bij myPOS hoeven nooit contracten voor aanvaardingen van betalingen ondertekend worden, niet voor bestaande en niet voor nieuwe kaarten.’
Ontwikkelaars en leveranciers van kassasystemen of betaalintegraties zullen voor de overstap voornamelijk firmware, testflows en documentatie moeten bijwerken.
Verkoop van Solvinity aan Kyndryl valt slecht bij Nederlandse overheid
4 weken
De voorgenomen overname van cloudprovider Solvinity door Kyndryl Nederland, dochter van de Amerikaanse IBM-afsplitsing Kyndryl, heeft tot grote onrust geleid. De gemeente Amsterdam is pijnlijk verrast omdat uitgerekend Solvinity tijdens aanbestedingen zich profileerde als soevereine Nederlandse leverancier.
Recent koos de hoofdstad voor Solvinity, met name om die reden. Ambtenaren voelen zich op zijn zachtst gezegd beduveld, nu een contract met deze provider straks juist meer afhankelijkheid van Amerika gaat betekenen. Ook wethouder Alexander Scholtes (ICT en Digitale Stad) spreekt in het FD zijn onvrede over deze situatie uit.
In ambtelijk Den Haag laait de discussie op of Nederland zijn digitale kernsystemen voldoende kan beschermen tegen buitenlandse invloed. De vraag is actueel of de digitale soevereiniteit en veiligheid gewaarborgd blijven bij deze overname. Solvinity is nauw betrokken bij DigiD, MijnOverheid, Digipoort en andere overheidsdiensten waar gevoelige data worden verwerkt. Ook het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) is klant.
Het risico dat de Amerikaanse overheid toegang krijgt tot gevoelige data, is dus niet denkbeeldig. Op de achtergrond speelt ook de vrees dat cruciale dienstverlening zoals DigiD kan worden stopgezet bij geopolitieke spanningen.
Onderzoek
Dit geeft het ministerie van Justitie en Veiligheid reden om onderzoek te doen naar de ‘mogelijke consequenties voor de samenwerking’. Bovendien bestaat er ook nog kans dat de hele transactie schipbreuk lijdt, aangezien de Nederlandse autoriteiten sowieso toestemming moeten geven voor de overname. Het huidige klimaat in politiek Den Haag waarin minister Vincent Karremans (Economisch Zaken) niet terugdeinsde voor het beteugelen van de Chinese macht binnen Nexperia, spreekt ook al niet in het voordeel van Kyndryl.
De grote vraag is of Solvinity tijdens de onderhandelingen met de gemeente Amsterdam al wist dat het een Amerikaanse eigenaar zou krijgen en het argument van digitale soevereiniteit een wassen neus was. Solvinity-ceo Daniëlle Schuur wil daar in het FD niets over kwijt.
Volgens Reijer Passchier, hoogleraar Digitalisering aan de Open Universiteit, moeten overheden erop letten dat verkoop van hun it-leverancier aan een niet-Europese partij tot de mogelijkheden behoort. Opensource-expert Ronny Roethof zegt in zijn blog dat Kyndryl de deal met Solvinity ‘verkoopt’ als een soevereine oplossing voor de Nederlandse markt. ‘Deze bewering is niet alleen misleidend, maar ook een gevaarlijke fictie,’ meent hij.
Ai verovert terrein in de maakindustrie
4 weken
Eerst de klant, dan de fabriek
Waar bedrijven in de maakindustrie vorig jaar nog aarzelden, is kunstmatige intelligentie nu niet meer weg te denken uit een aantal bedrijfsprocessen. Aansturing van productielijnen is er echter nog niet bij.
Adezz is een snelgroeiende producent van tuin- en buitenproducten, gevestigd in Uden en actief in ruim vijftien landen. De snelle uitbouw van de onderneming bracht groeipijnen met zich mee. Sales en klantenservice werkten in losse systemen en bestanden, groepsmailboxen en een zelfgebouwd erp-systeem.
Het bedrijf klopte bij it-dienstverlener Fellowmind aan met een duidelijke wens: processen slimmer inrichten, medewerkers beter ondersteunen en efficiënter werken met dezelfde capaciteit. Er werd niet specifiek naar ai gevraagd, maar de technologie bleek een logische stap.
Een jaar geleden waren veel industriële bedrijven nog terughoudend als het ging om kunstmatige intelligentie. Inmiddels is de situatie radicaal veranderd. Volgens Oscar Weijman, Business Line Expert bij Fellowmind is het haast onmogelijk geworden een klantproject te realiseren zonder dat ai ter sprake komt. ‘Iedereen wil weten wat het kan brengen en hoe het zo gecontroleerd mogelijk ingezet kan worden.’ Samen met collega Erwin Berends, chief innovation officer, blikt hij terug op de implementatie bij Adezz en schetst hij hoe de maakindustrie steeds meer stappen zet richting een door ai ondersteunde toekomst.
Frans en Pools
Adezz moet klanten in vijf talen bedienen, terwijl er bij bepaalde talen soms slechts één of twee medewerkers intern beschikbaar zijn. ‘Als deze personen pauze hebben, in gesprek of met vakantie zijn, ontstaat er meteen een knelpunt. Door ai in te zetten voor real-time vertaling kan een medewerker in het Nederlands werken en een Franse of Poolse klant toch in de eigen taal te woord staan.’
Voor deze toepassing werd gebruikgemaakt van standaardcomponenten uit het Microsoft framework, draaiend op Azure AI en gevoed door OpenAI-technologie. Naast vertaling zet Adezz ai ook in voor het automatisch samenvatten van gesprekken. Chats, WhatsApp-berichten en telefoongesprekken worden getranscribeerd, samengevat en als service-aanvraag doorgezet. Zo hebben medewerkers sneller overzicht en kunnen ze efficiënter werken. Adezz wil haar klanten graag persoonlijk te woord blijven staan waarbij ai ondersteunt om dit op de meest persoonlijke en passende wijze te doen.
Voor Adezz ligt de volgende uitdaging in de fabriek zelf, om ai dieper in productieprocessen te integreren. Volgens Weijman onderzoekt de tuinmeubelenfabrikant hoe ai ook in het productie- en warehouseproces kan bijdragen aan efficiëntie en groei. ‘De eerste stap was het optimaliseren van klantprocessen, daarna volgt de operatie.’ Berends vult aan dat deze route typerend is voor de sector. Waar de maakindustrie vroeger vooral keek naar productefficiëntie en traceability, komt de nadruk nu steeds vaker te liggen op klantgerichtheid. ‘We zien in de markt dat steeds meer bedrijven die klantzijde omarmen’, aldus Berends.
“Bedrijven willen voorspelbaarder zijn in hun leveringen en beschikbaarheid. Dat begint met betere communicatie tussen verkoop, productie en leveranciers. Ai kan hier een verbindende rol spelen”
Productielijnen
Een bredere inzet van ai in industriële omgevingen kan een volgende stap zijn. Berends schetst dat veel bedrijven nog niet toe zijn aan ai die productielijnen direct aanstuurt. De eerste vragen komen eerder uit domeinen als order intake en supply chain. Bedrijven willen voorspelbaarder zijn in hun leveringen en beschikbaarheid. Dat begint met betere communicatie tussen verkoop, productie en leveranciers. Traditioneel zijn dit gescheiden silo’s, maar ai kan hier een verbindende rol spelen.
Hij gebruikt het beeld van agents die zelfstandig beslissingen nemen en met elkaar communiceren. Een binnendienst kan besluiten spoedorders toe te laten, waarna een productie-agent en een leveranciers-agent in actie komen om de gevolgen op te vangen. ‘Op dit moment worden veel beslissingen nog statisch genomen, maar ai maakt het mogelijk om flexibeler te reageren.’
Adoptie
Predictive maintenance is een andere bekende toepassing. Door sensordata te analyseren kan onderhoud verspreid en doelgericht worden ingepland. Toch merkt Berends dat dit vaak door technologiepartners wordt gepusht in plaats van dat het vanuit de industrie zelf komt. De échte waarde ziet hij in de combinatie van agents met machine learning, waarbij feedback loops ervoor zorgen dat systemen slimmer worden.
De adoptie verloopt echter niet zonder obstakels. Veel ot-systemen draaien nog op oude technologieën zoals Cobol, AS/400 of PLC-besturingen. Integratie is daardoor complex. Berends legt uit dat ai hier uitkomst kan bieden door data op een ongestructureerde manier te bevragen in plaats van via vaste protocollen. ‘We kunnen nu intelligenter vragen stellen aan systemen, zonder dat we alle integraties vooraf hoeven te beschrijven. Dat kan een enorme sprong opleveren.’
Weijman en Berends benadrukken dat ai in deze fase vaak het meest rendeert aan de voorkant van de organisatie. Door klanten sneller en beter te helpen, ontstaat ruimte om de operatie later efficiënter te maken. Dat past ook bij seizoensgebonden bedrijven zoals Adezz, dat in de zomermaanden enorme pieken ervaart. Door processen slim te automatiseren, kan de bestaande capaciteit beter worden benut zonder structureel extra personeel aan te nemen.
Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #6.
CM.com doet tegenzet in strijd met Bird
4 weken
De Nederlandse ondernemer Valentijn Rensing gaat CM.com (communicatiediensten) helpen zelfstandig te blijven. De Rotterdammer die fortuin maakte met de verkoop van Youfone aan KPN, neemt voor vijf miljoen euro een belang van 3 procent in CM.com. Hij wil dat uitbouwen naar meer dan 5%. Het Bredase bedrijf heeft ruim een miljoen nieuwe aandelen uitgebracht om Rensing als lange-termijninvesteerder binnen te brengen.
Dit heeft CM.com woensdag bekendgemaakt. Deze transactie is bedoeld als extra schild tegen CM.com’s concurrent Bird dat onlangs een vijandig bod heeft uitgebracht. De ondernemingsleiding en commissarissen van CM.com zien geen heil in een samengaan met de Amsterdamse branchgenoot. Bovendien vinden ze de 166 miljoen euro die Bird biedt, veel te weinig. Bird wil ook de schulden van CM.com overnemen.
Bird, het bedrijf van tech-ondernemer Robert Vis (ex-Mollie), is ondanks de tegenzet van CM.com vooralsnog niet van plan om de overnamepogingen te stoppen. Bird denkt vooral te kunnen profiteren van de schaalgrootte die ontstaat na een samengaan met de concurrent uit Breda. Samen zouden ze ook sneller kunnen groeien. De hoge investeringen die een ai-platform met zich mee brengt, zijn bovendien met een combinatie van bedrijven beter te dragen.
Beide bedrijven bieden communicatie-oplossingen (op basis van sms, app en mail) en software voor het beheer van klantrelaties.
Spoelstra Spreekt: Oud vrouwtje beroofd
4 weken
COLUMN – Meta, het concern achter Instagram en Facebook, haalde vorig jaar een omzet van zestien miljard dollar (meer dan 13,8 miljard euro) uit advertenties die verband houden met fraude en verboden producten. Maar liefst 10 procent van de winst komt van misleidende advertenties.
Maar, hoor ik je vragen, kunnen ze dit dan niet tegen houden? Jazeker wel. Als één partij dat kan, dan is het Meta. Ze kunnen namelijk de meest ingewikkelde algoritmes maken. Daar zijn ze groot en heel erg rijk mee geworden. Sterker nog ze hebben de algoritmes zelfs zo goed gemaakt dat de misleidende advertenties precies bij die mensen terecht komen die het meest gevoelig zijn voor deze advertenties. En dit zijn meestal niet de mensen die het geld heel goed kunnen missen.
Ze kunnen ook gewoon elke advertentie handmatig controleren
Maar het goede nieuws is: ze kunnen er heel eenvoudig iets aan doen. Het hoeft niet eens geautomatiseerd. Ze kunnen ook gewoon elke advertentie handmatig controleren. Kranten doen dat namelijk al hun leven lang.
Tientje van oma
Het hele issue is natuurlijk, als Meta deze advertenties gaat tegenhouden dan verdienen ze ook niet die 13,8 miljard. Dan wacht je toch even met de oplossing. Het is alsof je elke week een tientje van je oma krijgt omdat zij denkt dat je weer net jarig bent geweest. Jij gaat haar niet vertellen dat je maar één keer per jaar jarig bent. Jij wilt elke week dat tientje. Maar Jacob, je gaat je arme oma toch niet beroven? Nou, Meta wel.
En natuurlijk doet Meta er wel iets aan. Met de nadruk op iets. Zo wordt een kleine adverteerder na acht waarschuwingen geblokkeerd. Betaal je veel meer aan Meta en ben je een grote adverteerder dan word je pas na vijfhonderd waarschuwingen geblokkeerd. Misschien wordt het eens tijd dat wij Meta gaan blokkeren. Ik geef ze nog vijfhonderd waarschuwingen.
Jacob Spoelstra is columnist/stand-upcomedian. Kijk voor meer informatie op www.jacobspoelstra.nl.het.
Kort: Cyberbeveiligingswet komt, waarschuwt NCSC, Wonderful komt naar Amsterdam (en meer)
4 weken
In dit nieuwsoverzicht: NCSC: Cyberbeveiligingswet komt eraan, EU framework tegen sovereignty washing, Wonderful haalt honderd miljoen dollar op en komt naar Amsterdam, Suse breidt ai-aanbod uit, Greenchoice verlaagt administratieve werklast aanzienlijk, en AP geeft drie aanbevelingen.
NCSC: Cyberbeveiligingswet komt eraan, bereid je voor!
Volgend jaar al moet de Cyberbeveiligingswet (Cbw), de Nederlandse uitvoering van de Europese NIS2-richtlijn, gaan gelden. Het Nationaal Cybersecurity Center (NCSC) waarschuwt dat voorbereiding tijd kost en dat bewustwording in de gehele organisatie nodig is. De Cbw verplicht essentiële en belangrijke organisaties hun digitale weerbaarheid te versterken. Dat is nodig, aldus de NCSC, want ransomware-aanvallen zijn het afgelopen jaar verdubbeld, terwijl in 47 procent van de gevallen geen melding werd gedaan. De wet introduceert zorg-, meld- en registratieplichten en toezicht. Hulpmiddelen zoals het Cbw Control Framework en sectorale csirts (computer security incident response teams) ondersteunen organisaties. Via internetconsultatie kunnen bedrijven reageren op conceptregelgeving. Het doel is structurele beveiliging van processen en systemen, niet alleen voldoen aan compliance.
EU framework tegen sovereignty washing kan gamechanger worden
De Europese Commissie heeft recent een framework gepubliceerd dat digitale soevereiniteit meetbaar maakt en onderscheidt tussen echte soevereiniteit en ‘sovereignty washing’. Het systeem werkt met zogeheten Seal-niveaus als toegangsdrempel en een Sovereignty Score op basis van acht criteria. Het framework wordt direct toegepast in een aanbesteding van 180 miljoen euro over zes jaar, waarbij maximaal vier providers worden geselecteerd. De eerste contracten zullen uitwijzen of dit een gamechanger wordt, aldus het bedrijf Conclusion in een vooruitblik. Europese cloudproviders waarschuwen dat Amerikaanse hyperscalers via EU-dochters hoog kunnen scoren ondanks afhankelijkheden buiten de EU. Het framework biedt voor het eerst concrete criteria en transparantie, maar de effectiviteit hangt af van strikte Seal-drempels.
Wonderful haalt honderd miljoen dollar op en komt naar Amsterdam
Het Israëlische ai-platform Wonderful heeft in een Series A-ronde honderd miljoen dollar opgehaald, omgerekend ruim 85 miljoen euro. De investering komt van Index Ventures, IVP, Insight Partners, en bestaande investeerders. Slechts vier maanden na een eerdere seed-ronde van bijna dertig miljoen euro opent het bedrijf een Europees hoofdkantoor in Amsterdam. Wonderful ontwikkelt ai-agents die zijn afgestemd op lokale taal, cultuur en regelgeving en verwerkt dagelijks tienduizenden interacties. Meer dan tachtig procent van opdrachten wordt volledig automatisch afgehandeld. Het platform wordt inmiddels gebruikt in meerdere Europese landen en de Verenigde Arabische Emiraten. Nieuwe introducties in Duitsland, Oostenrijk, Portugal en Scandinavië staan gepland.
Suse breidt ai-aanbod uit
Suse heeft tijdens KubeCon nieuwe releases van Rancher Prime en Suse AI gepresenteerd. Het geïntegreerde platform biedt eenvoud, beveiliging en observability voor hybride ai-workloads. Het voegt functies toe zoals een model context protocol-proxy, snelle inference engines en observability via OpenTelemetry. IDC verwacht dat 65 procent van doe-het-zelf ai-projecten in 2028 stopt door gebrek aan roi, aldus het bedrijf, die met het platform dat risico hoopt te verkleinen. Rancher Prime krijgt uitbreidingen zoals virtuele clusters, een ai-agent voor Kubernetes-beheer en verbeterde observability. Samenwerkingen met partners als ClearML, Katonic en Altair versterken de oplossing.
Greenchoice verlaagt administratieve werklast aanzienlijk
Het Utrechtse energiebedrijf Greenchoice is met succes Veeam Data Cloud for Microsoft 365 en Entra ID gaan gebruiken. Snelle en betrouwbare toegang tot data is cruciaal voor het bedrijf, maar de native opties voor dataretentie voldeden niet meer, zo stelt het. Veeam biedt onbeperkte opslag, onveranderlijke back-ups en encryptie. Na implementatie verminderde Greenchoice de administratieve werklast voor gegevensbescherming met 25 procent, verkortte back-uptijden met tien procent en verhoogde de beschikbaarheid van systemen met tien procent, aldus de bedrijven.
AP geeft drie aanbevelingen voor verwerkersovereenkomsten
Het ontbreken van goede verwerkersovereenkomsten beperkt de grip op afhandeling van cyberaanvallen, concludeert de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) na onderzoek van vijf grote cyberaanvallen op dienstverleners die samen 1250 organisaties en waarschijnlijk 10,5 miljoen mensen troffen. Dienstverleners zijn aantrekkelijk doelwit omdat zij vaak voor honderden partijen werken, zo stelt de AP, die daarom drie verbeteringen aanbeveelt: 1) afspraken zo concreet mogelijk maken, 2) grip houden op de hele leveranciersketen, en 3) meer prioriteit geven aan het opstellen en bijhouden van overeenkomsten. Het is essentieel om duidelijke afspraken te hebben over taakverdeling, bereikbaarheid en meldingen bij datalekken. Regelmatige herziening en bewustzijn van de AVG bij werknemers vergroten de digitale weerbaarheid en beperken de schade van toekomstige aanvallen, aldus de autoriteit.
Pagina's
