computable

BLOG – De digitale kloof is urgenter dan ooit. De oplossing begint bij één fundamenteel element: infrastructuur. Met nu al meer dan 8,1 miljard mensen groeit de wereldbevolking naar verwachting door tot ruim tien miljard tegen het einde van deze eeuw, aldus de International Union for the Scientific Study of Population. De explosieve groei gaat hand in hand met een ongekende vraag naar digitale connectiviteit. De cijfers spreken voor zich: waar we vroeger een maand deden met één gigabyte data op onze smartphone, verbruiken we diezelfde hoeveelheid nu in een halve dag. Deze toename wordt gedreven door onze honger naar hoogwaardige content, sociale media en gaming, en dit is pas het begin. Keerzijde De digitale revolutie heeft ook een keerzijde. Terwijl het dataverbruik explodeert, blijft een enorm deel van de wereldbevolking volledig afgesloten van het internet. Het gaat om 2,6 miljard mensen, bijna een derde van alle mensen op aarde. Volgens World Population Review is dat aantal nog nooit online kunnen gaan. Zij missen daardoor toegang tot essentiële diensten zoals onderwijs, gezondheidszorg en economische kansen. We staan dus voor een paradox: hoe verbinden we een groeiende wereldbevolking in een tijdperk van ai en explosief dataverbruik, terwijl miljarden mensen nog altijd in digitale duisternis leven? Het antwoord ligt in infrastructuur, de onzichtbare ruggengraat van onze digitale wereld. Van onderzeese datakabels die continenten verbinden tot glasvezelnetwerken die huizen bereiken, en van datacenters die informatie verwerken tot de technologie die dit alles mogelijk maakt. Het versterken van netwerken en onderlinge verbindingen, vooral op lokaal niveau, is een vereiste voor een toekomstbestendige digitale infrastructuur. De digitale kloof is geen toekomstig probleem, het is de harde realiteit van vandaag. Afrika’s digitale afstand Nergens wordt de digitale kloof zo pijnlijk zichtbaar als in Afrika. Het continent staat voor een complexe mix van uitdagingen die miljoenen mensen digitaal buitensluiten. De geografie speelt hierbij een grote rol: Afrika is zo uitgestrekt dat digitale content vaak duizenden kilometers moet afleggen vanuit Europese of andere buitenlandse datacenters om gebruikers te bereiken. Het gevolg? Frustrerende vertragingen, trage snelheden en beperkte toegankelijkheid, als er al toegang is. Daar komt bij dat veel van de digitale infrastructuur nog volledig opgebouwd moet worden. Projecten kunnen gepaard gaan met langdurige strijd tegen bureaucratie, veiligheidsissues en een tekort aan technische vaardigheden. Terwijl de rest van de wereld razendsnel digitaliseert, blijft een heel continent achter. In Nigeria, het meest bevolkte land van Afrika, heeft bijvoorbeeld nog altijd zeventig procent van de bewoners geen toegang tot zelfs een eenvoudige 3G-verbinding. Kloppend hart Datacenters zijn meer dan technische faciliteiten: ze zijn het kloppend hart van onze digitale samenleving. Zonder hen geen online-onderwijs, geen digitale gezondheidszorg, geen mobiel bankieren. Maar hier ligt ook de kans: door datacenters dichter bij mensen te brengen, vooral in opkomende markten, verkleinen we de digitale kloof in één klap. De voordelen zijn ingrijpend: lagere kosten, snellere verbindingen, betere prestaties en compliance met lokale wetgeving. Maar de echte impact wordt zichtbaar in wat daarna volgt. Lokale digitale content bloeit op, ondernemers krijgen meer ruimte om te groeien en gemeenschappen ontwikkelen zich zowel economisch als sociaal. Van investering naar impact Via de Equinix Foundation werken we samen met Unicefs Giga-project aan een revolutionaire missie: elke school ter wereld online krijgen tegen 2030. Op die manier krijgen leerlingen wereldwijd toegang tot digitale leermiddelen en kunnen zij vaardigheden ontwikkelen die nodig zijn voor de toekomst. We bouwen niet alleen datacenters, we bouwen bruggen naar de toekomst. Echte digitale inclusie ontstaat pas wanneer geavanceerde infrastructuur hand in hand gaat met lokale partnerships. Het draait om meer dan kabels en servers. Het gaat om het creëren van kansen voor gemeenschappen die te lang zijn vergeten. Michiel Eielts, managing director Benelux Equinix

De Belastingdienst kan en wil niet stoppen met de migratie van de kantoorautomatisering naar de cloud-dienst Microsoft365 (M365). Geen van de onderzochte alternatieven kan op afzienbare termijn hetzelfde niveau van functionaliteit, veiligheid, continuïteit en efficiëntie bieden. Dit stelt staatssecretaris Eugène Heijnen (Financiën) die verantwoordelijk is voor de Belastingdienst, in een brief aan de Tweede Kamer. Premier Dick Schoof maande afgelopen woensdag tijdens de One Conference in Den Haag bedrijven en instellingen nog om minder afhankelijk te worden van Amerikaanse leveranciers. ‘Zonder digitale autonomie is er geen echte veiligheid,’ liet Schoof weten.  Heijnen is zich ervan bewust dat zijn keuze voor een verdergaande overgang naar Microsoft Azure vragen kan oproepen in de Kamer. Zijn brief bevestigt in alle toonaarden dat de rijksoverheid aan het Microsoft-infuus ligt. Ook Douane en Toeslagen migreren naar de cloud van Microsoft. Exit-strategie Wel is een exit-strategie uitgewerkt voor het geval dat bijvoorbeeld de Amerikaanse overheid roet in het eten gooit. Bij een acuut vertrek uit Azure is voorzien in een directe terugvaloptie; een gereduceerde versie van de huidige on-premises omgeving. Daarin zijn alleen primaire functies voor interne en externe communicatie (onder andere mail en videobellen) en het bewerken, delen en opslaan van informatie beschikbaar.  Bovendien gaat de Belastingdienst een realtime back-up inrichten waarmee data continu wordt opgeslagen op een veilige locatie buiten de cloud-omgeving. Daarnaast heeft het ministerie met Microsoft afspraken gemaakt die het de fiscus op lange termijn gemakkelijker maakt om bij de Amerikaanse leverancier te vertrekken. Zo’n situatie kan zich ook voordoen als bijvoorbeeld een gelijkwaardig Europees alternatief ontstaat. In dat geval krijgt de Belastingdienst, bij het beëindigen van het contract, negen maanden de tijd om alle data vanuit de M365-omgeving over te zetten naar de nieuwe gewenste omgeving. Maar voorlopig zal het daar niet van komen. De staatssecretaris noemt de keuze voor het scenario om de overstap naar M365 voort te zetten ‘de enige realistische optie op dit moment’. De Belastingdienst wil zeker meewerken aan een meer autonome oplossing voor de langere termijn en daar bijdragen aan leveren. Workarounds Heijnen noemt meerdere redenen waarom hij vasthoudt aan de overstap naar Microsoft365. De Belastingdienst is in 2021 begonnen aan het vervangen van de werkplekken bij de Belastingdienst, Douane en Toeslagen. Deze werkplekken zijn grotendeels uitgerold, maar M365 is nog niet geïmplementeerd. Doordat er nu in de verouderde on-premises omgeving wordt doorgewerkt, zou er sprake zijn van productiviteitsverlies. Deze zogenoemde ‘workarounds’ kosten de ambtenaren veel tijd. Ze krijgen daardoor minder werk uit handen. Een schatting is dat het wegvallen van deze workarounds 15 tot 30 minuten per medewerker per dag kan besparen. Ook kan in de huidige werkomgeving niet goed worden samengewerkt, vooral als hybride wordt gewerkt.  De Belastingdienst heeft ook onderzocht of een on-premises Microsoft Exchange-oplossing mogelijk is. Dit is een hybride oplossing waarbij voor een deel gebruik wordt gemaakt van clouddiensten. Documenten en mail blijven dan op de eigen serveromgeving draaien. Maar dit blijkt niet uitvoerbaar op afzienbare termijn.  SSC-IT Verder is een technische verkenning gedaan naar de mogelijkheid om de functionaliteiten voor mail en agenda onder te brengen bij de overheidsdienst SSC-ICT. Dit is echter organisatorisch en technisch complex en daarmee geen oplossing voor de korte of middellange termijn.  Een andere optie is door te blijven werken in de huidige omgeving, maar dit is onwenselijk. Volgens Heijnen is dit te duur is en drukt het de productiviteit. De migratie naar Azure betreft alleen de kantoorautomatisering; applicaties zoals Teams, OneDrive en Outlook. Het betreft tevens een aantal beheer- en securityapplicaties. De applicaties binnen de primaire processen voor de belastingheffing, -inning en opsporing blijven draaien in hun huidige omgeving in de datacenters in Apeldoorn.

In dit nieuwsoverzicht: datadiefstal WestJet treft ruim een miljoen passagiers, Nederland investeert in ai voor toekomstbestendige beveiliging, Windows 11-update 25H2 bekeken, PeakAvenue krijgt requirementsmanagement, en FunkLocker-ransomware is gebouwd met ai-snippets. Datadiefstal WestJet treft 1,2 miljoen passagiers De Canadese luchtvaartmaatschappij WestJet bevestigt dat persoonlijke gegevens van 1,2 miljoen passagiers zijn buitgemaakt bij een cyberaanval eerder dit jaar. Volgens een melding bij de procureur-generaal van Maine gaat het om namen, geboortedata, adressen, paspoort- en identiteitsdocumenten en gegevens over klantenserviceverzoeken. Ook informatie over beloningsprogramma’s, zoals puntenbalansen, kan zijn gestolen. De datadiefstal werd in juni ontdekt. Media koppelen de aanval aan de hackersgroep Scattered Spider, die eerder ook Qantas zou hebben getroffen. De FBI en diverse securitybedrijven waarschuwden dit jaar dat de criminelen actief de transport- en luchtvaartsector actief belagen. Nederland investeert in ai voor toekomstbestendige beveiliging Uit het 2026 Global Technology Outlook Report van Securitas Technology blijkt dat Nederlandse organisaties vooral investeren in ai, cloud en slimme sensoren om hun beveiliging toekomstbestendig te maken. Ongeveer dertig procent van de respondenten noemt ai als belangrijkste investeringsgebied. Trends zijn ai voor detectie en incidentafhandeling, migratie naar cloudgebaseerde beveiligingsplatforms en de inzet van geavanceerde sensoren voor proactieve bewaking. Daarnaast groeit de aandacht voor crisiscommunicatie en integratie van beveiligingssystemen met hr- en facilitaire processen. Volgens het rapport profiteren sectoren als logistiek, zorg en industrie direct van deze ontwikkelingen, mits implementatie zorgvuldig gebeurt en rekening houdt met privacy- en compliance-eisen. Windows 11-update 25H2 bekeken De nieuwe update van Microsoft voor Windows 11, 25H2 geheten, biedt beperkte vernieuwing, terwijl oude problemen blijven, zo concludeert The Register uit sneak peeks. De update deelt grotendeels dezelfde codebasis met versie 24H2. Nieuwe functies zijn onder meer ondersteuning voor Wifi 7 en de mogelijkheid om bepaalde vooraf geïnstalleerde Store-apps via Intune of Group Policy te verwijderen. Tegelijkertijd verdwijnen PowerShell 2.0 en de WMIC-tool, waarvan de afschaffing al jaren was aangekondigd. Bekende problemen, zoals storingen bij drm-toepassingen en het Windows Update Standalone Installer, blijven bestaan. Microsoft positioneert de update als onderdeel van zijn Secure Future Initiative. Main Capital laat PeakAvenue groeien Het Duitse PeakAvenue, leverancier van software voor engineering- en kwaliteitsmanagement, heeft Osseno Software GmbH uit Kaiserslautern overgenomen, een specialist in requirements- en traceabilitymanagement. De acquisitie is onderdeel van de buy-and-buildstrategie van de moeder, ondersteund door de Nederlandse investeerder Main Capital Partners. Met de integratie van de nieuwe technologie wil het bedrijf een completer platform bieden voor de maakindustrie, met nadruk op proces- en dataintegratie. De gecombineerde groep telt ruim tweehonderd medewerkers in Duitsland, de VS en het VK en ondersteunt wereldwijd meer dan drieduizend klanten. FunkLocker-ransomware gebouwd met ai-snippets Any.Run heeft onderzoek gepubliceerd naar FunkLocker, ransomware ontwikkeld door de criminele groep FunkSec en grotendeels gebouwdmet ai-snippets. De malware voor onder andere datadiefstal vertoont wisselende stabiliteit: sommige versies zijn nauwelijks bruikbaar, andere bevatten functies als anti-vm-detectie. FunkLocker misbruikt Windows-tools zoals taskkill.exe, sc.exe, net.exe en PowerShell om processen en services te stoppen, inclusief beveiligingssoftware en logging. Encryptie gebeurt lokaal met de extensie .funksec, zonder command-and-control, en de ransom note verschijnt vaak pas na een reboot. Door hergebruikte bitcoin-wallets en hardcoded sleutels konden onderzoekers, waaronder Avast Labs, een publieke decryptor ontwikkelen.

Niet het perfecte cv, maar de juiste mix van it-vaardigheden en competenties bepaalt of een kandidaat succesvol kan zijn. Organisaties die bereid zijn breder te kijken naar skills in plaats van vast te houden aan een ideaal profiel, vergroten hun succes. Ze verkleinen het risico dat projecten vertraging oplopen door schaarste aan it’ers, doordat zij betere matches vinden. Dat stelt de HeadFirst Group, een van de grootste hr-tech dienstverleners in de Benelux. In de markt is deze trend volgens Headfirst Group al duidelijk zichtbaar. Opdrachtgevers zoeken niet alleen naar functies, maar ook naar specifieke vaardigheden zoals agile (34 procent), ict-kennis (33 procent) en scrum (31 procent). Ook ‘soft skills’ zijn meer gevraagd zoals zelfmotivatie (44 procent), samenwerken (39 procent) en communicatie (39 procent). Vooral samenwerken is flink gestegen in belang ten opzichte van het eerste kwartaal. Dit blijkt uit cijfers van de snelgroeiende hr-dienstverlener uit Hoofddorp onder wie merken vallen als HeadFirst, Source, Myler en Staffing Management Services. In het tweede kwartaal van dit jaar waren data-analist en e-commercemanager de meest gewilde functies onder it-flexwerkers. Een opdracht voor e-commercemanager kreeg 45 reacties. Gemiddeld waren er 22,5 reacties per opdracht voor een dergelijke functie (tegenover 9 in het eerste kwartaal). Voor een data-analist was er zelfs een opdracht met 56 reacties, gemiddeld 7,9 per opdracht (9,2 in eerste kwartaal). De populairste functies onder flexwerkers waren echter niet de meest gevraagde rollen door opdrachtgevers, zo leert een analyse van vraag en aanbod van hoogopgeleide zzp’ers. Opdrachtgevers waren vooral op zoek naar projectleiders (4 procent), business analisten (3 procent) en software engineers (3 procent).

COLUMN – Apple heeft gedreigd zijn diensten uit Europa terug te trekken. Europa wil namelijk dat ze zich, net als de andere vijf grote techbedrijven, minder als monopolist gedragen. Uit het feit dat ze nu gaan dreigen, blijkt maar weer eens uit dat ze een te grote macht hebben. Een maffiaorganisatie bedreigt. Die vertellen je subtiel dat ze je groentewinkel gaan beveiligen. Tegen wie dan, vraagt de groenteboer zich dan af. Tegen hele vervelende mensen die de bloemkool weleens in de fik zouden kunnen steken. Die vervelende mensen blijken ze, bij navraag, overigens vaak zelf te zijn. Niet de meeste stemmen tellen maar de grootste bek telt Maar het is onze nieuwe democratie. Niet de meeste stemmen tellen maar de grootste bek telt. Als we onze zin niet krijgen of we terecht worden gewezen dan gaan we dreigen en de boel saboteren. Als we ons niet aan de milieuregels willen houden en de wereld liever vol met stikstof willen nalaten aan onze kinderen dan gaan we met trekkers de snelweg op. Als we een hekel aan de ING hebben dan plakken we ons gewoon vast aan de snelweg.  En als we geen vluchtelingen in Nederland willen dan veranderen we in een stel nazi’s en gooien de glazen in van het kantoor van D66. Trekker-rijbewijs We willen geen bemoeienis meer van bovenaf. En de grote techbedrijven al helemaal niet. Het is ook niet voor niets dat Big Tech vooraan zat bij de inauguratie van Donald Trump. De Republikeinen willen zo min mogelijk overheidsbemoeienis en zo veel mogelijk ruimte voor vooral de heel grote bedrijven. Wat we hier als consument tegen kunnen doen? Misschien moeten we als consumenten eens de snelweg blokkeren. De digitale snelweg wel te verstaan. Een weekje geen producten van de zes grote techbedrijven gebruiken. En als dit niet helpt, misschien toch eens het trekker-rijbewijs halen. Jacob Spoelstra is columnist/stand-upcomedian. Kijk voor meer informatie op www.jacobspoelstra.nl.het.

De denktank Clingendael, die zich richt op internationale politiek, diplomatie en veiligheid, vreest dat Rusland meer Nederlandse tieners gaat ronselen voor spionage. Aanleiding hiertoe is de recente aanhouding van twee Nederlandse knapen van zeventien jaar die verdacht worden van betrokkenheid bij heimelijke opdrachten. Met een wifi-sniffer brachten ze de netwerken van onder meer Europol en Eurojust in kaart. Zulke apparaten kunnen ook data onderscheppen. Bart van den Berg, ‘programme lead security & defense’ bij het Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen (Clingendael), verwacht dat dit nog maar het begin is. Hij sprak dinsdag 30 september tijdens een bijeenkomst naar aanleiding van de One Conference in Den Haag. Sinds de aanval van Rusland op Oekraïne let Nederland scherper op als Russische diplomaten ‘vermomde’ spionnen. Nu het voor Moskou niet meer zo gemakkelijk is spionnen naar het Westen te sturen, zijn Russische inlichtingendiensten andere methoden gaan gebruiken. Heel eenvoudig en effectief is de werving van Nederlandse jongeren via Telegram of gaming platforms. Online komen deze minderjarigen pro-Russische hackers en leeftijdgenoten tegen. Volgens de ouders van de twee tieners gebeurde dat ook met hun twee kinderen. Ze zouden op Telegram in contact zijn gekomen met een pro-Russische hacker die hen spionage-klussen aanbood. Cyberexpert Van den Berg ziet hierin een patroon dat snel gemeengoed kan worden. ‘We gaan die modus operandi in de toekomst meer en meer zien.’ Geopolitieke ‘changement’ Clingendael maakt zich ook zorgen over de diepgaande geopolitieke ‘changement’ op het wereldtoneel. Rusland is veel minder geïsoleerd dan het Westen denkt. Op een kaart toonde Koen Aartsma, ‘senior research fellow – security unit (head of strategic foresight & intelligence programme) bij Clingendael, landen die in het Russische kamp terecht zijn gekomen of daar dichtbij in de buurt zijn. Niet alleen Iran, maar ook een groot aantal landen in Afrika raken meer georiënteerd op Rusland. Daar bevinden zich ook middelgrote mogendheden onder zoals Zuid-Afrika, Brazilië, India en Indonesië. Het geopolitieke speelveld verruimt zich. Instituten zoals Clingendael moeten niet alleen meer landen volgen, maar ook meer zeer rijke en invloedrijke ondernemers gaan een rol spelen. Voorbeeld is Elon Musk die met SpaceX, Tesla, The Boring Company en X een rol gaat spelen in de cyberspace en geopolitiek. Zo verleent X toegang tot datacenters voor de training van ai. Daar kan ook geopolitiek aan te pas komen als bedrijven uit bepaalde landen minder prioriteit krijgen of zelfs worden uitgesloten. Grenzen vervagen Technologie en digitalisering komen steeds meer in de geopolitieke arena terecht, concludeert onderzoeker Aartsma. ‘Het besef groeit dat cyber en geopolitiek zeer met elkaar verweven zijn,’ zegt hij. In het nieuwe geopolitieke tijdperk vervagen allerlei grenzen, wat bijvoorbeeld kan leiden tot hybride oorlogsvoering. Er komen grijze gebieden tussen de extremen van volledige vrede en totale oorlog. Volgens Aartsma werkt afschrikking absoluut niet in cyberspace. De ai-revolutie maakt alles nog lastiger want de vraag is wie we wel en niet kunnen vertrouwen. De roep om digitale soevereiniteit wordt groter. Mensen gaan gemakkelijk over op CoPilot. Maar alternatieven als Mistral Le Chat hebben een gering aantal gebruikers. Aartsma kent maar één grote gebruiker uit Nederland. Alleen de Rijksgebouwendienst gebruikt dit Franse alternatief. Aanvallen op edge-apparatuur Veel zorgen maakt Clingendael zich over de kwetsbaarheid van apparatuur aan de rand van netwerken. Edge devices worden op industriële schaal aangevallen. Vorig jaar wees het ministerie van Defensie op Coathanger, een Chinese malware in de vorm van een ‘remote access Trojan’ (RAT) die speciaal was gericht op Fortigate apparatuur. Achter die aanval zat een statelijke actor uit China. Het komt overigens niet vaak voor dat ministeries openlijk het land van afkomst noemen. Want landen als China staan er om bekend snel terug te slaan als deze transparantie hen niet zint. Dat kan leiden tot diplomatieke repercussies. Voor Rusland geldt dat minder omdat de diplomatieke betrekkingen met Moskou al dicht bij het nulpunt zitten.

Op zoek naar een alternatief voor Amerikaanse cloud-dienstverleners? Hieronder hebben we een aantal alternatieven op een rij gezet. Een overzicht: Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #5.

In dit nieuwsoverzicht: Greenhouse uit Westland als alternatief voor Amsterdamse datacenters, TIN Capital investeert in ai-security en compliance, Spaans Reveni komt naar Nederland, overheidsdata moeilijk te vergelijken, Defensie start bouw anti-drone radarinstallatie, en Hands on ICT Group groeit met Hello Professionals. Greenhouse Datacenters landingspunt voor onderzeese glasvezelkabel Het Noord-Europese Ioema-project kiest Greenhouse Datacenters in het Westland als tweede Nederlandse landingspunt voor zijn onderzeese glasvezelkabel. De kabel verbindt Nederland, Duitsland, het VK, Denemarken en Noorwegen over 1600 kilometer en biedt tot 1,0 Pb/s capaciteit. De datacenterpartner biedt directe aansluiting op AMS-IX en huisvest meerdere connectiviteitspartners. De keuze voor Greenhouse is mede ingegeven door de nabijheid van Scheveningen, waar de kabel aan land komt. Ioema werkt met partners als Eurofiber, Colt en EXA Infrastructure. De kabel wordt volledig bepantserd en beveiligd, met mogelijke toevoeging van sensoren voor monitoring. Greenhouse positioneert zich hiermee als alternatief voor de Amsterdamse datacentermarkt. TIN Capital investeert in Belgische ai-security en compliance Het Amsterdamse TIN Capital leidt een Series A-investering van tien miljoen euro in het Belgische StackGuardian, samen met Volta Ventures en InvestLink. Het in 2022 opgerichte bedrijf ontwikkelt een ai-gedreven platform voor self-service-infrastructuurautomatisering in cloudomgevingen, met focus op security en compliance. De investering moet Europese groei versnellen en uitbreiding naar de VS mogelijk maken, zo stelt het Belgische bedrijf, dat al klanten als Siemens, RheinEnergie en Bpost bedient. De investeerder noemt de integratie van security en compliance in het deploymentproces als onderscheidend. Spaans Reveni investeert in Nederlandse groei Het Spaanse e-commerceplatform Reveni heeft 7,5 miljoen euro opgehaald, onder andere om te groeien in Nederland, een interessante markt voor het bedrijf vanwege het grote aantal online-shoppers en de hoge bestedingen.  De kapitaalinjectie is in de vorm van een Series A-ronde geleid door 13books Capital, met deelname van JME Ventures, BSV en Bynd Venture Capital. De Spanjaard centraliseert verkoop, logistiek en retouren in één dashboard. Het platform biedt directe terugbetalingen en automatische douane-afhandeling via Atlas, waarmee klanten kunnen besparen op internationale sales- en managementkosten. Sinds oprichting in 2022 haalde het bedrijf in totaal 17,3 miljoen euro op. Overheidsdata moeilijk te vergelijken Overheden en semi-overheden publiceren over hun uitgaven te versnipperd, waardoor vergelijkingen moeilijk zijn. Dat concludeert het platform Rijksuitgaven.nl. Sommige gemeenten tonen slechts ontvanger en bedrag, andere publieke organisaties koppelen uitgaven aan besluiten en regelingen. Sectorinformatie ontbreekt vaak. Het platform heeft inmiddels 1.750 miljard euro aan uitgaven ontsloten en pleit voor standaardisatie, te beginnen bij subsidieregisters. Dit moet raads- en statenleden beter inzicht geven en onderlinge vergelijking vergemakkelijken. Gemeenten en provincies kunnen aansluiten op de voorgestelde standaard en profiteren van elkaars ervaringen. De startup is sinds februari 2025 actief en richt zich op transparantie en controleerbaarheid van publieke bestedingen tot op transactieniveau. Defensie start bouw anti-drone radarinstallatie Defensie begint direct met de bouw van een radarinstallatie in Herwijnen, ondanks het ontbreken van een gemeentelijke vergunning voor een verbreding van de inrit, zo meldt NOS. De radar vervangt de tijdelijke installatie in Nieuw-Milligen en moet drones detecteren. Volgens staatssecretaris Tuinman is snelle realisatie noodzakelijk vanwege recente incidenten, waaronder luchtruimschendingen boven Polen en Denemarken. De radar is onderdeel van het nationale luchtverdedigingssysteem. Herwijnen huisvest al een KNMI-radar, waardoor er bezwaar is tegen de komst. De installatie moet bijdragen aan versterking van de detectiecapaciteit en digitale weerbaarheid. Hands on ICT Group groeit Het Naardense Hello Professionals is overgenomen door Hands on ICT-groep. De nieuwe aanwinst richt op vaste ict-posities en vult daarmee het vorig jaar overgenomen Prodicom uit Weesp aan, dat zich specialiseert in ict-detachering en freelance staffing. Samen beschikken de drie organisaties over meer dan tweehonderd gespecialiseerde it-professionals, melden de drie. Zij wijzen op de in hun ogen interessante ontstane combinatie: aan de ene kant Hands on ICT als ervaren managed service provider (msp), gespecialiseerd in het beheren en beveiligen van it-omgevingen, en aan de andere kant Hello Professionals en Prodicom als sterke labels in it-detachering en flexibele inzet it-professionals.

De Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS) die voorschrijft dat de overheid minder versnipperd gaat werken, werd vlak voor de zomer gelanceerd. De plannen vragen om een gezamenlijke investering van overheid en markt. Tweede Kamerleden maken zich zorgen over de weinige vooruitgang die wordt geboekt. Onder meer over de kosten – mogelijk meer dan één miljard – is nog geen duidelijkheid en migraties naar de Amerikaanse cloud gaan onverminderd door. Tijdens het Kamerdebat over de NDS op 28 september sprak staatssecretaris Eddie van Marum (Binnenlandse Zaken – Digitalisering) de verwachting uit dat de financiering ervan alleen al voor de overheid boven de één miljard euro uitkomt. Maar dat is een ruwe indicatie. Eind dit jaar komt er meer duidelijkheid, maar het hele plaatje valt pas in het eerste kwartaal van 2026 te verwachten. Praktijk is anders Zeer vaag ook was het ministerie van Binnenlandse Zaken over de vorderingen die worden geboekt bij het terugdringen van migraties van overheidsdata naar de Amerikaanse cloud. Aanvankelijk zou het ministerie al vóór de zomer hiervan een beeld schetsen, inclusief de nodige risico-analyses. Maar tijdens Kamerdebat zei staatssecretaris Van Marum pas voor het eind van het jaar meer duidelijkheid te kunnen. Vrijwel de hele Tweede Kamer wil dat die migraties alleen verder gaan als dat omwille van een ongestoorde dienstverlening echt moet. Maar de praktijk is anders. Barbara Kathmann (GroenLinks-PvdA) concludeerde dat het nog steeds ‘volle vaart vooruit is naar de Microsoft Cloud’, ook wanneer dat helemaal niet noodzakelijk is en data evengoed elders kunnen worden gestald. Zo komen we nergens, aldus Kathmann. Wat dat betreft is de NDS wat zij noemde ‘een dode letter’. Iedereen zit te tukken en gaat door met de migratie – Barbara Kathmann (GroenLinks-PvdA) Binnenlandse Zaken verschuilt zich achter het feit dat er formeel nog geen nieuw cloudbeleid is. De NDS is immers nog niet aangenomen. Kathmann vond het argument dat er nog geen beleidsstuk is ‘van de gekken’. Ze zei: ‘Iedereen zit te tukken en gaat door met de migratie’. Ook Jan Valize (PVV) vroeg zich af waarom de uitwerking van het rijksbrede cloudbeleid zo lang moet duren en gestelde termijnen niet worden gehaald. Staatssecretaris Van Marum verweerde zich door te stellen dat meerdere ministeries hierbij betrokken zijn. En het interdepartementaal overleg duurt langer dan gedacht. Een belemmering is dat de overheid op veel terreinen al sterk afhankelijk is van de Amerikaanse cloud. Volgens Van Marum kunnen we niet alles overboord gooien. Six Dijkstra (NSC) vroeg hoe het staat met het strategisch leveranciersoverleg autonome cloud, naar voorbeeld van een reeds langer bestaand leveranciersoverleg met Microsoft. Ook hier blijkt weinig schot achter te zitten. Stem van Nederlandse bedrijven De VVD vindt dat Nederlandse marktpartijen met één persoon onvoldoende vertegenwoordigd zijn in de NDS-Raad. Martijn Buijsse wil dat er een tweede vertegenwoordiger bij komt die de stem van Nederlandse bedrijven kan laten horen, met name waar het gaat om het versterken van de digitale autonomie. Het behalen van de NDS-doelen vraagt om nauwe samenwerking met marktpartijen uit Nederland en Europa, aldus de VVD. GroenLinks-PvdA, NSC, D66, Volt, PVV en VVD vinden dat Binnenlandse Zaken waaronder de NDS valt, best wel eens wat meer druk kan zetten. Van Marum wees er in dit verband op ‘geen absolute doorzettingsmacht te hebben’. Meerdere Kamerleden vinden dat de uitwerking van de NDS in een moeras van vrijblijvendheid blijft steken. Digitale Dienst Martijn Buijsse (VVD) constateert dat er in de NDS veel open einden zitten. De VVD noemt de aanpak van artificiële intelligence (ai) in die strategie te pover. Vooral in de gezondheidszorg kan er meer gebeuren. GroenLinks-PvdA, D66 en NSC pleiten voor de oprichting van één Digitale Dienst met mandaat, capaciteit en voldoende middelen om overheids-ict te centraliseren. Samenvoeging van diensten als SSC-ICT, Logius en Dictu leidt tot meer efficiëntie, zo is de achterliggende gedachte. Een motie vraagt om dit samen met de partners van de Nederlandse Digitaliseringsstrategie vorm te geven. De VVD vindt dat it-agentschappen beter kunnen samenwerken. Met drieduizend ict-vacatures bij de rijksoverheid is een meer geïntegreerde aanpak hard nodig. Omnibus Henk Vermeer (BBB) maakt zich hard voor een zogenaamde Digitale Simplificatie Omnibus. Volgens hem wordt de verbetering van de arbeidsproductiviteit in de EU momenteel belemmerd door een overmaat aan digitale wetgeving. Een omnibuswet voor digitaal versimpelt niet alleen, maar hervormt ook daadwerkelijk. Vermeer diende een motie die het kabinet opdraagt om een actieve rol te spelen in het proces naar een omnibus. Niet alleen de AI Act, maar ook de AVG dient hierin uitdrukkelijk te worden meegenomen. Opvallend dat het CDA afwezig was tijdens het debat en ook in de aanloop daar naar toe weinig inbreng had. Lees ook: Tweede Kamer vraagt om meer controle licentiekosten overheid

Het kan dus wel Hoe pak je dat aan: digitaal soeverein worden? Soverin en The Good Cloud hielpen nog aarzelende organisaties met de eerste stappen. Zij delen hun lessons learned uit drie praktijkvoorbeelden. Digitale soevereiniteit is urgenter dan ooit om drie redenen: het verhoogt de veiligheid en helpt bij compliance met data-protectiewetgeving, versterkt de operationele veerkracht van organisaties bij mondiale verstoringen, en stimuleert innovatie en concurrentievermogen. Door data lokaal te beheren en afhankelijkheid van buitenlandse technologie te verminderen, kunnen bedrijven beter inspelen op risico’s, sneller reageren op uitdagingen en nieuwe technologieën ontwikkelen die aansluiten bij lokale behoeften. In de praktijk komt daar heel wat bij kijken. Praktijkcase 1: DCC kiest voor soevereine e-mail Als koepelorganisatie voor Nederlandse cloud-, hosting- en datacenteraanbieders wilde de Dutch Cloud Community (DCC) niet alleen praten over digitale autonomie, maar het ook zelf doen. Anders gezegd: lead by example. Daarom stapte de DCC in het tweede kwartaal van 2025 over van Microsoft 365 naar een Nederlandse privacy-first-mailomgeving, gehost en beheerd door Soverin. De overstap betrof zo’n vijftien gebruikersaccounts, inclusief de volledige mailhistorie. Na afstemming, werd alles in een dag gemigreerd, zonder onderbreking van de dienstverlening. DCC geeft hiermee het signaal af dat soevereiniteit begint bij de tools die je zelf gebruikt. Diana Krieger, ceo Soverin, legt uit dat DCC wilde aantonen dat overstappen wél kan, zonder vendor lock-in en zonder compromissen op gebruiksvriendelijkheid. ‘Hoewel je vaak hoort waarom het vooral níét kan, denken wij dat de marktvraag en samenwerking in Europa achterlopen, niet de technologie.’ Lessons learned Les 1: Vendor lock-in is reëel, maar oplosbaar Microsoft beperkt het exporteren van data tot ‘goedgekeurde’ apps, met complexe api-beperkingen en voortdurend veranderende regels als een vorm van lock-in. Veel organisaties en eindgebruikers komen daardoor onbewust vast te zitten. Krieger: ‘Soverin ontwikkelt pro-actief tools en instructies voor migraties en data-exports, en zal binnenkort ook een overstapservice met ondersteuning voor proxy-migraties bieden. Zo helpen we organisaties stap voor stap los te komen van Big Tech, op kleine schaal (mkb, resellers, zzp’ers en consumenten) en op grote schaal (hosters, msp’s en isp’s).’ Les 2: Europese alternatieven zijn wel volwassen maar moeten meer samenwerken Nederlandse en Europese aanbieders zijn technisch en juridisch uitstekend gepositioneerd. Het ontbreekt niet aan kwaliteit, maar aan zichtbaarheid en samenwerking. De markt is gefragmenteerd en er is relatief weinig samenwerking. Volgens Krieger levert Soverin sinds tien jaar privacy first, betrouwbare e-maildiensten die voldoen aan Europese wet- en regelgeving én aan gebruikersverwachtingen. ‘We werken samen met diverse Europese partners aan een geïntegreerd aanbod dat een volwaardig alternatief vormt voor Gsuite en Microsoft 365 en bieden naast onze mailservice als self hosted oplossing vooral nu onze managed-serviceoplossing aan om klanten te ontzorgen.’ Les 3: Overstappen hoeft geen grote investering te zijn, niet in tijd en niet in geld Bij de DCC bleven de kosten ruim binnen het bestaande budget, zonder upselling, verborgen licenties of lange contracten, licht Krieger toe. ‘Klanten krijgen wat ze nodig hebben: transparantie en persoonlijke ondersteuning – van mensen die verstand hebben van e-mail.’ Hoewel je vaak hoort waarom het vooral níét kan, denken wij dat de marktvraag en samenwerking in Europa achterlopen, niet de technologie – Diana Krieger, ceo Soverin Praktijkcase 2: Timplicity versterkt dienstverlening met privacy-first-e-mail Timplicity helpt zzp’ers en mkb’ers groeien met websites en automatiseringen. Voor e-mail werd afhankelijk van de wensen van de klant gebruikgemaakt van servers in eigen beheer of communicatie via Gmail en Microsoft 365. Begin 2025 ontstond vanuit Timplicity zelf, maar ook vanuit klanten de behoefte aan privacy-vriendelijke oplossingen zonder afhankelijkheid van Big Tech. Krieger: ‘Via het Soverin-resellerplatform Mailguard biedt Timplicity nu privacy-first e-mail aan onder eigen naam. Zo kunnen ze hun klanten, groot en klein, een betrouwbare dienst leveren. Schaalbaar, compliant en zonder vendor lock-in.’ Lessons learned Les 1: Privacy-first e-mail hoeft niet duur of complex te zijn Je eigen e-mailinfrastructuur beheren is intensief en duur, verheldert Krieger. ‘Met Soverin was alles al geregeld: veilige opslag, spam-filtering, reputatiebeheer, compliance en een heldere en voorspelbare prijsstelling. Daardoor had Timplicity vanaf dag één minder kopzorgen en méér tijd voor het helpen van klanten.’ Les 2: De overstap is vaak eenvoudiger dan gedacht ‘Laten we eerlijk zijn’, zegt Krieger, ‘overstappen van mailprovider vinden veel mensen spannend. Want mail is nog steeds de belangrijkste manier van communiceren.’ Het is daarom dat veel bedrijven liever blijven hangen waar ze op dat moment zitten. Maar zie de naar eigen zeggen probleemloze overstap voor Timplicity. Waar nodig stond Soverin klaar om eventuele vragen of problemen direct op te pakken en alle e-mail werd eenvoudig geïmporteerd van de oude partijen. ‘In dit geval is er op het omschakelen van de dns na geen enkele downtime geweest.’ Les 3: Supportkwaliteit maakt het verschil Partners en resellers zoals Timplicity zijn vaak partijen met ook intern veel kennis. Wanneer zij bepaalde onderdelen uitbesteden, zijn ze bang dat ze de controle verliezen. Bij problemen of speciale gevallen kunnen ze namelijk zelf minder doen. Volgens Krieger speelde Soverin hierop in door partners niet bij de typische ‘eerstelijnssupport’ te plaatsen. ‘Als een partner ons het vertrouwen geeft om wat controle aan ons over te dragen, dan ondersteunen wij de partner waar maar mogelijk. Ook bij ingewikkelde vraagstukken.’ Ten slotte… De Europese markt voor digitale diensten is nog te vaak versnipperd. Veel aanbieders zijn goed in hun specialisme, maar missen onderlinge aansluiting –  waardoor eindgebruikers en prospects alsnog afhaken of ze überhaupt niet kunnen vinden. Om die reden zoekt Soverin de samenwerking met het hele eco-systeem zoals Nextcloud, BIT, The Good Cloud en andere Europese spelers. Krieger: ‘Samen kunnen we komen tot een privacy first, geïntegreerde, bundeling van diensten die voldoen aan moderne eisen én Europese waarden. Geen gesloten ecosystemen of centrale controle, maar samenwerking en interoperabiliteit — zoals e-mail oorspronkelijk ook ontworpen is: open en federatief.’ Volgens de topvrouw is de grootste barrière voor de overstap niet de techniek, maar de beeldvorming. ‘Big Tech presenteert overstappen als risicovol, duur en complex. Maar elke overstap die we begeleiden, laat het tegendeel zien. Het kán eenvoudig, het kán betaalbaar, het kan zonder lock-in, en het kán vandaag.’ De door ons geleverde Nextcloud-oplossingen draaien op Nederlandse bodem, op eigen infrastructuur of van honderd procent Nederlandse partners – Anco Scholte ter Horst, co-owner The Good Cloud Praktijkcase 3: ZGT migreert naar Nextcloud The Good Cloud helpt organisaties op weg naar digitale onafhankelijkheid. Veel bedrijven en instellingen maken gebruik van diensten als Microsoft 365 of Google Workspace. Met opensource-oplossingen zoals Nextcloud, waarvan het de Benelux-partner is, biedt dit Nederlandse cloudbedrijf een volwaardig alternatief dat wél voldoet aan de uitgangspunten van digitale soevereiniteit. Gevraagd naar wat een oplossing ‘digitaal soeverein’ maakt, legt Anco Scholte ter Horst, co-owner en business developer, uit dat je daarvoor naar meer moet kijken dan alleen de locatie van de data. ‘Denk aan een vraag als: valt de oplossing onder EU- en Nederlandse wet- en regelgeving? Maar ook: wat is de toepasselijke jurisdictie bij geschillen en wie zijn de uiteindelijke belanghebbenden?’ Andere vragen die volgens hem aandacht verdienen zijn: wie heeft controle en zeggenschap over de oplossing; is er sprake van interoperabiliteit: kan het samenwerken met andere systemen; is er portabiliteit: kun je eenvoudig overstappen naar een andere aanbieder; en hoe groot is de technologische afhankelijkheid? Scholte ter Horst: ‘De door ons geleverde Nextcloud-oplossingen draaien op Nederlandse bodem, op eigen infrastructuur of die van honderd procent Nederlandse partners. De software is open­source en technisch zo opgezet dat overstappen eenvoudig is – of je kunt het op termijn in eigen beheer nemen. Hiermee voldoen we aan alle bovengenoemde eisen.’ Migreren naar een opensource-werkomgeving is volgens hem niet alleen een technische keuze, maar ook een organisatorische verandering. Zowel zijn onderneming als klanten lopen daarbij tegen praktische uitdagingen aan. Een voorbeeld is de samenwerking met Ziekenhuisgroep Twente (ZGT), waar ruim drieduizend mensen werken. Het streven van ZGT was velerlei. Scholte ter Horst somt op: ‘Veilig samenwerken en documenten delen, ook met externen; het vermijden van onveilige tools als WeTransfer en Dropbox; onafhankelijkheid van leveranciers; controle over data (on-premise); en een moderne, webgebaseerde werkomgeving.’ Lessons learned Les 1: Werk gefaseerd Scholte ter Horst: ‘Probeer niet alles in één keer te migreren. Werk stapsgewijs: per afdeling, per functionaliteit of beide. Elke fase vraagt om een trekkersrol: mensen die hun collega’s meenemen, trainen en uitleg geven. Vooral het waarom van de overstap moet duidelijk zijn.’ Les 2: Manage verwachtingen Veel gebruikers verwachten dat alles precies werkt zoals ze gewend zijn. Dat is volgens Scholte ter Horst niet realistisch. ‘Hoewel plugins en integraties (zoals voor Outlook) veel kunnen opvangen, zijn er verschillen. Leg daarom vroeg uit wat er verandert en waarom dat juist een verbetering is. Wees eerlijk over het afleren van oude routines die ontstaan zijn rond Big Tech-tools.’ Les 3: Breng het it-landschap in kaart Een succesvolle migratie begint met inzicht. Welke systemen worden nu gebruikt? Hoe is toegang geregeld? Maak een helder overzicht en werk dit uit in een concreet implementatieplan met duidelijke stappen. Ten slotte… Digitale soevereiniteit is geen luxe, maar noodzaak, aldus Scholte ter Horst. ‘Door slim te migreren naar opensource-oplossingen zoals Nextcloud, nemen organisaties zelf weer de regie over hun data en it. The Good Cloud helpt daarbij, vanuit een duidelijke visie: soeverein, veilig, toekomstbestendig.’ Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #5.

Een speciale categorie in de Computable Awards is die van de Partnerprojecten, zo vertelt jurylid Anouk Vos in deze video. Het kan gaan om onwaarschijnlijke combinaties van partijen die toch succes boeken. Hoe transformeer je een mooi plan op papier, vanuit organisaties die uit heel ander hout gesneden zijn, tot een succesvol project. Dat is waar de jury op let bij deze categorie. Uit de 37 voordrachten in de categorie Partnerprojecten heeft de jury de volgende tien projecten geselecteerd: Aanleg, onderhoud en herstel glasvezelnetwerk (Eurofiber, BAM Telecom, Circet Nederland, Siers en Spie) AIWitness (Capgemini, Scotty AI en Rijksuniversiteit Groningen – RUG) Connected warmtepompen (Ymere, Comfort Partners en KPN) Emissiehandelsportaal (Nederlandse Emissieautoriteit (NEa), Clevr en Mendix) Gedigitaliseerde HR (Dille & Kamille, HuRis, Retail Experts en SAP SuccessFactors) Gestandaardiseerd kernassortiment (Your.Cloud, Exellyn en Dell) Kadaster Open API Feature (Kadaster, ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Publieke Dienstverlening Op de Kaart, verschillende ministeries, RVO, CBS, RWS, RIVM, Rioned, provincies, HWH, IHW, KVK, LVNL, RCE, Prorail, TNO en stichtingen) Project Sparc (EY, ABN Amro en Amsterdam Business School) SmartGov Energy (Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Schneider Electric, Siemens, TNO en KPN) Transmurale datakoppeling voor verbeterde hartzorg (Nederlands Hart Netwerk: huisartsenorganisaties Pozob, Stroomz en Meditta en ziekenhuizen Catharina Ziekenhuis, Máxima MC, Anna Ziekenhuis, Elkerliek Ziekenhuis, Sint Jans Gasthuis en NHR – Nederlandse Hart Registratie) Lees hier meer achtergrond over deze projecten: In deze 10 projecten wordt het beste samengewerkt! Stemmen Het stemproces voor de Computable Awards 2025 is geopend en loopt tot 5 oktober. Publieksstemming bepaalt voor vijftig procent de winnaar. Breng hier uw stem uit. Ook buigen de betrokken juryleden zich over de genomineerden per categorie, een gemiddeld oordeel dat ook voor de helft meeweegt. Op 18 november worden per categorie de winnaars aangewezen. Dit gaan we doen in De Polar bij Jaarbeurs in Utrecht. Het thema van de avond wordt ‘Rebooting Reality’ waarmee we bij de Computable Awards 2025 speciale aandacht hebben voor de noodzaak om onze digitale wereld opnieuw te doordenken in een tijd waarin geopolitieke spanningen, ai, energiecrises en informatieoorlogen alles op scherp zetten. In een wereld waarin de werkelijkheid steeds minder vanzelfsprekend is, moeten we opnieuw kiezen wat we écht belangrijk vinden. ‘Rebooting Reality’ is een uitnodiging om de digitale samenleving van de toekomst opnieuw op te starten – bewuster, veiliger, menselijker. Partner Computable Awards 2025?Wilt u partner worden van de Computable Awards 2025, hét jaarlijkse festijn in de Nederlandse ict-markt? Verbind dan uw naam aan dit evenement en woon op 18 november de spectaculaire uitreiking bij!

De Universiteit van Tilburg (UT) en de Technische Universiteit Eindhoven (TUE) willen de Jheronimus Academy of Data Science (Jads) voortzetten met steun van de gemeente ’s-Hertogenbosch en de provincie Noord-Brabant. Het instituut, dat tien jaar bestaat, heeft volgens de initiatiefnemers de belangrijkste doelen gerealiseerd en is nog altijd relevant. De vier partijen startten het ‘Grand Initiative Data Science’ in 2015, waarin Jads een hoofdonderdeel was. Ze speelden daarmee in op het snel groeiende belang van datawetenschap en artificiële intelligence (ai). Jads is een academische omgeving voor interdisciplinair onderwijs, praktijkgericht onderzoek en samenwerking met publieke en private partners. Het instituut is gehuisvest in voormalig klooster Mariënburg in Den Bosch. De externe commissie die Jads evalueerde, concludeert dat het instituut inhoudelijk een succes is. De toegevoegde waarde voor Brabant en Den Bosch is groot; Jads zorgt voor een beter vestigingsklimaat en voor economische groei. Zo is de tweejarige masteropleiding ‘data science and entrepreneurship’ van hoge kwaliteit en de vraag naar de afgestudeerden hoog. De engineering doctorate (EngD)-opleiding in data science is de grootste van het land. Het Mariënburgcomplex is ontwikkeld tot een volwaardige campus met een mix van onderwijs, onderzoek en impactactiviteiten, met zo’n honderd data-science-medewerkers, aldus de evaluatie. Daarnaast zijn er ook verbeterpunten: de besturing en bedrijfsvoering kunnen efficiënter en effectiever worden gemaakt en de locatie in Den Bosch is kostbaar. Nieuw plan voor weer tien jaar De UT en de TUE geloven sterk in een gezamenlijke verdere doorontwikkeling van Jads. De twee universiteiten hebben een plan opgesteld voor de komende tien jaar, dat inspeelt op de genoemde verbeterpunten om de Bossche data-academie toekomstbestendig te maken. Jads verbreedt in dit plan de aandachtsgebieden en het onderwijs wordt uitgebreid. Daarnaast wordt het instituut nog meer gericht op impact, op maatschappelijke vraagstukken waarvoor innovaties nodig is. Er komen bijvoorbeeld meer innovatielabs, onder meer op gebied van software en security. Verder wordt het aantal studenten in de masteropleiding verhoogd door meer verschillende tracks aan te gaan bieden binnen de opleiding. Dit zal de economische waarde voor het ecosysteem van Den Bosch en de provincie verder vergroten, verwachten de UT en de TUE. De locatie blijft in Den Bosch, maar Jads wordt organisatorisch ingebed in de TU/e-faculteit Mathematics & Computer Science, om te zorgen voor een eenvoudigere en efficiëntere aansturing en lagere kosten. Maar, zo stellen de twee universiteiten, de continuering van de locatie Den Bosch en het vergroten van de activiteiten kan niet zonder steun van de gemeente ’s-Hertogenbosch en de provincie Noord-Brabant. In november besluiten de gemeente en de provincie over hun bijdragen die nodig zijn voor de doorontwikkeling.

Barbara Kathmann: Overheid moet met één mond spreken GroenLinks-PvdA pleit in het nieuwe verkiezingsprogramma voor de aanstelling van een minister van Digitale Zaken die het mandaat en de middelen krijgt voor een krachtige en ook integrale aanpak. Kamerlid Barbara Kathmann, in de bijna afgelopen regeerperiode een uitgesproken pleitbezorger van publieke waarden in de digitale transitie, vindt zo’n bewindspersoon hard nodig. ‘Het is hoog tijd om versnippering op dit gebied te voorkomen. De hele Nederlandse overheid moet met één mond spreken. We moeten met zijn allen aan de bak. Want er is nog veel te winnen. De bewindspersoon van Digitale Zaken moet bij elk ministerie een flinke vinger in de pap krijgen als het gaat om de it-systemen van de overheid’, benadrukt GroenLinks-PvdA-Kamerlid Barbara Kathmann. Centrale aansturing is nodig, ook met het oog op de implementatie van de Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS), een van de pijlers van het kabinetsbeleid op it. En deze nieuwe minister moet zorgen voor meer digitale soevereiniteit, regulering van techbedrijven, digitale veiligheid, gegevensbescherming en aanpassing van de digitale infrastructuur; thema’s uit de initiatiefnota Wolken aan de Horizon die Kathmann samen met het NSC-Kamerlid Jesse Six Dijkstra uitbracht.  Rijkscloud Deze unaniem in de Tweede Kamer ondersteunde nota bleek een schot in de roos. Digitale autonomie kwam daarmee als politiek thema in Nederland op de kaart te staan. ‘Wolken aan de Horizon’ vormt ook het fundament onder de eerder genoemde NDS-agenda. Volgens Kathmanns wetsvoorstel moet in 2029 dertig procent van de Nederlandse data bij een Europese cloud provider staan. En zo snel mogelijk dient er met Nederlandse partijen een rijkscloud te worden opgezet. Kathmann is tevreden over de effecten die deze initiatiefnota teweeg heeft gebracht. ‘Dit heeft ongelooflijk veel in gang gezet. Maar we zijn er nog lang niet,’ concludeert ze. Belangrijk om ook echt snel vorderingen te boeken is de creatie van een nieuwe ministerpost van Digitale Zaken.  Want de versnippering is groot. Uit de antwoorden op Kamervragen die Kathmann onlangs stelde, blijkt hoe verschillend de verschillende ministeries denken over digitale soevereiniteit. ‘Veel ministeries zijn wakker geworden. Ze willen stoppen met het kieperen van overheidsdata in de Amerikaanse cloud. Een aantal van hen realiseert zich dat als president Trump op de rode knop drukt, we niets meer hebben. Maar er zijn ook ministeries die het gevaar van de Amerikaanse Cloud Act nauwelijks zien en denken dat het niet zo’n vaart zal lopen.’  Kathmann vindt het heel raar dat de Haagse ministeries, die allemaal in hetzelfde schuitje zitten, zo verschillend acteren. Een ‘centrale’ bewindspersoon met het juiste mandaat kan ervoor zorgen dat elk ministerie komt met een investeringsagenda, afrekenbare doelstellingen en een duidelijke tijdlijn. ‘Het kabinet zegt het cloudbeleid aan te passen, maar de grote vraag is wanneer die herziening klaar is. De wil tot verandering is er wel degelijk. Maar tegelijkertijd gaat bijvoorbeeld de Belastingdienst door met het stallen van data in de Verenigde Staten.’ Meer soevereiniteit Ook het aanbestedingsbeleid dat de afhankelijkheid van Amerikaanse techreuzen moet terugdringen, behoeft veel aandacht. Vooral bij de inkoop is het zaak dat de betrokken ministeries hun rol pakken en ook daadwerkelijk bijdragen aan meer soevereiniteit. De rijksoverheid moet als grootste it-afnemer van het land in Europese digitale diensten investeren. Door orders te gunnen aan nieuwe Nederlandse of EU-bedrijven kan het Rijk die starters in het zadel helpen.  De motie van Kathmann die het kabinet opdroeg om onnodige ict-migraties naar de VS te stoppen, kreeg brede steun in de Kamer. ‘Nu is het zaak dat we snel gebruik gaan maken van goede Nederlandse of Europese alternatieven. Anders blijft het te veel bij woorden in plaats van daden,’ aldus Kathmann, die als echte Rotterdamse vooral naar daadkracht kijkt. Er moet heel snel wat gebeuren. Zo’n bewindspersoon moet ook sterk op de uitvoering letten. De implementatie hangt mede af van bekwame ambtenaren. ‘We hebben een aantal heel goede ambtenaren, maar te weinig,’ zegt ze diplomatiek. ‘Bovendien hebben ze te weinig te zeggen binnen de organisatie.’ Digitale Comptabiliteitswet Kathmann ziet minder heil in een aparte bewindspersoon voor Innovatie en Technologie, zoals D66 in haar verkiezingsprogramma bepleit. Ze zegt: ‘die twee onderwerpen moeten keihard worden aangejaagd door de beide ministeries die daar nu voor verantwoordelijk zijn, Economische Zaken en Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Een minister van Digitale Zaken moet de basis van de digitale overheid op orde brengen.’ GroenLinks-PvdA bepleit ook een Digitale Comptabiliteitswet. Die zorgt dan voor een digitale verantwoording van uitgaven via geautomatiseerde systemen en geeft de minister van Digitale Zaken inzicht in wat er bij de verschillende ministeries gebeurt. Real-time-begrotingsbeheer draagt bij aan de transparantie. Ai-ondersteunde controlemechanismen weten fouten sneller op te sporen. En open-datastructuren maken publieke uitgaven makkelijker te volgen.  Volgens Kathmann kan zo’n wet er ook veel beter voor zorgen dat digitale zaken ministerie-overstijgend kunnen worden aangepakt. ‘Den Haag’ is dan in staat om als één digitale overheid te functioneren. En niet alleen de ministeries maar alle lagen van de overheid zijn zo centraal te coördineren. Zo’n Digitale Comptabiliteitswet helpt ook de informatiehuishoudingen van de overheid te verbeteren. ‘Want nu zijn die niet op orde.’  De digitale polder leed de afgelopen jaren ook onder de bestuurlijke chaos, meent Kathmann. ‘Zonde van al het werk. Het kabinet pakte niet door.’ Met een betere informatiehuishouding wordt ook de wettelijke deadline voor Woo-verzoeken vaker gehaald. Ook de kwaliteit van de informatie gaat zo omhoog.  Digitale soevereiniteit ligt thans in het hart van de politieke besluitvorming GroenLinks-PvdA heeft ook de komst van een ai-fabriek in Groningen die voor de nodige rekenkracht zorgt, in het verkiezingsprogramma opgenomen. Bedrijven en de overheid kunnen daar samen uitproberen wat je allemaal met kunstmatige intelligentie kunt doen. Daarbij moet iedereen fatsoenlijk betaald krijgen. Kathmann: ‘Dus geen gejatte data.’ Het verkiezingsprogramma roept ook op om het aantal consultants terug te dringen. Volgens Kathmann wordt daar veel te veel geld aan uitgegeven. Verder wil zij dat de overheid de financiële barrières wegneemt die minima ondervinden bij de toegang tot internet. In navolging van Vlaanderen zou er een sociaal-internetpakket dienen te komen. De overheid moet met de telco’s aan tafel gaan over een halvering van de abonnementstarieven voor mensen die financieel in de knel zitten. Ook is een uitbreiding gewenst van het aantal Informatiepunten Digitale Overheid waar de 4,5 miljoen Nederlanders die digitaal niet goed de weg weten, terecht kunnen.  Kathmann constateert dat zaken als digitale soevereiniteit thans in het hart van de politieke besluitvorming liggen. Ze groeide de afgelopen jaren uit tot een van de meest invloedrijke Kamerleden op digitaal gebied. Desondanks staat ze slechts op plek 32 van de voorlopige kandidatenlijst van GroenLinks-PvdA voor de komende Tweede Kamerverkiezingen. Dat is een stuk lager dan haar positie in 2023, toen ze nog op plek 18 stond. Maar binnen de partij is een actie op gang gekomen om haar met voorkeurstemmen voor de Tweede Kamer te laten behouden. Oud-Kamerlid, partij- en stadgenoot Astrid Oosenbrug, medeoprichter van het Dutch Institute for Vulnerability Disclosure (DIVD) en public affairs-functionaris bij Eset, zei in Computable zich daarvoor in te zetten. Want het zou jammer zijn als Kathmanns digitale kennis en tomeloze inzet voor politiek Den Haag verloren zou gaan.  Computable voert in de aanloop naar de komende Tweede Kamer-verkiezingen een aantal gesprekken met politieke partijen over hun verkiezingsprogramma en de aandacht voor ict daarin.

In dit nieuwsoverzicht: Nederlander zet cybersecurity naast zorg en onderwijs, Prosus’ OLX Group koopt La Centrale voor 1,1 miljard, 30 miljoen voor ai-gedreven recruitment, GPT-5 voor bedrijfsdata, Pure Storage integreert cybersecurity en tieners spioneren met wifi-sniffers voor Rusland. Nederlander zet cybersecurity naast zorg en onderwijs Cybersecurity is voor 70 procent van de Nederlanders net zo belangrijk als zorg en onderwijs. Bijna twee derde vindt een sterke digitale economie essentieel voor veiligheid en onafhankelijkheid en driekwart pleit voor actieve omscholing naar sectoren met tekorten, zoals ict en zorg. Dat concludeert branchevereniging NLdigital uit onderzoek van Ipsos I&O, waaraan 1.006 volwassen Nederlanders hebben meegedaan. Ook wil de helft van de ondervraagden dat Nederland inzet op eigen technologie en datacenters. Tegelijk maken velen zich zorgen over online veiligheid en sociale ongelijkheid. Politieke steun voor digitaal beleid is breed: kiezers van uiteenlopende partijen steunen overheidssturing op digitalisering. Toch noemt slechts 2 procent het een doorslaggevend verkiezingsthema, aldus de onderzoekers. OLX Group koopt La Centrale voor 1,1 miljard euro Het Amsterdamse OLX Group, onderdeel van Prosus, neemt het Franse autoadvertentieplatform La Centrale over van Providence Equity Partners voor 1,1 miljard euro. Met de acquisitie betreedt OLX de Franse markt. La Centrale heeft een goede reputatie in hogere segmenten van gebruikte auto’s en bedient maandelijks 4,5 miljoen gebruikers, aldus de twee. OLX wil met eigen ai-tools en schaalbare technologie de groei versnellen. De overname past in Prosus’ bredere strategie om een Europees e-commerce-ecosysteem te bouwen. De transactie wordt naar verwachting eind 2025 afgerond, na een gebruikelijke consultatieprocedure. 30 miljoen voor ai-gedreven recruitment Het Amerikaanse Juicebox heeft een Series A-investering van dertig miljoen dollar opgehaald onder leiding van Sequoia. Het bedrijf biedt een ai-zoekmachine, PeopleGPT, die met natuurlijke taal professionele profielen analyseert en automatisch geschikte kandidaten identificeert. De tool wordt gebruikt door meer dan 2.500 klanten, waaronder Cognition en Ramp, en genereert al tien miljoen dollar aan jaarlijkse omzet, zo meldt Techcrunch. De startup automatiseert het wervingsproces, inclusief e-mails en afspraken, en kan gebruikt worden door startups, mkb en grootbedrijf. De technologie detecteert kandidaten die traditionele zoekmethoden missen. GPT-5 ai voor bedrijfsdata Het Amerikaanse Databricks en OpenAI starten een samenwerking van honderd miljoen dollar om OpenAI-modellen, waaronder GPT-5, native beschikbaar te maken op het het Data Intelligence Platform. Klanten kunnen hiermee ai-agents bouwen die direct op hun bedrijfsdata draaien, zonder extra set-up. De integratie biedt productieklare toepassingen met ingebouwde governance en schaalbaarheid. Agent Bricks, het ai-vlaggenschip, maakt het mogelijk om domeinspecifieke agents te evalueren en optimaliseren. De samenwerking richt zich op veilige uitrol van frontier-ai binnen enterprise-omgevingen. Onder meer Mastercard gebruikt het platform om interne processen te automatiseren en prestaties te verbeteren, zo melden de twee. Pure Storage integreert cybersecurity Het Amerikaanse Pure Storage heeft nieuwe functies en partnerintegraties aangekondigd om cyberweerbaarheid te verbeteren. Het storageplatform krijgt ingebouwde detectie en herstelmogelijkheden, waarmee organisaties sneller kunnen reageren op aanvallen. Samenwerkingen met onder andere CrowdStrike, Superna en Veeam zorgen voor real-time monitoring, geautomatiseerde respons en herstel in geïsoleerde omgevingen. De Enterprise Data Cloud-architectuur biedt centraal databeheer over hybride infrastructuren. Pure Storage benadrukt dat storage een actief onderdeel moet zijn van securityarchitectuur en bouwt aan een ‘threat network’ dat signalen uitwisselt met partners. De aanpak richt zich op snellere detectie, minder downtime en schaalbare bescherming van kritieke data. Tieners geronseld voor spionagewerk Twee tieners zijn opgepakt op verdenking van digitale spionage in opdracht van een pro-Russische hacker, zo meldt de NOS. Vorige maand zouden ze een route langs Europol, Eurojust en de Canadese ambassade in Den Haag zijn afgelopen met een wifi-sniffer om netwerken in de omgeving in kaart te kunnen brengen of data te onderscheppen. Ze zouden zijn gerekruteerd via Telegram en kregen opdrachten om gevoelige systemen te verkennen en informatie door te spelen. De AIVD en politie kwamen hen op het spoor na signalen van verdachte online activiteiten. De twee stellen dat ze niet volledig bewust zijn geweest van de ernst en mogelijke gevolgen van hun handelen.