business

813 nieuwsberichten gevonden
Kies maar: je brein of je tijd
1 week
LLM-gebruikers hebben de laagste breinactiviteit, vergeleken met groepen die een zoekmachine gebruiken of alleen hun brein inzetten.
Per 31 oktober geen nieuwe VMware-klanten meer op IBM Cloud
1 week
IBM stopt eind deze maand met het werven van nieuwe klanten voor zijn VMware-diensten op IBM Cloud. Het bedrijf verwijst naar veranderingen in Broadcoms licentiebeleid als directe aanleiding. Volgens IBM mag het op grond van de nieuwe regels geen VMware-licenties meer verkopen aan klanten die niet al een actieve VMware-werkbelasting hebben draaien op het platform […]
Is de AI-revolutie gebouwd op financieel drijfzand?
1 week
De AI-revolutie trekt miljarden dollars aan investeringen, maar hoe solide is de financiële basis eigenlijk? In de nieuwste Techzine Talks-aflevering analyseren Coen, Sander en Erik of de AI-markt op een kaartenhuis van investeringen balanceert, met OpenAI als potentiële zwakste schakel. Luister (en kijk) elke week door je te abonneren via: Spotify, Apple Podcasts, YouTube of een andere dienst. Het begint met […]
Politieke podcasts bij Podimo: 50% meer luistertijd
1 week
Podcasts op het Podimo-netwerk die zich nadrukkelijk richten op de aanstaande parlemenstverkiezingen zijn een uitgesproken succes. Ze leveren honderdduizenden extra luisteruren op. Gemiddeld laten deze shows een groei in luistercijfers zien van vijftig procent, zo laat Podimo desgevraagd aan Emerce weten. Het gaat hierbij om vier shows: Zelfspodcast Zoekt Partij, Dijkhoff & Segers, Wat Nu? en GONZO. De woordvoerster: “Alleen al in de afgelopen week zijn deze vier verkiezingsshows samen ruim 500.000 keer beluisterd. De politieke podcasts zijn enorm gegroeid en een heel belangrijk medium voor de aankomende verkiezingen, doordat de politici langer de tijd krijgen om hun punten te maken en te verdedigen. Waar ze bij verkiezingsdebatten op TV vaak slechts enkele minuten hebben om dat te doen, duurt een gemiddelde aflevering 45 minuten, zonder onderbrekingen.” Alleen al op Podimo is er in de afgelopen dertig dagen ruim 430.000 uur geluisterd naar deze vier verkiezingsshows. Dat vertaalt zich naar een enorme hoeveelheid tijd die luisteraars investeren in politieke oriëntatie en duiding. “De interesse in politieke duiding is ook enorm, merken we. We zien dat luisteraars actief op zoek zijn naar verschillende perspectieven.“ “De afleveringen met prominente politici of experts springen eruit. Bij Zelfspodcast Zoekt Partij werd de aflevering met Vincent Karremans heel veel gestreamd, bij Dijkhoff & Segers was dat het interview met Dilan Yeşilgöz. Bij Gonzo scoorde het interview met Ron Fresen het beste, en bij Wat Nu? deed de aflevering over de doorrekeningen van Wim Suyker het uitstekend. We zien dat luisteraars op zoek zijn naar zowel interviews met politici als inhoudelijke analyses van experts.” Het van oorsprong Deense podcastnetwerk heeft samen met de podcastmakers besloten om rondom de verkiezing flink in te zetten op extra afleveringen rondom de belangrijke maatschappelijke periode. “We spelen daarbij in op de behoefte van de luisteraars.” In het kort Hier zijn de drie voornaamste punten uit het verhaal: * Vier verkiezingspodcasts op Podimo laten een gemiddelde luistercijfergroei zien van vijftig procent. * In de afgelopen week zijn deze vier shows ruim 500.000 keer beluisterd, met in totaal 430.000 geluisterde uren in de afgelopen dertig dagen. * Luisteraars tonen grote interesse in diepgaande politieke duiding, met name in afleveringen met prominente politici en inhoudelijke expertanalyses.
Consultancy Pulse: Verwachtingen van consultant over werkgevers veranderd
1 week
De manier waarop consultants naar hun baan en werkgever kijken, is de afgelopen jaren flink veranderd. Dat constateert SENSE Recruitment in een onderzoek onder meer dan 500 consultants: “De tijd waarin hogere salarissen en mooie titels talent konden aantrekken en vasthouden, is voorbij.
Organisaties kennen loontransparantieregels, maar uitvoering blijft achter
1 week
Nederlandse organisaties zijn goed op de hoogte van de Europese richtlijn voor loontransparantie, maar de implementatie blijft achter. Dat blijkt uit onderzoek van Highberg onder meer dan 100 Europese organisaties.
Van belofte tot beleving: De onzichtbare (democratische) klantreis
1 week
Morgen trekken Nederlanders weer naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Op deze dag staat de burger volop in de schijnwerpers, maar daarna verdwijnt die – tot zijn onvrede – vaak snel weer uit beeld.
Vellekoop & Meesters bouwt mee aan de digitale overheid van Caribisch Nederland
1 week
Caribisch Nederland werkt hard aan het versterken van zijn digitale overheid. Dat is een complexe opgave die verder gaat dan alleen techniek. Het vraagt om het overbruggen van verschillen in wetgeving, processen en cultuur.
Projectspecialist Deg uitgeroepen tot FD Gazelle 2025
1 week
Deg, een adviesbureau gespecialiseerd in projectbeheersing, is voor het eerst in haar bestaan uitgeroepen tot FD Gazelle. Daarmee behoort Deg tot één van de snelst groeiende ondernemingen in Nederland.
Guido Dongen versterkt Branddoctors als strateeg en business development lead
1 week
Guido Dongen heeft zich aangesloten bij Branddoctors. Naast zijn rol als strateeg wordt hij bij het strategie- en positioneringsbureau verantwoordelijk voor business development. Dongen brengt een sterk trackrecord mee in B2B-marketing, contentstrategie en merkpositionering.
‘Nederland digitaliseert alles, behalve het stemmen’
1 week
Belastingaangifte, vergunningen, uitkeringen – in Nederland regelen we het allemaal online. Alleen stemmen blijft achterwege. En dat is een gemiste kans, betoogt Johan de Jong van CGI. Nederland loopt voorop in digitale dienstverlening.
Faisha Joemratie gestart als business consultant bij Blueprofs
1 week
Blueprofs heeft Faisha Joemratie aangesteld als nieuwe business consultant. In haar nieuwe rol zal zich richten op vraagstukken binnen de watersector. Faisha, gedeeltelijk opgegroeid in Nederland en Suriname en woonachtig in Rotterdam, neemt ruime ervaring mee in projectmanagement en advisering bij zowel publieke als private organisaties.
De kracht van inzicht en verbinding in een complexe keten
1 week
Binnen Infrawerk Rijnmond & Zeeland (IRW) werken netbeheerders en aannemers samen om gas-, water- en elektriciteitsleidingen tegelijkertijd aan te leggen of vernieuwen. Met één gezamenlijke aansturing, planning en proces streeft IRW naar een efficiëntere werkwijze.
Countus Groep benoemt Joop Kersten en Evert Leideman in Raad van Commissarissen
1 week
Countus Groep heeft Joop Kersten en Evert Leideman benoemd tot leden van de Raad van Commissarissen. De 60-jarige Joop Kersten brengt brede zakelijke ervaring mee als CFO in een internationaal werkveld en heeft als Registeraccountant een achtergrond in de accountancy bij KPMG, waar hij zo’n tien jaar werkte.
Eindhovens Konekti haalt 1,2 miljoen op voor process intelligence
1 week
De Eindhovense startup Konekti heeft 1,2 miljoen euro opgehaald om process intelligence te versnellen. Met de investering wil Konekti het bouwen van datamodellen automatiseren, een proces dat normaal maanden duurt maar nu binnen enkele dagen mogelijk is. “Het bouwen van de datamodellen was jarenlang de rem op verdere adoptie van process intelligence”, zegt Lotte Vugs, […]
Ingreep Nexperia na diefstal bedrijfsgeheimen door topman
1 week
Volgens bronnen moest de Nederlandse overheid wel ingrijpen bij Nexperia, omdat de topman van het bedrijf bezig was om het bedrijf leeg te trekken. Ook wordt hij beticht van het stelen van Britse bedrijfsgeheimen. Dat stelt NRC. Daarnaast wilde Zhang Xuezheng de productie van wafers naar China verplaatsen en stopzetten in Europa. De topman van […]
KPN ziet aantal breedband en mobiele klanten toenemen
1 week
In het derde kwartaal bleef de groepsomzet uit diensten van KPN verder groeien, gesteund door alle bedrijfsonderdelen. In de Consumentenmarkt groeide het aantal breedband en mobiele klanten, dankzij commerciële inspanningen en focus op klantloyaliteit. Zoals verwacht vlakte de omzetgroei in de Zakelijke markt dit kwartaal iets af, ondanks een solide groei van het klantenbestand. Dit kwam voornamelijk door contractveranderingen bij Tailored Solutions. De omzet van Wholesale bleef toenemen, voornamelijk vanwege aanhoudende groei van roaming. De groepsomzet van KPN in het derde kwartaal was 2,4 procent hoger en kwam uit op 1,4 miljoen euro. Ook de nettowinst viel 2,4 procent hoger uit op 237 miljoen (pdf) Het aantal vast mobiel huishoudens steeg met 17.000, breedband kreeg er netto 11.000 abonnees bij, waarvan 31.000 via glasvezel. Postpaid voegde 47.000 netto abonnees toe. In de zakelijke markt kwamen er netto 3000 breedbandklanten bij. Samen met Glaspoort heeft KPN nu 5,6 miljoen glasvezelverbindingen gerealiseerd.
9 vragen over het Model Context Protocol
1 week
Dankzij MCP praat ai met niet-ai Een jaar geleden introduceerde Anthropic, het bedrijf achter chatbot Claude, het zogeheten Model Context Protocol (MCP). Kenners omschrijven het protocol als een universele connector tussen ai-chatbots en andere databronnen. Grote ai-chatbot leveranciers zoals OpenAi en Google omarmden het opensource-protocol MCP van Anthropic waardoor het snel aan bekendheid heeft gewonnen. Wat is het, wat kun je er wel en niet mee en hoe belangrijk wordt dit MCP? Martijn Hoogeveen, Joost Diepenmaat en Lennard Kooy (zie kader) geven antwoord. 1. Wat is MCP precies? Een aanbieder van een database of een saas-applicatie laat via het Model Context Protocol (MCP) aan een taalmodel (llm) weten hoe zijn informatie gestructureerd is. Het is een client-server-architectuur waarin de gegevens worden uitgewisseld in het JSON-RPC formaat. MCP maakt gebruik van de api van de databron. Lennard Kooy van LLevarge omschrijft MCP zo: ‘Het is een soort usb-c voor ai-modellen. Een standaard protocol dat ai-modellen laat praten met externe tools, databases, api’s, je crm, whatever.’ En Joost Diepenmaat van Moneybird legt uit: ‘Als je een applicatie hebt met een api, dan kun je via een MCP-server aan de client duidelijk maken wat je api doet, welke endpoints er zijn en welke acties je daarmee kunt uitvoeren.’ 2. Wat zijn voorbeelden van toepassingen? Een eindgebruiker van boekhoudsoftware Moneybird kan bijvoorbeeld via een prompt in natuurlijke taal via een chatbot nieuwe klanten aanmaken of facturen opstellen. De prompt: ‘Nieuwe klant is Jan Jansen, Postweg 1, Amsterdam’ maakt in de software een nieuw record aan waarbij meteen de juiste velden ingevuld zijn. Dit is schaalbaar, want je kunt lange lijsten met nieuwe gegevens of complexe opdrachten in één keer aan de client meegeven waarna de betreffende records worden aangemaakt of gewijzigd. Dat scheelt de gebruiker natuurlijk vele kliks en dus tijd. Een ander voorbeeld biedt Icecat. Deze Nederlandse onderneming heeft een enorme database met informatie over producten, die weer aan allerlei andere partijen zoals e-shops wordt geleverd. Stel dat een eindgebruiker wil controleren welke Bluetooth-functionaliteit wordt ondersteund door het product Philips SHB9850NC/00, dan kan hij dit googlen of opzoeken in een database die gebruik maakt van Icecat-data. In plaats van dit handmatig te controleren, kan hij het ook in natuurlijke taal aan een MCP-client vragen die gekoppeld is aan de MCP-server van Icecat. De chatbot zal dan altijd accurate informatie uit de Icecat-database over het product verstrekken. Deze oplossing wordt niet snel door een consument zelf toegepast en zal daarom vooral te vinden zijn in applicaties of agents van derde partijen, die bijvoorbeeld toegesneden zijn op het vinden van producten en daarbij gebruikmaken van taalmodellen zoals Claude. Icecat ceo Martijn Hoogeveen: ‘Taalmodellen zijn erg geschikt om de intentie van een zoekvraag te begrijpen, dus MCP-toepassingen gaan daar toegevoegde waarde leveren.’ Hoogveen noemt en passant nog een toepassing van MCP: ‘We zochten naar een taal om intern applicaties met elkaar te laten praten. MCP onderving dat in één keer.’ Lennard Kooy vat de huidige ontwikkelingen samen en stelt dat 90 procent van de MCP-toepassingen draait om generieke data die verbonden worden met specifieke apps. ‘Het zijn chat-interfaces voor traditionele saas-toepassingen. Het is bedoeld om ai met niet-ai te laten praten.’ 3. Wat is nu het grote voordeel? Diepenmaat ziet het onder meer in de user interface: ‘Ik zit al heel lang in de it en wij zijn altijd voorzichtig met de nieuwste hypes. Maar toen ik dit zag, ging ik rechtop zitten. MCP voelt als een heel logische volgende stap om de gebruiker dagelijkse taken in natuurlijke taal te laten uitvoeren. Wij als softwarebouwers definiëren van oudsher een interface zoals wij denken dat hij hoort te zijn, maar de gebruiker wil misschien wel wat anders. Hij is met een MCP-interface niet meer gelimiteerd door de begrenzingen van een applicatie-interface. De gebruiker kan zijn eigen commando’s bedenken en laten uitvoeren. Ik zie mensen nu opdrachten geven die ik als ontwikkelaar van tevoren niet had kunnen bedenken. Iemand vroeg bijvoorbeeld via de MCP-client: ‘kan ik beter dit jaar of volgend jaar een nieuwe MacBook aanschaffen?’ De applicatie checkte de belastingwetgeving én de boekhouding van de persoon in kwestie en kwam vervolgens tot een advies.’ Kooy benadrukt de schaalvoordelen: ‘Een traditionele api-aanroep leidt tot één actie. Een MCP-omgeving werkt volgens een ander paradigma: je kunt allerlei acties met één prompt tegelijk laten uitvoeren. Als de MCP-server eenmaal is ingericht, hoef je niet meer te weten hoe elk endpoint van een api heet om een toepassing te maken. Je hebt dus veel flexibiliteit en lage ontwikkelkosten om MCP-toepassingen te maken.’ 4. Is MCP een nieuwe standaard? Hoogeveen ziet voordelen als het protocol echt doorzet: ‘Het is een wereldtaal in wording. De revolutie zit in de P van Protocol. Als het de standaard wordt, dan is het nuttig voor iedereen want dan ontstaat een netwerk-effect.’ Kooy beaamt: ‘Ja, MCP wordt breed geadopteerd en aangeboden. Om niet-ai toepassingen met llm’s te laten praten op een ai-manier wordt MCP de standaard, denk ik. Maar veel integraties met ai verlopen nog gewoon via traditionele api’s. Deels omdat veel producten of diensten nog geen MCP-server hebben.’ 5. Welke nieuwe toepassingen dienen zich aan? Kooy: ‘Er staan nu partijen op die MCP-servers opzetten om saas-applicatie van derden te ontsluiten en te bundelen. Die verzamelingen kun je dan weer koppelen aan bijvoorbeeld Copilot waar dan de authenticatie plaatsvindt. Zo kun je in theorie in één omgeving bijvoorbeeld je crm-, boekhouding- en salesapplicaties bedienen.’ 6. Voor welke toepassingen is MCP meer of minder geschikt? Kooy ziet MCP een rol spelen bij de integratie van tools, integrated development environments, single-agent systemen en productcatalogi. ‘Daar doet MCP wat het moet doen. In potentie zijn er miljoenen partijen met een api en die zouden allemaal een MCP-server kunnen opzetten. Maar voor agent-to-agent communicatie, lange async operaties of gedecentraliseerde systemen is MCP niet gebouwd.’ Hoogeveen ziet MCP als slechts één van de onderdelen van een wereld waarin ai agents acteren: ‘Als agents elkaar of andere tools aanroepen speelt MCP een rol als uitwisselingstaal. Maar in de agentic workflow staan de MCP-servers op een laag niveau.’ 7. Welke security-problemen zijn er rond MCP-toepassingen? Gevoelige informatie via chatbots met een bedrijfsapplicatie uitwisselen klinkt als een nieuwe alarmbel voor de cybersecurity-afdeling. Diepenraam ziet dat ook: ‘Dataprivacy is natuurlijk een groot issue. De afhandeling van datastromen verloopt meestal via de chatbots van Amerikaanse aanbieders, en daar liggen risico’s. Goed dat zowel ontwikkelaars als eindgebruikers zich daar een oordeel over vormen. Daarnaast is het verstandig om na te denken over checks and balances in de applicaties, want je kunt krachtige acties ondernemen, zoals het verwijderen van duizenden facturen tegelijk, om maar wat te noemen.’ Kooy voegt daaraan toe: ‘MCP neemt jouw gebruikersrechten over en krijgt toegang om allerlei acties uit te voeren. Het is lastig om te zien wat de client dan precies doet. Ik ken al voorbeelden van een Slack-integratie waarin een random bericht in een random kanaal werd geplaatst. Ik zou echte mission critical acties voorlopig nog niet via MCP-omgevingen afhandelen, totdat er voldoende vooruitgang is geboekt op het gebied van traceability en auditing.’ 8. Zijn er al varianten of afsplitsingen van MCP in omloop? Zowel Kooy, Hoogeveen als Diepenmaat hebben nog geen varianten gezien. Kooy: ‘Wel zie je dat er doorontwikkeld wordt door de community. Zo is er nu oAuth voor authenticatie van gebruikers in het protocol opgenomen. Het zal verder verrijkt moeten worden tot een volwassen protocol. Dat gaat bijvoorbeeld om de manier waarop api-requests op grote schaal worden afgehandeld. Die ontwikkeling gaat snel en zal nog zes tot negen maanden duren.’ 9. Hoeveel tijd kost het om een MCP-server op te zetten? Kooy rekent voor: ‘Pre-built servers zijn binnen een paar dagen live. Custom development kost je één tot twee weken. Een volledige enterprise rollout neemt één tot drie maanden in beslag, en dan vooral omdat security reviews en approval processes tijd kosten.’ Diepenmaat is met zijn team anderhalve maand bezig geweest om de api van Moneybird om te zetten naar een MCP-server en bij Icecat was het volgens Hoogeveen in een sprint van twee weken gefixt. Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #6.
Investering van twee miljoen in sociaal sportnetwerk CityLegends  
1 week
CityLegends, een sociaal netwerk voor straatcultuur waar skaters, freerunners, BMX-rijders, dansers en makers spots, clips en evenementen delen, heeft twee miljoen dollar opgehaald om wereldwijd op te schalen en zijn technologie een boost te geven. Aan de ronde wordt deelgenomen door het in San Francisco gevestigde GFR Fund, het Dutch Sport Tech Fund, het Leisure Ontwikkel Fonds Noord-Brabant (LOF Brabant) en SportInnovator, met vervolginvesteringen van bestaande geldschieters Lumo Labs en LeanSquare. CityLegends is als platform, dat straatcultuur, media en gaming (e-sports) combineert, al actief in ruim veertig steden in Europa, de Verenigde Staten en Azië. Met de nieuwe investering wil het Eindhovense bedrijf de internationale expansie versnellen en nieuwe functies ontwikkelen. Het sociale netwerk beweegt zich op het snijvlak van sport, cultuur en technologie. Volgens LOF Brabant geeft de nieuwe investering ‘een krachtige impuls aan de urban-leisure-cultuur. CityLegends slaat een brug tussen sport, kunst en digitale innovatie om talent onder de aandacht te brengen, gemeenschappen te versterken en steden levendiger en inclusiever te maken’ De kapitaalinjectie speelt tevens in op de komende Olympische Spelen van 2028 in Los Angeles. Daar is aandacht voor de stedelijke ‘leisure’-cultuur en urban sports.  
Norea onderstreept waarschuwing soevereiniteit AFM en DNB
1 week
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) en de Nederlandsche Bank (DNB) waarschuwden recent dat de financiële sector een groeiend risico loopt door de toenemende afhankelijkheid van enkele niet-Europese it-leveranciers. Norea, de beroepsorganisatie van it-auditors, herkent dit alarm en wijst erop dat dit voor veel meer sectoren geldt. AFM en DNB publiceerden een rapport waarin staat de concentratie bij een klein aantal it-aanbieders kan leiden tot grote systeemrisico’s: verstoringen bij één it-leverancier zouden een groot deel van de sector kunnen raken. Met dit rapport roepen DNB en AFM financiële instellingen op hun digitale weerbaarheid te versterken en op termijn te werken aan meer Europese digitale autonomie. Norea ziet dezelfde problematiek ook in andere sectoren en omarmt de ambitie voor meer Europese cloudsoevereiniteit, maar onderkent dat de realisatie daarvan tijd, samenwerking en inspanning zal vergen. In de tussenliggende periode is het van belang dat veiligheid en risicomanagement rond leveranciersbeheer en digitale afhankelijkheden voldoende aandacht krijgen, benadrukt de beroepsorganisatie van it-auditors. Ook vindt Norea dat transparante it-verantwoording een essentieel instrument is om deze digitale risico’s effectief te beheersen. IDRS Als concrete stap wijst de beroepsorganisatie op de International Digital Reporting Standards (IDRS). Deze door Norea geïnitieerde standaard is inmiddels ondergebracht bij ECP (Platform voor de informatiesamenleving) en helpt organisaties om gestructureerd inzicht te krijgen in hun it-beheersing en digitale weerbaarheid. In een geïntegreerd ‘cyber/it-jaarverslag’ bundelt IDRS alle relevante it-processen, beveiligingsmaatregelen en compliance-informatie, wat de rapportagelast aanzienlijk vermindert. Dankzij deze uniforme aanpak kunnen it-afdelingen, bestuur en auditfunctie beter samenwerken, omdat iedereen dezelfde taal spreekt. Ook sluit IDRS aan op nieuwe Europese regelgeving (zoals NIS2 en DORA), zodat organisaties goed voorbereid zijn op toekomstige eisen, aldus Norea.
‘Veelbelovende Nederlandse startups overwegen vertrek uit Nederland’
1 week
Een aanzienlijk deel van de Nederlandse startups die het afgelopen jaar succesvol risicokapitaal hebben opgehaald, overweegt hun bedrijf naar het buitenland te verplaatsen. Dat blijkt uit een peiling van de Dutch Startup Association (DSA), de onafhankelijke belangenbehartiger van startups in Nederland. Uit het onderzoek blijkt dat 37 procent van de ondervraagde ondernemers het (zeer) waarschijnlijk acht dat zij hun bedrijf binnen twee jaar verhuizen. 41 procent vindt dat (zeer) onwaarschijnlijk, terwijl 22 procent neutraal blijft. Ondernemers noemen drie hoofdredenen voor een mogelijk vertrek. Ten eerste is het in Nederland én Europa moeilijker om risicokapitaal op te halen, vooral in de groeifases van bedrijven. Uit het kwartaalrapport over startup-investeringen, opgesteld door een consortium van startuporganisaties onder leiding van de DSA, blijkt dat het aantal investeringen in Nederlandse startups inmiddels op het laagste niveau in vijf jaar ligt. Daarnaast wijst men op de gebrekkige werking van de Europese interne markt. Hoewel die al jaren bestaat, ervaren snelgroeiende bedrijven nog altijd veel belemmeringen bij internationale uitbreiding. Uit een rapport van het IMF blijkt dat de interne handelskosten in Europa gemiddeld 44 procent bedragen voor goederen en 110 procent voor diensten — tegenover slechts 15 procent in de Verenigde Staten. Een derde veelgenoemde factor is de overmatige en inconsistente regeldruk binnen Europa. Ondernemers signaleren te veel, onduidelijke en vaak niet uitvoerbare regels die bovendien per lidstaat verschillen. Dat beeld wordt bevestigd door de TTIR-enquête van Danish Entrepreneurs (2024). Deze obstakels maken het voor snelgroeiende bedrijven aantrekkelijker om hun activiteiten buiten Europa voort te zetten. Verschillende bekende startups in een latere groeifase hebben inmiddels al deels de stap gezet. De Europese Commissie werkt aan een zogenoemd ‘28e regime’, dat één uniforme juridische entiteit zou moeten creëren die in alle EU-lidstaten geldt. Startuporganisaties vrezen echter dat de plannen zijn afgezwakt, omdat Brussel overweegt er een richtlijn van te maken. Dat zou juist leiden tot 27 nieuwe varianten, in plaats van één uniform systeem. Volgens de DSA dreigt daarmee een verdere leegloop van Europese startups. Volgens Sohrab Hosseini, oprichter en CEO van Orq.ai, zijn veel startup-founders inmiddels gefrustreerd over het uitblijven van concreet innovatiebeleid: “We zijn moe van alle aankondigingen die niet worden waargemaakt. Toch zit het niet in ons DNA om stil te zitten of te klagen — we kiezen gewoon een pad dat wél werkt. Succes boeken we nu vooral ondanks de overheid, niet dankzij.” De Dutch Startup Association benadrukt dat deze peiling slechts een signaal is van een bredere trend. In het volgende kwartaal volgt aanvullend onderzoek, waarin dieper wordt ingezoomd op de specifieke obstakels die Nederlandse en Europese startups ervaren en de factoren die hun internationale groei beïnvloeden.
AI-investeringen stijgen, rendement laat op zich wachten
1 week
Negen van de tien grote Europese ondernemingen verhogen dit jaar opnieuw hun AI-budget, terwijl de meesten nog altijd worstelt met het aantonen van concrete opbrengsten. Uit onderzoek van Deloitte blijkt dat bedrijven vastbesloten doorgaan met investeren, ondanks terugverdientijden die oplopen tot vier jaar. Komend jaar wil zestig procent de investeringen opschroeven met ergens tussen de vijf en twintig procent. Slechts een klein deel (6%) verhoogt het AI-budget met veertig procent of meer. Deloitte ondervroeg bijna tweeduizend leidinggevenden, onder wie honderd Nederlandse bestuurders. De cijfers zijn duidelijk: 85 procent verhoogde het AI-budget in het afgelopen jaar. Bij slechts zes procent is de investering binnen een jaar terugverdiend. De rest doet er twee tot vier jaar over. Kunstmatige intelligentie wordt nog vaak gezien als een technische upgrade. Maar dat is het niet. Het is eerder een extra paar handen of hersenen. Productiviteitswinst komt pas wanneer organisaties hun werkwijze grondig herzien, van productielijnen tot personeelsbeleid. Emerce constateerde dit afgelopen voorjaar ook al uit spreekbeurten van internationale directeuren op Vivatech. Daar werd duidelijk dat AI een HR-probleem voor werkgevers wordt. Aan Deloitte noemen de ondervraagde bestuurders vijf obstakels die AI-rendement in de weg staan. Veel voordelen laten zich moeilijk in euro’s uitdrukken, denk aan verbeterde klantbetrokkenheid of werknemerstevredenheid. Daarnaast remmen gefragmenteerde IT-platforms en gebrekkige datakwaliteit de doorbraak. Een op de vier organisaties noemt ontoereikende infrastructuur als voornaamste belemmering. Ook ontwikkelt de technologie zich sneller dan de meetmethoden kunnen bijbenen. Toch vertragen organisaties niet. De angst om achterop te raken drijft bestuurders tot verdere investeringen ondanks onzekere korte termijn rendementen. De ondervraagde organisaties zetten AI meestal in om workflows te stroomlijnen en medewerkers te ondersteunen, van eenvoudige automatisering tot complexe besluitvorming.
Niet te snel de sleutels aan agents geven
1 week
Interview | Menno van Doorn Agentic ai is nu nog te vroeg, zegt VINT-directeur Menno van Doorn. ‘Er sluimert een nieuwe softwarecrisis, waarbij bedrijven zich verschuilen achter autonome systemen.’ Organisaties moeten zich beter bewust worden van de risico’s van ‘agentic ai’, stelt Menno van Doorn, directeur van het Verkenningsinstituut Nieuwe Technologie (VINT) van Sogeti. ‘Ik zou er uiterst voorzichtig mee zijn; je geeft niet zomaar de sleutels van jouw bedrijf uit handen aan software die zelfstandig beslist en handelt.’ VINT doet al dertig jaar onderzoek naar de impact van technologie en publiceert hierover regelmatig rapporten en boeken. De studie ‘Schaarste in overvloed; het grote ai-experiment’ roept op tot bewust experimenteren met generatieve ai: niet alleen om de technologie te begrijpen, maar ook om onze eigen rol in een ai-gedreven wereld te herdefiniëren. Van Doorn: ‘Bij generatieve ai werk je in een sandbox: je maakt plaatjes, teksten, video, muziek of je genereert een nieuw eiwit voor wetenschappelijk onderzoek. Als je kunstmatige intelligentie wil gebruiken om een marketingplan uit te werken en te testen, dan kan dat jouw werk als marketeer versnellen. Je doet niemand schade, er is geen klant die je ermee lastigvalt. Je bent gewoon met je eigen creatieve proces bezig. En de mens is altijd in de loop.’ Ik zou de planning in de gezondheidszorg niet door virtuele agents laten afhandelen Agentic ai gaat duidelijk een stap verder: ai agents zijn ontworpen om autonoom te handelen, doelen te stellen, en complexe taken uit te voeren met minimale menselijke tussenkomst. ‘Agentic ai grijpt direct in op je processen, en daar ligt het risico’, zegt Van Doorn. Het kan dus wel eens fout gaan met ai-agents. ‘Agentic ai werkt probabilistisch: het rekent met waarschijnlijkheden, niet met zekerheden. Waar klassieke software ‘if-this-then-that’-logica volgt, maakt agentic ai keuzes op basis van kansmodellen.’ In het recente rapport dat Sogeti publiceerde over Agentic ai, ‘Autopilot Yes/No’, worden die verschillen toegelicht. Agentic ai kan confabuleren, zegt Van Doorn. Dit verwijst naar het gedrag waarbij iemand verhalen vertelt die niet kloppen met de werkelijkheid, vaak zonder dat die persoon zich daarvan bewust is. Het is dus geen opzettelijke leugen, maar een manier waarop het brein gaten in het geheugen probeert op te vullen. ‘Je kunt je er als bedrijf niet achter verschuilen’, verwijst Van Doorn naar de rechtszaak die was aangespannen tegen Air Canada. Een klant kreeg verkeerd advies van de chatbot en wilde daarvoor gecompenseerd worden ‘De luchtvaartmaatschappij gaf voor de rechter de chatbot de schuld, maar de rechter ging daar uiteraard niet in mee. Je kunt je niet verschuilen achter de software – een chatbot of een algoritme – die je gebruikt.’ Geen herstelknop ‘Gewoonlijk zou je zeggen: Air Canada heeft ervan geleerd, ze passen het aan in de software. Dat gaat echter niet op in het nieuwe paradigma. Het is namelijk geen bug, het is een feature van de virtuele agent, een eigenschap. Chatbots gaan zo prettig met klanten om juist omdat ze probabilistisch werken. Maar ze kunnen ook heel prettig het verkeerde advies geven. Het zijn taalmodellen; goed in taal, goed in overtuigen. Er is dus geen herstelknop waarmee je de software aan kunt passen om problemen de volgende keer te voorkomen. De hamvraag is of het ooit beter wordt. En kunnen we dan wel vol gas gaan? Ik verwacht van niet’, zegt Van Doorn. ‘Juist omdat het een eigenschap is, niet iets wat is te verbouwen. Ik zou de architectuur van bijvoorbeeld een bank niet herbouwen met virtuele agents. Of de planning in de gezondheidszorg door hen laten afhandelen. Daar is het nu allemaal nog te onbetrouwbaar voor.’ Als je naast iedere chatbot een mens zet om te checken, is dat is veel te inefficiënt Vibe coding Een interessante tussenstap is vibe coding, legt Van Doorn uit. ‘Dan maak je met de probabilistische ai deterministische software. Daar kun je de bugs wel uithalen maar de code heeft weer niet de kracht van de taal die moderne ai-agents zo interessant maken.’ Letterlijk staat vibe coding voor coderen op gevoel. Je wil iets maken op basis van de ‘vibe’, jouw gevoel en die ai genereert vervolgens de volledige applicatie voor jou. ‘Een kind kan de was doen zo lijkt het, maar met coderen zonder kennis ga je nat’. Van Doorn verwijst naar Andrew Ng, één van de invloedrijkste ai-experts ter wereld. Ng noemt vibe coding een ongelukkige term. De naam suggereert dat het een nonchalante bezigheid is. In werkelijkheid vindt hij ai-assisted coding een diep intellectuele oefening. Hij zegt dat het hem ‘uitput’, omdat het veel denkwerk vereist — van het formuleren van goede prompts tot het begrijpen van gegenereerde code en fouten. ‘Kan me goed voorstellen dat Ng vibe coding uiterst vermoeiend vindt’, stelt Van Doorn. ‘Want je bent constant aan het scannen waar het de bocht uitvliegt en hoe je dat moet herstellen. Dus jouw aandachtspanne en waarschijnlijk ook de kennis die je moet hebben van waar je mee bezig bent, die maken samen of je een level verder komt. Het klinkt heel makkelijk: ik kan geen letter programmeren, maar toch een programma in elkaar zetten. Als je niet de juiste prompts weet te maken, zou het zomaar kunnen dat de software niet iets gaat verbeteren, maar juist verslechteren. Dan gaat hij zijn oude code overschrijven of datalekken produceren. Dit zijn wel hele fundamentele dingen natuurlijk. Volgens Andrew Ng hebben we straks ook meer software-experts nodig in plaats van minder.’ Hier ziet Van Doorn een relatie met de softwarecrisis uit de jaren zestig, toen programmatuur steeds complexer en duurder werd, en moeilijker te onderhouden. Er sluimert een nieuwe softwarecrisis, waarbij bedrijven zich verschuilen achter autonome systemen, terwijl de verantwoordelijkheid bij henzelf blijft liggen. Bovendien is nog niet duidelijk hoe software engineering anno 2025 vibe coding precies onder controle moet krijgen. Extreem belangrijk als je mag aannemen dat de regels code die door amateurs worden geschreven gaan exploderen. Er zitten ontegenzeggelijk positieve kanten aan ai. Maar het is nu nog te vroeg om op ai te vertrouwen die agency heeft Kwaliteitsgarantie Sogeti heeft een naam hoog te houden als het gaat om quality assurance en het testen van software. ‘Hoe verifieer je een proces waarin ai iets creëert dat precies doet wat jij wil en niet uit de bocht vliegt; en hoe test je dat? Voor iedere organisatie is het heel belangrijk om dit op orde te hebben. Wij moeten die kwaliteitsgarantie kunnen bieden. Het accent komt door al die nieuwe ai-mogelijkheden zo steeds meer op quality assurance te liggen. Traditioneel draait it om efficiency en effectiviteit. Maar als je naast iedere chatbot een mens zet om te checken, is dat is veel te inefficiënt. Het is een duivels dilemma, want de mens is lui en vertrouwt al snel te veel op de uitkomsten van ai. Zo wees een recente studie uit dat artsen die hun werk door een ai lieten controleren minder opletten en meer fouten maakten, omdat ze ervan uitgaan dat ai hun fouten er wel uitzeeft. Daar is een nieuw woord voor: cognitive offloading. Zo ontdekken we dat uiteindelijk de kwaliteit van gen ai, vibe coding en agentic ai zwaar afhankelijk is van de mens die checkt en test. De nieuwe generatie software engineer moet alerter zijn dan al haar voorgangers.’ Nu nog te vroeg Niet dat Van Doorn gen ai of ai agents wil afserveren (mocht dat al kunnen, want ze zijn er inmiddels in groten getale). Maar hij wil de garantie dat er niks fout gaat. Wat we nodig hebben is niet alleen technologische innovatie, maar bestuurlijke reflectie: wie bestuurt er straks nog echt? ‘Er zitten ontegenzeggelijk positieve kanten aan ai. Maar het is nu nog te vroeg om op ai te vertrouwen die agency heeft. Je hebt soms hele complexe planningstaken in situaties op een vliegveld bijvoorbeeld. Ik zou dan een virtuele agent laten meedraaien als een teamlid of zo. Dus laat ze met ideeën komen en dan ervan leren en begrijpen. Dat is zeker nuttig. Maar om dan de planning te overhandigen aan dat ‘ding’, nee. Misschien over tien jaar; wie weet waar deze ontwikkeling naartoe gaat, misschien zelfs wel nooit. Maar nu is het in ieder geval nog te vroeg.’ Dit artikel staat ook in Computable Magazine #6 2025.
Qualcomm’s ARM-racks dagen AI-concurrentie in het datacenter uit
1 week
Inferencing gaat volgens experts het leeuwendeel van AI-berekeningen vormen. Qualcomm grijpt de kans om een alternatief te bieden voor de gevestigde partijen in het datacenter. Een ‘rijke softwarestack’ moet klanten charmeren om over te stappen. De rackscale systemen beloven hoge prestaties en efficiëntie, met voordelen op het gebied van geheugen om de allergrootste AI-modellen aan […]
Rusland-gelinkte COLDRIVER neemt ClickFix-techniek over
1 week
De Russische cyberspionagegroep COLDRIVER voegt de ClickFix-aanvalsmethode toe aan hun arsenaal. Het Zscaler ThreatLabz-team ontdekte twee nieuwe malwarefamilies, BAITSWITCH en SIMPLEFIX, waarmee de groep selectief malware verspreidt. Deze ontwikkeling toont aan dat geavanceerde dreigingsactoren zich blijven aanpassen aan nieuwe technieken om hun doelwitten te bereiken. COLDRIVER, ook bekend als Star Blizzard, Callisto en UNC4057, staat […]
Waar moet ik op stemmen? ERAC-benchmark geeft inzicht in zes thema’s voor een toekomstbestendig Nederland
1 week
Aanstaande woensdag vinden de Tweede Kamerverkiezingen plaats. De verschillen tussen de partijen zijn groot, en het is daarom van belang om goed te kijken naar de verkiezingsprogramma’s – ook wat betreft de positie van Nederland en Europa in een steeds competitievere en onvoorspelbaardere wereld.
Microsoft aangeklaagd om misleiden klant met 'standaard pakket', terwijl goedkopere opties stilgehouden werden
1 week
De Australische ACCC sleept Microsoft voor de rechter, omdat 2,7 miljoen klanten misleid zijn met een duur Copilot-pakket als enige optie.
Vultr lanceert VX1-cloudservers met AMD EPYC-processors
1 week
Vultr introduceert VX1-cloudservers op basis van de nieuwste AMD EPYC-processors. De nieuwe servers bieden tot 33 procent lagere kosten per vCPU en 77 procent betere prijs-prestatieverhouding. De VX1-cloudservers zijn een directe reactie op de groeiende druk die cloudinfrastructuren ondervinden. Workloads nemen toe en AI-projecten eisen steeds meer rekenkracht. “Cloudinfrastructuren staan onder druk door de toename […]
Lancering Samsung Galaxy S26-serie mogelijk uitgesteld
1 week
Samsung lijkt zijn plannen voor de lancering van de Galaxy S26-serie opnieuw te hebben aangepast. Oorspronkelijk werd verwacht dat de nieuwe vlaggenschipmodellen in januari 2026 zouden worden onthuld, maar recente geruchten wijzen op een mogelijke vertraging naar maart 2026. Volgens berichten uit Zuid-Korea is de productie van de Galaxy S26 Ultra op schema, met een geplande start in december 2025. Echter, de productie van de Galaxy S26 en S26+ wordt pas in januari 2026 verwacht, wat de algehele lancering zou kunnen uitstellen. Ook zou de goedkeuring van de OLED Privacy Display voor de Ultra nog niet afgerond. De verwachte line-up bestaat uit de Galaxy S26, S26+ en S26 Ultra. Er wordt gespeculeerd dat de S26 Ultra mogelijk een nieuwe feloranje kleur krijgt, een slanker ontwerp, grotere telelenscamera’s, een Qi2-compatibele S Pen en mogelijk een indrukwekkende 324 MP hoofdcamera. De S26+ zou kunnen worden vervangen door een nieuwe Edge-versie met een ultra-slank ontwerp en een horizontale camerabult, hoewel er tegenstrijdige berichten zijn over de productie van beide modellen.  Wat betreft de chipsets, zullen sommige versies mogelijk terugkeren naar Exynos-chipsets, terwijl andere mogelijk de Snapdragon 8 Elite Gen 5 gebruiken. De toestellen zouden ook One UI 8, Android, Galaxy AI, Google Gemini en mogelijk Perplexity AI kunnen integreren.
Cybersecurity stopt niet bij de voordeur: NIS2 dwingt bedrijven tot supply chain-verantwoordelijkheid
1 week
De cyberaanvallen op grote Britse retailers zoals Marks & Spencer, Co-op en Harrods van halverwege dit jaar, die honderden miljoenen aan schade veroorzaakten, benadrukken hoe kwetsbaar supply chains inmiddels zijn. Hoewel deze incidenten zich in het Verenigd Koninkrijk afspeelden, is dit ook iets dat organisaties in Nederland en de bredere Benelux kan treffen. Cybercriminelen richten […]

Pagina's

Abonneren op business