business

Beeld & Geluid lanceert het Manifest Nieuwswijsheid: het eerste Nederlandse manifest dat pleit voor een gezamenlijke aanpak om de omgang met nieuws en informatie te verbeteren. Het document roept onderwijsinstellingen, journalisten, beleidsmakers, wetenschappers, maatschappelijke organisaties en techbedrijven op om samen te bouwen aan een nieuwswijzer Nederland. Het gaat om een samenwerking van Beeld & Geluid met het project DichterBijNieuws, een initiatief van Netwerk Mediawijsheid. Aanleiding voor het manifest zijn toenemende zorgen over de staat van het Nederlandse medialandschap. Het vertrouwen in nieuws daalt (van 57% in 2023 naar 50% in 2025), jongeren tonen steeds minder interesse in actualiteit. Algoritmes en AI beïnvloeden in toenemende mate de informatie die we te zien krijgen, vaak zonder transparantie over het hoe en waarom. Dat blijkt uit het Digital News Report 2025. Met het manifest wil Beeld & Geluid iedereen die kan bijdragen aan een nieuwswijzer Nederland, aanzetten om hier samen en structureel werk van te maken. “Wanneer wij van kinderen en jongeren verwachten dat zij straks als actief burger bijdragen aan onze democratie, dan hoort daar ook het aanleren van nieuwswijze vaardigheden en gedrag bij”, zegt Patricia van Rijswijk, specialist Nieuwswijsheid bij Beeld & Geluid. Het doel van het verhogen van de nieuwswijsheid in Nederland, is dat men beter in staat is om betrouwbare informatie te herkennen, kritisch te reflecteren op nieuws en technologie bewust te gebruiken. Zo versterken we de weerbaarheid van de samenleving en het fundament van onze democratie. Foto: met AI gegenereerd

Agentic AI kan tegen 2028 tot $450 miljard aan economische waarde genereren, zo voorspelt het Capgemini Research Institute in een nieuw onderzoek. Tegelijk moet er nog veel gebeuren om dit enorme potentieel te ontsluiten.

Alfa1 Group heeft accelerAite gelanceerd: een nieuw label dat organisaties helpt kunstmatige intelligentie op een strategische én duurzame manier in te zetten. Oprichters Helen van Wanrooij en Kees Veerman vertellen over de aanpak van het bureau.

Navigatiebedrijf Garmin heeft MyLaps overgenomen, een Nederlandse onderneming uit Haarlem die geïntegreerde tijdregistratie, live-tracking en prestatie-analyse biedt voor motorsport en actieve sporten. Financiële details van de overname zijn niet openbaar gemaakt. MyLaps is actief in Noord-Amerika, Europa, Azië en Australië en biedt datagestuurde technologieoplossingen voor loop-, fiets-, autosport- en paardensportevenementen, en werkt samen met topmerken en organisatoren wereldwijd. Directeur Camiel Slaats: “MyLaps is sinds 1982 wereldwijd leider in sporttechnologie, en we hebben automatische sporttijdregistratie uitgevonden en daarmee de manier waarop atleten, racers en evenementen prestaties meten, verandert. We zijn verheugd om met Garmin samen te werken om ongeëvenaarde training-, timing- en eventmanagementoplossingen te brengen aan Garmins prestatiegerichte klanten.” 

Een nieuwe speler uit de cryptowereld bereidt zich voor op een beursgang: Gemini Space Station Inc., gevestigd in New York, werd als cryptobeurs opgericht in 2014 door de miljardairsbroers Cameron en Tyler Winklevoss. Ze willen binnenkort naar de Nasdaq Global Select Market onder het tickersymbool GEMI.  Gemini biedt een breed scala aan diensten. Naast een door de Amerikaanse dollar gedekte stablecoin hebben ze een creditcard met een cryptobeloningsprogramma. Het bedrijf maakt nog verlies. In de eerste helft van 2025 bedroeg dat verlies 282,5 miljoen dollar op een omzet van 67,9 miljoen dollar. Daarmee zijn de verliezen in slechts zes maanden groter dan het hele voorgaande jaar.  Gemini is de nieuwste in een reeks cryptobedrijven die de stap naar de beurs wagen. Dit gebeurt tegen de achtergrond van een soepeler regelgevend klimaat en het pro-crypto-beleid van de Trump-administratie. Circle Internet Group haalde in juni 1,2 miljard dollar op bij een beursgang, en de koers steeg met 168 procent op de eerste handelsdag. Bullish (ook een cryptobeurs, eigenaar van nieuwssite CoinDesk) haalde 1,1 miljard dollar op, en de prijs van de aandelen steeg van 37 dollar tot een piek van 118 dollar. Cameron en Tyler Winklevoss werden voorla bekend oor hun rol in de vroege geschiedenis van Facebook. Tijdens hun tijd aan Harvard claimden ze dat Mark Zuckerberg hun idee voor een sociaal netwerk (destijds ConnectU genaamd) had gestolen om Facebook te starten. Ze spanden een rechtszaak aan en bereikten in 2008 een schikking van 65 miljoen dollar (in cash en Facebook-aandelen).

NLnet en het Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) hebben recent een demonstratie gehouden van de eerste openbare verbinding in Nederland met het Scion-netwerk. Dat is een nieuwe, veiligere internetarchitectuur die sinds 2009 wordt ontwikkeld aan de ETH Zürich. Afgelopen 14 augustus stelde een live-demonstratie in de CWI-bibliotheek bezoekers in staat zelf een eerste indruk te krijgen van hoe Scion kan bijdragen aan de aanpak van urgente uitdagingen van het huidige internet door gebruikers controle te geven over de route die hun data aflegt. Zo kunnen bepaalde regio’s worden vermeden om risico’s zoals route-hijacking te verkleinen. Dit is vooral relevant voor vitale sectoren die afhankelijk zijn van betrouwbare en veilige digitale infrastructuur, waar grotere veerkracht en beheersbaarheid essentieel zijn. Beveiliging vanaf de basis Scion (Scalability, Control, and Isolation On Next-generation networks) is een internetarchitectuur die sinds 2009 wordt ontwikkeld aan de ETH Zürich. In tegenstelling tot bestaande internetprotocollen zoals IPv4/IPv6 en BGP, die niet met formele beveiligingsgaranties zijn ontworpen, is Scion van de grond af aan ontwikkeld met geavanceerde wiskundige analysetools en formele methoden, waardoor belangrijke beveiligings- en privacy-eigenschappen gegarandeerd worden die huidige internetprotocollen missen, aldus het Zwitserse technologie-onderzoeksinstituut. De architectuur wordt al toegepast in het Secure Swiss Finance Network (SSFN), een beveiligd Zwitsers bankennetwerk dat dagelijks transacties ter waarde van in totaal ruim tweehonderd miljard Zwitserse frank verwerkt. Vitale sectoren Volgens Hans-Dieter Hiep, technologie-beoordelaar bij NLnet en verantwoordelijk voor de beoordeling van het Scion-protocol, is de architectuur geschikt voor kritieke infrastructuur in sectoren zoals financiën, energie, gezondheidszorg, transport, defensie en onderwijs. Het biedt bescherming tegen problemen zoals route-hijacking en eventuele compromittering van certificaatautoriteiten en kan helpen de impact van ddos-aanvallen te beperken. Ook stelt Scion organisaties in staat controle te houden over de routes waar hun data langsgaan, inclusief het waarborgen dat gegevens binnen bepaalde juridische rechtsgebieden, zoals de EU, blijven. De nieuwe verbinding van CWI met het Scion-netwerk is volledig gescheiden van het bestaande BGP-gestuurde internet, waardoor het online kan blijven, zelfs wanneer de reguliere internetverbinding wordt verstoord. Volgens CWI en Nlnet is Scion niet bedoeld om het bestaande internet te vervangen, maar is de visie dat gefedereerde, beleidsgestuurde netwerken, die op Scion zijn gebaseerd, betere tools kunnen bieden voor digitale autonomie en soevereiniteit. Sciera Stichting Nlnet is een spin-off van het CWI en financiert momenteel meerdere open-source-Scion-projecten. Het huidige initiatief met CWI omvat ook de uitrol van Sciera, de Scion Education, Research and Academic Infrastructure die al honderdduizenden gebruikers wereldwijd verbindt. De verbinding van CWI is de eerste in Nederland die Scion publiekelijk in actie toont met een vrije en opensource-implementatie.

Retailbedrijven in Duitsland die met influencers werken, gebruiken gemiddeld 7 procent van hun reclamebudget voor dit doel. Dit betekent dat elk retailbedrijf gemiddeld 67.000 per jaar uitgeeft aan influencermarketing. Dat zijn de resultaten van een representatief onderzoek in opdracht van de digitale branchevereniging Bitkom, waarvoor 505 retailbedrijven met tien of meer medewerkers in Duitsland werden ondervraagd. Meer dan een derde van de retailers geeft tot € 10.000 per jaar uit aan influencermarketing (35 procent), terwijl vier op de tien retailers jaarlijks tot € 100.000 uitgeven (39 procent). Zes procent geeft minstens € 100.000 uit – en één op de honderd retailbedrijven investeert zelfs een miljoen euro of meer (1 procent). De reden voor het succes van influencermarketing lijkt vooral te liggen in het toegenomen bereik: bijna negen op de tien bedrijven die al met influencers hebben samengewerkt, zegt op deze manier nieuwe doelgroepen te bereiken (88 procent). Uit ander onderzoek bleek eerder, dat adverteerders het meeste waar voor hun geld krijgen bij de allerkleinste creators. Allereerst vraagt deze groep de laagste vergoeding per social posting en daarnaast ligt de interactieratio er het hoogst: 14,2 procent. De boodschappen van de kleinste creators komen het hardst aan bij hun publiek. Adverteerders gaven in Europa 118,9 miljard euro uit aan internetreclame, waarvan een kwart naar socialmedia ging.

Politieke partijen en organisaties kunnen niet meer adverteren met technologie van Google, Xandr en Meta. Op 10 oktober gaan nieuwe, Europese transparantieregels in. Nederlandse adtech-spelers zien kansen. Hierdoor staan politieke organisaties, veelal zonder dat nu te beseffen, binnenkort voor een groot probleem. Immers, de eerstvolgende Tweede Kamerverkiezingen vinden plaats op woensdag 29 oktober 2025. Partijen kunnen geen bereik meer kopen bij de grootste techplatformen en media om hun boodschappen te verspreiden. De digitale advertentiemarkt staat voor een ingrijpende verschuiving nu de grootste platforms zich terugtrekken uit politieke reclame. Per 10 oktober moeten namelijk alle politieke advertenties in de EU voorzien zijn van transparantielabels en mogen persoonsgegevens alleen met expliciete toestemming worden gebruikt voor targeting. Meta, Google en Xandr hebben aangekondigd helemaal te stoppen met politieke advertenties omdat zij de nieuwe regels ‘onwerkbaar’ achten. DPG Media werkt met technologie van Xandr, een Microsoft-bedrijf. Waar de uitgever met cookie- en trackingloze reclameposities werkt, kan het wel gewoon politieke boodschappen vertonen. De EU-verordening over transparantie en gerichte politieke reclame stelt strikte eisen aan het gebruik van persoonsgegevens. Targeting mag alleen nog plaatsvinden als individuen expliciet toestemming hebben gegeven voor het gebruik van hun data voor politieke doeleinden. Daarnaast moeten alle politieke advertenties duidelijk herkenbaar zijn als zodanig, met informatie over de afzender en gebruikte targetingtechnieken. “Wij zijn samen met DDMA aan de slag gegaan om de consequenties in kaart te brengen, vooral met het oog op de verkiezingen in oktober,” zegt Linda Worp van Opt Out Advertising. Het Nederlandse bedrijf ontwikkelt advertentie-oplossingen zonder gebruik van persoonsgegevens en ziet nu nieuwe mogelijkheden ontstaan. “Bij Google en Meta draait alles om consent voor dataverzameling, maar expliciete toestemming voor politieke targeting krijgen is praktisch onmogelijk,” aldus Worp. Google heeft daarom besloten alle politieke advertenties te weigeren, ongeacht of er consent is of niet. Bedrijven die geen persoonsgegevens verwerken kunnen wel blijven opereren onder de nieuwe regels. Opt Out Advertising, bijvoorbeeld, richt zich op video- en display-advertenties via contextuele targeting. Daarbij worden advertenties ingezet op basis van aanpalende inhoud in plaats van persoonlijke data. “Wij brengen een laag aan over de advertentie om aan de transparantievereisten te voldoen,” legt Worp uit. Politieke partijen kunnen hun publiek wel nog bereiken via domeinen van onder andere de Regionale Publieke Omroepen, NRC, Financieel Dagblad, DPG-partners, radio, televisie en digital outdoor. De wetgeving geldt niet alleen voor politieke partijen maar ook voor ‘politiek geladen advertenties’, wat de impact aanzienlijk vergroot. Alle mediaformaten vallen eronder, van sociale media-posts tot video en banneradvertenties. Uitgevers die voorheen leunden op Google en Meta voor politieke budgetten moeten nu alternatieven zoeken. “Iedereen die op Google en Xandr draait mist dus alle politieke budgetten,” stelt Worp. “Ultimo kun je dit niet negeren”. De timing is kritiek met de nabijste verkiezingen in oktober 2025 en de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2026. Een belangrijke vraag blijft hoe de nieuwe regels gehandhaafd worden. De verordening voorziet in boetes voor zowel adverteerders als uitgevers bij onjuist gebruik van persoonsgegevens, maar de praktische uitvoering is nog onduidelijk. Opt Out Advertising en branchevereniging DDMA zijn eind vorige week een informatiecampagne begonnen via LinkedIn en hun eigen platformen om mediabureaus en adverteerders te informeren over de wijzigingen. “We maken partijen nu bewust van wat er komt, want straks is het te laat om nog aan te passen”, aldus Worp. De verschuiving markeert een kantelpunt in de digitale advertentiemarkt, waarbij transparantie en privacy voorrang krijgen boven gerichte targeting op basis van persoonlijke data. Foto: Michael Fousert, Unsplash

Opnieuw is een ongevraagd bod uitgebracht op de Chrome browser van Google. Search.com, dat in juli werd overgenomen door ad.com, is het tweede bedrijf dat officieel een bod uitbrengt op Chrome. Het bod van 35 miljard dollar volgt op dat van Perplexity van 34,5 miljard dollar begin deze maand. Het bod van Search.com wordt gesteund door JP Morgan en verschillende private-equity partijen. Search.com en ad.com maken deel uit van de Public Good-familie, eigendom van Ad.com Interactive Media Inc. Search.com presenteert zichzelf niet als een traditionele zoekmachine, maar als een ‘digitale partner voor intelligente ontdekking, creatieve conversatie en slimme oplossingen’. Het combineert zoekfunctionaliteit met AI-chat, productiviteitshulpmiddelen, creatieve assistentie en meer. Het bedrijf achter Search.com heeft nog geen eigen browser. Melissa Anderson, president van Public Good, verklaarde: “Aangezien AI in ongekende snelheid vordert, is het essentieel dat de voordelen toegankelijk worden voor iedereen.” Zowel Perplexity als Search.com houden er rekening mee dat Google de browser van antimededingingsautoriteiten moet afgestoten, maar Google zal zich daartegen verzetten en de juridische procedures kunnen nog jaren duren. Chrome heeft een marktaandeel van 65 procent en is daarmee de populairste browser.

De Amerikaanse regering overweegt ernstig om aandelen te verwerven in Intel, zo meldt persbureau Bloomberg. Onderhandelingen hierover zijn al gaande, nadat het idee van een staatsbelang tijdens het overleg tussen president Trump en Intel-topman Lip-Bu Tan afgelopen maandag ter sprake kwam.  Een kapitaalinjectie via een staatsdeelneming in het aandelenkapitaal moet Intel de financiële armslag geven om de VS aan meer productiecapaciteit te helpen. De bouw van chipfabrieken, waaronder die in Ohio, heeft een extra stimulans hard nodig. Door kapitaalgebrek voelt Intel zich gedwongen een aantal bouwplannen in de ijskast te zetten dan wel te annuleren. Het ergert Trump ook dat Intel arbeidsplaatsen in de VS schrapt. Verder heeft Intel middelen nodig voor productontwikkeling, met name voor ai-chips. De regering in Washington is er veel aan gelegen om Intel weer tot een motor te maken achter het herstel van Amerika als industriële mogendheid.  Het Witte Huis noemt de berichtgeving over een eventuele participatie in Intel’s aandelenkapitaal ‘speculatief’. Maar in financiële kringen wordt hier serieus rekening mee gehouden. Details zijn echter nog niet definitief. De gesprekken bevinden zich nog in een vroeg stadium. Intel onthoudt zich van commentaar.Voor Lip-Bu Tan zijn het spannende weken. Afgelopen maandag riep Trump hem op het matje. Daarvoor had de Amerikaanse president al zijn ongenoegen geuit over de hulp die de ceo van Intel jarenlang gaf aan de Chinese chipindustrie. Behalve als investeerder gaf de van Chinese afkomst zijnde Tan meermalen advies aan bedrijven in het land dat Trump zowel economisch als militair als de grootste bedreiging ziet. Mocht de Staat een substantieel aandeel in Intel krijgen, dan kan Washington goed in de keuken kijken en transacties met China snel monitoren.

HIGH PERFORMERS – Hans Mulder en Hans van Bommel zijn het roerend eens: op de arbeidsmarkt denken we nog teveel in hokjes en functieprofielen. Als we eenmaal aan het werk zijn, nemen we de mores van het heersende systeem vaak moeiteloos over. Wie echt gelukkig wil zijn in zijn werk, moet vooral trouw blijven aan zichzelf. Mulder: Je kunt hr benaderen vanuit functiebeschrijvingen en dus in hokjes denken. Maar een high performance organisatie kijkt naar talenten en wat mensen écht kunnen. Van Bommel: De meeste mensen passen zich moeiteloos aan het systeem aan. Dat  zit diep in onze samenleving en ons brein verankerd. In een hokje gaan zitten en daaraan conformeren is vaak zoveel makkelijker dan eromheen te dansen. In deze rubriek wisselen it-ondernemer Hans van Bommel en it-mediator prof.dr. Hans Mulder van gedachten over de vraag: wat maakt in dit digitale tijdperk dat de ene organisatie het (veel) beter doet dan de andere? Wat zijn de unieke eigenschappen van deze ‘high performers’? En welke rol speelt it hierin?  Mulder: Je wordt opgeslokt door het systeem. Je wordt niet geselecteerd om tegen dat systeem in te gaan of het te veranderen. Ik moet dan meteen denken aan die uitspraak van George Bernard Shaw: ‘De redelijke mens past zich aan de wereld aan. Daarom komt alle vooruitgang van de onredelijke mens, die volhardt in zijn pogingen om de wereld aan zichzelf aan te passen.’ Wie onredelijk is, krijgt het moeilijk. Je roept weerstand op, maakt geen vrienden en mensen zeggen al snel: die zien we liever niet. Het is makkelijker om mensen aan te nemen die zich makkelijk laten vormen en hebben we selectieprocedures waarin iedereen in hokjes moet passen. Vervolgens zijn we verbaasd dat er ineens geen leiderschap te vinden is. Van Bommel: Het is een breed en complex vraagstuk, maar de enige manier om je weg te vinden op de arbeidsmarkt én werk plezierig te houden, is door nieuwsgierig te blijven naar hoe de wereld werkt en bij te dragen aan beweging. Op dit moment zou je kunnen zeggen dat we over-geconformeerd zijn: we staan stil en kijken vooral naar elkaar. Dat is ook conformisme. Wat wij stilstand noemen, is chaos. In beweging ontstaat er flow. Je leeft pas echt voluit als je met hart en hoofd kunt werken aan iets waar je van houdt, iets waarin je leert en groeit, en waarmee je een positieve bijdrage levert aan de wereld – Hans Mulder Mulder: Mensen kiezen er echt niet voor om bij een organisatie te gaan werken met het idee zich veertig jaar lang keurig aan te passen. Wat we wél vaak doen, is te weinig trouw blijven aan onszelf, aan wie we zijn als mens. Dr. Stephen Covey vatte het mooi samen: To live, to love, to learn, to leave a legacy. Je leeft pas echt voluit als je met hart en hoofd kunt werken aan iets waar je van houdt, iets waarin je leert en groeit, en waarmee je een positieve bijdrage levert aan de wereld. Dat kunnen we allemaal, als we werken vanuit flow als complete mens. Van Bommel: Als je op de werkvloer jezelf wilt blijven én wilt bijdragen aan flow, moet je strategisch omgaan met functies en certificaten. Die zijn nu eenmaal nodig binnen het systeem, dus doe eraan mee. Als je dat niet doet, val je erbuiten. Maar durf ook af en toe dwars door het systeem heen te breken met je eigen wijsheid, en geef die regelmatig voorrang. Zoek naar de essentie in het geweld van functies, titels, structuren en overleggen. Probeer te zien wat de organisatie écht nodig heeft: aan welke touwtjes moet je trekken, of waar moet je juist duwen om beweging te creëren? Mulder: Mensen die het echt niet eens zijn met het systeem, stappen er tegenwoordig vaak snel uit. Daardoor blijven in organisaties vooral de mensen over die dat niet durven of niet kunnen. Zij kiezen ervoor om loyaal te blijven aan de regels, en zo kan een cultuur ontstaan die slechts een uitkristallisering is van oude opvattingen. We zitten tegenwoordig ook zo vol in ons hoofd dat we nauwelijks nog ruimte hebben voor iets anders. Dat wordt ook niet van ons verwacht. We hebben simpelweg te veel op ons bord. We leven in een samenleving die ons overspoelt met prikkels en een eindeloze stroom aan taken – Hans van Bommel Van Bommel: Terwijl je in een High Performance-organisatie altijd overcapaciteit nodig hebt. Niet in aantal mensen maar in ruimte in je brein. Wil je iets bijzonders doen, dan heb je ruimte nodig. Maar we leven in een samenleving die ons overspoelt met prikkels en een eindeloze stroom aan taken. Het is juist een belangrijk talent om soms níets te doen en je te kunnen vervelen. Misschien zou dat wel standaard in een functieprofiel moeten staan: het vermogen om structureel overcapaciteit in je eigen systeem te creëren. Mulder: We zouden op de werkvloer meer moeten lummelen. Dat geeft ruimte voor creëren en ook overcapaciteit. Dat is heel verstandig want dan ga je ook dagdromen en dat is een hele actieve functie. Dan werk je aan het ‘zien’ van de toekomst. En dat wordt in organisaties gewaardeerd. Lummelen is het nieuwe dagdromen. Van Bommel: Met lummelen doe je niet zoveel. En toch: lummelaars veranderen de wereld! Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #4.

Google introduceert Gemma 3 270M, een nieuw compact AI-model met 270 miljoen parameters dat bedrijven kunnen fine-tunen voor specifieke taken. Het model belooft aanzienlijk lagere operationele kosten dan grotere alternatieven. Gemma 3 270M is het jongste lid van Google’s open source AI-modellenreeks. Met 270 miljoen parameters – waarvan 170 miljoen voor embedding en 100 miljoen […]

Telecombedrijf Colt Technology Services kampt sinds 12 augustus met een cyberincident dat belangrijke klantsystemen offline heeft gebracht. Het bedrijf werkt dag en nacht aan herstel van de getroffen infrastructuur. De verstoring treft vooral klanten die afhankelijk zijn van number hosting en porting activiteiten via het Voice API-platform. Ook zijn verschillende andere klantsystemen, waaronder Colt Online, […]