business

Niet alleen Amerikaanse en Chinese bedrijven schetsen de toekomst van ai, ook het Duits-Nederlandse Zander Labs drukt zijn stempel op de ontwikkelingen. En als de voortekenen niet bedriegen, is die afdruk aanzienlijk. Want de volgende fase in ai is neuro-adaptief, het terrein waarop het Delfts-Berlijnse bedrijf voorloper is. Het bedrijf met wortels in de Brandenburg TU werkt aan een naadloze verbinding tussen ai en het menselijke brein. Enorme vooruitgang is geboekt bij het begrijpen van hersensignalen. Het analyseren van data afkomstig van het menselijke brein duurde tot voor kort weken of zelfs maanden. Dit kan nu in milliseconden. Voor de deur staat ai die meedenkt. Door deze persoonlijke verbinding ontstaat een intuïtieve ai. De grenzen van ai worden hiermee verschoven waardoor nieuwe mogelijkheden ontstaan. Voordelen zijn haalbaar in allerlei sectoren, van de werkomgeving tot gaming en van luchtvaart en defensie tot de zorg. Prof. Thorsten Zander, oprichter en hoofdwetenschapper van het gelijknamige Zander Labs, ziet ai weldra direct samenwerken met ons denken. Tijdens de World Summit AI in Zaanstad/Amsterdam, waar Computable een gesprek met hem had, legt de Duitser uit dat er twintig jaar r&d voorafging aan de nieuwe technologie van passive brain-computer interfaces. Nauw daarmee verbonden is de neuro-adaptieve technologie. Nummer één Begin vorige maand klom Zander Labs naar de nummer-één-positie in de Deloitte Technology Fast 50, met een groeipercentage van 9.950 procent over de afgelopen vier jaar. Ceo Jonathan Zwaan schat het totale marktpotentieel op tachtig à vierhonderd miljard euro. En in tegenstelling tot andere techbedrijven wil Zander Labs in Europa blijven. Thorsten Zander tijdens de World Summit AI. Het bedrijf realiseert vooral grote vooruitgang bij de ontwikkeling van realtime-verbindingen tussen hersenen en computers, zodat digitale ervaringen natuurlijk en persoonlijk aanvoelen. Thorstens ambitie is ai-systemen te ontwikkelen die integreren met menselijke cognitie; het vermogen van de hersenen om informatie te begrijpen en te gebruiken. Al heel lang wordt gedroomd van technologie die direct aanvoelt wat er in ons hoofd gebeurt en zich daar op aanpast. Systemen die niet alleen reageren op ons gedrag maar ook op onze beleving maken de interactie tussen mens en computer intuïtiever en persoonlijker. Zander bouwt en test al systemen die onze gedachten, emoties en ook waarden in realtime begrijpen. Een voorbeeld is een ‘rij-systeem’ dat rekening houdt met stress, vermoeidheid, aandacht en werkdruk. De rij-assistent zet het geluidsvolume van het audiosysteem zachter, blokkeert binnenkomende telefoontjes of maakt de rijstijl minder inspannend. Een ander voorbeeld is een gadget dat zich aanpast aan de gebruiker. Zelfs bij een besturingssysteem als Microsoft Windows is op deze manier de gebruikservaring te verbeteren. Ook draagt het bij tot meer veiligheid. Denk aan risicovolle omgevingen zoals de luchtvaart, chirurgie of het verkeer. Daarnaast valt meer ‘mensachtige’ ai te ontwikkelen. Betere ai-systemen zijn mogelijk door deze te voeden met data afkomstig van de hersenen. Je kunt bij een auto-pilot zien wat het systeem over het hoofd zag. Een mens ziet soms dingen die de sensoren niet waarnemen. Een robot met ai werkt beter als deze van een mens kan leren. Het menselijk brein fungeert daarbij als inspiratiebron. Neuro-ai gebruikt inzichten uit de hersenwetenschappen om nieuwe algoritmen en modellen te ontwikkelen, terwijl ai op zijn beurt helpt om hersenactiviteit te simuleren en te analyseren. Geen sciencefiction Zander verwacht dat de directe communicatie tussen brein en machine binnenkort geen sciencefiction meer zal zijn. De vooruitgang gaat sneller dan Thorstens twintig jaar geleden aan het begin van zijn wetenschappelijke carrière had kunnen bevroeden. Zo zijn problemen met moeizame kalibratie eerder opgelost dan werd gedacht. Zander zet zoals gezegd in op passieve brain-computer interfaces. Anders dan traditionele brain-computer interfaces (bci’s) hoeft de gebruiker niets te doen om de systemen te controleren. Het is zelfs niet nodig om aan iets speciaals te denken. Passieve bci’s werken op de achtergrond aan de hand van hersenactiviteit zonder dat iemand zich ergens bewust van hoeft te zijn. Sensoren (vaak een elektro-encefalogram) geven iemands mentale of emotionele staat automatisch door. Dit gebeurt door toepassing van realtime-decodering van signalen die iemands cognitie weergeven. Zander werkt aan een snelle en correcte feedback-lus en legt zich daarbij toe op neuro-adaptieve technologie. Deze techniek gebruikt realtime-metingen van neurofysiologische activiteit binnen een gesloten regelkring om intelligente software-aanpassing mogelijk te maken. Tijdens de conferentie in Zaanstad demonstreerde Zander hoe gebruikers de bewegingen van een computercursor naar een aangewezen of zelfgekozen doelwit konden leiden zonder zich daarvan bewust te zijn. De cursor beweegt eerst in willekeurige richtingen. De reactie van de hersenen van de gebruiker verraadt of deze bewegingen kloppen. Na verloop van tijd kan het algoritme de gewenste bewegingsrichting afleiden. De cursor leert waar het doel is en gaat daar steeds sneller naar toe. Mentale staat Grote vooruitgang is geboekt bij de kalibratie, het proces dat bepaalt of gemeten waarden van iemands mentale staat juist zijn. Zander Labs ontwikkelde daartoe universele classificaties, die in elke context zijn te gebruiken, ongeacht de toegepaste sensoren. Grote hoeveelheden data zijn nodig om hiervoor generalisaties te maken. Deze zogeheten classifiers zijn te optimaliseren door data van heel veel mensen te gebruiken. De variabiliteit van het brein wordt daarmee ondervangen. Tot stand kwam een gepatenteerde plug & play-gegevens-verwerkingsmethode die continue hersenactiviteit interpreteert om realtime-inzicht te bieden in mentale toestanden. Een classifier staat voor de detectie van zo’n geestestoestand. Voorheen duurde het ongeveer een halfuur voordat de kalibratie gereed was, nu is kalibratie niet eens meer nodig. Zander heeft de eerste drie classifiers (bijvoorbeeld stress) klaar. Elke maand komt daar een nieuwe bij. Privacy De stap naar een echt product is niet groot meer. Om redenen van privacy komen deze classifiers niet in de cloud. Alle data worden in een chip verwerkt, een eigen ontwikkeling van Zander Labs. De gegevens komen niet naar buiten, zodat de bescherming van iemands persoonlijke levenssfeer is gewaarborgd.  De opslag van data duurt enkele seconden. Alleen de interpretaties komen uit het systeem op de chip. De gebruiker is daarbij volledig in controle en blijft baas over de eigen data. Het hele systeem is ready made en plug & play. Zander slaagde erin de problemen rond het opschalen op te lossen. De volgende uitdaging is de kostprijs te verlagen zodat deze technologie binnen het bereik van consumenten komt. Het trainen van gebruikers duurt tussen maximaal vijftien minuten. De training van machines vergt tien tot 45 minuten. Op langere termijn zijn applicaties te verwachten waarbij de machine hersenfilmpjes-data (EEG) online interpreteert. Eind volgend jaar valt al commercialisatie van het passieve brain-computer interface-platform te verwachten. Dat zal een eenvoudige versie zijn die een tot twee geestestoestanden herkent, zoals werkdruk en verrassing. Die versie is dan te gebruiken voor een human-computer interface of ai-leer-interactie. De hele softwarestack zal volgend jaar gereed zijn, inclusief de security. Op komst is mobiele draagbare hardware. Kern is de EEG die nauwelijks opvalt en modulair is. Naast het system-on-a-chip ontwikkelt Zander Labs ook een amplifier die achter het oor wordt gedragen en de signalen van de elektroden versterken. Deze amplifier krijgt een omvang van twee één-euromunten, een vergaande miniaturisatie. Na 2026 beginnen voor Zander Labs de vijf jaren van de waarheid. Is de basis van r&d en algoritmes gelegd, nu komt het aan op verdere ontwikkeling, schaalvergroting, bruikbaarheid, betrouwbaarheid, customization én marketing.

Meta heeft een kritieke kwetsbaarheid ontdekt in React Server Components. Het lek krijgt de maximale score van 10.0 en maakt ongeauthenticeerde remote code execution mogelijk. Het bedrijf vraagt gebruikers om onmiddellijk te updaten naar de gepatchte versies. Het gaat om CVE-2025-55182, een beveiligingslek dat aanvallers in staat stelt om willekeurige code uit te voeren op […]

Microsoft onderzoekt een probleem waardoor gebruikers geen Microsoft 365-desktopapps kunnen downloaden vanaf de Microsoft 365-homepage. De bug, die sinds 2 november gebruikers treft, heeft te maken met een fout in een recente service-update. Het bedrijf heeft de storing woensdag bevestigd in een incidentrapport met het nummer OP1192004. De fout beïnvloedt klanten die Microsoft 365-desktopapps willen […]

Moderne gebouwen draaien steeds vaker op digitale systemen die met elkaar communiceren. IT-professionals merken daardoor dat klimaatbeheer allang niet meer draait om het simpel regelen van temperatuur. Het is een datagedreven proces geworden waarin sensornetwerken, verbonden apparaten en slimme algoritmes bepalen hoe comfortabel en stabiel een omgeving blijft. De combinatie van IoT en AI verandert […]

Netflix zou een bod hebben uitgebracht op Warner Bros. Discovery (inclusief HBO Max) al zijn kabelaar Comcast en Paramount Skydance ook nog in de race. Al in oktober heeft Warner laten weten dat het een koper zoekt. Voor Netflix zou de overname vooral handig zijn om in het bezit te komen van iconische titels, maar juist dit maakt een fusie moeilijk. Volgens ingewijden ziet het Amerikaanse ministerie van Justitie vooral heel veel bezwaren. De bezorgdheid is dat een fusie van Netflix en HBO Max – beide toonaangevende streamingdiensten – een te dominante speler zou worden in de streamingmarkt. Critici waarschuwen dat dit de concurrentie ernstig kan aantasten, omdat de gecombineerde dienst zó groot zou worden dat het aanbod van content en keuzemogelijkheden voor consumenten beperkt dreigt te worden. Eerder verwierp de raad van Warner al een bod van Paramount van bijna 24 dollar per aandeel (in totaal 60 miljard dollar). Als de overname doorgaat, zou dat voor Warner Bros. betekenen dat de studio- en streamingtak (waaronder o.a. HBO Max) en de kabel-/netwerkactiviteiten worden gesplitst — iets wat het bedrijf al eerder als plan had aangekondigd.

In het Arlande Management Development Programma leidt Arlande jonge talenten op tot volwaardige consultants. Om meer te weten te komen over het traject gingen we in gesprek met Anne-Maaike Pluijter, verandermanager bij Arlande en kartrekker van het ontwikkelprogramma.

Het Zwitserse Proton breidt haar productiviteitssuite verder uit. Naast een e-maildienst, een kalender, VPN, wachtwoordmanager en drive verschijnt er nu Proton Sheets. Het is een alternatief voor Microsoft Excel en Google Sheets, een steeds belangrijker voordeel nu landen soevereiniteit steeds serieuzer nemen. Bedrijven gebruiken spreadsheets voor alles van budgetplanning tot voorraadbeheer en het organiseren van […]

Nvidia publiceert nieuwe benchmarkresultaten waaruit blijkt dat zijn nieuwste AI-serverplatform, de GB200 NVL72, de prestaties van moderne mixture-of-expertsmodellen (MoE) aanzienlijk verbetert. Volgens het bedrijf draaien recente modellen, waaronder Moonshot AI’s Kimi K2 Thinking en modellen van DeepSeek, tot tien keer sneller dan op de vorige generatie systemen. Mixture-of-expertsmodellen zijn gebaseerd op het idee dat niet […]

IBM-CEO Arvind Krishna ziet de huidige AI-golf niet als een bubbel. In de podcast Decoder van The Verge stelt hij dat generatieve AI en grote taalmodellen een structurele technologische verschuiving vormen, vooral binnen het bedrijfsleven. Volgens Krishna groeit AI niet op speculatie, maar op daadwerkelijke waardecreatie. Terwijl de technologie volgens hem duurzaam is, ziet hij […]

Nederlandse financieel bestuurders lijken een economische wetmatigheid los te laten: die tussen omzetgroei en personeelsuitbreiding. Uit de laatste CFO Survey van Deloitte blijkt dat het bedrijfsleven massaal inzet op een strategie van ‘meer met minder’.

Snowflake en Anthropic kondigen een meerjarige samenwerking ter waarde van 200 miljoen dollar (171 miljoen euro) aan. De deal maakt Claude-modellen beschikbaar voor meer dan 12.600 Snowflake-klanten wereldwijd. Claude gaat ook de kern vormen van Snowflake Intelligence, de enterprise intelligence agent van het dataplatform. De twee bedrijven werkten al eerder samen, waarbij duizenden Snowflake-klanten maandelijks […]

Atlassian heeft een nieuwe connector aangekondigd die ChatGPT-gebruikers toegang geeft tot Jira- en Confluence-data via het Model Context Protocol. De Rovo MCP Connector maakt het mogelijk om taken samen te vatten, issues aan te maken en workflows te automatiseren, rechtstreeks vanuit ChatGPT. De connector vormt de nieuwste toevoeging aan het MCP-ecosysteem van Atlassian, dat eerder […]

Event | AWS re:Invent 2025 Tijdens re:Invent in Las Vegas presenteerde AWS-ceo Matt Garman een nieuwe klasse van ai-agents die volgens het bedrijf een structurele sprong voorwaarts betekenen in agentic ai: frontier agents. ‘Ze zijn het pad naar het realiseren van de waarde van ai in jouw business.”Frontier agents verschillen fundamenteel van de klassieke tooling die vandaag ontwikkelaars ondersteunt. Waar bestaande agents vaak taakgericht werken en voortdurend menselijke sturing nodig hebben, zijn frontier agents ontworpen om zich als volwaardige teamleden te gedragen. Ze opereren autonoom, kunnen taken parallel uitvoeren en blijven uren tot dagen actief zonder dat gebruikers ze voortdurend moeten bijsturen.Die combinatie maakt ze volgens AWS geschikter voor complexe, doorlopende werkstromen binnen softwareontwikkeling, beveiliging en operations. ‘De visie voor deze frontier-agenten is om te fungeren als een force multiplier voor elk afzonderlijk team’, zo stelde AWS-ceo Matt Garman tijdens zijn keynote. De eerste frontier agent, Kiro, richt zich op softwareontwikkeling. Het systeem houdt langdurig context vast over repositories, backlog en teamafspraken en leert uit feedback. Daardoor kan Kiro zelfstandig bugs triëren, code verbeteren of wijzigingen doorvoeren over meerdere repositories. Ontwikkelaars bepalen het doel, maar hoeven niet langer elk detail te coördineren. Security & DevOps Daarnaast introduceerde AWS de Security Agent, een virtuele security-engineer die beveiliging systematisch integreert in het ontwikkelproces. De agent beoordeelt ontwerpen, scant pull requests tegen organisatie-specifieke regels en voert on-demand pentests uit. Het verschil met klassieke scanners ligt vooral in de contextgevoeligheid: de agent interpreteert applicatielogica en levert gevalideerde bevindingen aan met concrete remediatievoorstellen.De derde frontier agent, AWS DevOps Agent, ondersteunt operations-teams. Het systeem analyseert logs, metrics, dependencies en deploy-data om incidenten sneller te ontleden. Door kennis op te bouwen over de volledige stack identificeert het in veel gevallen autonoom de onderliggende oorzaak en formuleert het aanbevelingen om structurele betrouwbaarheid te verbeteren. Toekomstbeeld Met deze drie frontier agents schetst AWS een toekomstbeeld waarin ai niet langer enkel taken automatiseert, maar volledige werkstromen overneemt en teams begeleidt naar een stabieler, veiliger en sneller softwareontwikkelingsproces. ‘We denken dat we nog maar aan het begin staan van Frontier Agents’, zegt hij. ‘Frontier agents zijn het pad naar het realiseren van de waarde van ai in jouw business.’

Ondanks de voordelen van AI-tools, worstelen medewerkers met vertrouwen, training en gebrek aan duidelijke richtlijnen op de werkvloer.