business

Meta Platforms heeft in het derde kwartaal een eenmalige belasting­last geboekt van bijna 16 miljard dollar, wat het resultaat aanzienlijk heeft gedrukt. De aandelen van Meta reageerden scherp: de koers daalde ongeveer 8 procent na sluiting van de beurs. De winst daalde in het derde kwartaal met 83 procent naar 2,7 miljard dollar. In de eerste drie maanden van dit jaar boekte Meta nog een winst van 16,6 miljard dollar en in het tweede kwartaal was dit 18,3 miljard dollar. Meta heeft in afgelopen kwartaal de omzet wel harder zien stijgen dan voorzien, om die reden sprak Mark Zuckerberg, oprichter en CEO van Meta, van een sterk kwartaal. De omzet van Meta steeg op jaarbasis met 26 procent naar 51,2 miljard dollar. Een kwartaal eerder steeg de omzet met 22 procent. Voor het lopende vierde kwartaal rekent Meta op een omzet van 56 tot 59 miljard dollar. Een belangrijk aandachtspunt is de kapitaalinvestering (capex). Meta verwacht dat het in 2025 tussen de 116 en 118 miljard dollar zal investeren. Deze hoge uitgaven weerspiegelen de ambitie om Meta te positioneren als leider in de AI-ruimte. Analisten van onder andere Bank of America, JPMorgan Chase & Co. en CFRA benadrukken dat Meta zich goed kan vergelijken met concurrenten zoals Alphabet Inc. op het gebied van advertentiegroei door AI-verbeteringen, maar waarschuwen dat een teleurstellende vooruitblik op de capex het sentiment snel kan keren. Meta schrapt in ieder geval circa 600 banen in haar AI-divisie om de organisatie te vereenvoudigen en versneld beslissingen te kunnen nemen. De ontslagen treffen teams binnen de AI-onderzoekseenheid FAIR, maar TBD Lab, een nieuw opgericht onderdeel binnen de Superintelligence Labs, blijft buiten schot. In een interne memo schreef Meta’s Chief AI-officer Alexandr Wang: ‘Door de omvang van ons team te verkleinen, zijn er minder gesprekken nodig om een besluit te nemen, en draagt iedere persoon meer verantwoordelijkheid en impact.’ Medewerkers die getroffen zijn, wordt geadviseerd te solliciteren naar andere functies binnen Meta, en het bedrijf verwacht dat velen opnieuw geplaatst kunnen worden. Deze reorganisatie komt te midden van Meta’s grote investeringen in AI-technologie—waaronder een investering in Scale AI en de snelle uitbreiding van haar AI-activiteiten—en weerspiegelt een koerswijziging richting meer gefocuste, efficiënte structuren. Foto Julio Lopez

Alphabet overtrof in het derde kwartaal de verwachtingen van de markt dankzij sterke vraag naar advertenties en cloud-diensten. De totale omzet bedroeg 102,35 miljard dollar, tegenover een gemiddelde schatting van ongeveer 99,89 miljard dollar. De nettowinst steeg flink van 25 miljard naar bijna 35 miljard dollar.  De cloud-tak, Google Cloud, blijft een van de snelst groeiende onderdelen, met een omzet van 15,16 miljard dollar, wat beter uitviel dan de geschatte 14,72 miljard dollar. Deze groei is mede te danken aan stijgende vraag van bedrijven naar AI-krachtige infrastructuur en data-analyse­diensten (pdf). Hoewel de advertentie­tak – die het grootste deel van de omzet uitmaakt – te maken heeft met toenemende concurrentie, profiteert Alphabet van verschuivingen in advertentie­budgetten. Tegelijkertijd staat het bedrijf voor uitdagingen: de lancering van Atlas, een door AI-aangedreven browser van rivalen zoals Microsoft Corporation en OpenAI, vormt een belangrijke bedreiging voor Googles kernplatforms. Alphabet verhoogde zijn kapitaalinvesteringsprognose voor het jaar tot tussen 91 miljard en 93 miljard dollar, vergeleken met ramingen van 80 miljard.

Nederlandse ontwikkelaars en hun aanpak Artificiële intelligence (ai)-agents kunnen worden toegewezen aan taken, die processen automatiseren en gegevens analyseren om output te genereren. De ai-agent moet strak worden aangestuurd en informatie ophalen die strikt nodig is voor het uitvoeren van de taak. Dat vergt inzicht in data-engineering, machine learning, pri‌vacy, compliance, design en gebruikersgemak want ‘bijna goed’ is vaak toch helemaal fout. Daarin maken Nederlandse ontwikkelaars reuzenstappen. ‘Dit wordt mainstream. Elke website heeft straks een ai-agent.’ Volgens onderzoeksbureau McKinsey kunnen ai-agents 60 tot 70 procent van de activiteiten automatiseren die momenteel de tijd van werknemers in beslag nemen. Op voorwaarde natuurlijk dat de ai-agents hun hallucinaties in toom houden. Sterke verhalen over blunderende chatbots doen het goed op feestjes. Onlangs opgetekend: GPT-5 van Open AI is creatief met ‘feiten’ en beweert dat Nelson Mandela in 1997 korte tijd ceo was van McDonald’s Zuid-Afrika. Ook over de negende symfonie van Ludwig van Beethoven heeft GPT-5 bijzondere ‘weetjes’ te melden. Beethovens meesterwerk zou in 1824 zijn uitgebracht op Blu-ray omdat de componist experimenteerde met hoge-resolutie-audioformaten. Het zijn onschuldige uitglijders, waar we om moeten gniffelen. Maar wat als it-dienstverleners hun ai-agents loslaten op het serieuzere werk: met klanten communiceren, commerciële gegevens verzamelen, campagnes bedenken, offertes opstellen of aanbestedingen controleren op juridische risico’s? Een uitglijder gaat ondernemers geld en klanten kosten. Nederlandse softwareontwikkelaars vertellen hoe ze aan de veilige kant blijven. Similarity threshold Het in Alphen a/d Rijn gevestigde Savvy.codes bouwt ai-agents voor overheden en grotere commerciële bedrijven. Die wil je niet per ongeluk op een smakeloze grap trakteren. Eigenaar Jerom Kok realiseert zich hoe breekbaar de relatie met klanten is en hoe snel die op de klippen loopt. Kok geeft zijn ai-agents daarom doelstellingen en rollen mee en bouwt begrenzingen in om hallucinaties te voorkomen. Dat gaat verder dan een schone prompt. Kok: ‘We voeren informatie in over hoe de ai-agent zich moet gedragen tegenover klanten en hoe die moet interacteren. Ook koppelen we een zogenaamde RAG aan een klantvraag. Retrieval-Augmented Generation is een ai-techniek die de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van grote taalmodellen, – llm’s -, verbetert door ze toegang te geven tot een goedgekeurde kennisbank. De ai-agent kijkt dan welke info past bij de gegeven taak. Daarbij is ook de similarity threshold relevant. Die bepaalt of een document of kennisfragment wél of niet wordt meegenomen in de context. Alleen bronnen die boven de ingestelde drempel scoren, worden gebruikt. Hoe hoger de drempel, hoe minder bronnen worden meegenomen en hoe kleiner de kans op irrelevante of foutieve informatie.’ Kok en zijn collega’s willen sturen zoals het bij de taak past. Soms moet de ai-agent zich strikt houden aan de opdracht en soms mag hij (zij?) creatief zijn en helemaal los gaan. Kok: ‘We geven ‘temperaturen’ aan een taak. Een hoge temperatuur maakt de output creatiever en minder voorspelbaar, bijvoorbeeld voor een LinkedIn-post. Een lage temperatuur zorgt juist voor voorspelbaarheid en nauwkeurigheid, handig voor een offerte. Met de aansturing hebben we echt stappen gemaakt. Dit wordt mainstream. Elke website heeft straks een ai-agent.’ Ruwe diamanten Bij ai-agents denken we al snel aan Big Tech en bekende namen als Claude, Grok, Copilot en GPT-5. Dat ook in Nederland volop wordt ontwikkeld, bewijzen Savvy.codes, VionA, Bonsai Software, Watermelon.ai en andere jonge it-bedrijven. Zij helpen klanten met hun eigen ai-agents. Neem het in Rotterdam gevestigde Bonsai, opgericht in 2023 door Yeslin Beljaars en Mees Konijnendijk. Bonsai werkt voor onder andere Toyota, Heijmans, Port of Rotterdam en Actief Zorg. Beljaars noemt de toonaangevende llm’s ‘ruwe diamanten’. Ze moeten veilig worden ingeregeld en dat kan alleen als ze vanuit bedrijfskundig perspectief worden gevoed met de juiste data en tools, en alleen toegang krijgen tot de systemen die strikt noodzakelijk zijn voor hun taak. Beljaars: ‘Om een adequate ai-agent te kunnen maken, moet je goed ingevoerd zijn in data-engineering en machine learning, privacy en compliance, softwaredesign en gebruikersgemak. Alle componenten moet je beheersen. Klopt, iedereen doet het, maar weinig bedrijven kunnen het echt. Op verschillende levels moet je drempels inbouwen, qua ethiek, privacy, cybersecurity en autorisatie, want gebruikers mogen nooit toegang krijgen tot data waartoe ze niet geautoriseerd zijn.’ “Een zorgverlener klopte bij ons aan. Het bedrijf met zesduizend medewerkers had honderd planners in dienst om alle werkroosters te maken. Met een ai-agent kunnen zij straks naar tien of twintig” – Mees Konijnendijk (Bonzai) Dat ai-agents niet meer weggaan, is voor Beljaars en Konijnendijk wel duidelijk. Voor iedereen die werkt met een computer, kunnen taken geautomatiseerd worden. Konijnendijk: ‘Je kunt het zo gek niet bedenken of de ai-agent kan het: code schrijven, financiële voorspellingen maken, ontwerpen, 3d-modellen maken, offertes schrijven, zoeken, rapporteren en inplannen. Onze klanten beginnen dat te begrijpen. Een zorgverlener klopte bij ons aan. Het bedrijf met zesduizend medewerkers had honderd planners in dienst om alle werkroosters te maken. Met een ai-agent kunnen zij straks naar tien of twintig.’ Ongestructureerde data ‘Een ai-agent bouwen was nog nooit zo makkelijk’, meldt Watermelon.ai op zijn website. ‘Automatiseer tot 96 procent van je supportvragen.’ Interessant! Hoe pak je dat aan? Watermelon.ai gaf geen gehoor aan die vraag van Computable. Het Rotterdamse VionA, opgericht in 2021 (om administratieve processen te automatiseren), deed dat wel. Oprichter Sam van der Wagen onderkent dat veel partijen inmiddels prima in staat zijn om een ai-agent te bouwen. Waar het volgens hem vaak aan ontbreekt is ethisch besef. Klanten tevreden houden vraagt om de juiste kaders en de juiste aansturing. Voor uitzendbureaus, verzekeraars, woningcorporaties en industriële bedrijven probeert VionA geld te besparen. Soms is dat op eieren lopen. Van der Wagen: ‘We willen niet dat de ai-agent zelf initiatief neemt. Het lijkt misschien een goed idee om eens uit te zoeken wat de directeur verdient, en de ai-agent heeft dat snel gevonden, maar het leidt tot problemen. Aan de voorkant moeten we dus al sturen, de juiste parameters invoeren. En achteraf moeten we controle houden met humans in the loop. We hebben bijvoorbeeld een functionaliteit ingebouwd zodat de ai-agent zelf een score geeft aan hoe zeker hij is van zijn zaak. Daar sturen we op. Toch kun je zelden helemaal zijn gedachtepad achterhalen. Laatste had onze ai-agent een verkeerd adres opgezocht. We kwamen erachter dat het adres daar net om de hoek was. Bijna goed en toch helemaal fout.’ VionA werkte in de eerste jaren vooral met robotic process automation (rpa, met name een scraping-techniek). Van der Wagen zag dat robots ‘niet dat zelflerende van een ai-agent hebben’. Een factuur uit elkaar halen kostte al veel tijd en het invoeren van de opdracht moest steeds herhaald worden. Van der Wagen: ‘De uitkomst van rpa is altijd voorspelbaar. Wat een ai-agent veel beter kan is ongestructureerde data structureren en bruikbaar maken. Steeds opnieuw en steeds beter, want zo’n agent leert van elke interactie. Voor hr-medewerkers blijft er bijvoorbeeld meer tijd over om gesprekken te voeren met mensen.’ “Het resultaat mag er zijn. De ai-agent beantwoordt maandelijks zo’n 12.000 vragen” – Jeroen Kok (Savvy.codes) Zero emissie De mens op de werkvloer kan door ai-agents flink ontlast worden, stelt Jerom Kok van Savvy.codes. Kok verwijst naar de agent die hij bouwde voor het beantwoorden van vragen over zero-emissiezones. Daarover is veel onduidelijkheid. Waarom zijn er zero-emissiezones? Waar zijn ze al? Waar komen ze? Wat is het verschil tussen een milieuzone en een zero-emissiezone? Voor welke voertuigen geldt de zero-emissiezone? Hoe zit het met de overgangsregels voor bestaande bestelauto’s? Hoe zit het met boetes, vrijstellingen en ontheffingen? Kok: ‘Voor opdrachtgever Opwegnaarzes.nl van de Rijksoverheid hebben we een kentekencheck gebouwd. Op basis van het kenteken van een auto geeft de ai-agent terug welke regelgeving geldt voor de eigenaar. We hebben dit gerealiseerd door middel van een technische koppeling met open data van het RDW en een lokale dataset met uitzonderingen – dat zijn er nogal wat. De check moest alleenstaand en geïntegreerd op andere sites te gebruiken zijn. Dat hebben we opgelost door er een zogeheten PEWC, een Progressive Embedable Web Component, van te maken. Het resultaat mag er zijn. Dit artikel staat ook in Computable Magazine 2025 #6.

Het wemelt van de chipexpertise in Nederland. Om start-ups en kleinere bedrijven een betere kans van slagen te geven, tracht het ChipNL Competence Centre ze toegang te verschaffen tot deze kennis. Met toegang tot Europese pilot-lines en het EU Chips Design Platform moet de gehele chipsector door samenwerking vooruit geholpen worden. Partners zijn Brainport Development, […]

Met Zscaler Digital Experience houden IT-teams in de gaten of eindgebruikers de gewenste snelheid en connectiviteit ervaren. Dit platform krijgt vandaag drie nieuwe mogelijkheden, elk gericht op het einddoel om problemen simpelweg sneller op te lossen. Dat geldt zowel voor de korte als de lange termijn. De term die Zscaler bezigt om haar doel scherp […]

De fabrikant van chocoladekoekjes Oreo, het concern Mondelez, zegt tussen de dertig en vijftig procent aan productiekosten in marketing te besparen door GenAI. Het gaat om besparingen bij de productie van reclamefilmpjes voor social media, marktplaatsen als Amazon en volgend jaar ook voor tv-commercials. De besparingen lopen makkelijk op tot tientallen miljoenen euro’s, al wil het bedrijf dat niet kwantificeren aan persbureau Reuters. Samen met Publicis en Accenture heeft Mondelez een AI-contentgenerator gebouwd. Deze kostte veertig miljoen dollar om te bouwen en kan dertig tot vijftig procent van de productiekosten in marketingmedia besparen. Zoals er nu naar wordt gekeken worden er geen mensen gegenereerd met AI. Alle andere vormen van productie en bewerking zijn prima. Publicis’ leverancier is waarschijnlijk Google. Dat verklaart dat de AI-video’s niet langer dan acht seconden kunnen zijn. Dat is namelijk de limiet aan Googles videobakker Veo 3. De tool maakt al korte video’s voor Milka in Duitsland en zal binnenkort ook volledige tv-spots genereren, mogelijk ter voorbereiding op de Super Bowl van 2027. Deze ontwikkeling zal in de reclamewereld niet enthousiast worden begroet. Creatieve- en reclamebureaus verdienen juist hun geld met het maken van mediaproducties voor een waaier aan mediakanalen. Een aanzienlijk deel hiervan kan worden overgenomen door de AI-contentgenerator die Mondeleze nu in huis heeft. Foto: Yulia Matvienko / Unsplash

De storing bij Amazon Web Services (AWS) vorige week toonde hoe kwetsbaar cloud-infrastructuren zijn wanneer criminelen cruciale diensten treffen.  Terwijl organisaties hinder ondervonden, meldde Snowflake dat ruim 300 klant-workloads zonder onderbreking bleven draaien. Dit, dankzij het gebruik van zijn Snowgrid-technologie. Volgens Snowflake konden deze workloads automatisch overschakelen naar alternatieve regio’s of clouds, waardoor bedrijfsprocessen grotendeels […]

Pure Storage en Cisco komen met een nieuwe FlashStack Cisco Validated Design voor AI-implementaties. De oplossing moet organisaties helpen om van AI-pilots naar volledige productieomgevingen te gaan. FlashBlade//S voor data en Cisco UCS C845a voor compute vormen de basis. Veel organisaties focussen bij AI vooral op GPU’s en rekenkracht. Dat is een misvatting, stelt Maciej […]

Deze nieuwe richtlijn helpt organisaties om agile softwareontwikkeling meetbaar en beheersbaar te maken.

Accountants- en advieskantoor EY heeft in een uitdagende markt een sterk jaar achter de rug in Nederland. De omzet steeg met 5,9% naar ruim €1,1 miljard, met EY-Parthenon als de grote uitblinker in groei.

JetBrains introduceert Developer Productivity AI Arena (DPAI Arena), het eerste open benchmarkplatform dat de effectiviteit van AI coding agents meet. Het platform wordt gedoneerd aan de Linux Foundation en moet transparantie en standaardisatie brengen in de evaluatie van AI-tools voor softwareontwikkeling. JetBrains heeft 25 jaar ervaring met ontwikkeltools voor miljoenen developers. Die kennis wordt nu […]

Met de verkiezingen in aantocht draaien de debatten opnieuw om migratie, woningbouw en bestaanszekerheid. Belangrijke thema’s, maar intussen voltrekt zich buiten Den Haag een stille revolutie die onze economie en arbeidsmarkt fundamenteel zal veranderen. De vraag is niet of Nederland door artificiële intelligence (ai) wordt geraakt, maar of we klaar zijn om richting te geven aan deze nieuwe werkelijkheid. Kunstmatige intelligentie is niet zomaar een technologische innovatie, maar de grootste omwenteling sinds de komst van het internet. Haar invloed reikt tot in elke sector, van zorg en onderwijs tot industrie en overheid. Studenten vragen zich af of hun diploma straks nog relevant is. Bedrijven zoeken naar manieren om de snelheid van verandering bij te benen. En in Den Haag lijkt de blik vooral gericht op de risico’s, terwijl de werkelijke kracht van ai juist schuilt in de kansen die ze biedt. Elke industriële revolutie heeft werk veranderd, niet vernietigd, maar getransformeerd. Dat zal ook nu het geval zijn. De vraag is dus niet of ai onze samenleving beïnvloedt, maar of Nederland bereid is die verandering te sturen in plaats van te ondergaan. Een wankelende koppositie Nederland beschouwt zichzelf graag als digitale voorloper. We beschikken over een hoogopgeleide beroepsbevolking en een van de beste digitale infrastructuren ter wereld. Maar die voorsprong is niet vanzelfsprekend en brokkelt zelfs af. Terwijl landen om ons heen, zoals België, miljarden investeren in datacenters, kennisontwikkeling en strategische technologie, loopt Nederland vast in discussies over stikstof, vergunningen en stroomcapaciteit. Waar anderen doelgericht bouwen aan hun digitale toekomst, hopen wij dat de markt het vanzelf oplost. Dat is een riskante aanname. Elk jaar dat we aarzelen, verliezen we niet alleen technologische voorsprong, maar ook banen, innovatiekracht en belastinginkomsten. Dat zijn de pijlers van onze welvaart. Nederland dreigt zijn positie als digitaal knooppunt van Europa te verliezen Wat vaak wordt onderschat, is dat kunstmatige intelligentie niet alleen de economie verandert, maar ook de digitale basis waarop zij draait. Vandaag is circa 80 procent van het internetverkeer nog mensgestuurd, voortkomend uit menselijke interactie. Binnen enkele jaren zal 80 procent afkomstig zijn van ai-systemen die autonoom met elkaar communiceren, het zogenoemde agent-to-agent traffic. Deze verschuiving jaagt de vraag naar data, rekenkracht en energie explosief aan. Zonder gerichte investeringen in duurzame datacenters en slimme, schaalbare infrastructuur dreigt Nederland zijn positie als digitaal knooppunt van Europa te verliezen. Samenwerking als randvoorwaarde De recente investering van tweehonderd miljoen euro in een ai-hub in Groningen toont wat mogelijk is wanneer overheid, kennisinstellingen en bedrijfsleven de krachten bundelen. Maar dit is pas het begin. Nederland heeft een nationale ai-strategie nodig waarin kunstmatige intelligentie niet wordt gezien als technologisch experiment, maar als economische en strategische noodzaak. Als we niet willen toekijken hoe andere Europese landen het tempo en de richting bepalen, moeten we nu handelen met visie, durf en een gezamenlijke langetermijnagenda die Nederland opnieuw in de voorhoede brengt. Visie vereist Ai verandert niet alleen hoe we werken, leren en produceren, maar ook de manier waarop we als samenleving vooruitgaan. Ik zie het dagelijks: de snelheid waarmee technologie zich ontwikkelt, is indrukwekkend, maar wat werkelijk telt, is of wij de richting durven te bepalen. Nederland beschikt over talent, kennis en een digitale infrastructuur van wereldklasse. Wat ons nu nog ontbreekt, is de gezamenlijke wil om die kracht te verzilveren. Jeroen van Hamersveld is managing director van NTT Data Nederland.

Opiniemaker en voorvechter van digitale soevereiniteit Bert Hubert roept op om vandaag te stemmen op kandidaat-Kamerleden die nadenken over de verstandige inzet van digitalisering en hun invloed kunnen laten gelden in het parlement. Dat zijn er in zijn ogen niet zoveel en daarom heeft hij de website Nerdvote.nl opgezet om hen beter voor het voetlicht te brengen.  Het doel van deze site is, stelt Bert Hubert, om ieder kandidaat-Kamerlid te steunen dat wil en kan bijdragen aan: – It die niet 100 procent afhankelijk is van Amerikaanse Big Tech, ‘zodat we onze paspoorten/persoonsgegevens niet door Amerikanen te hoeven laten managen’; – Het behoud van onze privacy, zodat we vrij kunnen communiceren; – Onze cybersecurity, zodat onze medische uitslagen niet verhandeld worden. Dun gezaaid Hubert benadrukt dat de website geen ‘TechVote’, is. ‘We steunen niet de grootste fans van ai en internet. We zoeken mensen die nadenken over wat verstandig is, en die hun invloed ook kunnen doen gelden in het parlement.  We hoeven geen techbro’s of vertegenwoordigers danwel fans van Big Tech te steunen. Die hebben echt al veel te veel invloed op het overheidsbeleid.’ Steun is volgens hem noodzakelijk omdat geschikte kandidaat-Kamerleden van alle partijen heel dun zijn gezaaid, terwijl vrijwel al het talent uit de Kamercommissie Digitale Zaken vertrekt of vaak op een onverkiesbare plek staat.   Onder de kandidaat-Kamerleden die Hubert in zijn overzicht heeft opgenomen, staan onder anderen de recent door Computable geïnterviewde Barbara Kathmann (Groenlinks-PvdA) en Queeny Rajkowski (VVD). Lees ook: Wat zeggen verkiezingsprogramma’s over ict?

Het draaien van een eigen VPN en een next-gen firewall kan het risico op een succesvolle ransomware-aanval met wel zeven keer vergroten.