Stichting Onderzoek Marktinformatie (SOMI) kondigt haar eerste rechtszaak aan tegen X (Twitter) wegens wat het noemt ‘grove schendingen van grondrechten inzake gegevensbescherming en consumentenbescherming’. De stichting kondigde eerder acties aan tegen TikTok en Facebook.
Ondanks de Europese wetgeving op het gebied van gegevensbescherming en consumentenbescherming schendt X al jaren welbewust de rechten van haar miljoenen gebruikers, stelt SOMI. Vanuit verschillende Europese instanties zijn al diverse handhavingsacties gestart; zo zijn er klachten ingediend door betrokkenen en boetes opgelegd door verschillende Europese privacytoezichthouders. De Europese Commissie is in december 2023 een formele inbreukprocedure gestart tegen X. Er zijn vermoedens dat X zich niet aan de DSA houdt.
SOMI beroept zich namens X-gebruikers op de schending van diverse verplichtingen op grond van de AVG, de DSA en de Nederlandse implementatie van de Richtlijn Oneerlijke Handelspraktijken. Dat maakt deze zaak wel ingewikkeld.
Zo wijst SOMI erop dat sinds januari 2022 er bij X minstens vier datalekken zijn geweest, waarbij de persoonlijke gegevens van X-gebruikers herhaaldelijk op het dark web zijn beland. Ondanks de ernstige inbreuken heeft X volgens de stichting nagelaten passende beveiligingsmaatregelen te treffen om de gegevens te beschermen. Bovendien heeft X in strijd met de AVG, zowel de autoriteiten als de getroffen X-gebruikers niet (tijdig) op de hoogte gebracht van de datalekken.
Ook schiet X tekort in haar verplichting om intolerante inhoud te weren. Dit is volgens de stichting geen verrassing, ‘aangezien het algemeen bekend is dat sociale media zoals X voor het grootste deel hun inkomsten genereren uit advertenties en er dus financieel het meeste baat bij hebben om de aandacht van hun gebruikers en bezoekers zo lang mogelijk vast te houden.’
De beslissing van X om haar moderatieteam aanzienlijk te verkleinen heeft een omgeving gecreëerd waarin haatdragende, intolerante en andere schadelijke, kwetsende inhoud zich gemakkelijker kan verspreiden. Tegelijkertijd blijft X informatie achterhouden over de manier waarop het dergelijke hate speech op het platform daadwerkelijk bestrijdt en welke resultaten daarmee geboekt worden.
X maakt het met haar advertentiedienst verder mogelijk om gericht te adverteren op basis van gevoelige persoonsgegevens, zoals politieke opvattingen of religieuze overtuigingen van X-gebruikers. Deze zogenaamde ‘microtargeting’ vindt plaats voor commerciële doeleinden van X, zonder dat daar een wettelijke rechtvaardigingsgrond voor aanwezig is. Het vindt ook plaats zonder dat gebruikers hiervan op de hoogte zijn.
Zo kon de Europese Commissie in september 2023 de advertentiedienst van X gebruiken om de zeer controversiële voorgestelde regelgeving voor chatcontrole te promoten op het X-platform.
Mensen met interesse in Christianity, Christian-phobia en anti-Christian worden uitgesloten. SOMI identificeerde diverse ‘gelijkende gevallen waarbij targeting op basis van politieke opvatting, religie of seksuele voorkeur op het platform plaatsvond’.
De Stichting Onderzoek Marktinformatie (SOMI) claimt voldoende eigen vermogen om haar activiteiten uit te voeren. Het grootste deel van dat vermogen is aan SOMI geschonken.