business

IT-consultancykantoor CGI heeft een alliantie gesloten met USoft, een leverancier van platforms en tools voor low-code softwareontwikkeling. Door de samenwerking zullen de consultants van CGI de technologie van USoft opnemen in hun dienstverlening richting opdrachtgevers.

Internationaal adviesbureau Eraneos heeft de voormalig CEO van Zestgroup, Ramon van der Wal, aangetrokken als partner. Ramon van der Wal brengt meer dan 25 jaar ervaring mee in de energiemarkt en heeft gewerkt voor zowel energieleveranciers, netbeheerders en meetbedrijven.

Het Water- en Energiebedrijf Bonaire (WEB) stond de afgelopen jaren voor een grote uitdaging: de algemene voorziening van water en elektra op het eiland stond onder toenemende druk. Om dit complexe probleem aan te kunnen pakken ontwikkelde het nutsbedrijf een nieuwe langetermijnstrategie.

Daniel Derksen heeft zich aangesloten als adviseur bij Utrechts duurzaamheidsadviesbureau Groenbalans. In zijn nieuwe rol gaat hij zich in het bijzonder bezighouden met CO2-footprint analyses en reductieplannen.

Regulering alleen is niet voldoende. Concrete stappen richting digitale soevereiniteit zijn nodig.

De uitrol van glasvezel in Nederland vertraagde in 2024, voornamelijk doordat glasvezel al bij 88 procent van de huishoudens beschikbaar is. Het aantal Homes Passed (HP) groeide weliswaar met 1,06 miljoen naar 8,72 miljoen, maar deze aanwas daalde 30 procent ten opzichte van 2023. Dit blijkt uit het Dutch FTTH Networks 2024-rapport dat Telecompaper kortgeleden publiceerde. De nadruk kwam steeds meer te liggen op het aansluiten van woningen en het verhogen van het aantal klanten dat glasvezel gebruikt. Het aantal Homes Activated (HA) steeg met 410.000 tot 3,5 miljoen, waarmee de gemiddelde activatiegraad op 40 procent komt. KPN Netwerk blijft marktleider met 4,68 miljoen HP, maar verlaagde in Q4 2024 het uitroltempo en richtte zich meer op aansluiten van woningen. Glaspoort, de joint venture van KPN en APG, breidde uit naar 613.000 HP en verhoogde zijn ambitie naar 1,5 miljoen HP in 2030. Delta Netwerk en Open Dutch Fiber (ODF) beperkten hun uitrol sterk. Delta stelde zijn doel bij van 2 miljoen naar 1,7 miljoen HP, waarvan eind 2024 ruim 1,6 miljoen waren gerealiseerd. 200.000 lijnen daarvan worden waarschijnlijk verkocht aan Glaspoort, een deal die toezichthouder ACM nog moet goedkeuren. Zowel Delta als ODF kondigen sinds eind 2023 geen nieuwe projecten meer aan. ODF had de ambitie van 2 miljoen HP in 2025, maar de teller stond eind 2024 op bijna 1,5 miljoen. De kloof tussen Homes Passed, Homes Connected (HC) en Homes Activated groeide de afgelopen jaren in stedelijke gebieden door de complexiteit van het aansluiten van appartementen en hoogbouw. Tot 2019 werd glasvezel vooral in minder dichtbevolkte regio’s uitgerold, waar de aansluitgraad aanzienlijk hoger lag. Sinds 2023 zet KPN sterk in op aansluiten en activeren van woningen door insourcing van installatiepersoneel. ODF heeft in 2023 via Open Dutch ConnectCo opgericht om met een eigen organisatie het aantal woningaansluitingen op het netwerk snel te verhogen. Ook netwerkduplicatie blijft doorgaan. 526.000 adressen hebben inmiddels toegang tot meerdere glasvezelnetwerken, of krijgen daar volgens planning binnenkort toegang toe. Dit komt voornamelijk door aanleg van KPN en Glaspoort in gebieden waar Delta en ODF al actief zijn. In de provincies Zeeland, Friesland en Zuid-Holland ligt de duplicatiegraad boven de 7%, met Zeeland als uitschieter op 32%. Waar aanbieders als Delta en ODF aangeven netwerkduplicatie te willen vermijden, blijven KPN en Glaspoort vasthouden aan hun eigen aanlegdoelstellingen – ook waar al glasvezel van andere partijen ligt. Van alle service providers heeft Odido het grootste ‘glasvezelbereik’. Ruim 8 miljoen huishoudens kunnen gebruikmaken van de diensten van Odido op de in totaal elf glasvezelnetwerken, waaronder die van Open Dutch Fiber, Delta Fiber, KPN, Glaspoort. Goede tweede is Freedom Internet met een bereik van 7,4 miljoen huishoudens op maar liefst 18 verschillende glasvezelnetwerken.

Een relatief laag salaris, weinig waardering, veel stress en mogelijk grote gevolgen voor de cyberveiligheid als er niets veranderd. De werkomstandigheden en salarissen van ciso’s (chief information security officers) moeten beter, stelt Orange Cyberdefense. Het bedrijf krijgt bijval van Dimitri van Zantvliet, voorzitter van Ciso-platform Nederland.Volgens Orange Cyberdefense is het tijd voor herwaardering van het vakgbied. Ciso’s staan onder immense druk en zijn de eerstelijnsverdediging tegen cyberaanvallen die dagelijks toenemen in frequentie en complexiteit. Het bedrijf wijst op de technische vaardigheden waar een ciso over moet beschikken en een groot zakelijk instinct. Alleen met die combinatie kunnen ze een brug vormen tussen de business en it en de vaak tegengestelde belangen overbruggen. Strategisch adviseur van Orange Cyberdefense, Matthijs van der Wel-ter Weel, legt uit dat Europa het continent is met de strengste privacy- en securitywetgeving. ‘Die juridische omstandigheden maken het ciso’s niet gemakkelijk. Onder de NIS2 dragen zij zelfs een grote persoonlijke verantwoordelijkheid.’ Hij ziet dat managers op bestuursniveau aansprakelijk gesteld worden bij zeer ernstige, grootschalige datalekken. Ook blijft de financiële waardering in Europa achter. Ciso’s in de Verenigde Staten zouden gemiddeld 341.000 dollar per jaar verdienen, met uitschieters tot een half miljoen dollar voor topfunctionarissen bij multinationals. In Europa ligt het gemiddelde jaarsalaris van een ciso aanzienlijk lager: rond de 119.000 euro in Nederland en rond de 102.000 pond in het Verenigd Koninkrijk. Duitsland en Frankrijk laten min of meer hetzelfde beeld zien. Dat verschil in beloning vraagt om extra aandacht, vindt Orange Cyberdefense. NIS2 Ook Dimitri van Zantvliet, voorzitter van Ciso-platform Nederland en directeur cybersecurity en ciso van NS, ziet bij collega’s dat de salarissen niet in verhouding staan tot de werkdruk. ‘Ik herken dat zeker. Niet per se bij de beursfondsen of grote multinationals, maar wel bij gemeenten, zelfstandige bestuursorganisaties, overheden en kleinere mkb-bedrijven. Er komen tienduizend nieuwe bedrijven onder de NIS2 en die zoeken allemaal een ciso. Alleen de salarissen laten te wensen over.’ Dimiti van Zantvliet, voorzitter van Ciso-platform Nederland. Hij ziet veel vraag  die wordt aangejaagd door de digitalisering van de maatschappij, het verslechterende dreigingslandschap en de ‘tsunami aan cyberwetgeving’ in Europa. Ciso’s krijgen van hun werkgever vaak onvoldoende middelen om de organisatie weerbaar te maken en moeten van elkaar leren hoe ze omgaan met die situatie. Het is de reden dat Van Zantvliet een platform heeft opgezet waarop collega’s van elkaar kunnen leren. Van Zantvliet herkent de verschillen tussen de salarissen in de EU en de VS, al vindt hij het voorbeeld nogal uitvergroot. ‘Ik en een paar collega’s moesten hartelijk lachen om het salaris van een half miljoen dollar per jaar, daar zouden we direct voor tekenen.’ Van Zantvliet vindt ook dat het salaris meestal niet in verhouding staat tot de opleiding, de certificaten en de ervaring die cyberexperts tegenwoordig moeten meebrengen. ‘Het aanpassen van de salarishuizen en de waardering in het algemeen is zeker nodig en dat onderschrijven wij vanuit het Ciso-platform van harte.’ Hij ziet nog steeds dat de ciso’s ergens diep in de organisatie worden weggestopt en soms zelfs de ciso-functie als rol erbij krijgen. ‘Dat is natuurlijk vragen om problemen. Overigens zien we in Amerika de ciso’s van Uber en Solarwinds persoonlijk aansprakelijk gesteld worden voor de schade die een cyberincident heeft veroorzaakt. Ook dat is Amerika, laten we het niet verheerlijken.’ Orange Cyberdefense noemt vijf gevolgen van de lage waardering voor ciso’s die grote gevolgen kunnen hebben:1. Het beroep wordt minder aantrekkelijk en dat leidt tot een hoog verloop;2. Verlies van expertise. Het vertrek van ciso’s betekent niet alleen een verlies van waardevolle expertise en ervaring, maar creëert ook een vacuüm dat moeilijk op te vullen is door een tekort aan gekwalificeerde cybersecurityprofessionals.3. De destabilisatie van securitystrategieën. Elke ciso brengt zijn eigen inzichten mee die de strategie kunnen beïnvloeden. Daardoor neemt de kwetsbaarheid voor cyberaanvallen toe.4. Kosten en tijd. Bedrijven moeten voortdurend investeren in de werving en training van nieuwe ciso’s. Dat is een tijdrovend proces dat niet bevorderlijk is voor stabiel leiderschap op het gebied van security. Ook is het kostbaar, waardoor minder budget overblijft voor securitymiddelen.5. Kennis vloeit weg naar de VS. De huidige omstandigheden maken Europa weinig aantrekkelijk voor ciso’s. Daardoor is het niet ondenkbaar dat zij functies in de VS overwegen. Dit zou schadelijk zijn omdat schaarse kennis wegvloeit naar een ander continent. Salarissen Van Zantvliet  herkent de gevolgen die Orange Cyberdefense noemt. Al denkt hij dat er verschil is tussen multinationals, de overheden en het mkb. ‘In de eerste groep zie je al veel meer wereldwijde arbeidsmobiliteit, in de tweede helemaal niet, mede gevoed door salarissen en taalproblematiek.’ Dat alle cyberexperts aan Amerika verloren gaan, is volgens hem een minder groot risico. ‘Wel lopen we het risico dat we goede cyberexperts verliezen aan andere ict- of ai-vakgebieden.’ Het is volgens hem tijd om ciso’s een beter podium te bieden. Hij wijst erop dat er binnen Europa bovendien meer moet worden samengewerkt en de weerbaarheid van essentiële diensten zoals bijvoorbeeld defensie, energie, internet en mobiliteit een speerpunt moeten zijn. ‘Een passend salaris voor de cyberexperts is hiervoor dan een randvoorwaarde.’ Meer weten? Genoemde onderwerpen komen ook aan bod tijdens het Nationale Cisoday.nl  2025 dat op 27 mei 2025 georganiseerd wordt door Ciso-platform Nederland.

Celonis wil op eenvoudigere wijze bij klantendata komen binnen SAP. Echter zou laatstgenoemde dit bemoeilijken en daarmee mogelijke concurrentie verstoren op het gebied van process mining. De klacht heeft geleid tot een rechtszaak in Californië. De rechtszaak belandde op de radar van The Register, dat de klacht in pdf-vorm presenteert. Hoewel beide partijen uit Duitsland […]

Grote techbedrijven investeren fors in CoreWeave, de meest prominente ‘GPU-as-a-Service’-speler anno 2025. De meest recente klant van formaat is OpenAI, terwijl Microsoft juist contracten opzegt. Wat is er aan de hand? We schreven in oktober al uitvoerig over CoreWeave, dat destijds zich in de kijker had gespeeld bij Cisco. Met een recente overname van Weight […]

AI-marketingbedrijf Billy Grace ontvangt een investering van drie miljoen euro om zijn diensten uit te rollen naar andere landen. De slimme software raakt merkbaar een snaar onder uitgevers en adverteerders, want de omzet van het bijna drie jaar oude bedrijf nam vorig jaar met 700 procent toe. Het jaar daarvoor boekten oprichters Robin Friend, Tjadi Peeters en Mitch Voskuilen ook al een omzetgroei van 800 procent. De vraag is aanhoudend groot en begint ook merkbaar te worden van markten buiten Nederland. Vanochtend maakte de onderneming bekend dat ze drie miljoen euro venture capital heeft opgehaald bij Fortino Capital en een aantal angel investeerders. Wie die laatsten zijn, melden ze niet. In eerdere fases stapten Raymond Spanjar, Floris Rost van Tonningen, Robert-Jan Patrick de Laive David Vermeulen, Marc Wesseling, Dennis Goedegebuure, Engin Celikbas, Higionio Raventos, David Wyler, Alex Stil en Rob van Nuenen in. Het is niet bekend tegen welke waardering de nieuwe investeringsronde plaatsvond. Billy Grace is een bedrijf dat AI-technologie inzet om tracking, attributie en data-analyse uit te voeren op een privacyvriendelijke manier. Dat geeft marketeers controle over hun digitale groei. Mitch Voskuilen legt uit: “Veel marketeers worstelen met dezelfde uitdaging. Er zijn steeds meer kanalen en daardoor is er steeds meer data. Elk marketingkanaal heeft daarbij eigen rapportagetools, wat het niet overzichtelijker maakt.” “Het is onze ambitie om een groter deel van de Engelse, Amerikaanse en Duitse markt te veroveren. Het grote voordeel is dat we als SaaS-bedrijf makkelijker opschalen en de uitdagingen van marketeers universeel zijn.“ Met het nieuwe geld wil de onderneming meer mensen aannemen en de onboarding van internationale klanten opschalen. Dat is jargon voor: nieuwe klanten zo snel mogelijk aan de slag krijgen. Tegen Emerce zegt Voskuilen dat zijn team het platform gaat uitbreiden met elementen van mediacreatie. Marketeers kunnen dat zelf al makkelijker doen met een brede waaier aan AI-tools. “Het is onze visie om creativiteit terug te brengen bij de marketeer. We gaan ook meer wetenschap incorporeren die laat zien welke creatieve uitingen wel en niet gaan werken.”

Bluesky, de rivaal van X, heeft zijn Europese hoofdkantoor officieel in België gevestigd. Dit betekent dat de Belgische telecomregulator Bipt verantwoordelijk wordt voor het toezicht op de naleving van de Europese Digital Services Act (DSA) door het platform. De Europese Commissie was sinds november vorig jaar op zoek naar de Europese vestigingsplaats van het Amerikaanse socialemediaplatform, dat een sterke groei in gebruikersaantallen kende. Alle platforms moeten volgens de DSA hun EU-hoofdkantoor registreren om aan de regelgeving te voldoen. Voor de very large online platforms (vlop’s), met meer dan 45 miljoen maandelijkse gebruikers in de EU, gelden de strengste regels, waaronder transparantierapporten en risicobeoordelingen. Kleinere platforms zoals Bluesky vallen onder toezicht van nationale toezichthouders. Telegram Bluesky, dat in 2019 als onderzoeksinitiatief binnen Twitter werd opgericht, telde eind vorig jaar ongeveer twintig miljoen gebruikers wereldwijd, met de grootste aanhang in de VS, Brazilië en Japan. Het platform was tot februari vorig jaar alleen toegankelijk op uitnodiging, maar verwelkomde miljoenen nieuwe gebruikers na de Amerikaanse presidentsverkiezingen, waarbij velen overstapten van het door miljardair Elon Musk overgenomen X (voorheen Twitter). Het Bipt (Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie) houdt ook toezicht op berichtenapp Telegram, dat eveneens zijn EU-hoofdkantoor in België heeft gevestigd. De Europese Commissie heeft 25 bedrijven aangemerkt als vlop’s, waaronder Facebook, Amazon, Temu en Shein.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) spreekt haar steun uit voor de ontwikkeling van de artificiële intelligentie (ai)-toepassing GPT-NL. Dit open Nederlands taalmodel is een samenwerking van non-profitorganisaties TNO, NFI en Surf. Volgens de belangenorganisatie is het een uitkomst voor gemeenten die gebruik willen maken van een taalmodel dat voldoet aan Nederlandse en Europese waarden en wetgeving. De VNG ziet het ontwikkelen van een Nederlands taalmodel als een essentieel project om de digitale afhankelijkheid van grote buitenlandse marktpartijen te verkleinen en Europese publieke waarden te borgen. Momenteel worden taalmodellen grotendeels ontwikkeld door commerciële bedrijven buiten Europa, waardoor publieke organisaties geen grip hebben op de transparantie, betrouwbaarheid en vooringenomenheid van de modellen. Met een eigen, open taalmodel kan Nederland meer regie houden op de inzet van ai binnen de overheid en het maatschappelijk domein. Voor gemeenten biedt GPT-NL belangrijke kansen. Individuele gemeenten hebben vaak niet de middelen of expertise om zelf een dergelijk taalmodel te ontwikkelen, maar hebben wél behoefte aan een betrouwbare en veilige ai-oplossing die past binnen de publieke sector, stelt de VNG. Ondersteuning De vereniging draagt zelf ook bij aan de ontwikkeling van het taalmodel door Open Raadsinformatie als databron in te brengen. GPT-NL zoekt in de huidige ontwikkelingsfase naar data-contributors om het model verder mee te ontwikkelen. Om tot een divers en sterk taalmodel te komen, is een rijke en grote dataset nodig. Financiering is afkomstig vanuit RVO/Ministerie van EZK. Het projectplan ‘Faciliteit voor een soeverein Nederlands taalmodel’ kreeg hiervoor in oktober 2023 een bedrag van 13,5 miljoen euro beschikbaar gesteld Open Raadsinformatie is een opensource-zoekomgeving waarin de vergaderdata van ruim driehonderd gemeenten, zeven provincies en vijf waterschappen worden samengebracht. Met deze toepassing zoek je door de openbare vergaderingen, agendapunten, moties en documenten. Vanuit het Actieplan Open Overheid werkt VNG Realisatie in samenwerking met de Open State Foundation aan het openstellen van besluitvorming van gemeenten en provincies als open data.  Daarnaast denkt de VNG mee in de zogeheten content board van GPT-NL dat de kwaliteit en representativiteit van de gebruikte data bewaakt. Ook zal de vereniging deelnemen aan de nog op te richten gebruikersgroep die kijkt naar de toepassing en bruikbaarheid van het model voor gemeenten en andere publieke organisaties.

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft niet kunnen vaststellen dat er sprake is geweest van marktmanipulatie door adtechbedrijf Azerion of een van diens grootaandeelhouders. Daarmee zijn maatregelen van de baan. Co-ceo van Azerion, Atilla Aytekin, die lopende het onderzoek terugtrad, is opgelucht en pakt na ’twee moeilijke jaren’ de draad weer op. De AFM startte in maart 2023 een onderzoek na een opvallende stijging van het dagelijkse handelsvolume in het aandeel Azerion; van ongeveer 13.000 tot tweeënhalf miljoen. Volgens de toezichthouder werden die volumes zichtbaar kort nadat Azerion eind 2022 bekendmaakte dat grootaandeelhouder Principion Holding een optieovereenkomst had afgesloten met een investeerder. Azerion-co-ceo’s Atilla Aytekin en Umut Akpinar zijn de oprichters en aandeelhouder van Principion Holding. De onderzoeksperiode betrof het eerste kwartaal van 2023. Vanaf de start van het onderzoek nam het handelsvolume sterk af. Op basis van het onderzoek heeft de AFM niet kunnen vaststellen dat er sprake is geweest van marktmanipulatie en is geen betrokkenheid van Azerion of grootaandeelhouders gebleken. Het onderzoek is daarom stopgezet en heeft niet geleid tot maatregelen, meldt de toezichthouder. Atilla Aytekin, die lopende het onderzoek zijn werk neerlegde, meldt op LinkedIn ‘met veel genoegen’ dat het onderzoek van de AFM zonder enige repercussies is geëindigd. ‘Ik ben erg blij voor Azerion en mezelf. Deze twee jaar waren erg zwaar. Maar we gaven nooit op.’ Aytekin wil nu naar de toekomst kijken en van Azerion een van de beste en grootste digitale reclame- en technologieplatformbedrijven van Europa maken. De AFM benadrukt dat zij opvallende transacties nauwlettend zal blijven volgen en er ‘indien daartoe aanleiding is’ acties volgen om ongewenst handelsgedrag te voorkomen of daartegen op te treden. Aytekin en AzerionAzerion, een leverancier voor technologische oplossingen voor het automatiseren van de aan- en verkoop van digitale advertenties en ad-toepassingen in games, is sinds februari 2022 beursgenoteerd en maakt een enorme groei door via overnames. Computable publiceerde rondom de beursnotering van Azerion een portret van ict-ondernemer Atilla Aytekin die ook voor het AFM-onderzoek al een bewogen ict-carrière had waarin hij bankroet ging. Hij zette uiteindelijk een nieuw bedrijf op (Azerion) en beleefde daarmee een beursnotering.

Morgen 18 maart kan een historische dag worden voor het cloudbeleid van de Nederlandse overheid. Met name de linkse partijen willen een hard migratiebeleid op het gebied van mailverkeer en dataopslag. Een ommekeer lijkt aanstaande. Vorige week donderdag bleek tijdens het debat in de Tweede Kamer over de migraties van overheids-ict naar de VS hoezeer de positie van Microsoft, Google en Amazon Web Services (AWS) onder vuur ligt. Het gaat niet meer alleen om prijs, dienstverlening en functionaliteit. Juist de uitkomsten van risicoanalyses zijn in hoge mate bepalend. Sterk is de wens minder afhankelijk te worden van Amerikaanse techgiganten. ‘Want digitale afhankelijkheid wordt ingezet als chantagemiddel richting Europa,’ waarschuwt Marieke Koekkoek (Volt). Jesse Six Dijkstra, NSC-Kamerlid met een AIVD-achtergrond, voorspelt dat de VS niet zullen schuwen om de cloud als drukmiddel te hanteren. Die angst voor fratsen van Trump brengt de Tweede Kamer tot een stortvloed van moties. Dinsdag zal duidelijk worden hoe de kaarten in de Tweede Kamer precies liggen. Omdat de BBB en CDA tijdens het debat door afwezigheid schitterden en PVV en VVD de noodzaak tot ingrijpende maatregelen minder voelen, vallen de uitslagen van de stemmingen moeilijk te voorspellen. Streep De meest vergaande motie komt van Barbara Kathmann (GroenLinks-PvdA), gesteund door NSC en D66. Ze wil geen onnodige cloudmigratie meer naar Amerikaanse techreuzen. Er moet een streep door alle verhuizingen van overheids-ict, ook door migraties die nu op de planning staan. Kathmann pleit daarom voor een ‘stop-tenzij’-beleid. Alleen als het echt niet anders kan en de dienstverlening aan burgers in gevaar komt, mogen overheden de Amerikaanse cloud in. Bovendien moet de staatssecretaris voor Digitalisering toestemming geven, terwijl ook de Kamer tijdig dient te zijn geïnformeerd. Kathmann realiseert zich dat het gebruik van Microsoft 365 niet in een handomdraai is te stoppen. Maar op zijn minst kan worden opgehouden met de opslag van mails en data in het buitenland, meent het Kamerlid. Het hangt vooral van PVV en VVD af, respectievelijk de grootste en vierde partij van Nederland, of haar motie een meerderheid krijgt. Staatssecretaris Zsolt Szabó (Digitalisering) heeft de motie ontraden. Urgentie Het VVD-Kamerlid Martijn Buijsse erkent dat de snel veranderende geopolitieke verhoudingen weliswaar tot urgentie dwingen, maar noemt de voorstellen van ‘links’ draconisch. Kathmann nuanceert dat door te stellen dat het haar om de opslag van gevoelige data gaat. Buijsse komt zelf met een motie om het Rijksbreed cloudbeleid beter in te richten. Hij vindt dat de regering meer maatregelen moet nemen voor het borgen van de soevereiniteit, de continuïteit van de dienstverlening en de gegevensbescherming in cloudcontracten. De VVD meent dat ‘gewone’ overheidsdata best veilig zijn in Amerikaanse handen. Alleen data met een hoog risicoprofiel horen daar niet thuis. De overheid begrijpt haar eigen computers straks niet meer De PVV is het met GroenLinks-PvdA eens dat gerubriceerde informatie die een bepaalde mate van vertrouwelijkheid vereist, slecht in de Amerikaanse cloud past. Jan Valize (PVV): ‘Overheidsdata houd je het liefst on-premise, in eigen beheer.’ Hij wil geen vergaande maatregelen zoals Kathmann, maar zoekt het in scherpere eisen. Discussie Overigens is de Tweede Kamer zich ervan bewust dat Nederland en de EU zelf moeten investeren in alternatieven die de afhankelijkheid van Amerikaanse hyperscalers verminderen. Er is geen discussie over de noodzaak om de digitale soevereiniteit van Nederland te waarborgen. Wel bestaat er twijfel of it-dienstverleners uit Nederland en Europa erin zullen slagen bij de overheid goed aan de bak te komen. Leiderschap en coördinatie vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken zouden al veel helpen. Breed gedragen is een motie van NSC, GroenLinks-PvdA, D66, Volt, ChristenUnie en SP die de regering oproept veel meer te sturen op digitale autonomie. Six Dijkstra (NSC) wil dat minder afhankelijkheid van Big Tech een doelstelling van de overheid wordt en dat dit doel wordt doorvertaald in het departementale beleid. Daarbij moet de staatssecretaris ook stimuleren dat de diensten van Europese bedrijven worden afgenomen. Dat kan prima, vindt Six Dijkstra. Volgens hem kennen Nederland en de EU genoeg capabele it-dienstverleners die in de plaats van Amerikaanse aanbieders kunnen treden. Dat geldt met name voor de dataopslag en digitale dienstverlening van de Nederlandse overheid. Voor het onderhouden en faciliteren bestaat er een groot aantal alternatieven, ook uit Nederland. (In een achtergrondverhaal beschreef Computable onlangs uitvoerig dat overstappen naar een Europese cloud-omgeving prima mogelijk is.) Gevaarlijk Volgens Kathmann drijft ook gemakzucht de overheid naar de Amerikaanse cloud. Dat is niet alleen uit oogpunt van veiligheid, privacy en de toekomst van de Europese techsector gevaarlijk. De totale afhankelijkheid van Microsoft, Google en Amazon maakt Nederland zeer kwetsbaar, meent de digitale specialist van GroenLinks-PvdA. ‘Nu pas hebben we eigenlijk door hoe slecht dat is. Met elk stukje van de digitale overheid dat nu nog naar Microsoft verhuist, wordt Nederland dommer en zwakker. De overheid begrijpt haar eigen computers straks niet meer, omdat we alles naar de Microsoft-cloud hebben gezet. Als er dan iets stuk gaat, is er ook niemand meer die het kan repareren’, aldus Kathmann. GroenLinks-PvdA wil dat het kabinet samen met Nederlandse ict’ers een beperkte rijkscloud bouwt voor vertrouwelijk mailverkeer en dataopslag. Als de zekerheid bestaat dat overheden die ook gaan gebruiken en Nederlandse bedrijven hierbij worden ingeschakeld, blijft de kennis ook in eigen land. Risicoanalyse Zeer kansrijk is een motie van Kathmann om alle Amerikaanse clouddiensten die de overheid afneemt, nog dit jaar te voorzien van een risicoanalyse alsmede een exit-strategie bij Nederlandse of Europese leveranciers. Volgens Kathmann is het tijd voor ‘een lenteschoonmaak’. ‘Voor twee derde van de clouddiensten die de overheid heeft uitbesteed, hebben we geen idee of het riskant is. Een snelle exit-strategie, een plan B voor als het misgaat, is er voor de meeste diensten ook niet.’ D66 benadrukte dat Nederland en Europa op eigen benen moeten gaan staan op gebied van kritieke ict-infrastructuur. Hanneke van der Werf (D66) vindt dat de regering Europese bedrijven ‘op één’ moet zetten bij aanbesteding van vitale ict-diensten. Dit kan door soevereiniteitseisen te stellen voor de opslag van gevoelige gegevens en vitale infrastructuur. De overheid moet samen met het bedrijfsleven alternatieven ontwikkelen voor de grote Amerikaanse techbedrijven, aldus D66 die de steun geniet van GroenLinks-PvdA, Volt en NSC. Afhankelijkheid Uit alle ingediende moties blijkt hoe breed de zorg is over de afhankelijkheid van Amerikaanse techbedrijven. De Tweede Kamer is het van links tot rechts eens dat de geopolitieke situatie tot urgentie noopt. Niet alleen de dreigementen van president Trump maar ook de weinige weerstand daartegen van de grote Amerikaanse techbazen hebben het klimaat verslechterd. Veel ruggengraat heeft Big Tech nog niet getoond. Allang voordat Trump herkozen werd, probeerden ceo’s als Mark Zuckerberg (Facebook), Tim Cook (Apple), Jeff Bezos (Amazon) en Sundar Pichai (Alphabet/Google) bij Trump in het gevlij te komen. En nu Trump er niet voor terugdeinst om per decreet spelregels te veranderen, is de Tweede Kamer er unaniem mee eens dat concrete stappen nodig zijn om de onafhankelijkheid van Nederland te waarborgen. De vraag is wel of overheidsinstanties serieus aan de slag willen gaan met meer soevereiniteit. Simon Besteman, directeur van de Dutch Cloud Community (DCC), twijfelt. Hij vreest dat betrokken partijen volstaan met wat window dressing en op de oude voet doorgaan. ‘Zij zitten niet te wachten op verandering. Dat is alleen maar lastig en betekent meer werk en disruptie van de bestaande patronen en relaties.’