business

Lux Consulting heeft een strategisch partnerschap gesloten met OKRmentors, een internationaal bureau dat zich richt op OKR-certificering en strategie-executie. Samen willen de twee partijen organisaties betrokken bij de energietransitie ondersteunen bij het omzetten van hun strategie naar tastbare en meetbare resultaten.

Cloudflare wist opnieuw een recordbrekende DDoS-aanval af te slaan. Het beveiligingsbedrijf meldt dat het ging om een aanval met een piekbelasting van 22,2 terabit per seconde (Tbps) en 10,6 miljard pakketten per seconde (Bpps).  Daarmee is dit volgens BleepingComputer de grootste aanval die tot nu toe publiekelijk bekend is gemaakt. De aanval duurde slechts 40 […]

Wanneer spreadsheets belangrijker worden dan visie, pakken IT-managers hun biezen.

De federale openbaar aanklager in de VS vraagt de rechter om Google te verplichten zijn grootste ad exchange op te splitsen. Deze eis omvat de openingspositie in de afhandeling van een monopoliezaak tegen de techreus. Eerder besloot de rechter al dat Google Chrome en Android niet hoeft af te splitsen, maar wel schuldig is aan misbruik van monopolie. Daarbij ging het specifiek om de open web display publisher ad server (DFP) en de ad exchange-marketplaats (AdX). In de afwikkeling van de zaak, die de komende twee weken plaatsvindt, moet de rechte zich onder meer buigen over de vraag of Google de gemonopoliseerde diensten DFP en AdX moet opsplitsen. Niet áfsplitsen per se, maar minstens dusdanig onthechten dat uitgevers makkelijker naar een concurrent kunnen overstappen. Google reageert: “Als geïntegreerde tools zouden worden losgekoppeld, zou het voor uitgevers moeilijker worden om inkomsten te genereren uit hun content en zou het voor adverteerders duurder worden om nieuwe klanten te bereiken. Dit zou een onevenredig groot nadeel zijn voor kleine bedrijven die ervoor kiezen om onze tools te gebruiken om te groeien.” Verder zal ze moeten vastleggen hoe herhaling van marktmisbruik kan worden voorkomen. Andere partijen moeten een eerlijke kans krijgen. Een van de middelen daartoe zou het opensourcen zijn van Googles veilingsystematiek. Na afronding van dit proces gaat de techreus in hoger beroep tegen de initiële uitspraak. Today marks opening day for the Google ad tech remedies trial in Alexandria, VA. This court is known as the 'rocket docket' because it takes pride in moving its cases along quickly. At @JusticeATR under @AGPamBondi's leadership, our job is to keep up with the rocket docket… pic.twitter.com/3yI9ZX0eDR — Abigail Slater (@AAGSlater) September 22, 2025

Zig, een van de grootste softwareleverancier voor de sociale woningbouw, breidt uit naar Frankrijk. Het bedrijf neemt daarvoor met steun van meerderheidsinvesteerder Main Capital Activinnov over. Dit is een Franse aanbieder van software-as-a-service-oplossingen voor sociale huisvesting. De transactie is de eerste stap van Zig richting de Franse markt en vormt een belangrijke mijlpaal in de buy-and-build-strategie om uit te groeien tot een Europese softwarespeler op de vastgoedmarkt, zowel commercieel als sociaal. Activinnov, opgericht in 2013 en gevestigd in Villeurbanne (voorstad van Lyon), biedt een modulair platform dat essentiële processen in de gehele verhuurcyclus ondersteunt. Denk aan woningtoewijzing, communicatie met huurders, debiteurenbeheer en toegangsbeheer. Vandaag de dag bedient Activinnov ruim vijftig woningcorporaties die gezamenlijk meer dan 1,4 miljoen woningen beheren.   Met de overname van Activinnov maakt Zig zijn entree in Frankrijk, de volgens het bedrijf grootste sociale-huisvestingsmarkt van Europa. Eerder al zette het Nederlandse bedrijf stappen in Duitsland met de overname van Doozer in 2024. Met Activinnov als fundament voor de Franse activiteiten denkt Zig goed gepositioneerd te zijn om zijn marktaandeel verder uit te breiden door ook andere producten uit de Zig365-suite te introduceren bij Franse woningcorporaties.    Ambities Het in 2001 gestarte Zig is de afgelopen jaren onder de paraplu van Main Capital uitgegroeid van een kleinere speler in de woningcorporatiemarkt tot een van de grootste ict-huizen aldaar. Nadat de investeerder in 2021 instapte nam het Huizense bedrijf diverse partijen over: Skarp, Casix en Cegeka Real Estate Solutions. Met name de overname in 2023 van de Cegeka-tak, een grote leverancier van primaire pakketten voor de sociale woningbouw, was een klapper. Eerder dit jaar voegde investeerder Main een andere deelneming, Xitres, toe aan Zig. Dit bedrijf uit Hengelo is een softwarespeler voor de commerciële vastgoedmarkt; ook in deze sector wil Zig met steun van Main verder groeien.   Zig levert zijn software aan een brede klantenbasis van meer dan 250 organisaties, waaronder Ymere, Staedion, Lefier, Sociale Verhuurders Haaglanden, Duwo, Mooiland, Woonin, Bouwinvest, Volkers Wessels, Dura Vermeer, ASR, MVGM en ZBI & Degewo (Duitsland). Het bedrijf heeft ongeveer 300 medewerkers.

Het Nederlandse Promptwatch haalt 1,2 miljoen euro groeifinanciering op bij investeringsfonds Arches Capital. Het bedrijf ontwikkeldt een platform dat organisaties helpt hun zichtbaarheid in AI-gedreven zoekmachines zoals ChatGPT, Claude en Perplexity te vergroten door middel van Generative Engine Optimization (GEO). Het Amsterdamse bedrijf richt zich op marketeers en SEO-specialisten die hun traditionele zoekoptimalisatie willen uitbreiden naar AI-platforms. “Waar mensen vroeger bij Google zochten op een term als ‘hotel Barcelona’, stellen ze AI tegenwoordig een vraag als ‘Wat is het mooiste boutique hotel in Barcelona met dakterras en zwembad voor een weekendtrip?'”, licht CEO en mede-oprichter Gijs de Groot (foto, links) toe aan Emerce. Waar Google dan een lijst met klikbare linkjes presenteert, tonen AI-zoekmachines een puntig geformuleerd antwoord. Ergens in de marge staat dan een linkje. Om de beschrijvende tekst en dat linkje draait het bij GEO. Bedrijven willen het liefst dat de AI zich laat inspireren door hún tekst en expertise. Het platform van Promptwatch analyseert drie databronnen van de sites van zijn klanten. Ten eerste is dat prompt analytics, om te bepalen welke prompts relevant zijn voor een bedrijf. Daarnaast visitor analytics, om te meten hoeveel verkeer van AI-platforms naar de website komt. En als laatste crawler analytics, om bij te houden wanneer bedrijven worden bezocht, besnuffeld en daarna geciteerd in AI-zoekresultaten. Deze aanpak onderscheidt het bedrijf van concurrenten die zich voornamelijk richten op het meten van zichtbaarheid. ChatGPT domineert momenteel de AI-zoekmarkt met ongeveer 80 procent van de zoekopdrachten, terwijl Claude en Perplexity elk pakweg 10 procent innemen. Het Nederlandse platform sluit aan de achterkant aan bij websites van klanten om precies te kunnen traceren waar verkeer vandaan komt, in tegenstelling tot traditionele SEO-tools die de voorkant van websites analyseren. Promptwatch werkt met een zichtbaarheidsscore van 0 tot 100 voor specifieke prompts. Als de score laag is, adviseert het platform welke content hoe moet worden verbeterd om de zichtbaarheid in zoekresultaten te verbeteren. “Op dit moment kan een klant met enige inspanning al best grote stappen zetten, omdat het GEO-domein nog vrij nieuw is. Ze zien hun scores doorgaans met 10 tot 20 procent stijgen na implementatie van het platform.” In vier maanden tijd wist Promptwatch klanten als Independer, Monks, Brunel, Erasmus Universiteit en a.s.r. aan zich te binden. De vraag komt vaak van chief marketing officers. Met de nieuwe financiering wil Promptwatch zijn platform verder uitbouwen met verbeterde gebruikerservaring, meer gepersonaliseerde inzichten en betere data-interpretatie. Het bedrijf zet de investering voornamelijk in voor ontwikkeling en marketing.

eBay heeft in Noorwegen het bedrijf Tise overgenomen, een marktplaats waar consumenten onderling tweedehands kleding en interieuritems verhandelen. Tise uit Oslo is geen onbekende van eBay, omdat het in 2022 reeds in de scale-up investeerde. Welke plannen eBay exact heeft met de Noorse marktplaats houden ze voor zich. De Amerikanen zeggen enkel dat ze blij zijn met de aanschaf van ‘een social-first, intuïtief platform met een levendige gemeenschap van Gen Z’ers en millennials’. De volgende quote verklapt wellicht de ware intentie. ‘Er wordt verwacht dat het eBay aanvullende C2C-mogelijkheden zal bieden en tegelijkertijd eBays toonaangevende klantenservice en mondiale schaal naar Tise zal uitbreiden”. Dat zou een terugkeer betekenen naar het type marktplaatsmodel waar het bedrijf een paar jaar geleden juist afscheid van nam. De overname is verrassend, omdat eBay Group in 2020 juist al zijn marktplaatsen in Europa heeft verkocht aan uitgeefbedrijf Adevinta. Marktplaats.nl, bijvoorbeeld, is sindsdien Noors. Alhoewel, Adevinta zelf kwam een jaar geleden in handen van de investeerders Blackstone en Permira. De grootste speler in Europa voor de handel in tweedehands fashion en designitems is Vinted. Het lijtk erop, dat eBay zijn internationale expertise op het gebied van c2c e-commerce wil inzetten om Tise in die richting op te schalen. In 2024 realiseerde Vinted Group een omzet van 813 miljoen, een stijging van 36 procent. De helft van de twintig miljard handel die eBay Group elk kwartaal helpt realiseren vindt plaats buiten de VS.

ANALYSE – Europa betaalt jaarlijks een torenhoge digitale rekening aan Amerikaanse techbedrijven: zo’n 264 miljard (!) euro gaat er vanuit Europese bedrijven richting de Verenigde Staten voor cloud- en softwarediensten. Een uitgebreide economische studie van het Franse onderzoeksbureau Asterès, uitgevoerd in opdracht van de Franse it-gebruikersorganisatie Cigref, legt de financiële omvang van de Europese afhankelijkheid van Amerikaanse it-leveranciers bloot. De analyse laat ook zien hoeveel banen en economische waarde Europa misloopt doordat het geen eigen, volwaardig cloud-ecosysteem heeft. De exacte geldstromen tussen Europese bedrijven en Amerikaanse aanbieders van clouddiensten – denk aan Amazon Web Services, Microsoft Azure en Google Cloud – zijn niet makkelijk te achterhalen. Officiële statistieken over digitale handel zijn gefragmenteerd en vaak vertekend door het fiscale en logistieke belang van landen als Ierland en Nederland. Schattingen Om deze lacune te omzeilen, voerde Asterès uitgebreide gesprekken met zes chief information officers (cio’s) van grote Franse bedrijven in uiteenlopende sectoren. Op basis van die interviews en aanvullende marktdata schat Asterès dat grote Europese bedrijven gemiddeld 2,2 procent van hun omzet besteden aan cloud- en softwareservices. Van dat bedrag gaat 83 procent naar Amerikaanse leveranciers, waarvan 80 procent van de waardecreatie daadwerkelijk in de VS plaatsvindt. Deze cijfers werden vervolgens vergeleken met de geschatte marktgroottes. Volgens Asterès bedragen de jaarlijkse cloud- en softwarebestedingen van Europese bedrijven in totaal ongeveer vierhonderd miljard euro. 83 procent daarvan – zo’n 330 miljard euro – komt terecht bij Amerikaanse aanbieders. Omdat 80 procent van die diensten daadwerkelijk in de VS worden geproduceerd, leidt dat tot een geschatte waardeoverdracht van 264 miljard euro per jaar. Europese bestedingen aan Amerikaanse hyperscalers zijn anderhalf keer groter dan het gezamenlijke EU-budget Die 264 miljard euro staat gelijk aan circa 1,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp) van de Europese Unie. Ter vergelijking: het jaarlijkse budget van de Europese Unie ligt rond de 185 miljard euro. Met andere woorden: de Europese bestedingen aan Amerikaanse hyperscalers zijn anderhalf keer groter dan het gezamenlijke EU-budget. Het gaat bovendien om structurele uitgaven, die naar verwachting blijven groeien. Volgens het onderzoek stijgen de prijzen voor clouddiensten jaarlijks met ongeveer 10 procent, mede door gebrek aan effectieve concurrentie. Bedrijven die eenmaal geïntegreerd zijn in het ecosysteem van één leverancier kunnen daar vaak niet eenvoudig van loskomen. 1,9 miljoen banen en 323 miljard dollar De economische impact van deze geldstromen op de Amerikaanse economie is aanzienlijk. Volgens het rekenmodel van Asterès – het zogeheten Modèle d’Impact Asterès (MIA) – zorgen de Europese uitgaven aan Amerikaanse clouddiensten voor: – 285 miljard dollar aan directe omzet in de Amerikaanse software- en cloudsector; – 800.000 directe banen in deze sector; – 244 miljard dollar aan indirecte en geïnduceerde omzet, via toeleveranciers en consumptieve bestedingen; – 1,1 miljoen indirecte en geïnduceerde banen. Alles bij elkaar goed voor 1,9 miljoen banen en een toegevoegde waarde van 323 miljard dollar, oftewel 1,1 procent van het totale Amerikaanse bbp. Honderdduizenden extra Europese banen Asterès rekende ook door wat het zou betekenen als Europa in de komende jaren een deel van deze diensten zelf zou gaan produceren. Drie scenario’s laten zien hoeveel banen en economische waarde Europa zou kunnen genereren bij een heroriëntatie: – 5 procent van de huidige import vervangen door Europese productie zou leiden tot 178.000 extra banen en twaalf miljard euro toegevoegde waarde; – 10 procent Europese productie in 2030: 331.000 banen en 25 miljard euro toegevoegde waarde; – 15 procent Europese productie in 2035: 463.000 banen, 37 miljard euro toegevoegde waarde en zestien miljard euro extra belastinginkomsten. Deze inschattingen gaan uit van een nominale groei van 3 procent per jaar en nemen aan dat de Europese productiviteit in de sector geleidelijk verbetert. Productiviteitskloof en strategisch risico Naast de directe economische gevolgen wijst het rapport ook op het structurele effect van digitalisering op de productiviteit. In de Verenigde Staten ligt de productiviteit in de digitale sector 70 procent hoger dan het gemiddelde van de economie. In Europa is dit verschil nagenoeg nul. Als de Europese digitale sector op hetzelfde productiviteitsniveau zou komen als in de VS, dan zou dat een totale productiviteitsstijging van 1,2 procent voor de hele EU-economie opleveren. Het rapport noemt daarnaast – uiteraard – het geopolitieke risico van digitale afhankelijkheid. In een tijd van toenemende spanningen tussen machtsblokken en groeiende zorgen over data-soevereiniteit is het voor overheden en bedrijven strategisch riskant om te afhankelijk te zijn van Amerikaanse infrastructuur. Tijd voor digitale heroriëntatie De cijfers uit het rapport van Asterès zijn ronduit confronterend: Europa besteedt jaarlijks honderden miljarden aan buitenlandse technologiebedrijven zonder daar zelf voldoende economische waarde of strategische controle voor terug te krijgen. Alleen al een gedeeltelijke heroriëntatie op Europese productie van cloud- en softwarediensten biedt grote economische voordelen, en draagt daarnaast bij aan digitale autonomie. Of zoals de onderzoekers het zelf formuleren: ‘De digitale afhankelijkheid van Europa is geen abstract vraagstuk meer. Het is een concreet macro-economisch probleem met directe gevolgen voor werkgelegenheid, investeringen en geopolitieke weerbaarheid.’ Dit artikel staat in Computable Magazine 2025 #5.

Tijdens Workday Rising heeft het Workday zich van een hele andere kant laten zien. Voorheen was het een rustige betrouwbare SaaS-aanbieder van HR en Finance software. Dat rustige is er vanaf, Workday wil op het hoogste podium meedoen. Workday wordt een platform met een Agent System of Records. Het doet in rap tempo overnames, haalt […]

Chipmaker Nvidia en het Technology Innovation Institute (TII) in Abu Dhabi hebben een onderzoeks laboratorium opgericht in de Verenigde Arabische Emiraten dat zich richt op geavanceerde AI-modellen en robotica-platforms. Dit is het eerste Nvidia AI Technology Center in het Midden-Oosten.  Het lab combineert de multidisciplinaire onderzoekscapaciteiten van het TII met de AI-modellen en rekenkracht van Nvidia. Onder de overeenkomst kan TII gebruikmaken van Nvidia’s Thor-chip, om de ontwikkeling van humanoïde robots, viervoetige robots en robotarmen te versnellen. Het initiatief past binnen de bredere strategie van de VAE om een wereldspeler te worden op het gebied van AI, mede door zijn sterke relaties met de VS om toegang te krijgen tot toptechnologie. Er zullen gezamenlijke teams worden ingezet en personeel worden uitgebreid speciaal voor dit project.

TMC groeit, Achmea stapt in mixed reality, domein-security scannen met Vodafone, Nederlandse Mopinion in Zweedse handen, en Insify haalt zestien miljoen euro op. TMC groeit De Eindhovense TMC Group heeft Adventec Consulting overgenomen, een Frans ingenieursbureau dat zich richt op de spoorwegsector. De twee werkten al eerder samen aan verschillende projecten. De nieuwe moeder, The Member Company, is een hightech-consultancybedrijf met bijna drieduizend medewerkers afkomstig uit 71 landen, en is actief in zeventien landen wereldwijd. Het heeft de afgelopen jaren al andere acquisities voltooid, waaronder Mobilee (2023), Guldberg en Personites (2024), en Open Pixel Systems (2024). Het bedrijf heeft een omzet van ruim driehonderd miljoen euro en wil in 2032 tienduizend medewerkers in dienst hebben. Achmea stapt in mixed reality In de zorgsector zijn innovaties cruciaal om te voldoen aan de toenemende vraag naar medische diensten. Achmea Impact Ventures heeft daarom een samenwerking opgezet met TrueSim, een platformstartup die simulatietrainingen voor zorgprofessionals aanbiedt door gebruik te maken van mixed reality en ai. Deze technologieën maken het mogelijk om realistische medische scenario’s te trainen, wat de effectiviteit en veiligheid van zorgprofessionals verbetert. Het nieuwe platform wordt al door 28 ziekenhuizen en opleidingsinstituten in Nederland en België gebruikt, wat aantoont dat digitale oplossingen een directe impact kunnen hebben op de kwaliteit van zorg, aldus de twee. Domein-security scannen met Vodafone Vodafone Business presenteert een gratis securityscan, een hulpmiddel waarmee ondernemers inzicht krijgen in de kwetsbaarheid van hun bedrijfsdomein. De scan beoordeelt tien essentiële punten op het gebied van online-veiligheid, zoals indicatoren als dns-gezondheid en de veiligheid van netwerkinstellingen. De resultaten worden door securityspecialisten geanalyseerd en vervolgens met een gericht advies teruggekoppeld aan de ondernemer. ‘Veel ondernemers zijn zich niet bewust van de risico’s die ze lopen, zoals ransomware’, legt het bedrijf uit. ‘De scan brengt deze kwetsbaarheden heel laagdrempelig in beeld en geeft een startpunt voor een concreet actieplan.’ Nederlandse Mopinion in Zweedse handen Het Zweedse Netigate heeft aangekondigd het Rotterdamse Mopinion over te nemen, dat geavanceerde digitale feedbackoplossingen aanbiedt voor websites, mobiele apps en e-mailcampagnes. ‘Onze klanten willen één platform waar alle vormen van feedback samenkomen: digitale feedback, employee experience, geavanceerde analyses en bruikbare inzichten. Deze overname maakt dat mogelijk’, aldus de nieuwe moeder. Bedrijven kunnen feedback ophalen op allerlei contactmomenten – websites, mobiele apps, callcenters, in de winkel na een aankoop – en alles terugzien in één goed beveiligd platform. Met behulp van ai-gedreven analyses kunnen klanten inzicht krijgen in alle contactkanalen, trends en achterliggende oorzaken ontdekken. Insify haalt 16 miljoen euro op Het digitale verzekeringsplatform voor zzp’ers en mkb’ers Insify heeft 16,3 miljoen euro groeikapitaal opgehaald in een Series B-ronde. Volgens de Amsterdamse onderneming komt de investering op een moment dat de verzekeringsmarkt sterk in beweging is. Uit het recente Deloitte Insurance Industry Outlook blijkt dat digitalisering, klantgerichtheid en efficiëntere processen de komende jaren bepalend zijn voor de sector. ‘Precies daar spelen wij op in: het ai-gedreven platform maakt verzekeren sneller en eenvoudiger en biedt maatwerkdekking die meebeweegt met de manier waarop Europa’s 28 miljoen ondernemers werken.’

Kinderen van 6 tot en met 12 jaar combineren traditioneel TV-kijken steeds vaker met streamingdiensten. Dit blijkt uit de nieuwste cijfers van de NMO Kids Monitor 2025, die het mediagedrag van jonge kijkers in kaart brengt. Beide vormen van videoconsumptie zijn inmiddels een vast onderdeel van de dagelijkse routine. TV-kijken is nog steeds een van de meest populaire bezigheden onder kinderen. Maar liefst 95% van de kinderen kijkt regelmatig TV, met een gemiddelde van 10,5 uur per week. Meisjes besteden iets meer tijd aan TV-kijken dan jongens. De oudere leeftijdsgroep (10 tot 12 jaar) kijkt meer TV dan jongere kinderen (6 tot 9 jaar). Uit de NMO Kids Monitor blijkt dat maar liefst 46 procent van de kinderen regelmatig naar Nickelodeon kijkt, wat de populariteit van de zender benadrukt. Jongere kinderen (6-9 jaar) kijken vaker naar zenders als Nick Jr., Nicktoons en RTL Telekids. Oudere kinderen (10-12 jaar) kijken met 50% weer vaker naar RTL 4 t.o.v. de jongere kijkersgroep. Op het gebied van content zijn dieren, muziek, knutselen en sporten het meest in trek. Op platforms als TikTok en YouTube zoeken kinderen vooral naar grappige filmpjes, gamingcontent en creatieve video’s. Naast traditionele TV zijn streamingdiensten inmiddels stevig geïntegreerd. 91 procent van de kinderen kijkt wel eens films en series via streamingsdiensten. Vooral de Ad Alliance SVOD*-platformen winnen terrein, met een stijging van 7 procent ten opzichte van 2023. TV is nog steeds het meest gebruikte apparaat voor het bekijken van programma’s, films en series. Kleinere schermen zoals smartphones en tablets worden vooral ingezet voor gamen en sociale media.

Hightech consultancybedrijf TMC heeft haar positie op de Franse markt uitgebreid met de overname van Adventec Consulting. Het in Lille gevestigde Adventec Consulting is een specialist in de spoorwegsector.

Mathieu Baltussen van de Radboud Universiteit heeft een voorloper van een goedwerkende chemische computer op te zetten. Hij promoveert 22 september op dat onderwerp aan de Radboud Universiteit. De computers die we nu gebruiken zijn gebaseerd op elektronica, op eentjes en nulletjes. Dat werkt prima voor de toepassingen van nu, maar met alle ontwikkelingen die er gaande zijn, zoals AI, gaan we heel veel energie gebruiken. Daarom worden er ook kwantumcomputers ontwikkeld, of computers die geïnspireerd zijn op het brein (neuromorfe computers), maar Baltussen kwam met een ander idee: op basis van scheikundige reacties een computer bouwen. ‘Dat is al eerder geprobeerd’, legt Baltussen uit. ‘Wetenschappers probeerden de elektronische computers die we al hebben en de transistors die we daarin gebruiken, de nulletjes en eentjes dus, na te bouwen met moleculen. Alleen dat is heel lastig: moleculen passen niet mooi in een transistor.’ De scheikundige haalde daarom inspiratie uit hoe bacteriën met informatie omgaan. ‘Een bacterie is op zoek naar voedsel en scant de omgeving bijvoorbeeld af op zuurstof. Dat doet zij met behulp van chemische reacties. Dit kan je zien als informatieverwerking, een soort berekening – en dat is in principe wat er ook in een computer gebeurt.’ Baltussen keek wat hij nog op het lab had liggen waarmee hij iets zou kunnen bouwen en kwam uit bij de formose-reactie: een reactie in de scheikunde die waarschijnlijk aan de basis van het ontstaan van leven op aarde lag. Hierbij reageren meerdere suikerachtige moleculen herhaaldelijk met elkaar, waarna er een heel mengsel aan nieuwe, complexe moleculen ontstaat. Hij bedacht om gebruik te maken van een ontwikkeling uit de neuromorfe computers: een reservoir computer. Simpel gezegd is een reservoir computer een methode waarbij ervanuit wordt gegaan dat er al een complex systeem ís dat ingewikkelde berekeningen doet. Je hoeft dan alleen maar de “goede berekeningen” eruit te halen. ‘Mijn hypothese was dat zo’n formose-reactie eigenlijk een reservoir computer is: een systeem waarbij al hele ingewikkelde berekeningen worden gedaan. Dat bestaat dus al, daar hoef je niks aan te doen. Je moet het alleen goed weten te gebruiken.’ Baltussen testte zijn hypothese onder andere door het gedrag van een E.colibacterie na te bootsen met een computermodel. Hij veranderde de omstandigheden van de bacterie, door bijvoorbeeld de beschikbare voedingsstoffen aan te passen, en deed hetzelfde bij een formose-reactie. ‘Vervolgens moet je dat zien te matchen en moet je ze op elkaar afstemmen. Zo leert het formose-reservoir om de uitkomst van de bacterie (het computermodel) te voorspellen. En wat je dan krijgt is dat je op basis van hoe een formose-reactie reageert op veranderende omstandigheden, je kunt voorspellen hoe de bacterie zich gedraagt.’ Het bleek te werken. Baltussen slaagde er ook in om op deze manier een basisvorm van het weer te voorspellen. ‘Dat was wel geweldig, dat het klopte wat ik had bedacht. Het was niet voor de hand liggend, dus dat het werkte, was heel mooi.’ ‘Het grote voordeel is dat je veel minder energie en data nodig hebt op deze manier. Het zal de digitale computer niet vervangen, maar het kan misschien, net als een kwantumcomputer en neuromorfic computing, een plekje krijgen in een datacentrum voor specifieke berekeningen.’ De wetenschapper ziet ook toepassingen in de nanotechnologie voor zich, bijvoorbeeld in de biomedische wetenschap. Je kunt dan denken aan slimme lichaamssensoren. ‘Maar dat is allemaal nog ver weg. Er moet eerst veel meer onderzoek komen – en er moet dus veel meer geld beschikbaar zijn – om dit nog verder te kunnen ontwikkelen.’