emerce

Zeventien Europese handelsorganisaties luiden het alarm over een voorgenomen verplichte Stop-knop bij webwinkels. Met één druk op die knop moet de consument een transactie achteraf ongedaan kunnen maken. De organisaties trekken alle registers open, omdat zonder ingrijpen de Europese Unie een onnodig storende horde zou opwerpen in Europees e-commerce. Dat is een markt van honderden miljarden euro’s die zou worden ontwricht. De stopknop is het idee van de Europese ministers met Mededinging in hun portefeuille. Ze spraken elkaar vorige week over aanpassingen van een richtlijn over verkoop op afstand van financiële diensten. Aangezien dat vaak complexe producten zijn, kwam de stopknop ter sprake als een mechanisme ter bescherming van de consument. Het dekkingsgebied werd daarna spontaan uitgebreid naar alle goederen en diensten die op afstand worden verkocht. Eind vorige week publiceerden zeventien belangenorganisaties een open brief (PDF) waarin ze hun afkeur uitspreken. Het gaat onder meer om Europese vertegenwoordigers van bol.com, Booking.com, cdiscount, Klarna, Zalando, Vinted, Trivago, Adevinta/Schibsted, DPG Media, Mediahuis, bitkom, maaltijdbezorgers, Netflix, Viaplay, Google, Apple, Amazon, TikTok en Shopify. Ook E-commerce Europe is fel tegen. Het Nederlandse lid van die organisatie is Thuiswinkel.org. Directeur Marlene ten Ham: “Wanneer houdt dit op? Dit is een oplossing voor een niet bestaand probleem. Het consumentenrecht biedt immers gewoon het herroepingsrecht.” Dat is het recht om binnen veertien dagen na een aankoop op afstand, bijvoorbeeld via internet of telefonisch, zonder opgaaf van reden de aankoop ongedaan te maken. Ten Ham: “Het voorstel van de Europese Raad gaat nu naar het Europees Parlement voor stemming.” De open brief van de belangenorganisaties is de eerste stap in een intense lobbyactie die de komende weken achter de schermen zal plaatsvinden. “We willen vragen om het hele aankoopproces zo flexibel mogelijk te houden. Laat ruimte aan de ondernemer om te kiezen” hoe hij zij klanten informeert over het herroepingsrecht. “Dat is ook prettiger voor consument.” Het voorstel van de Europese Raad omvat twee Stop-knoppen in het proces van een online aankoop. “Dit schiet zijn doel voorbij.” Thuiswinkel.org doet een alternatieve suggestie: “De Europese Commissie is momenteel bezig met een evaluatie van het digitale consumentenrecht. Zij onderzoekt of deze nog fit for purpose is. Dit lijkt ons inziens een logischere stap om na te gaan of er behoefte is aan een dergelijke knop. Er worden in de fitnesscheck namelijk ook een impactassessment en consultatie gedaan.” Dan kunnen alle belanghebbenden op de markt hun wensen uitspreken. Die vinden uiteindelijk, na weging, hun weg alsnog naar de Europese wetgever. Foto: Rennett Stowe (cc)

Elk nieuw jaar levert een nieuw spectrum op van vooruitgang, van baanbrekende doorbraken tot incrementele vooruitgang. In deze infographic elf trends om in de gaten te houden: Onsterfelijkheid-als-een-diens, de geheime invasie van super-apps, bots in huis, virtuele energiecentrales en geur gaat digitaal.

De Kansspelautoriteit (Ksa) heeft eind december 2022 boetes opgelegd van opgeteld ruim 26 miljoen euro aan vijf partijen die illegaal (zonder de vereiste vergunning) spelers in Nederland lieten deelnemen aan online kansspelen. Het zonder vergunning aanbieden van online kansspelen is verboden. Het handhaven van dit verbod is één van de prioriteiten van de Ksa. De boetes zijn opgelegd aan Videoslots Limited (9.874.000 euro), N1 Interactive Limited (12.640.000 euro), Betpoint Group Limited (1.787.000 euro), Probe Investments Limited (1.128.000 euro) en Fairload Limited (900.000 euro). Nadat de boetes eind december aan de aanbieders bekend gemaakt zijn, hebben zij de rechter gevraagd om de openbaarmaking van de besluiten tegen te houden. De rechter heeft deze week de verzoeken stuk voor stuk afgewezen. Onder de opgelegde boetes zijn twee in het oog springende grote bedragen van ruim 12 miljoen euro en bijna 10 miljoen euro. In het geval van N1 Interactive betrof het een herhaalde overtreding waarvoor al eerder een boete was opgelegd. In het geval van Videoslots werd onder meer ten onrechte het woordmerk van de Kansspelautoriteit op de website getoond, terwijl dat alleen gebruikt mag worden door aanbieders met een vergunning. Juist dit woordmerk is voor spelers een belangrijke houvast om te kunnen bepalen of zij te maken hebben met legaal spelaanbod. Andere boeteverhogende zaken zijn bijvoorbeeld het ontbreken van zichtbare en adequate leeftijdscontrole, het ten onrechte suggereren dat met Europese vergunning aangeboden wordt en het toestaan van het gebruik van anonieme betaalwijzen. René Jansen, voorzitter van de Ksa, zegt: ‘Het is ons menens. De veiligheid van spelers staat voorop. Een boete is om te raken waar het pijn doet, in de portemonnee dus. Met dergelijke bedragen denken we een passende sanctie op te leggen, gezien de illegale verdiensten.’ Op 1 maart is intussen het onderzoeksprogramma Preventie van Kansspelverslaving van ZonMw van start gegaan. De subsidieoproep van het programma is opengesteld voor onderzoekers die zich inzetten op het terrein van de preventie en behandeling van kansspelverslaving, gok-gerelateerde schade en gokproblematiek. Het onderzoeksprogramma van ZonMw is één van de bestedingsdoelen van het Verslavingspreventiefonds, dat tot stand kwam als gevolg van de wet Kansspelen op afstand. Onderzoekers kunnen zich tot 5 mei aanmelden om in aanmerking te komen voor subsidie voor hun onderzoeken. De wet Kansspelen op afstand (Koa) reguleert online kansspelen in Nederland en scherpt de eisen op het gebied van verslavingspreventie bij online en offline (land-based) kansspelen aan. Uit de wet vloeit ook het Verslavingspreventiefonds voort, dat door de Kansspelautoriteit (Ksa) wordt beheerd.

Visa en Mastercard stellen de lancering van nieuwe blockchain en crypto-partnerschappen uit totdat de marktomstandigheden verbeteren. Ook wachten ze op regelgeving. Aanleiding zijn de vele faillissementen in de branche zoals die van Celsius, FTX, Three Arrow Capital, Voyager Digital en anderen in het afgelopen jaar. ‘Recente spraakmakende mislukkingen in de cryptosector zijn een belangrijke herinnering dat we nog een lange weg te gaan hebben voordat crypto onderdeel wordt van reguliere betalingen en financiële diensten’, zei een woordvoerder van Visa, ’s werelds grootste betalingsverwerker, tegen Reuters. Mastercard wil zich blijven richten op de onderliggende blockchain-technologie. Mastercard werkte in april nog samen met cryptogeldschieter Nexo om wat het noemde ’s werelds eerste cryptobetaalkaart te lanceren. In november verbrak Visa zijn wereldwijde creditcardovereenkomsten met FTX, slechts een maand na de aankondiging van een uitgebreide samenwerking met de beurs.

Het Twitter Blue-abonnement wordt uitgerold naar ruim twintig landen, waaronder België en Nederland. Het abonnement kost vanaf 8,47 euro per maand en geeft gebruikers extra functies, waaronder een blauw verificatievinkje. Met de uitbreiding is het abonnement in 35 landen beschikbaar; ruim twee keer zoveel als voor de uitbreiding. Blue biedt onder meer de mogelijkheid om langere video’s te plaatsen en tweets aan te passen, en tweestapsverificatie-sms’jes te verturen. Op termijn zullen ook minder advertenties worden getoond. Het bedrijf kondigde Blue in juni 2021 aan, maar erg hard loopt het nog niet. Er zouden 290.000 Blue-abonnees zijn.

In 2022 hebben Kaspersky-experts bijna 200.000 nieuwe Trojaanse paarden voor mobiel bankieren ontdekt, een verdubbeling ten opzichte van de cijfers van het jaar daarvoor. Deze alarmerende stijging is tevens de hoogste ooit die in de afgelopen zes jaar is gerapporteerd. Deze en andere bevindingen staan in het rapport ‘The mobile malware threat landscape in 2022’ van Kaspersky. Een van de meest voorkomende en verontrustende mobiele bedreigingen zijn volgens het beveiligingsbedrijf Trojaanse paarden voor mobiel bankieren. Deze worden gebruikt om gegevens van online bankieren en e-betalingssystemen te achterhalen. Kaspersky detecteerde in 2022 196.476 Trojaanse paarden voor mobiel bankieren, twee keer meer dan in 2021 én het hoogste cijfer in de afgelopen zes jaar. Dit onderstreept dat cybercriminelen zich richten op mobiele gebruikers en steeds meer geïnteresseerd zijn in het stelen van financiële gegevens en actief investeren in het maken van nieuwe malware. Dit kan leiden tot grote verliezen voor hun slachtoffers. Cybercriminelen verspreiden vaak Trojan banker malware via zowel officiële als onofficiële app stores. Google Play bevat nog steeds downloaders voor Trojaanse bankiersfamilies, zoals Sharkbot, Anatsa/Teaban, Octo/Coper en Xenomorph, allemaal vermomd als hulpprogramma’s. Sharkbot verspreidde bijvoorbeeld actief downloaders die een bestandsbeheerder nabootsen en die toestemming kunnen vragen om verdere pakketten te installeren die nodig zijn voor het functioneren van de Trojan op het apparaat van de gebruiker. Hierdoor komt de veiligheid van de gebruiker in gevaar.    

De bitcoinroof van de eeuw, zo werd bijna tien jaar geleden de hack van handelsbeurs Mt Gox genoemd. Het faillissement wordt dit jaar eindelijk afgerond waarbij de twee grootste schuldeisers in Bitcoin worden uitbetaald. De angst voor een prijserosie als gevolg van het dumpen van bitcoins blijft bestaan. Mt. Gox was een van de eerste cryptobeurzen, opgericht in 2010, amper twee jaar na de introductie van de cryptomunt. Op het hoogtepunt verwerkte Mt. Gox meer dan 70 procent van de bitcoin-transacties wereldwijd. Het werd echter ook een van de eerste cryptoschandalen uit de geschiedenis. In 2014 werd de beurs getroffen door een enorme hack waarbij uiteindelijk 850.000 BTC verloren gingen. Aanvankelijk werd de schade geraamd op 450 tot 500 miljoen dollar. Klanten konden enige tijd niet bij hun tegoeden. Er waren destijds verschillende aanwijzingen dat CEO Mark Karpeles zijn verantwoordelijkheden had veronachtzaamd. Hij raakte uitgekeken op de dagelijkse beslommeringen. Hij was bezig een bitcoincafé op te zetten. De destijds 28-jarige Fransman, die in Tokio zijn latere vrouw ontmoette en daar ook vader werd, had de software voor de wisselbeurs zelf geprogrammeerd, maar zonder de noodzakelijke controlemechanismen. Daardoor kon het systeem maandenlang worden gehacked. Karpeles werd in 2015 in Japan gearresteerd op verdenking van het wegsluizen van honderden miljoenen dollars aan virtueel geld. In 2019 heeft de districtsrechtbank van Tokyo Karpeles schuldig bevonden aan het vervalsen van gegevens, De rechtbank sprak de Fransman evenwel vrij van een aantal andere aanklachten, waaronder verduistering, vanuit de overtuiging dat Karpeles zonder kwade bedoelingen had gehandeld. De curatoren hebben inmiddels 142.000 BTC teruggevonden, samen met 143.000 in bitcoin cash (BCH) en 69 miljard Japanse yen (510 miljoen dollar), wat neerkomt op ongeveer 20 procent van de waarde van de hack. De twee grootste schuldeisers van Mt. Gox hebben ervoor gekozen hun openstaande schulden later dit jaar in Bitcoin te ontvangen. Het gaat om het MtGox Investment Fund (MGIF) en Bitcoinica, een inmiddels niet meer bestaande Nieuw Zeelandse handelsbeurs. Aanvankelijk was de vrees dat beide schuldeisers in cash zouden worden betaald, waarbij de curatoren in een keer zelf heel veel Bitcoin zouden moeten verkopen. De Britse bank UBS denkt dat de negatieve gevolgen wel mee zullen vallen en beide schuldeisers hun bitcoins op langere termijn zullen verzilveren, maar de markt blijft nerveus. Vorig jaar was die angst er ook al, toen Mt.Gox 137.000 bitcoin terug aan klanten gaf. Dat is geleidelijk gegaan. Gedupeerden kregen tijdens het registratieverzoek de mogelijkheid om hun Bitcoin vervroegd te krijgen, in een gedeeltelijke betaling ineens of aan het einde van de civiele produce.

De Franse unicorn Doctolib neemt het Nederlandse techbedrijf Siilo over, eigenaar van een beveiligd communicatieplatform voor zorgverleners onderling. Hoeveel geld met de overname is gemoeid, houden de partijen voor zich. Doctolib geldt in Frankrijk als een van de pareltjes van de lokale industrie. Het ontwikkelde een platform voor het boeken van medische afspraken. Het wordt breed ingezet, van huisarts tot opticien tot gynaecoloog en zou zo’n 340.000 gebruikers hebben die meer dan zestig miljoen afspraken maakten met patiënten. Sillo uit Amsterdam is in 2016 gelanceerd door Joost Bruggemans en Arvind Rao, onder meer met financiering van Onno Bakker en Jan-Joost Rueb. Zij waren oprichters van chatplatform eBuddy en wendden hun expertise in dit domein aan om een soort ‘Whatsapp voor de zorgen’ te helpen uitbouwen. Doctolib is ook actief in Duitsland en Italië. Het is niet uitgesloten dat Nederland met de overname van Siilo ook op de routekaart komt, al ziet het chatplatform er eerder uit als een nieuwe feature op een bestaand platform. In maart 2022 haalde Doctolib van CEO Stanislas Niox-Chateau (foto) een half miljard euro op om zijn groeiplannen te financieren.

Het zou zomaar kunnen dat de Apple Watch straks niet meer verkrijgbaar is in de VS. Al in december is een besluit goedgekeurd van de Amerikaanse International Trade Commission (ITC) waarin werd vastgesteld dat Apple inbreuk heeft gemaakt op patenten voor elektrocardiogrammen (ECG) van AliveCor. De regering-Biden kon daarover nog een veto uitspreken, maar heeft dat niet gedaan binnen de toegestane periode van 60 dagen. AliveCor, dat gespecialiseerd is in hardware en software voor hartbewaking, heeft een horlogeband genaamd de KardiaBand ontwikkeld die kon worden aangesloten op Apple Watch Series 1-3 om ECG-mogelijkheden toe te voegen. Vanaf Apple Watch Series 4 beschikken de horloges zelf over deze mogelijkheden en waren nieuwere Apple Watch-modellen incompatibel met de KardiaBand. AliveCor klaagt Apple ook aan in de federale rechtbank van Californië voor het monopoliseren van de Amerikaanse markt voor Apple Watch-apps voor hartslaganalyse. Zolang er geen hoger beroep is geweest, zou Apple niet meer horloges mogen invoeren die het in Azie laat maken.

De beveiligingstechniek DNSSEC wordt in Nederland al op grote schaal gebruikt: bijna 60 procent van alle .nl-domeinen is met DNSSEC beveiligd. Grofweg 60 procent van alle binnenkomende queries op de autoritatieve nameservers voor .nl is afkomstig van validerende resolvers (wereldwijd). Het slechte nieuws is, zo meldt domeinorganisatie SIDN, dat de verdere groei al een paar jaar stilstaat: Het aandeel beveiligde domeinnamen groeide de afgelopen 4 jaar met maar 1 à 2 procentpunt per jaar. En waar KPN twee jaar geleden begon met validatie voor zijn klanten, ondersteunt VodafoneZiggo deze beveiligingstechnologie nog steeds niet. Internationaal gezien zijn er vooral heel veel topleveldomeinen die DNSSEC wel ondersteunen, maar waarvan het aandeel ondertekende domeinnamen daarbinnen verwaarloosbaar is bij gebrek aan stimulering. Nederland is wereldwijd nog steeds een van de koplopers als het gaat om de ondertekening van domeinnamen: inmiddels is bijna 60 procent van alle .nl-domeinen met DNSSEC beveiligd (situatie december 2022). Hoewel het aandeel beveiligde domeinnamen nog steeds doorstijgt, gaat dit inmiddels wel tergend langzaam: de afgelopen 4 jaar zaten we op een groei van 1 à 2 procentpunt per jaar. Wat betreft de validatie liepen we in Nederland lange tijd achter op de rest van de wereld. Specifiek voor de Nederlandse internetgebruikers was het probleem dat de twee grootste Nederlandse accessproviders, KPN en Ziggo, beide geen validatie op hun DNS-servers ondersteunden. In 2020 heeft KPN (eindelijk) validatie aangezet voor zijn KPN/Telfort-klanten. VodafoneZiggo ondersteunt echter nog steeds geen validatie. Daarmee maakt nu ongeveer 60 procent van de Nederlandse internetgebruikers gebruik van een validerende resolver. Zo (relatief) goed als het inmiddels gaat met de adoptie van DNSSEC in Nederland, zo slecht gaat het met de adoptie van DNSSEC wereldwijd. Vooral de toepassing van DNSSEC binnen de topleveldomeinen (dat wil zeggen: de ondertekening van domeinnamen) blijft wereldwijd gezien sterk achter. De ondersteuning van DNSSEC is door ICANN verplicht gesteld vanaf 1 januari 2014, wat betekent dat in ieder geval alle nieuwe gTLD’s deze beveiligingstechnologie ondersteunen. Op dit moment wordt DNSSEC (ondertekening) door ruim 90 procent van alle ccTLD’s ondersteund (situatie december 2022). Opvallende uitzondering is Turkije. Op het kaartje hieronder kun je zien dat het vooral ccTLD’s in de Balkan, Afrika, het Midden-Oosten en Centraal-Azië zijn die DNSSEC nog niet ondersteunen.

Met vijftien miljoen euro van Quantum Delta NL gaat het nieuwe investeringsfonds QDNL Participations helpen om kwantumtechnologie uit wetenschappelijke settings te halen voor commerciële toepassing. Het gaat vanzelfsprekend om zogeheten early stage investeringen. QDNL investeert bedragen van tienduizenden euro’s tot maximaal anderhalf miljoen euro. Minstens zo belangrijk voor belangstellende wetenschappers is, dat het nieuwe fonds hen helpt bij het daadwerkelijk opzetten van een bedrijf dat voor zijn groei is ingericht op venture capital. Dit gebeurt vanuit een apart begeleidingsprogramma, Infinity. Ton van ’t Noordende is managing director van QDNL Participations. Het ligt voor de hand dat de meeste initiatieven voortkomen uit Nederlandse technische universiteiten. Die bevinden zich in Delft, Eindhoven en Twente. QDNL noemt ook de universiteiten van Leiden en Amsterdam. Het domein van kwantumtechnologie is nog vrij nieuw voor investeerders, en net zoals AI heel specialistisch. Niettemin ontstaan de eerste gerichte fondsen in Europa en groeit ook de interesse van overheden in deze materie. Enerzijds vanwege de belofte van ongekende computerrekenkracht, anderzijds vanwege strategische nationale belangen.

Veertig procent van de huishoudelijke klusjes wordt in 2033 door slimme robots gedaan, zeggen wetenschappers na een peiling. Onderzoekers vroegen 65 AI-wetenschappers hoe zij denken dat huishoudens er over tien jaar uitzien. Hoeveel AI omringt ons dan in huis en hoe manifesteert zich dat in de dagelijkse praktijk. Simpel werk als stofzuigen, boodschappen doen, gras maaien, was of zorg voor huisdieren is volgens de respondenten makkelijker uit te besteden dan zorg. Dat zijn zaken als kinderen opvoeden, onderwijzen en voor een andere volwassene zorgen. Foto: Ivan Radic (cc)

De Commissie Buitenlandse Zaken van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft woensdag president Joe Biden de macht grgeven om TikTok te verbieden. Of dat ook gaat gebeuren is een andere vraag. Wetgevers stemden om Biden nieuwe bevoegdheden te geven om de app van het Chinese ByteDance in de ban te doen. TikTok is een bedreiging voor de nationale veiligheid. Het is tijd om in actie te komen, zei afgevaardigde Michael McCaul, de Republikeinse voorzitter van de commissie die het wetsvoorstel steunde. ‘Iedereen met TikTok gedownload op hun apparaat heeft de CCP (Communistische Partij van China) een achterdeur gegeven naar al hun persoonlijke informatie. Het is een spionageballon in hun telefoon.’ Het wetsvoorstel specificeert niet precies hoe het verbod zou werken, maar geeft Biden in elk geval de macht om transacties met TikTok te verbieden. Het wetsvoorstel zou eerst nog moeten worden aangenomen door het volledige Huis en de Amerikaanse Senaat, die wordt gecontroleerd door Democraten Amerikaanse overheidsinstanties hebben 30 dagen de tijd om ervoor te zorgen dat TikTok niet op federale apparaten en systemen staat. Meer dan 30 Amerikaanse staten, Canada en beleidsinstellingen van de Europese Unie hebben tikTok ook verboden op staatsapparaten.

CRM reus Salesforce voorspelde woensdag een omzet voor het eerste kwartaal die boven de ramingen van Wall Street lag. De maker van bedrijfssoftware verwacht voor het huidige kwartaal een omzet tussen 8,16 miljard en 8,18 miljard dollar, vergeleken met een gemiddelde raming van 8,06 miljard. De omzet in het vierde kwartaal klom naar 8,38 miljard dollar tegenover 7,99 miljard dollar verwacht. Het bedrijf rapporteerde een verlies van 98 miljoen dollar, of 10 cent per aandeel, vergeleken met een verlies van 28 miljoen dollar in hetzelfde kwartaal van het vorige boekjaar. In januari moest topman Marc Benioff nog 10 procent van het personeelsbestand ontslaan, zo’n 7.000 mensen wereldwijd. Winstgevendheid is een hogere prioriteit geworden bij Salesforce, dat de afgelopen maanden onder druk is komen te staan door een toestroom van activistische investeerders, waaronder Third Point, Elliott Management en Starboard Value. Aan het einde van het kwartaal stapte Bret Taylor, die samen met Benioff Salesforce leidde als co-CEO, op. Benioff vertelde in een toelichting op de cijfers dat Salesforce zijn bestuurscomité voor fusies en overnames heeft ontbonden. Er kwam met name veel kritieck op de overname van Slack voor 27 miljard dollar, een premie van 55 procent op de beurskoers van Slack op dat moment.

De versleutelde chatapp Signal overweegt zich terug te trekken uit het VK als het wetsvoorstel van de voormalige Britse premier Boris Johnson, de Online Safety Bill, wordt goedgekeurd door het parlement. Het wetsvoorstel zou de Britse toezichthouder Ofcom (de Britse ACM) in staat stellen om gesprekken af te luisteren na een klacht. De rechtelijke macht speelt dan geen rol meer. De Britse regering wil onder meer voorkomen dat deze platforms een broedplaats worden voor pedofielen. De Online Safety Bill verbiedt end-to-end encryptie overigens niet, maar wil achteraf kunnen ingrijpen. Ook WhatsApp weigert om de beveiliging van de berichten van zijn klanten te op verzoek van een overheid aan te passen. Element, een Brits bedrijf dat een veilige communicatiedienst levert, vertelde de BBC dat de voorgestelde wet al heeft geleid tot het verlies van klanten. Het Britse ministerie van Defensie is een van die klanten. Signal wordt ontwikkeld door een non-profitorganisatie. Alleen al in de Play Store van Google is de app tot nu toe meer dan 100 miljoen keer gedownload.

Er moet beroepsopleidingen komen voor technici die telefoonreparateur willen worden, met leergangen en standaarden. Ontwikkelingen bij smartphonemakers maken dat niet meer dan logisch. Het Britse bedrijf TMT First pleit voor het oprichten van nationale leergangen in dit segment. Er is een groep jongeren die graag met fijne elektronica werkt en zich hier verder in wil specialiseren. Ondanks het feit dat iedereen een mobiele telefoon heeft, zijn er geen opleidingen voor reparateurs. TMT First ontwikkelde zelf een opleidingstraject, maar roept de branche op https://www.bbc.co.uk/news/technology-64704104 tot een breder initiatief. De oproep komt precies op het juiste moment. Een jaar geleden kregen Europese consumenten het zogeheten ‘right to repair’ (PDF). Dat houdt simpel gezegd in, dat fabrikanten van elektronica geen drempels mogen opwerpen voor consumenten om hun apparatuur te laten repareren als het kapot is. Een schadezaakje moet nooit verplichten tot aanschaf van een nieuw toestel. In de VS gelden vergelijkbare regels. Behalve consumentenbescherming dient dit ook het milieu. Waar het voorheen bijvoorbeeld lastig was om – zeg – een iPhone te repareren als leek, levert Apple nu zelf de materialen en instructies. In Europa ging dit eind 2022 in werking. Een ander actueel voorbeeld bevindt zich bij de nieuwste Nokia-telefoons. Fabrikant HDM Global werkt hiervoor samen met online uitgever iFixit. Dat heeft een immense database met reparatie-instructies én verkoopt de hardware om telefoons en tablets vakkundig mee onderhanden te nemen. Nokia helpt zijn klanten om eigenhandig het scherm of het oplaadpunt te vervangen. In dezelfde categorie werken Samsung en Google samen met iFixit in de verkoop van reserve-onderdelen van hun mobieltjes. De onderliggende trend is dat de mobiele telefoons steeds wat meer modulair van bouw worden, wat de reparatiemogelijkheden ten goede komt. Foto: Marco Verch (cc)