Het gebruik van generatieve AI is in Nederland in ruim een jaar tijd met 12 procent gestegen. Inmiddels heeft ruim de helft van de Nederlanders er ervaring mee. Tegelijkertijd groeit de bezorgdheid over de gevolgen voor de werkgelegenheid: 41 procent verwacht dat AI per saldo banen zal kosten. Toch vreest bijna niemand voor het compleet verdwijnen van zijn eigen baan, zo blijkt uit nieuw onderzoek van ING Research.
Dat AI steeds verder oprukt in onze maatschappij (op de werkvloer en in ons dagelijks leven) wordt duidelijk als we de resultaten van de meest recente ING International Survey uit mei 2025 analyseren. Daaruit blijkt dat inmiddels meer dan de helft van alle Nederlanders (52%) generatieve AI wel eens heeft gebruikt in zijn of haar privéleven en een vergelijkbaar aantal gebruikt het voor werk. Dat is een toename van 12%-punt in ruim een jaar tijd. De toename zien we in vrijwel alle leeftijdscategorieën, behalve bij de groep van 65 jaar en ouder. Daar blijft het gebruik steken op ruim een vijfde (22%).
Consumenten zien zowel ‘de kansen’ als ‘de gevaren’ van AI. Vier op de tien ondervraagden (40%) is het eens met het statement dat AI een gevaar voor de samenleving kan vormen. Tegelijkertijd bestempelt bijna de helft (48%) AI als kans voor de samenleving. Positief of negatief, veel consumenten verwachten in elk geval dat AI hun leven verregaand zal gaan veranderen: bijna de helft (48%) van de consumenten verwacht een grote impact van AI op hun dagelijks leven de komende 5 jaar.
Steeds meer studies laten zien dat de verdere opmars van AI in elk geval zijn sporen zal nalaten op de arbeidsmarkt. De impact op de arbeidsmarkt zal breed zijn en zich waarschijnlijk niet beperken tot lager geschoolde werknemers en routinematige taken (zoals bij eerdere technologische revoluties vaak het geval was), maar zal zich uitstrekken tot werkenden van alle niveaus en een veel grotere variëteit aan typen werk raken. Schattingen door het IMF komen erop neer dat zo’n 60% van de banen in de eurozone aan AI zal worden blootgesteld.
Over de impact van AI op de arbeidsmarkt zijn consumenten per saldo niet zo positief gestemd: ruim vier op de tien (41%) denkt dat AI de komende jaren per saldo banen zal gaan kosten, slechts 8% verwacht dat AI extra banen oplevert. Per saldo is de angst onder consumenten voor het verlies van banen door AI iets toegenomen in vergelijking met ruim een jaar geleden.
Desondanks verwachten veel werkenden niet in dat AI direct ten koste zal gaan van hun eigen baan. Slechts een kleine groep (van 2%) verwacht dat hun eigen baan zal verdwijnen door toedoen van AI. Ruim de helft van de werkenden (53%) verwacht wel dat AI hun baan (deels) zal veranderen, een derde (34%) ziet geen of nauwelijks impact van AI op hun eigen job. Het aantal werkenden dat verwacht dat AI impact zal hebben op hun baan is wel toegenomen in vergelijking met ruim een jaar terug. Opvallend hierbij is dat we zien dat onder mensen die AI regelmatig gebruiken de toename het grootst is. Kennelijk draagt het gebruik van AI bij aan de overtuiging van werkenden dat deze technologie ook daadwerkelijk impact zal hebben op hun werk.
Ondanks de brede impact op de arbeidsmarkt lijkt volgens ING Research het risico op het verlies van een groot aantal banen niet zo groot. Allereerst zal de verdere opmars van AI tijd kosten en de impact stapsgewijs voelbaar worden. De arbeidsmarkt zal dus ook tijd hebben zich hieraan aan te passen.
Daarnaast heeft de Nederlandse arbeidsmarkt, gezien onze sectorstructuur, een relatief gunstige uitgangspositie om juist de vruchten van AI te plukken. Onze hoogwaardige diensteneconomie met een relatief hoog aantal hooggeschoolden lijkt bij uitstek geschikt om te profiteren van het toepassen van AI, zo laat eerder onderzoek van ING Research zien.
Verder is het belangrijk om het volledige arbeidsmarktplaatje te bekijken en niet alleen te focussen op het werk dat verandert en soms zelfs overbodig zal worden. Tegelijkertijd levert AI namelijk, zowel direct als indirect, ook banen op: extra banen direct gerelateerd aan AI (bijvoorbeeld in de ICT-sector); gloednieuwe (nog niet bestaande) banen, waarvan we de naam nu nog niet kennen; extra werk in sommige dienstensectoren, omdat we door toepassing van AI welvarender worden.
emerce
03-07-2025 08:10