Meer spreiding datacenters door knelpunten

De Nederlandse datacentermarkt blijft een dynamisch en strategisch belangrijk segment van de digitale economie. De groei verschuift van de Metropoolregio Amsterdam (MRA) naar regio’s zoals Groningen, Zuid-Holland en Noord-Brabant. Deze gebieden bieden betere toegang tot hernieuwbare energie, meer geschikte locaties en soms eenvoudigere vergunningverlening. Colocatie blijft de dominante groeimotor en bereikt in 2024 924 MW. De investeringen zullen naar verwachting dit jaar meer dan 1,4 miljard euro bedragen. Daarbij ontwikkelen grootschalige colocatie-faciliteiten zich tot belangrijke facilitators voor hyperscale en ai-workloads. Dit blijkt uit het jaarlijkse marktrapport van de Dutch Data Center Association (DDA). De State of the Dutch Data Centers 2025 biedt een actueel en diepgaand overzicht van de ontwikkelingen, kansen en knelpunten in de Nederlandse datacenter-sector. Het thema ‘From Boom to Bottlenecks’ laat zien dat de afgelopen tien jaar veel succes is geboekt, maar ook dat er nieuwe uitdagingen zijn ontstaan. De DDA onderstreept de noodzaak om gezamenlijk verantwoordelijkheid te nemen voor de toekomst. Gedeelde datacenters Bedrijfs-datacenters worden minder belangrijk omdat steeds meer organisaties overstappen naar de cloud of gedeelde datacenters. Grote datacenter-bedrijven groeien nog wel, maar doen dat voorzichtig vanwege de nieuwe regels voor hun eigen grote locaties. Hierdoor neemt de vraag toe naar gedeelde datacenters en speciaal gebouwde oplossingen die beter aan specifieke behoeften voldoen. Duurzaamheid speelt een grote rol en wordt gestuurd door Europese regels zoals de Energie-efficiëntierichtlijn (EED) en het Klimaatneutrale Datacenterpact (CNDCP). Alle onderzochte datacenters meten hoe efficiënt ze energie gebruiken (pue: power usage effectiveness), met een gemiddelde van 1,25 in 2025, wat aangeeft dat ze zuinig met stroom omgaan. Datacenters houden niet altijd nauwkeurig bij hoe efficiënt ze water gebruiken (wue: water usage effectivess) en hoeveel energie ze hergebruiken (erf: energy reuse factor), maar ze worden wel steeds beter hierin. Gemiddeld gebruiken ze 0,20 liter water per kWh, wat veel zuiniger is dan de gestelde (industriële) doelen. Stroomnet Daarnaast investeren datacenters in lokale hernieuwbare energie via speciale aankoopcontracten (zogeheten PPA’s). Steeds meer exploitanten helpen mee om het stroomnet in balans te houden en onderzoeken manieren om zelf energie op locatie op te wekken. Dit helpt om op lange termijn duurzamer te worden. Datacenters maken steeds vaker gebruik van warmte-hergebruik. Zestig procent van hen kan technisch gezien al warmte doorgeven, en meer dan de helft investeert actief in projecten hiervoor. In Amsterdam en Haarlemmermeer moeten nieuwe datacenters warmte-hergebruik opnemen in hun ontwerp vanwege strengere regels. Er zijn wel uitdagingen, zoals datacenters die dicht bij een warmtenet moeten staan en de restwarmte die vaak niet heet genoeg is. Gelukkig zorgen vloeistofkoeling en hogere vermogensdichtheid ervoor dat warmte-hergebruik makkelijker wordt. Wat betreft klimaatdoelen: Nederlandse datacenters liggen goed op schema. 99,9 procent van de onderzochte bedrijven gebruikt groene stroomcontracten om hun energie duurzaam in te kopen. Vorig jaar telde de sector bijna 5.900 voltijdse werknemers. Naar verwachting zal dit aantal groeien tot 7.710 in 2030. Nog een jaar of tien stroomschaarsteDe bouw van datacenters in Midden-Nederland wordt de komende tijd aanzienlijk bemoeilijkt. Ook starters en bedrijven met uitbreidingsplannen krijgen hier last van. Netbeheerder TenneT heeft enorme problemen met de uitbreiding van het hoogspanningsnet in Utrecht, Gelderland en de Flevopolder. Zo blijkt uit een persbericht.Een aantal omvangrijke projecten duurt veel langer dan gepland. In de oorspronkelijke planning ging TenneT nog uit van oplevering van de projecten in 2029, in de nieuwe planning wordt dit 2033 en bij nog meer tegenslagen, 2035. Robert Kuik, directeur Netplanning bij TenneT, spreekt van een buitengewoon teleurstellende boodschap, niet alleen voor ondernemers en organisaties die langer moeten wachten, maar voor de hele regio. De druk op het elektriciteitsnet in dit gebied is al ongekend hoog. Volgens Kuik wordt TenneT geconfronteerd met onvoorziene belemmeringen: langdurige procedures, complexe locatievraagstukken en grondverwerving die veel meer tijd kosten dan wenselijk is. Op dit moment is het hoogspanningsnet van de provincies Utrecht en Gelderland en de Flevopolder één geheel. TenneT knipt dit net op in vier deelnetten. Het opknippen in de vier deelnetten kan echter pas plaatsvinden als er ook een nieuw hoogspanningsstation in Utrecht-Noord is gerealiseerd.