Collectieve rechtszaak Airbnb moet in Ierland beslecht worden

De Nederlandse rechter is niet bevoegd in de collectieve procedure die Stichting Massaschade & Consument sinds 2021 voert tegen Airbnb, zo heeft het Hof in Den Haag beslist. Daarmee blijft een eerder oordeel van de rechtbank Den Haag in stand. Als gevolg hiervan zal de zaak niet in Nederland, maar in Ierland moeten worden beslecht – waar Airbnb is gevestigd. Door de uitspraak van het hof blijft de zaak in de procedurele fase steken, zonder dat men aan de inhoud is toegekomen. De rechter velt namelijk geen oordeel over de vraag of het verdienmodel dat Airbnb jarenlang hanteerde – dubbele servicekosten voor huurder én verhuurder – door de beugel kan. Ruim 50.000 consumenten die zich bij de actie hebben aangesloten, blijven zo na vier jaar procederen in het ongewisse over hun rechten. Advocaat William Schonewille van BarentsKrans, dat de stichting bijstaat, stelt dat het hof hiermee een ‘bijzonder consumentonvriendelijke interpretatie’ geeft van de Brusselse bevoegdheidsregels: ‘Deze regels stammen uit het pre-internettijdperk en zijn voor het laatst aangepast in 2012. Ze zijn niet toegesneden op collectieve zaken tegen techbedrijven die vanuit één lidstaat miljoenen Europese consumenten bedienen. Op Europees niveau is de discussie over deze regels nog in volle gang. Toch kiest het hof er nu voor om ze strikt toe te passen – wat consumenten volstrekt kansloos laat.’ Schonewille wijst erop dat dit arrest een fundamenteel probleem in de rechtsbescherming van Nederlanders blootlegt: ‘Wie individueel over Airbnb klaagt, kan wél naar de Nederlandse rechter; maar zodra consumenten zich verenigen in een collectieve actie, worden ze doorverwezen naar Ierland – een land waar geen effectief systeem voor collectieve acties bestaat. Grote buitenlandse techbedrijven die in de Europese Unie opereren blijven daardoor onaantastbaar, zolang ze zich maar formeel vestigen in een EU-land waar collectieve procedures niet goed van de grond kunnen komen.” De stichting gebruikt de komende weken om de uitspraak nader te bestuderen en mogelijke vervolgstappen te onderzoeken. Het is goed mogelijk dat uiteindelijk het Europese Hof van Justitie zich hierover zal moeten uitspreken.