Nederland investeert tweehonderd miljoen euro in een nationale ai-fabriek in Groningen. Met Europese steun is het project nu definitief. De faciliteit moet in 2027 operationeel zijn en biedt rekenkracht, data en samenwerking voor verantwoorde ai-ontwikkeling.
EuroHPC JU heeft zeventig miljoen euro toekend aan de Nederlandse ai-fabriek. Samen met eerdere bijdragen van het kabinet en het Groningse programma Nij Begun komt de totale investering uit op tweehonderd miljoen euro. Daarmee krijgt Nederland een van de krachtigste publieke ai-ontwikkelomgevingen in Europa. Het project is een initiatief van Stichting Nederlandse AI Fabriek, Surf, TNO, de Nederlandse AI Coalitie (AIC4NL) en Samenwerking Noord, met steun van diverse ministeries en Nij Begun.
De ai-fabriek wordt gebouwd in Groningen en bestaat uit een supercomputer, een hoogwaardige data-infrastructuur en een expertisecentrum. Deze combinatie biedt laagdrempelige toegang tot rekenkracht en samenwerking voor startups, scale-ups, onderzoekers, onderwijsinstellingen en publieke organisaties, aldus het initiatief. Het centrum start in 2026, de supercomputer draait naar verwachting in 2027 op volle kracht. Het expertisecentrum komt in de stad, in het Niemeyer-gebouw. De locatie van de fabriek zelf is nog niet bekend.
De faciliteit wordt onderdeel van een Europees netwerk van ai-fabrieken en versterkt de positie van Nederland als innovatieland. ‘Door zelf te investeren in ai-infrastructuur, maken we ons minder afhankelijk van buitenlandse platforms en versterken we onze positie als kenniseconomie,’ aldus de stichting. Tegelijkertijd stimuleert de ai-fabriek innovatie in sectoren als zorg, landbouw, mobiliteit en veiligheid, en draagt bij aan het aantrekken van talent en het creëren van nieuwe banen.
Verantwoorde ai op Nederlandse bodem
Wat deze ai-fabriek onderscheidt, is de expliciete focus op verantwoorde ontwikkeling. De faciliteit is ontworpen om te voldoen aan Europese regelgeving rond privacy, eigendom, beveiliging en transparantie. Gevoelige data blijven binnen Nederland en toepassingen worden ontwikkeld op basis van publieke waarden. Daarmee draagt de fabriek niet alleen bij aan economische groei, maar ook aan maatschappelijke vooruitgang en strategische autonomie. Daarmee sluit het aan op andere initiatieven in Groningen, zoals de soevereine Cloud of the North.
Volgens Willem Jonker, bestuursvoorzitter van AIC4NL, is dit een cruciale stap richting digitale soevereiniteit. ‘We bouwen aan AI Fair Tech: een transparant en controleerbaar alternatief voor Big Tech.’ De ai-fabriek biedt een robuuste infrastructuur voor het ontwikkelen, testen en toepassen van ai-modellen, ingebed in een ecosysteem dat samenwerking en kennisdeling centraal stelt. ‘Met deze ai-fabriek bouwen we niet alleen rekenkracht, maar ook vertrouwen, in technologie die werkt voor mensen, niet andersom.’
computable
10-10-2025 15:57