Softwarepionier Willem Smit overleden

Flamboyante beursgangmaker en spil van Barretje Hilton It-ondernemer Willem Smit, is eind vorige week op 78-jarige leeftijd overleden. Hij was oprichter van Datex Software en het tech-conglomeraat Newtron. Smit was ook nauw betrokken bij Internoc (netwerkbeheer op afstand). Met wisselend succes bracht hij deze drie bedrijven naar de beurs. Internoc, dat in 1997 een Brusselse beursgang kende, ging in 2001 failliet. Willem Smit was vooral investeerder, vaak in jonge risicovolle it-bedrijven. ‘Langs de rand van de afgrond groeien de mooiste bloemen,’ zei hij. Zijn imago was die van een snelle en handige zakenman; meer ondernemer dan automatiseringsexpert. Dat leverde hem bijnamen op als Computerkoopman, King William en Willem de Veroveraar. Smit was ook het middelpunt van het legendarische Barretje Hilton, waar zakenlieden, vastgoedmagnaten en ook foute figuren op maandagavond samenkwamen. Na de moord op topcrimineel Klaas Bruinsma in 1991 kregen gasten met een dubieuze reputatie van Hilton Amsterdam een brief dat ze niet meer welkom waren. Een tijd lang woonde Smit ook in dat hotel. Alleen in het weekeinde ging hij af en toe naar zijn huis in de buurt van Brussel. Omstreden emissies De glorietijden van de in 1946 geboren Smit waren het midden van de jaren 80. Die periode kenmerkte zich door snelle groei, maar ook omstreden emissies zoals die van HCS, Textlite en ook Datex. De beursgang van Datex legde de basis voor zijn kapitaal. Hij behoorde tot de eerste Nederlandse software-miljonairs. Smit was van de generatie Mol en Oosterom (Volmac) en Kuijten (HCS). Hij begon Datex in 1976 met 26.000 gulden aan spaargeld. Tien jaar later was hij naar berekening van NRC 135 miljoen waard. Een grote doorbraak was de overname (voor een habbekrats) in 1986 van Alpha Computer Diensten van de NMB, voorganger van ING. Smit noemde dat toen de deal van zijn leven. Maar later zouden daar nog veel deals bijkomen die Smit tot een gefortuneerd man maakten. Nina Brink Nadat Datex in 1987 samen was gegaan met Getronics, bouwde hij het conglomeraat van techbedrijven Newtron op. Daarin was Nina – WorldOnline – Brink’s automatiseringsbedrijf A-Line ondergebracht, evenals Alpha, Topdata, ID-Systems, IC Europe en Positronika. In oktober 1990 ging Newtron naar de beurs. Hevige ruzies tussen Smit en Newtron verlamden A-Line. Niet al te heldere transacties, verkeerde overnames, tegenvallende bedrijfsresultaten en forse koersdalingen deden de rest. In 1992 verdween Newtron alweer van de beurs. Smit zorgde ervoor dat een deel van het conglomeraat door Ordina werd overgenomen; een ‘reverse takeover’. Tussen 1992 en 2002 vervulde hij bij tientallen bedrijven waaronder Microlife, Air Holland en Twijnstra Gudde de rol van informele investeerder en verschaffer van risicokapitaal, zonder directiefuncties te bekleden. In 2002 trad hij nog een keer als ceo aan bij Playlogic, een Nederlands- Amerikaanse game-uitgever waar zijn zoon Rogier mede-oprichter was. Ook dat bedrijf belandde op de beurs. Streetwise Als ondernemer en investeerder stond Smit bekend om zijn lef, strategisch inzicht en goed gevoel voor nieuwe tech-trends. Hij had ook een neus voor kansen en bedrijven die beleggers aanspraken. Smit was ook streetwise en voelde snel aan hoe de wind waaide. Tijdens de periode dat hij in Hilton Amsterdam woonde, had hij een weekeinde zijn kamer uitgeleend aan een soort vriend. Deze laatste raakte in het casino verzeild wat hem forse verliezen opleverde. De man wilde de verliezen snel terugverdienen en ‘leende’ cash geld dat Smit in het kluisje van zijn kamer bewaarde. Toen Willem na het weekeinde terugkeerde, wist hij al wat er was gebeurd. De man hoefde niet meer in zijn kamer te komen. Zelf raakte de it-ondernemer tijdens zijn kleurrijke carrière regelmatig in opspraak, echter zonder veel blijvende schade. In augustus 1987 werd hij, samen met een collega, beschuldigd van handel met voorkennis terwijl hij president-directeur was van Datex. Smit moest aftreden. Omdat er geen wettelijke regeling voor strafvervolging wegens handel met voorkennis bestond, ging het duo vrijuit. Maar twee jaar later ontving hij van de Vereniging voor de Effectenhandel (later Euronext) een officiële excuusbrief. De handel met voorkennis bleek op een misverstand te berusten. Flamboyante leefstijl Willem Smit rond 1996 Een van zijn vennootschappen kreeg een geschil met de fiscus, resulterend in een boete van 25 procent boven op het verschuldigde bedrag. Smit bekritiseerde de inspecteur fel, die zich moest verdedigen tegen meerdere aantijgingen. In 1995 meldde de Volkskrant dat hij alsnog een kleine vijf miljoen gulden aan belasting verschuldigd was over de winst behaald met de handel in aandelen Datex. Hoewel veel zaken zijn reputatie beïnvloedden, herstelde Smit zich opvallend snel in het zakenleven. Hij bewees dat bedrijven niet altijd succesvol hoeven te zijn om er toch veel aan te verdienen. Smit bracht durf en flair naar de Nederlandse it-wereld. Zijn lef, investeringen in high-risk tech en flamboyante levensstijl maakten hem hier tot een icoon, met name in de jaren 80 en 90.