Kabinet bekijkt of ai-modellen alleen lokaal te draaien zijn

Het kabinet laat onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om overheidsbeleid zo vorm te geven dat ai-modellen in principe lokaal op overheidssystemen draaien. Uitzonderingen zijn alleen mogelijk wanneer zwaarwegende redenen dit verhinderen.De Tweede Kamer heeft zich unaniem geschaard achter een motie van Jesse Six Dijkstra die de discussie over het gebruik van de cloud door overheden flink zal doen oplaaien. Het NSC-Kamerlid, met een achtergrond in de cybersecurity en kunstmatige intelligentie, vindt dat ‘on premise’ in alle overheidslagen de norm moet worden. Ook provincies en gemeenten moeten hun ai-modellen op lokale servers laten draaien.Six Dijkstra studeerde in Utrecht af in artificial intelligence (ai) en werkte ruim vier jaar bij de AIVD. Hij meent dat het risico op het doorsluizen van gevoelige overheidsinformatie of persoonlijke data van burgers naar producenten van ai-technologie om veiligheidsredenen zo klein mogelijk moet worden gemaakt. Ook de risico’s van datalekken worden minder als de cloud wordt gemeden. Lokaal draaien Het Kamerlid wijst erop dat steeds meer hoogwaardige ai-toepassingen in staat zijn om lokaal te draaien zonder daarbij in verbinding te staan met de systemen van de producent. Anders gezegd: ze sturen geen data terug naar grote bedrijven, bijvoorbeeld in China of de VS.Aanvankelijk diende Six Dijkstra een veel vergaande motie in. In plaats van een onderzoek wilde hij meteen als overheidsbeleid hanteren dat ai-modellen in principe lokaal op overheidssystemen moeten draaien. Maar staatssecretaris Zsolt Szabó (Digitalisering) liet weten een dergelijke motie te zullen ontraden, waarna het Kamerlid de motie afzwakte. Bezwaren Van diverse kanten kwam ook kritiek. Er zijn zorgen over de haalbaarheid en de kosten van het lokaal draaien van ai-modellen. Critici wijzen erop dat het opzetten en onderhouden van de benodigde infrastructuur duur en complex kan zijn. Ook bestaat er vrees dat het beperken van de overheid tot lokale ai-modellen de toegang tot geavanceerdere en krachtigere ai-technologieën kan beperken die beschikbaar zijn via cloudproviders. Leveranciers als SAP zetten zwaar in op een cloud first-beleid.  Staatssecretaris Szabó vindt een onderzoek naar de mogelijkheden op zijn plaats, gelet op de digitale autonomie van Nederland en het belang van goede en veilige ai-voorzieningen voor overheden. Eerder heeft hij de Kamer toegezegd om ook op dit vraagstuk terug te komen in het herijkte overheidsbrede standpunt over generatieve ai dat eind eerste kwartaal wordt verwacht.